នៅឆ្នាំ 1776 អាណានិគមអាមេរិកបានប្រយុទ្ធដើម្បីសេរីភាពប្រឆាំងនឹងចក្រភពដ៏ខ្លាំងមួយ ដែលជាទង្វើនៃការសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯងដែលយើងនៅតែប្រារព្ធនៅថ្ងៃទីបួនខែកក្កដា។ ប៉ុន្តែយើងក៏ប្រើទី 1776 ដើម្បីរក្សាទេវកថាអំពីតួនាទីរបស់យើងនៅក្នុងពិភពលោកដែលភាគច្រើនជាការពិតនៅឆ្នាំ 226 គឺមិនពិតទាំងស្រុងក្នុងរយៈពេល XNUMX ឆ្នាំក្រោយ។

នៅឆ្នាំ ២០០២ យើងជាអាណាចក្រ។

ប្រសិនបើថ្ងៃទី 4 ខែកក្កដានៅតែបន្តមានអត្ថន័យ យើងត្រូវបំប្លែងវាទៅជាពិធីបុណ្យនៃតម្លៃដែលមានលក្ខណៈជាសកល ដោយធ្វើឱ្យវាក្លាយជាការប្រារព្ធពិធីនៃសិទ្ធិសម្រេចដោយខ្លួនឯងរបស់ប្រជាជនទាំងអស់ ជាជាងឱកាសមួយផ្សេងទៀតដើម្បីហៅទេវកថា។ ដែលបិទបាំងតួនាទីពិតរបស់យើងនៅក្នុងពិភពលោកសព្វថ្ងៃនេះ។

ដើម្បីធ្វើដូច្នេះបានទាមទារឱ្យយើងយល់ស្របជាមួយនឹងការពិតជាមូលដ្ឋាន — ចាប់តាំងពីពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រមូលអំណាចគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធ្វើដូច្នេះ វាបានចាប់ផ្តើមកំណត់ការកំណត់ដោយខ្លួនឯងរបស់អ្នកដទៃ។

វិធីសាស្រ្តនៃអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានវិវត្តន៍ទៅតាមពេលវេលា ប៉ុន្តែតក្កវិជ្ជាមូលដ្ឋាននៅតែដដែល៖ សហរដ្ឋអាមេរិកទាមទារសិទ្ធិពិសេសក្នុងការធ្វើឱ្យធនធាននៅលើផែនដីទាំងមូលសមស្របដោយកម្លាំងយោធា ឬការបង្ខិតបង្ខំសេដ្ឋកិច្ច ដូច្នេះវាអាចប្រើប្រាស់ភាគហ៊ុនចំនួនប្រាំដងក្នុងមនុស្សម្នាក់ៗ។ ធនធានទាំងនោះដោយមិនអើពើនឹងច្បាប់អន្តរជាតិតាមផ្លូវ។

វាគឺជាការពិតដ៏សោកនាដកម្មនោះ ក៏ដូចជាឧត្តមគតិដ៏ថ្លៃថ្នូ ដែលពលរដ្ឋអាមេរិកមានកាតព្វកិច្ចត្រូវប្រយុទ្ធជាមួយនៅថ្ងៃទីបួននៃខែកក្កដា ហើយជាពិសេសនៅពេលនេះ នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់យើងបន្តពង្រីកអំណាច និងការត្រួតត្រារបស់ខ្លួននៅក្នុងអ្វីដែលគេហៅថាសង្គ្រាមប្រឆាំងភេរវកម្ម។

សង្រ្គាមអេស្ប៉ាញ-អាមេរិកឆ្នាំ 1898 ជាធម្មតាត្រូវបានយកជាព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់មួយនៅក្នុងគម្រោងចក្រពត្តិអាមេរិក។ ខណៈពេលដែលជនជាតិអាមេរិកមួយចំនួនដឹងថាយើងបានគ្រប់គ្រងប្រទេសហ្វីលីពីនមួយរយៈនេះ មានមនុស្សតិចណាស់ដែលដឹងថាយើងបានធ្វើសង្រ្គាមដ៏ឃោរឃៅប្រឆាំងនឹងជនជាតិហ្វីលីពីន ដែលជឿថាការរំដោះរបស់ពួកគេពីប្រទេសអេស្ប៉ាញគួរតែមានន័យថាការរំដោះពិតប្រាកដ រួមទាំងឯករាជ្យភាពពីការគ្រប់គ្រងរបស់អាមេរិកផងដែរ។ យ៉ាងហោចណាស់មានប្រជាជនហ្វីលីពីន 200,000 នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ដោយទាហានអាមេរិក ហើយរហូតដល់ 1 លាននាក់អាចបានស្លាប់នៅក្នុងដំណើរការនៃការសញ្ជ័យ។

ចូលដល់សតវត្សបន្ទាប់ សហរដ្ឋអាមេរិកបានអនុវត្តច្បាប់ដូចគ្នានេះ ចំពោះការប៉ុនប៉ងសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯងនៅអាមេរិកឡាទីន ដោយតែងតែរៀបចំនយោបាយ រៀបចំរដ្ឋប្រហារ ឬឈ្លានពានប្រទេសដូចជាគុយបា សាធារណរដ្ឋដូមីនិក នីការ៉ាហ្គា ម៉ិកស៊ិក និងហៃទី។ ការ​សម្រេច​ចិត្ត​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​គឺ​ជា​ការ​ល្អ ដរាប​ណា​លទ្ធផល​គឺ​ស្រប​តាម​ផល​ប្រយោជន៍​នៃ​អាជីវកម្ម​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក។ បើមិនដូច្នោះទេសូមទូរស័ព្ទទៅកងម៉ារីន។

ភាពផ្ទុយគ្នាជាច្រើននៃគម្រោងរបស់អាមេរិកគឺពិតជាគ្មានអាថ៌កំបាំងទេ។ សូម្បីតែសិស្សសាលាភាគច្រើនក៏ដឹងថា បុរសដែលសរសេរសេចក្តីប្រកាសឯករាជ្យ ហើយបានប្រកាសថា “មនុស្សទាំងអស់ត្រូវបានបង្កើតស្មើៗគ្នា” ក៏ជាទាសករដែរ ហើយវាមិនអាចជៀសផុតពីការពិតដែលថាមូលដ្ឋានដីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវបានទទួលនៅក្នុងដំណើរការនៃ ការសម្លាប់ជនជាតិដើមភាគតិចស្ទើរតែទាំងស្រុង។ យើងដឹងថាស្ត្រីមិនបានឈ្នះសិទ្ធិបោះឆ្នោតរហូតដល់ឆ្នាំ 1920 ហើយសមភាពនយោបាយផ្លូវការសម្រាប់ជនជាតិស្បែកខ្មៅត្រូវបានសម្រេចក្នុងជីវិតរបស់យើងតែប៉ុណ្ណោះ។

ខណៈពេលដែលជនជាតិអាមេរិកជាច្រើនមានបញ្ហាក្នុងការទទួលយកប្រវត្តិសាស្រ្តដ៏អាក្រក់នោះ ភាគច្រើនអាចទទួលស្គាល់វា ដរាបណាគម្លាតរវាងឧត្តមគតិដែលបានចែង និងការអនុវត្តជាក់ស្តែងត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាប្រវត្តិសាស្ត្រ បញ្ហាដែលយើងបានយកឈ្នះ។

ដូចគ្នាដែរ អ្នកខ្លះនឹងនិយាយថា ប្រភេទនៃការឈ្លានពានរបស់ចក្រពត្តិនិយម ក៏មានសុវត្ថិភាពក្នុងអតីតកាលដែរ។ ជាអកុសល នេះមិនមែនជាប្រវត្តិសាស្ត្របុរាណទេ។ វាក៏ជារឿងនៃសម័យក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី 1950 — រដ្ឋប្រហារដែលឧបត្ថម្ភដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនៅ Guatemala និង Iran ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1950 ការបំផ្លាញកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងហ្សឺណែវនៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1960 និងការលុកលុយវៀតណាមខាងត្បូងក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1980 ដើម្បីការពាររដ្ឋាភិបាលសង្គមនិយមឯករាជ្យ។ ការគាំទ្រដល់កងទ័ព Contra ភេរវករនៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ XNUMX រហូតដល់ប្រជាជននីការ៉ាហ្គ័រទីបំផុតបានបោះឆ្នោតតាមរបៀបដែលសហរដ្ឋអាមេរិកពេញចិត្ត។

យល់ព្រម អ្នកខ្លះនឹងទទួលស្គាល់ សូម្បីតែប្រវត្តិសាស្រ្តថ្មីៗរបស់យើងក៏មិនសូវស្អាតដែរ។ ប៉ុន្តែប្រាកដណាស់នៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1990 បន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃសហភាពសូវៀត យើងបានផ្លាស់ប្តូរផ្លូវ។ ប៉ុន្តែម្តងទៀត វិធីសាស្រ្តផ្លាស់ប្តូរ ហើយហ្គេមនៅតែដដែល។

សូម​លើក​យក​ករណី​ថ្មី​ៗ​របស់​ប្រទេស​វេណេហ្ស៊ុយអេឡា ដែល​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​ប៉ុនប៉ង​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ច្បាស់​លាស់។ National Endowment for Democracy - ជាអង្គការឯកជនខាងមុខមិនរកប្រាក់ចំណេញសម្រាប់ក្រសួងការបរទេសបានជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងការប្រើប្រាស់លុយដើម្បីជំរុញការបោះឆ្នោត (នៅប្រទេសឈីលីក្នុងឆ្នាំ 1988 នីការ៉ាហ្គានៅឆ្នាំ 1989 និងយូហ្គោស្លាវីក្នុងឆ្នាំ 2000) - បានផ្តល់ប្រាក់ចំនួន 877,000 ដុល្លារកាលពីឆ្នាំមុនដើម្បីបង្ខំឱ្យមានការប្រឆាំង។ ចំពោះលោក Hugo Chavez ដែលគោលនយោបាយប្រជានិយមរបស់គាត់បានឈ្នះគាត់នូវការគាំទ្រយ៉ាងទូលំទូលាយក្នុងចំណោមប្រជាជនក្រីក្ររបស់ប្រទេស និងកំហឹងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ជាង 150,000 ដុល្លារនៃចំនួននោះបានទៅលោក Carlos Ortega មេដឹកនាំនៃសហព័ន្ធពុករលួយនៃកម្មករ Venezuelan ដែលបានធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយមេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារ Pedro Carmona Estanga ។

មន្ត្រីរដ្ឋបាល Bush បានជួបជាមួយមេទ័ព និងពាណិជ្ជករ វេណេហ្ស៊ុយអេឡា ដែលមិនពេញចិត្តនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក្នុងប៉ុន្មានសប្តាហ៍មុនរដ្ឋប្រហារ ហើយជំនួយការរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរបស់ Bush សម្រាប់កិច្ចការអឌ្ឍគោលលោកខាងលិច លោក Otto Reich ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាបានទាក់ទងជាមួយប្រមុខរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលនៅលើ ថ្ងៃនៃរដ្ឋប្រហារ។ នៅពេលដែលប្រជាជនវេណេហ្ស៊ុយអេឡាបានដើរតាមផ្លូវដើម្បីការពារប្រធានាធិបតីដ៏មានប្រជាប្រិយរបស់ពួកគេ ហើយ Chavez ត្រូវបានស្ដារឡើងវិញនូវអំណាច មន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិកបានទទួលស្គាល់ដោយកំហឹងថាគាត់ត្រូវបានជ្រើសរើសដោយសេរី (ជាមួយនឹង 62 ភាគរយនៃការបោះឆ្នោត) ទោះបីជាមនុស្សម្នាក់បានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានថា "ភាពស្របច្បាប់គឺជាអ្វីដែលត្រូវបានផ្តល់អោយ។ មិន​មែន​ត្រឹម​តែ​អ្នក​បោះ​ឆ្នោត​ភាគ​ច្រើន​ទេ»។

លើសពីអន្តរាគមន៍យោធា និងការទូត មានការបង្ខិតបង្ខំផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច។ ក្នុងចំណោមអ្វីដែលមើលឃើញបំផុតក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្សរ៍កន្លងមក គឺការប្រើប្រាស់ធនាគារពិភពលោក និងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ ដើម្បីចាប់ប្រទេសនានានៃសកលលោកខាងត្បូងនៅក្នុង “អន្ទាក់បំណុល” ដែលប្រទេសនេះមិនអាចបន្តការទូទាត់ការប្រាក់បាន។

បន្ទាប់មកមានកម្មវិធីកែសម្រួលរចនាសម្ព័ន្ធ - កាត់ប្រាក់ខែរដ្ឋាភិបាល និងការចំណាយសម្រាប់សេវាកម្មដូចជា ការថែទាំសុខភាព ការកំណត់ថ្លៃអ្នកប្រើប្រាស់សម្រាប់ការអប់រំ និងការតម្រង់ទិសឧស្សាហកម្មឡើងវិញទៅផលិតកម្មសម្រាប់ការនាំចេញ។ កម្មវិធីទាំងនេះផ្តល់ឱ្យធនាគារ First World មានអំណាចលើគោលនយោបាយរបស់ប្រទេសទាំងនេះច្រើនជាងរដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោត។

កិច្ចព្រមព្រៀង "ពាណិជ្ជកម្មសេរី" មានឥទ្ធិពលដូចគ្នា ដោយប្រើប្រាស់ការគំរាមកំហែងនៃការដកចេញពីប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ដើម្បីបង្ខំឱ្យរដ្ឋាភិបាលផ្សេងទៀតបញ្ឈប់ការផ្តល់ថ្នាំថោកដល់ប្រជាជនរបស់ពួកគេ កំណត់ការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកគេលើសាជីវកម្ម និងបោះបង់សិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាជនក្នុងការ កំណត់គោលនយោបាយ។ ការសម្រេចចិត្តរបស់ G8 នាពេលថ្មីៗនេះ ដើម្បីប្រើប្រាស់ជំនួយដើម្បីបង្ខំប្រទេសអាហ្វ្រិកឱ្យធ្វើឯកជនភាវូបនីយកម្មទឹក គ្រាន់តែជាការវាយលុកចុងក្រោយបំផុត។

ដូច្នេះ ថ្ងៃទី 4 ខែកក្កដានេះ យើងជឿថាការពិភាក្សាអំពីការសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯងមិនដែលមានសារៈសំខាន់ជាងនេះទេ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើគោលគំនិតមានន័យអ្វីក៏ដោយ វាត្រូវតែមានន័យថាប្រជាជននៅក្នុងប្រទេសផ្សេងទៀតពិតជាមានសេរីភាពក្នុងការកំណត់ជោគវាសនាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ។

ហើយ​ក្នុង​ន័យ​មួយ​ទៀត វា​ជា​ការ​រំលឹក​ថា ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​មាន​សិទ្ធិ​សម្រេច​ចិត្ត​ដោយ​ខ្លួន​ឯង។ វាជាការពិតដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់យើងឆ្លើយតបភាគច្រើនទៅនឹងការទាមទារនៃទ្រព្យសម្បត្តិ និងអំណាចប្រមូលផ្តុំ។ វាហាក់ដូចជា Washington ហៅការបាញ់ប្រហារ ប៉ុន្តែហ្គេមនេះត្រូវបានដឹកនាំពី Wall Street ។

ប៉ុន្តែ​វា​ក៏​ជា​ការ​ពិត​ដែរ​ដែល​ថា​មនុស្ស​សាមញ្ញ​មាន​សេរីភាព​ខាង​នយោបាយ និង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​ដែល​គ្មាន​គូ​ប្រៀប​ក្នុង​ប្រទេស​នេះ។ ហើយ​ដូច​ដែល​សេចក្តី​ប្រកាស​នោះ​យើង​ប្រារព្ធ​រំឭក​យើង​ថា "នៅពេលណា​ដែល​ទម្រង់​នៃ​រដ្ឋាភិបាល​ណា​មួយ​ត្រូវ​បំផ្លាញ​ដល់​ទីបញ្ចប់ នោះ​វា​ជា​សិទ្ធិ​របស់​ប្រជាជន​ក្នុង​ការ​កែប្រែ ឬ​លុបចោល​វា"។

ប្រសិនបើយើងមិនគិតឡើងវិញនូវចំណុចទីបួន ប្រសិនបើវានៅតែបន្តជាថ្ងៃសម្រាប់ការអះអាងដោយឥតលាក់លៀមអំពីភាពពិសេសរបស់អាមេរិកនោះ វានឹងជៀសមិនរួចក្រៅពីកម្លាំងបំផ្លិចបំផ្លាញដែលលើកទឹកចិត្តដល់ការគាំទ្រពិការភ្នែកសម្រាប់សង្គ្រាម វិសមភាពសកល និងនយោបាយអំណាចអន្តរជាតិ។

Robert Jensen, an associate professor of journalism at the University of Texas at Austin, is the author of Writing Dissent: Taking Radical Ideas from the Margins to the Mainstream. He can be reached at rjensen@uts.cc.utexas.edu. Rahul Mahajan, Green Party candidate for governor of Texas, is the author of “The New Crusade: America’s War on Terrorism.” He can be reached at rahul@tao.ca. Other articles are available at http://uts.cc.utexas.edu/~rjensen/home.htm and http://www.rahulmahajan.com.