11 მაისს, როდესაც მილიონები რიგს დგანან საძაგელ სიცხეში ხმის მისაცემად, თალიბანის მუქარის წინააღმდეგ, პაკისტანმა ისტორია დაწერა. პირველად, სამთავრობო გადასვლა კენჭისყრით გახდა შესაძლებელი. გამავალი კოალიციური მთავრობა, რომელსაც ხელმძღვანელობდა ბჰუტოს PPP [პაკისტანის სახალხო პარტია], იყო პირველი არჩეული მთავრობა, რომელმაც დაასრულა თავისი ვადა. ეს დადებითი ნიშანია.
თუმცა, არჩევნების შედეგი პროგრესულ ძალებს ზეიმის ადგილს თითქმის არ ტოვებს. 272 პალატაში მემარჯვენე პაკისტანის მუსლიმთა ლიგა-ნავაზის ფრაქცია [PMLN] მოიპოვა თითქმის უმრავლესობა [128 მანდატი/ხმის 35%]. ყოფილი პრემიერ-მინისტრის ნავაზ შარიფის ხელმძღვანელობით, PMLN-მა ადგილების უმეტესობა მოიპოვა პენჯაბიდან, ქვეყნის ოთხი პროვინციიდან ყველაზე დიდი. თავად პენჯაბი, შარიფი ჩამოაგდეს სამხედრო გადატრიალების შედეგად და გადაასახლეს საუდის არაბეთში 1999 წელს. ის დაბრუნდა პაკისტანში 2008 წელს, როდესაც შეიქმნა არაბული გაზაფხულის მსგავსი სიტუაცია. ინდუსტრიულმა მაგნატმა კონსერვატიული სოციალური შეხედულებებითა და ნეოლიბერალური ეკონომიკური დღის წესრიგით, შარიფმა ვერ შეძლო თავისი პარტია ხელისუფლებაში 2008 წლის არჩევნებზე. თუმცა, მისმა პარტიამ ჩამოაყალიბა მთავრობა პენჯაბის პროვინციაში. დანარჩენ სამ პროვინციაში და ცენტრში, PPP-ის ხელმძღვანელობით კოალიცია მოვიდა ხელისუფლებაში და მალევე გახდა ცნობილი როგორც კორუფციით, ასევე არაეფექტურობით. ამის საპირისპიროდ, პენჯაბის მთავრობა შედარებით ეფექტური იყო. აშკარა იყო, რომ ნებისმიერ ახალ არჩევნებზე PPP დაიშლებოდა. ამიტომ, შარიფი ჭკვიანურად ელოდა ფრთებში.
ამასობაში კიდევ ერთი ფაქტორი გამოიკვეთა. იმრან ხანმა, კრიკეტის ყოფილმა ვარსკვლავმა, რომელმაც 1992 წელს პაკისტანი მსოფლიო ჩემპიონატის ერთადერთ გამარჯვებამდე მიიყვანა, დაიწყო უზარმაზარი აუდიტორიის მოზიდვა. მისი პაკისტანის სამართლიანობის მოძრაობის [PTI] ჩამოყალიბების შემდეგ პოლიტიკურად მარგინალიზებული ხანი გამოთქვამდა საშუალო კლასის საჩივრებს როგორც PPP-ის, ასევე PMLN-ის წინააღმდეგ. ურბანული საშუალო კლასებმა გადამწყვეტი როლი ითამაშეს 2008 წელს მუშარაფის დიქტატურის დამხობაში. 80 წლიდან კერძო სატელევიზიო არხების აფეთქებამ [ახლა 2001-ზე მეტია] ხელი შეუწყო მათ წინააღმდეგ მუშარაფის მოძრაობას. ბევრმა სატელევიზიო არხმა გააძლიერა საშუალო კლასის შეშფოთება, რადგან ქალაქის საშუალო ფენები სამიზნე აუდიტორიაა. სწორედ ტელევიზიის საშუალებით შეძლო ხანმა საშუალო ფენის მოხიბვლა. ხანის მიერ ქვეყნის პრობლემის აღწერა მარტივია. მისი თქმით, კორუფცია და გადასახადებისგან თავის არიდება აფერხებს ქვეყანას. მან პირობა დადო, რომ 90 დღეში დაასრულებს კორუფციას ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ და უკეთესი გადასახადების შეგროვების გზით, დაჰპირდა შვედეთის ხაზებზე კეთილდღეობის სისტემის აშენებას. მისი პოლიტიკური გზავნილი ისლამური ტერმინოლოგიით იყო გადმოცემული. მაგალითად, შვედური კეთილდღეობის სისტემა, იმრანის მიხედვით, ისლამური სწავლებების მოდელირებულია. ერთხელ (არა) ცნობილი თავისი ფლეიბოის ცხოვრების წესით, ხანი ცხოვრების სტილის ლიბერალია, მაგრამ პოლიტიკურად კონსერვატიული. თუმცა, ეკონომიკურ პოლიტიკაში ის თითქმის არ განსხვავდება შარიფისგან ან ზარდარისგან, ბენაზირ ბჰუტოს ქვრივისაგან. ერთადერთი განსხვავება ისაა, რომ ხანის კარიერა არ არის დაბინძურებული კორუფციული თაღლითებით. ის ასევე მართავს უზარმაზარ საქველმოქმედო ქსელს, რომელიც შედგება ქვეყნის ერთადერთი კიბოს საავადმყოფოსა და უნივერსიტეტისგან. ასევე, ის ყველაზე ხმამაღალი იყო აშშ-ს დრონების თავდასხმების წინააღმდეგ. მისმა ანტიდრონის რიტორიკამ მას დიდი მიმდევრები მოუტანა ხიაბერ პახტონხვას პროვინციაში, რომელიც, ერთის მხრივ, ექვემდებარება აშშ-ს თვითმფრინავების თავდასხმებს და, მეორე მხრივ, განადგურებულია თალიბანის ტერორით. მისი PTI ჩამოაყალიბებს მთავრობას ამ პროვინციაში და გახდა მეორე უდიდესი პარტია ქვეყანაში (33 მანდატი/17 პროცენტი ხმა).
რას ამბობენ ნავაზ შარიფი და იმრან ხანი თალიბანზე? მიუხედავად იმისა, რომ შარიფი ან თავს არიდებს ან თავს არიდებს თალიბების კრიტიკას, იმრანი უგულებელყოფს მათ, როგორც "თავისუფლებისთვის მებრძოლებს". ორივეს სურს სამშვიდობო მოლაპარაკებების გამართვა თალიბების დასამშვიდებლად. ამ შემთხვევაში, ორივე სინქრონიზებულია პაკისტანის არმიასთან. შარიფისა და ხანის მეგობრობის აღიარების მიზნით, თალიბებმა 11 მაისის არჩევნების წინ გამოაცხადეს, რომ არ დაუშვებდნენ PPP-ს და მის მოკავშირეებს, სახალხო ნაციონალურ პარტიას (ANP) და ერთიან ნაციონალურ მოძრაობას (MQM), ყოველგვარი ტირაჟის უფლებას. ANP, განდის კონგრესის პარტიის გაგრძელება კოლონიური დღეებიდან, არის ერთადერთი მთავარი სეკულარული პარტია. ოდესღაც მტკიცე ანტიიმპერიალისტი, ANP-მა გადალახა იდეოლოგიური ღობე და ითვლება პროამერიკული პარტიად. 2008 წელს მან მოიგო არჩევნები პროვინციაში და ჩამოაყალიბა მთავრობა. ის იცავდა და მხარს უჭერდა აშშ-ს პოლიტიკას „ტერორთან ომში“ და შედეგად, 2008 წლიდან იგი მუდმივი თალიბანის თავდასხმის ქვეშ იყო. 11 მაისის არჩევნების წინ მისი წინასაარჩევნო ძალისხმევის დროს, მის შეხვედრებს 31-ჯერ დაესხნენ თავს თალიბები. დაახლოებით ხუთი წლის განმავლობაში თალიბანის ტერორმა 800 ANP აქტივისტისა და ლიდერის სიცოცხლე შეიწირა.
რაც შეეხება PPP-ს, ის შემცირდა სინდის პროვინციამდე [31 მანდატი ეროვნულ პარლამენტში, მაგრამ უმრავლესობა სინდის პარლამენტში]. ბჰუტოს სამშობლო, სინდჰი პაკისტანის სიდიდით მეორე პროვინციაა. ბელუჯისტანის პროვინციაში, სადაც შეიარაღებული მეამბოხეები, რომლებიც დამოუკიდებლობისთვის იბრძოდნენ, არჩევნების ბოიკოტისკენ მოუწოდეს. როგორც ჩანს, მათი მოწოდება გაითვალისწინეს. აქტივობა თითქმის 20 პროცენტი იყო. არჩევნებში მონაწილე სხვადასხვა ნაციონალისტურმა ფრაქციამ გაიმარჯვა ამ დაბალი აქტივობის მქონე კონკურსებში.
ორი ძირითადი მემარცხენე მიმდინარეობა, ახლახან შექმნილმა ავამის მუშათა პარტიამ [სამი პარტიის შერწყმის შემდეგ] და IMT [საერთაშორისო მარქსისტული ტენდენცია] ორმოცდაათზე მეტი კანდიდატი წარადგინა სხვადასხვა პარლამენტში. IMT-ის კანდიდატმა გაიმარჯვა, მაგრამ შედეგები ჯერ გაყალბდა, მოგვიანებით კი ხელახალი არჩევნები გამოცხადდა, რათა უარი ეთქვა მის გამარჯვებაზე. მან არჩევნებში მონაწილეობა მიიღო სამხრეთ ვაზირისტანიდან, თალიბების ბოევიკების ცენტრი და ამერიკული თვითმფრინავების მთავარი სამიზნე. მიუხედავად მემარცხენეების თავმდაბალი მონაწილეობისა, ეს იყო წინგადადგმული ნაბიჯი, რომ მემარცხენეებმა შეძლო ამდენი კანდიდატის წარდგენა.
ZNetwork ფინანსდება მხოლოდ მისი მკითხველების გულუხვობით.
შემოწირულობა