"Kua rahua te Huringa Cuban, he kete kete a Cuba. Kei te mate te rangatira tuturu a Fidel Castro, e mate ana i te uaua o te mana. Ka taka tonu ia me tana mana whakahaere. Ko te manapori me te maakete kore utu ka hoki mai ano kia koa nga Cubans.
Koira te korero a te hunga pāpāho auraki mo te huritau 50 o te whakaekenga a Fidel Castro, 26 tau te pakeke ki Fort Moncada, te whare hoia i Santiago de Cuba i te 26 o Hurae, 1953.
Ko te Economist (Akuhata 2, 2003) i tohu ko Fidel "kei te piki ake te ahua ki te Kingi Karipiana Lear. I te mea kua ora ake te tokomaha o ona hoariri, kei te pukumahi ia ki te rapu atu. Tena pea na te mea he iti noa nga mea e toe ana ki te whakanui, engari ko te oranga."
"He maha nga Cubans rawakore i whai hua mai i te tino riterite o te hurihanga a Mr. Castro," ka haere tonu te The Economist, me te whakakapi i te momo tuhi tuhi mo te matauranga, "otira mai i ana whakatutukitanga i roto i te hauora me te matauranga. Ko te reeti mate kohungahunga te iti rawa i Amerika Latina, he rite ki tera i te United States. Heoi, he nui te utu o aua whiwhinga, i te ngaro o te herekoretanga o te tangata me nga moni a te Soviet.
I warewarehia e te Economist ko te rangatira o Castro, a Fulgencio Batista, i whakahaere i tetahi kawanatanga tino pehi? Ae, ko te nuinga o nga hitori o Cuba i puta i raro i te mana rangatira o Paniora. I muri iho, i muri mai i te tau 1898, e toru nga wa i uru ai te United States ki Cuba. He iti noa nga wa o te herekoretanga, a, he kino nga mahi torangapu.
E tia ia Castro ia faahapa i to ’na hooraa i te tara “no te paruru i to ’na faatereraa ia au i te hoo o ta ’na mau parau tumu,” ta The Economist ïa e parau ra. Inaha, te faaoti ra te tumu parau, “te mau mea ana‘e e vai ra i rotopu i te orureraa hau a Mr. Castro e te veve rahi, o te mau moni ïa no roto mai i te 1.2 mirioni Cubans e noho ra i te mau Hau Amui no Marite, e te feia moni e te mau ratere no te EU, o ta ratou mau faatereraa e faainohia e ana i teie nei.”
He maha nga piriona taara ka uru atu ia marama ki roto i nga whare taonga o Inia, Pakistan, Mexico, Philippines me te tini ke atu o nga iwi e pa ana ki te ohanga i muri i nga paanga o nga rau tau o te kaipahua me te pahuatanga. I roto i te nuinga o Awherika, Ahia me Amerika Latina, ko te tauira hokohoko kore utu e tautokohia ana e te IMF e paingia ana e The Economist kua puta he aitua. I te kaihautanga o Argentina tata nei, e 70% o te iwi e noho rawakore ana.
Ka taea e nga kaituhi te mihi ki a Castro mo te whakamahi i nga mahi torangapu judo ki te huri i nga taonga o nga Cubans i heke ki te putea mo te peeke a-motu o Cuba. Inaa ra, ko etahi o nga tangata tino pukuriri ki a Castroites e whai waahi ana ki te rere o nga moni kee ma te tuku moni ki o ratau whanau i te motu.
Ko te ahua torangapu a Castro mo nga mahi toi toi ko te tikanga o te kawe i ona hoa riri torangapu ki waho - he aha te take kaore a Machiavelli i whakaaro ki tera? – no reira ka raru ratou inaianei ki Amerika, kaua ki te motu.
Engari i te titiro ki nga korero uaua o te whanaungatanga Cuban-US, ka whakahoki ano nga kaikino i nga kupu mantra mo "te hauora me te matauranga i runga i te utu mo te herekore." Ko te mea kino rawa atu, ka taka te Economist ki te whakataurite i te ohanga o Cuba ki tera o Amerika - te whenua nana i ngote nga rawa Cuban mo te neke atu i te haurua rau tau, a he iti nei te ahua o te ohanga ki tera o nga whenua tuatoru o te ao.
Ko te karere kore korero a te Economist: "Kia hou, Fidel. Kia pai nga kaimahi Cuban ki te utu 30 hēneti mo te haora e mahi ana mo tetahi kamupene whenua kee i maquilas, ma nga tangata nunui o te motu e kai i o rawa me te tuku ki te IMF me te Peeke o te Ao te mana o to tahua! Ka hinga ranei koe!”
Ko taua "Havanalogical journalism" kei te mau tonu. Ko te whakaari o Hurae mo nga Cubans e tere ana i runga i te Chevy tawhito kia tae atu ki Florida i akiaki te Miami Herald ki te whakahoki ano i tana waiata mo nga Cubans hepohepo "ka whakararu i to ratau oranga mo te herekore." Kaore ratou i korero mo nga haerenga o ia ra o nga Mexiko, Haitians, Dominicans, Hainamana me Central America e whakararu ana i o ratau oranga ki te uru ki te United States. Mai te mau Cubans, ua haere mai ratou i ǒ nei no te mea te hinaaro nei ratou i te oraraa materia maitai a‘e e faahaamana‘o-tamau-hia ratou na roto i te mau faatianianiraa na te ao nei.
He iti noa nga kairīpoata e whakataurite ana i a Cuba ki nga whenua tata, ki etahi atu whenua tuatoru o te ao ka heke te nui o te taupori ki te United States - mena ka taea. Ki a Cuba, ka pohehe nga kairipoata i te pouri, i te hiahia ranei mo te heke me te paheketanga o te kawanatanga. I te 1992, ko te kaituhi toa a Pulitzer Prize a Andres Oppenheimer i toa i a ia ano he waahi i roto i te whare rongonui o te hunga matapae me tana pukapuka, Ko te haora Whakamutunga a Castro. Kei te haere tonu ia ki te pontificate i roto i ana pou o Miami Herald mo te huarahi pai ki te whakaheke i te Huringa Cuban.
Ko taku kii he angitu te Huringa Cuban. Kia mahara ki te wa o mua. Mai i te tau 1959 ki te mutunga o te tekau tau atu i 1980, i tutuki i a ia ana whainga nui: te tino rangatiratanga me te mana motuhake, te whakaorite i nga moni whiwhi me te whakatairanga i te tika o te hapori. He mihi ki te hurihanga, i hurihia a Cuba mai i te koroni koretake o te United States i te tau 1958, hei iwi whakakake. I nga tau 1970 me 80, ka whawhai nga hoia Cuban ki Angola i whakarereke i te hitori o Awherika ki te tonga.
E hia atu nga iwi o nga moutere kaore he rauemi rautaki nui kua takaro i roto i te maarama penei i a Cuba? Mo te wha tekau me nga tau ka rongonui nga tohunga toi Cuban o nga momo momo katoa, nga kaitakaro, nga taote me nga kaiputaiao ki te ao. Na te hurihanga i mau te taupori ahua kino, ka ora, he iwi kuare i mohio ki te korero pukapuka me te mohio ki te reo matatini.
Ae, i utua e nga Cubans he utu: nga whanau wehewehe; nga mahi he i runga i te ingoa o te hurihanga; te whakapoto i nga mana tangata - ahakoa ehara tenei i te mea hou. Kare i whakaaetia he perehi kore utu me te whakatairanga i nga kaupapa torangapu whakataetae Ko te hunga e wawata nui ana i te taha ki te taha o te whenua i pa ki te pouritanga o te riterite.
Na te hurihanga i whakangaro te hapori tawhito, i tika kia whakakorea. I wehe atu te rangatira o te Hahi Katorika me te hunga tinihanga o runga i te motu, me nga mafiosos nana i whakahaere nga hotera me nga casino, i te mahi tahi me te kawanatanga o Batista. Ko te hurihanga i whakakapi i te hapori tawhito me te kawanatanga, ka waiho hei taputapu ki te kawe mai i a Cuba mai i te ngoikoretanga, katahi ka ngaro, e ai ki te ariā Marxist. Engari i mau tonu te mana whakahaere, i te pouri o te nuinga o nga Cubans.
Ko te nuinga o te hunga i wehe atu i te tau 1959-60 i mahara ka whakakorehia e te US Marines a Castro kia taea ai e ratou te hoki ki te tango ano i o raatau taonga, mana me o raatau mana. I muri a‘e, na te mau Hau Amui no Marite i haamau i teie huru e te tahi atu mau faatereraa faaroo ore i roto i te ao e i te tahi atu mau vahi. E rima noa nga tau i mua, kua tukuna e te CIA te kawanatanga a Jacobo Arbenz i pootihia e te manapori i Guatemala me te whakauru i tetahi roopu hoia hei tiaki i te haumarutanga, te whawhai ki te communism, ahakoa he aha. He tau i mua atu, he rite ano te mahi a te Tari ki Iran.
I runga i te kaha o te US ki te whiu i te tutu, he mea whakamiharo te oranga o te hurihanga o Cuba. I te Paenga-whāwhā 1961, ka tukuna e te CIA 1500 Cuban whakarau ki te whakaeke i Cuba i te Bay of Pigs. I rahua. I waenga i nga tau 1961-3 anake, i tautokohia e te CIA nga mano tini o nga mahi whakatoi tutu, tae atu ki te maha o nga whakamatautau kohuru.
I whakapaua e nga taiwhanga CIA nga haora "hangaia" ki te hanga patu patu hei tuku ia Fidel Castro. I te tau 1968, i a au e hanga ana i tetahi kiriata pakipūmeka ki a ia mo te pouaka whakaata a te iwi, ka korero a Fidel i te korero - i korerotia ano e ia ki a Frank Mankiewicz i te tau 1974 - mo te "paihana kino i whakawhanakehia e ratou, ka whakakorikori me te kore e whakaatu i nga tohu i muri i taku matenga. he mate ngaro.”
Ko te urupare ki te whakahē a te US, ka hangaia e Cuba he taputapu haumarutanga a te kawanatanga. Ina mahi ana, ka whakaputa ano enei momo tari whakahaere. Ae ra, kua kite matou i te ahua o te umanga penei i te NATO, i hangaia i te United States ki te whawhai i te riri a Soviet i te wa o te Pakanga Matao, kua piki ake mai i te matenga o Soviet.
Ka pehia e te hurihanga Cuban te hunga e kore e whakaae. Ki taku whakaaro he take nui tenei. Engari kia kaua tenei e whakapouri i te meka he tino hoa riri kua whakaekea kinotia mo te wha tekau ma wha me nga tau. Engari kia marama ai, me tuu ki roto i tona horopaki o mua.
No te tau 1959, kua timata nga iwi koroni ki te tutu ki o ratou rangatira mo te mana motuhake me te whanaketanga, ki te whakatika i nga he o nga rau tau i roto i nga tekau tau. Engari kaore i rite ki te nuinga o nga whakamatautau kua kawa - ko Zimbabwe, Iraq, Egypt, Pakistan hei tauira - na te hurihanga Cuban i mau tonu nga hononga o mua. I te tekau tau atu i 1860, katahi ano i te tekau tau atu i 1890, ka ngana nga Cubans ki te whai mana motuhake mai i Spain. I mau a Castro i tenei miro o mua i tana arahi i tana ope 26 o Hurae ki a Fort Moncada. Pērā i te whakapae a Jose Marti i runga hōiho ki ngā pū mihini Paniora i te tau 1895, ko te huaki a Moncada i pa ki te pouri - me te whakapono.
Ko te hunga nana enei mahi i whakapono ko te whakaaturanga o te maia nui ka mura te ahi ki te hiahia rongonui. E rima me te hawhe tau i muri mai i te whakaekenga a Moncada, ka eke nga toa a Castro ki Havana.
Ka huri te 77 o Fidel i tenei marama. E whakaae ana te Economist "ko nga whakatutukitanga hapori o mua o te hurihanga ka whakawhiwhia tonu ki a Mr. Castro tetahi ahua i waenga i nga tangata penei i nga mema o te Paremata Pakeha, nga kaiwhakahaere kiriata Hollywood me nga akonga o Amerika Latina. Tera râ, mai te mau pereoo marite o te mau matahiti 1950 e te mau fare hamani-ino-raa Paniora-ore-hia, ua riro o Castro o Tane ei tuhaa no te tau o te motu.”
He maha nga kaimakitaki kanorau ka uru ki taua "waa wa" ka mihi ki a Castro. I whakawhiwhia ia ki nga ovations tu i te 2002 Monterrey UN Summit on Financing for Development me i te whakaturanga perehitini a Nestor Kirchner i tenei tau i te IMF-whakangaromia i Argentina, pera ano i nga tau o mua i Uropi me New York. Ko nga Amerika Latina kaore rawa i tutu ki te United States i mua i te hurihanga Cuban. A tae noa ki nga hoariri whakaaro a Castro e whakaae ana ki a raatau nama ki a ia mo tana tu ki a Uncle Sam.
I mutu te hurihanga i te mutunga o te tekau tau atu i 1980 i te hinganga o te Soviet Union. Kaore a Cuba i whai rawa ki te whakarereke i a ia ano, i te ao ranei. Ko nga mahi tuuruhi me te taara kua puta mai nga uara pohehe. Ka ora te maakete pango. Kei te haere a Cuba ki hea? Kei te haere a Peru, Mexico ranei? Ko te nuinga o nga whenua tuatoru o te ao kaore he rauemi rautaki nui kaore he mahere huarahi ohaoha. Ko nga Cubans kei te iti rawa nga painga o te riterite o nga umanga me nga ratonga karekau i te nuinga o te ao tuatoru- na to ratou Huringa.
Ko te pukapuka hou a Landau, PREEMPTIVE EMPIRE: A GUIDE TO BUSH’S KINGDOM ka whakaputaina i te marama o Hepetema e Pluto Press. Ka puta mai ana poupou i www.rprogreso.com He hoa ia no te Institute for Policy Studies me te whakaako i te Whare Wananga o Cal Poly Pomona.
Ko te putea a ZNetwork na te atawhai o ana kaipānui.
Donate