დიდი ბრიტანეთის მთავრობის სტრატეგია ფსიქიკური ჯანმრთელობის ხელშეწყობისთვის – არ არსებობს ჯანმრთელობა ფსიქიკური ჯანმრთელობის გარეშე – აცხადებს, რომ „ჯანსაღი ეკონომიკა“ და „მთელი მოსახლეობის კეთილდღეობა“ თანაბარი პრიორიტეტებია პრემიერ-მინისტრისა და ვიცე-პრემიერისთვის. იგულისხმება იდეა, რომ კაპიტალიზმი თავსებადია ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან. დოგმატური მტკიცებები რომ ალტერნატივა არ არის გარდა კაპიტალიზმისთვის (ტეტჩერის სამარცხვინო TINA დოქტრინა), მარტივი ინსტიტუციური ანალიზი გვიჩვენებს, რატომ არ უნდა იქნას მიღებული ასეთი პრეტენზიები სერიოზულად ვინმეს მიერ.
ჩვენ ვიცით, რომ სოციალური გარიყულობა საზიანოა ადამიანების ფსიქიკური ჯანმრთელობისთვის. აქედან გამომდინარეობს, რომ ეკონომიკური სისტემა, რომელიც ინკლუზიურია, ხელს შეუწყობს ფსიქიკური დაავადების ამ სოციალური დეტერმინანტის მოცილებას. ეს აჩენს უამრავ მნიშვნელოვან კითხვას. პირველი, არის თუ არა კაპიტალიზმი სოციალურად ინკლუზიური ეკონომიკური სისტემა? მეორე, თუ არა, როგორი შეიძლება იყოს ინკლუზიური ეკონომიკა?
ეკონომიკა არის საქონლისა და მომსახურების წარმოება, განაწილება და მოხმარება. ეს საქონელი და მომსახურება, როგორც წესი, მოიცავს ისეთ რამეებს, როგორიცაა; ტრანსპორტი, განათლება, კვება, ჯანდაცვა. თქვენ მიიღებთ სურათს. იმისათვის, რომ ეს სამი ძირითადი ეკონომიკური აქტივობა - წარმოება, განაწილება და მოხმარება - მოწესრიგებულად განხორციელდეს, უნდა შეიქმნას ნორმების ნაკრები. ასეთი ნორმების მაგალითებია:
- რესურსების საკუთრების ნორმა.
- დავალების განაწილების ნორმა.
- გადაწყვეტილების მიღების ნორმა.
ახლა ჩვენ გვაქვს შესაძლებლობა დავსვათ რამდენიმე მარტივი კითხვა. რა არის კაპიტალიზმში რესურსების საკუთრების ნორმა? როგორია კაპიტალიზმის პირობებში ამოცანების განაწილების ნორმა? რა არის გადაწყვეტილების მიღების ნორმა კაპიტალიზმში? როდესაც ამ კითხვებს ვუპასუხებთ, შეგვიძლია გავაგრძელოთ კითხვა, არის თუ არა ეს კაპიტალისტური ნორმები სოციალურად ინკლუზიური თუ ექსკლუზიური. გაერთიანებული სამეფოს მთავრობის პრეტენზიაზე - რომ კაპიტალიზმი და ფსიქიკური ჯანმრთელობა თავსებადია - რაიმე სანდოობისთვის, პასუხი უნდა იყოს, რომ ეს ნორმები სოციალურად ინკლუზიურია.
პირველ კითხვაზე პასუხი ასეთია: კერძო საკუთრება. კაპიტალისტურ ეკონომიკაში რესურსები – როგორიცაა მიწა, ქარხნები, მანქანები და ა.შ. – ძირითადად ფლობს კაპიტალისტურ კლასს, რომელიც ჩვეულებრივ შეადგენს მოსახლეობის დაახლოებით ერთ ან ორ პროცენტს.
მეორე კითხვაზე პასუხი ასეთია: შრომის კორპორატიული დანაწილება. ეს რთულად ჟღერს, მაგრამ ასე არ არის. სამუშაოები, რომლებსაც ჩვენ ვაკეთებთ, სხვა არაფერია, თუ არა დავალებების ჩამონათვალი. ზოგიერთი დავალება უფრო ძლიერია, ვიდრე სხვები. კაპიტალისტურ ეკონომიკაში ამოცანები არათანაბრად ნაწილდება. უფლებამოსილების გამაძლიერებელი ამოცანების ეს არათანაბარი განაწილება ქმნის შრომის კორპორატიულ დაყოფას. ეს იწვევს სამუშაო ძალის დაახლოებით ოცი პროცენტს (პროფესიონალ-მენეჯერთა კლასი - ზოგჯერ ასევე მოიხსენიება როგორც კოორდინატორი კლასი) გაძლიერების ამოცანების მონოპოლიზება, ხოლო დარჩენილი ოთხმოცი პროცენტი (მუშათა კლასს) რჩება უძლეველი და გამაძლიერებელი ამოცანების შესრულება.
მესამე კითხვაზე პასუხი ასეთია: ზემოდან ქვევით ავტორიტარიზმი. კაპიტალისტურ ეკონომიკაში გადაწყვეტილებებს იღებენ ორგანიზაციის სათავეში მყოფი მფლობელები და მენეჯერები. მიღებული გადაწყვეტილებები შემდეგ იფილტრება იერარქიის მეშვეობით. მართალია, მუშათა კლასს, ორგანიზებული შრომის მეშვეობით, შეუძლია თავისი აზრი ჰქონდეს გადაწყვეტილების მიღებაში, ეს არის კაპიტალისტური ნორმის მიუხედავად და არა. პროფკავშირები არსებობენ სწორედ კაპიტალისტური გადაწყვეტილების მიღების პროცედურების ავტორიტარული ბუნების გამო და ამის საპასუხოდ.
ახლა ჩვენ შეგვიძლია გადავიდეთ კითხვაზე, არის ეს კაპიტალისტური ნორმები სოციალურად ინკლუზიური თუ ექსკლუზიური. Უფრო ზუსტად; არის კერძო საკუთრება სოციალურად ინკლუზიური თუ ექსკლუზიური? არის შრომის კორპორატიული დაყოფა სოციალურად ინკლუზიური თუ ექსკლუზიური? ზემოდან ქვევით ავტორიტარიზმი სოციალურად ინკლუზიურია თუ ექსკლუზიური? უფრო ზოგადად, შეგვიძლია ვიკითხოთ; არის კლასობრივი სისტემა, რომელსაც ეს კაპიტალისტური ნორმები წარმოქმნის სოციალურად ინკლუზიური თუ ექსკლუზიური? ყველა ამ კითხვაზე პასუხი ზედმეტად აშკარაა, რომ განვაცხადო.
სრული დასაქმების შემთხვევაშიც კი, კაპიტალიზმი მაინც არ იქნებოდა სოციალურად ინკლუზიური ეკონომიკური სისტემა. რესურსების კერძო საკუთრება, პლუს შრომის კორპორატიული დანაწილება, პლუს ზემოდან ქვევით ავტორიტარული გადაწყვეტილებების მიღება, უდრის ზემოთ აღწერილ კლასობრივ სისტემას. მოკლედ, კაპიტალისტური ნორმები ახდენენ კლასიზმს ინსტიტუციონალიზაციას, რაც თავის მხრივ სისტემატიურად უზრუნველყოფს სოციალური გარიყულობის გარანტიას.
ჩვენი პირველი მნიშვნელოვანი კითხვის გამო, ახლა შეგვიძლია გავაგრძელოთ ჩვენი მეორე კითხვის შესწავლა: როგორი შეიძლება იყოს ინკლუზიური ეკონომიკა? ისევ და ისევ, ამ კითხვაზე პასუხი უნდა იყოს საკმაოდ პირდაპირი, თუ არა აშკარა - განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც ჩვენ გამოვყავით სწორი კითხვები ეკონომიკურ ნორმებთან დაკავშირებით. მაგრამ სანამ ამ კითხვაზე პასუხის გაცემის მცდელობას შევუდგებოდით, შესაძლოა აღვნიშნოთ, რომ კაპიტალისტური ეკონომიკის ტრადიციული ალტერნატივა - კერძოდ, სოციალიზმი - ვერ იყო ჭეშმარიტად სოციალურად ინკლუზიური იმავე მიზეზების გამო, რასაც დღეს კაპიტალიზმი აგრძელებს. ნება მომეცით ავხსნა.
მიუხედავად იმისა, რომ მეოცე საუკუნის სოციალიზმი (მაგალითად, ლენინური რუსეთი) ეწინააღმდეგებოდა და უარყო კერძო საკუთრების კაპიტალისტური ნორმა, ის ასევე ინარჩუნებს შრომის კორპორატიულ დანაწილებას. ამან გამოიწვია არა უკლასობა, არამედ კოორდინატორი კლასის მმართველობა მუშათა კლასზე. ბუნებრივია, კოორდინატორმა კლასმა გამოიყენა თავისი ძალაუფლების პოზიცია გადაწყვეტილების მიღების მონოპოლიზებისთვის და, ამავდროულად, ასევე შეინარჩუნა ზემოდან ქვევით ავტორიტარიზმის კაპიტალისტური ეკონომიკური ნორმა. უმრავლესობისთვის (მუშათა კლასისთვის) მაშინ სოციალიზმი არ იყო უფრო ინკლუზიური, ვიდრე კაპიტალიზმი. ასეთი ანალიზი აშკარად უაზროა ზემოთ ნახსენები TINA დოქტრინისგან.
ზემოაღნიშნული ანალიზის გათვალისწინებით, ჩვენ შეგვიძლია დავსვათ შემდეგი კითხვები:
- როგორი შეიძლება იყოს რესურსების ფლობის ნორმა სოციალურად ინკლუზიური ეკონომიკის ფარგლებში?
- როგორი შეიძლება იყოს სოციალურად ინკლუზიური ეკონომიკის ფარგლებში ამოცანების განაწილების ნორმა?
- როგორი შეიძლება იყოს გადაწყვეტილების მიღების ნორმა სოციალურად ინკლუზიური ეკონომიკის ფარგლებში?
შეგახსენებთ, რომ ჩვენ ვეძებთ პასუხებს, რომლებიც აღმოფხვრის კლასობრივ სისტემას, რომელიც წარმოიქმნება კაპიტალისტური ნორმებით. ჩვენ გვინდა ნორმები, რომლებიც მოხსნის კაპიტალისტურ კლასს, კოორდინატორ კლასს და მუშათა კლასს. ჩვენ გვსურს ეკონომიკური ნორმები, რომლებიც ინსტიტუციონალიზებს სოციალურ ინკლუზიას ყველასთვის თანაბრად - და არაკეთილსინდისიერი ხელს უწყობს ფსიქიკური ჯანმრთელობის ხელშეწყობას.
ამ ეტაპზე შეიძლება ცხადი გახდეს, რომ ჩვენი ვარიანტები არც თუ ისე მრავალრიცხოვანია - ყოველ შემთხვევაში არა დაახლოების პირველ დონეზე. ვგულისხმობ, რა არის რესურსების კერძო საკუთრებისა და ავტორიტარული გადაწყვეტილების მიღების ალტერნატივები? რამდენი ალტერნატივა არსებობს კორპორატიული შრომის დანაწილებისთვის? აქ არის რამოდენიმე წინადადება, რომლებიც შედგენილია მონაწილეობითი ეკონომიკიდან (პარეკონი) მოდელი, რომელიც, ვფიქრობ, შეუძლია სწორი მიმართულებით მიგვანიშნოს, როდესაც ვცდილობთ ვუპასუხოთ ჩვენს მეორე მნიშვნელოვან კითხვას: როგორი შეიძლება იყოს ინკლუზიური ეკონომიკა?
- სოციალურად ინკლუზიური ეკონომიკის ფარგლებში რესურსების ფლობის ნორმა იქნება სოციალური საკუთრება. ამ ნორმის განხორციელება გამოიწვევს იმ ინსტიტუტის მოხსნას, რომელიც წარმოქმნის და ინარჩუნებს კაპიტალისტურ კლასს და უხერხულობას გვიბიძგებს უკლასოობისკენ.
- სოციალურად ინკლუზიური ეკონომიკის ფარგლებში ამოცანების განაწილების ნორმა იქნება გამაძლიერებელი ამოცანების თანაბარი განაწილება (პარეკონის მოდელში ეს მოიხსენიება როგორც a დაბალანსებული სამუშაო კომპლექსი). ამ ნორმის განხორციელება გამოიწვევს იმ ინსტიტუტის მოცილებას, რომელიც წარმოქმნის და ინარჩუნებს კოორდინატორის კლასს და არაკლასობრივად გვიბიძგებს.
- სოციალურად ინკლუზიური ეკონომიკის ფარგლებში გადაწყვეტილების მიღების ნორმა იქნება ეკონომიკური დემოკრატია (პარეკონის მოდელში შემოთავაზებულია ეკონომიკური დემოკრატიის უფრო კონკრეტული ფორმულირება ე.წ თვითმმართველობის მართვის). ამ ნორმის განხორციელება გამოიწვევს იმ ინსტიტუტის მოხსნას, რომელიც წარმოშობს და ინარჩუნებს კაპიტალისტურ და კოორდინატორ კლასობრივ დომინირებას და უხამსობა გვიბიძგებს უკლასოობისკენ.
კომბინირებული სოციალური საკუთრება, პლუს დაბალანსებული სამუშაო კომპლექსები და თვითმართვა წარმოადგენს ეკონომიკურ ნორმებს სოციალურად ინკლუზიური ეკონომიკისთვის, რაც ხელს შეუწყობს ფსიქიკური ჯანმრთელობის ხელშეწყობას. როგორც კარგი მოძველებული კაპიტალისტი, არიან თუ არა დაინტერესებულები პრემიერ-მინისტრი და ვიცე-პრემიერი ეკონომიკური რეფორმების განხორციელებით, რომლებიც ასეთ ნორმებისკენ მიგვიყვანს? Რათქმაუნდა არა! და ამიტომ არავინ უნდა მიიღოს სერიოზულად დიდი ბრიტანეთის მთავრობის პრეტენზიები „მთელი მოსახლეობის კეთილდღეობაზე“.
ZNetwork ფინანსდება მხოლოდ მისი მკითხველების გულუხვობით.
შემოწირულობა
1 კომენტარის დამატება
ამას ხშირად ვერ ხედავს. ზოგიერთი ინსტიტუციური სტრუქტურის ანალიზი ჩვენს ამჟამინდელ ეკონომიკაში და აწვდიან თუ არა საქონელს - ფსიქიკურ ჯანმრთელობას და კეთილდღეობას - მოჰყვა წინადადებები იმ ინსტიტუციური სტრუქტურების ორგანიზების ალტერნატიული გზების შესახებ, რომლებიც უკეთესად შეასრულებენ სამუშაოს რეალურად უკეთესი ფსიქიკური ჯანმრთელობისა და კეთილდღეობის უზრუნველყოფას. მთელი მოსახლეობა.
მეტი ასეთი სამუშაო/წერაა საჭირო. ანალიზი პლუსი. პლუს არის ეკონომიკის ორგანიზების რეალური შესაძლო ალტერნატიული გზები, რომლებიც გვაწვდიან იმას, რაც ჩვენ გვინდა.