ჩავესის შეურაცხყოფა დიდი ხანია იყო აშშ-ს ელიტებს შორის მსჯელობის მორალური ადგილი. უახლესი მაგალითები გამოჩნდა New York Times-ისა და Washington Post-ის 21 ივლისის გამოცემებში, სადაც დოკუმენტირებულია ბრალდებები იმის შესახებ, რომ ჩავესი პასუხისმგებელია ვენესუელაში დანაშაულის ზრდასა და კოლუმბიის დესტაბილიზაციაზე. Washington Post-ისთვის მთავარი შეშფოთებაა აშშ-ს მთავრობის ანგარიშვალდებულების ოფისის (GAO) მიერ ახლახან გამოქვეყნებული მოხსენება, რომელიც ასახავს სავარაუდო „კორუფციას პრეზიდენტ უგო ჩავესის მთავრობის მაღალ დონეზე და სახელმწიფო დახმარებას კოლუმბიის ნარკოტრეფიკინგის პარტიზანებისთვის [რომელმაც] ვენესუელა აქცია. შეერთებული შტატებისა და ევროპისკენ მიმავალი კოკაინის მთავარი გასაშვები ადგილი. ყურადღება გამახვილებულია კოლუმბიის მარქსისტულ FARC-ის პარტიზანებზე, რომლებიც Post-ის შეფასებით აკონტროლებენ კოლუმბიური კოკაინის ვაჭრობის 60 პროცენტს. რესპუბლიკელ სენატორ რიჩარდ ლუგარს პოსტში ეძლევა ადგილი, რათა დემონიზაცია მოახდინოს ვენესუელას „ნარკ-სახელმწიფოდ გადაქცევის გამო, რომელიც დიდად არის დამოკიდებული და ემორჩილება არალეგალურ ნარკოტიკებით საერთაშორისო ვაჭრობას“.
მოკლედ რომ არ იყოს, Times-ის 21 ივლისის სიუჟეტი ჩავეზს აკავშირებს ვენესუელას დასავლეთში მდებარე ქალაქ ბარინასში მცხოვრები მოქალაქეების მზარდ გატაცებაში. ბარინასი განიცდის გატაცებების მაჩვენებელს 3.5-ჯერ უფრო მაღალი, ვიდრე დანარჩენ ქვეყანაში და ქალაქს ამჟამად მართავს ჩავესის ძმა ადან ჩავესი. The Times არ მოჰყავს ჩავესის ოჯახის თანამონაწილეობის მტკიცებულება ბარინასების გატაცებაში, მაგრამ ამან ხელი არ შეუშალა გაზეთს შექმნას ზოგადი კავშირები „შეიარაღებულ ბანდებს შორის [რომლებიც] აყვავდებიან არეულობის გამო [ბარინასში], ხოლო ჩავესის ოჯახი აძლიერებს ძალაუფლებას. სახელმწიფო“. მკითხველი ობიექტურობის პრეტენზიასაც კი ვერ იპოვის ასეთ ცეცხლმოკიდებულ რიტორიკაში.
ჩავესსა და გატაცებებს შორის კავშირის რეალური მტკიცებულებების ძიება არ არის Times-ის თამაშის გეგმის ნაწილი. მათ ურჩევნიათ ტალახიანი საჯარო დისკურსი ჩავესის რეჟიმისადმი მიმართული ბუნდოვანი პოლემიკით. ფაქტობრივად, Times აღიარებს, რომ ჩავესის მთავარი ჩართულობა ბარინასში მიზნად ისახავს არა ღარიბების (რომლებიც სულ უფრო მეტად განიცდიან გატაცებების გამო), არამედ მასების მდგომარეობის გაუმჯობესებას მიწის რეფორმის განხორციელებით და ნავთობის სახსრების გამოყენებაზე. კეთილდღეობის პროგრამები.
ჩავეზზე თავდასხმები ასევე თან ახლდა ვენესუელაში 2009 წლის რეფერენდუმს, რომელმაც გააუქმა ქვეყნის საპრეზიდენტო ვადის 12-წლიანი ლიმიტი. რეფერენდუმის წინ გაზეთმა Times-მა გამოაქვეყნა რედაქცია, რომ ჩავესი იყო "სტანდარტული საკითხის ავტოკრატი - ძალაუფლების შეგროვება, განსხვავებული აზრის ჩახშობა და ქვეყნის ნავთობის სიმდიდრე პოლიტიკურ მხარდაჭერაზე დახარჯვა". ასეთ თავდასხმებს, ირონიულად, მოჰყვება აღიარება, რომ ჩავესის მხარდაჭერა მომდინარეობს მის მიერ განხორციელებული სოციალური კეთილდღეობის პროგრამებიდან, რაც სარგებელს მოუტანს ღარიბი ვენესუელელების აბსოლუტურ უმრავლესობას. მისი მხარდაჭერა მასებისადმი განხილვის გარეშე ჩამოწერილია, როგორც უაზრო, თუმცა, როგორც Times პატერნალისტურად და მოუწოდებს ვენესუელელებს, რომლებსაც "სჯერათ მათი დემოკრატიის", "არა" მისცენ ვადის ამოწურვას.
ჩავესზე თავდასხმების შეფასებისას ღირს რამდენიმე პუნქტის დაფიქრება. რაც შეეხება კოლუმბიის საკითხს, ფაქტიურად არანაირი კონტექსტი არ არის მოწოდებული Times and Post-ში, სადაც წერია აშშ-ს ინსტრუმენტული როლი ნარკოკრიზის შექმნაში. ყურადღება არ ეთმობა იმ ფაქტს, რომ აშშ-ს ლიდერებმა მილიარდობით დოლარი დახარჯეს კოლუმბიაში მემარჯვენე, ანტი-FARC გასამხედროებული ჯგუფების მომზადებასა და მომარაგებაში (რომლებიც კოლუმბიის მთავრობასთან არიან მოკავშირეები) და თავად არიან ჩართულნი კოკაინის ვაჭრობაში. გარდა ამისა, არ არის განხილული გაურკვევლობა ჩავესის მიერ კოლუმბია-ვენესუელის კონფლიქტის სავარაუდო წაქეზების შესახებ. მიუხედავად ამისა, ამ საკითხთან დაკავშირებით ბევრი გაურკვევლობა არსებობს. Human Rights Watch, მიუხედავად იმისა, რომ უკიდურესად კრიტიკულად იყო განწყობილი ჩავესის მიმართ (შესაძლოა, გამართლებული იყო), ვერ ახერხებს რაიმე დამაჯერებელი მტკიცებულების აღმოჩენას, რომ ჩავესი მხარს უჭერს FARC-ის პარტიზანებს. ჩვენ ასევე უნდა გვახსოვდეს, რომ ჩავესი იყო ის, ვინც საჯაროდ გააკრიტიკა FARC-ის წინააღმდეგ და განაცხადა, რომ „პარტიზანული ომის ეპოქა ისტორიაა“. მან მხარი დაუჭირა სამშვიდობო მოლაპარაკებებში დაბრუნებას FARC-სა და კოლუმბიის მთავრობას შორის და უბიძგა FARC-ს, შეეწყვიტა მშვიდობიანი მოქალაქეებისა და მთავრობის წარმომადგენლების მძევლად გატაცების ტერორისტული პრაქტიკა.
ჩავესის „დიქტატორული“ პოლიტიკის საკითხთან დაკავშირებით, ამერიკული მედიის გაშუქება უფრო პროპაგანდას ჰგავს, ვიდრე რეალობას. ამერიკულ გაზეთებს საშინლად უჭირთ იმის ახსნა, თუ როგორ შეიძლება დიქტატორი დემოკრატიულად აირჩიონ ოთხჯერ ბოლო ათი წლის განმავლობაში - 1998, 2000, 2004 და 2006 წლებში, განსაკუთრებით საერთაშორისო არჩევნების დამკვირვებლების მიერ გამჭვირვალე და ლეგიტიმურ კონკურსებში. The Times ასევე ვერ ახსნის 2009 წლის რეფერენდუმის შედეგებს, რომელიც საპრეზიდენტო ვადის ლიმიტების გაუქმებისას საერთაშორისო დამკვირვებლების მიერ სამართლიანად და დემოკრატიულად იქნა დამოწმებული.
ჩავეზზე Times-ის თავდასხმების ყველაზე აშკარა ახსნა არის ის, რომ გაზეთი აბუჩად აგდებს ვენესუელის დემოკრატიას. ჩავესი დიდი ხანია სარგებლობს ვენესუელელთა უმრავლესობის ძლიერი დემოკრატიული მხარდაჭერით, ამავდროულად იწვევს ამერიკელი პოლიტიკოსების აღშფოთებას, რომლებიც ვენესუელას ნაყოფიერ, მაგრამ გამოუყენებელ ნიადაგად მიიჩნევენ კორპორაციული ინვესტიციებისთვის. განვიხილოთ მტკიცებულებები: 1. ჩავესი არაერთხელ იქნა არჩეული სხვაობით, რომლის მიღწევაზეც ჯორჯ ბუში ვერასოდეს იოცნებებდა. 2. Gallup International-ის 2007 წლის გამოკითხვა კიდევ ერთხელ ადასტურებს ვენესუელის პოლიტიკის დემოკრატიულ ლეგიტიმაციას მრავალი თვალსაზრისით. ვენესუელელთა 53 პროცენტი ზოგადად ფიქრობს, რომ მათ ქვეყანას „მართავს ხალხის ნება“ ჩავესის დროს. გარდა ამისა, 67 პროცენტი თვლის, რომ ვენესუელაში არჩევნები ტარდება „სამართლიანად“ და არა „არასამართლიანი“ წესით. გარდა ამისა, როგორც 2007 წლის Gallup-ის გამოკითხვის ჩემი ანალიზი აჩვენებს, ღარიბი და უმუშევარი ვენესუელელები (ღარიბები, რომლებიც საზოგადოების უმრავლესობას შეადგენენ) სტატისტიკურად უფრო მეტად თვლიან, რომ ქვეყანა იმართება უმრავლესობის ნებით და რომ ქვეყნის არჩევნები არის თავისუფალი, დემოკრატიული. და სამართლიანი. ეს დიდ კონტრასტშია ვენესუელას მდიდარ და დასაქმებულთაგან, რომლებიც უფრო მეტად უარყოფენ ამ პრეტენზიებს.
აშშ-ს მედიის გაშუქებიდან არ შეიქმნება შთაბეჭდილება, რომ ვენესუელაში ეჭვის თვალით უყურებენ აშშ-ს და არა ვენესუელის ოფიციალურ პირებს. 2007 წელს BBC-ის გამოკითხვამ აჩვენა, რომ გამოკითხული ლათინური ამერიკელების უმეტესობა შეერთებულ შტატებს არასახარბიელო უყურებდა და ეწინააღმდეგებოდა ბუშის ყოფილი ადმინისტრაციის საგარეო პოლიტიკას. არგენტინაში, ბრაზილიაში, ჩილესა და მექსიკაში უმრავლესობა ფიქრობდა, რომ აშშ-ის გავლენა მსოფლიოში იყო „ძირითადად უარყოფითი“, ხოლო 65-92 პროცენტი ეწინააღმდეგებოდა აშშ-ს ერაყში ომის მართვას. ცალკეული პოლიტიკური ლიდერების შეფასებებმა აჩვენა, რომ ჩავესი სარგებლობდა ვენესუელელთა მაღალი მხარდაჭერით, ხოლო ყოფილი პრეზიდენტი ბუში სარგებლობდა დაბალი მხარდაჭერით არა მხოლოდ ვენესუელაში, არამედ მთელ რეგიონში.
ჩავესის პოპულარობა, როგორც ამერიკელი ჟურნალისტები უკმაყოფილოდ აღიარებენ, ეფუძნება მის სურვილს, დააყენოს ვენესუელას ღარიბი მასების საჭიროებები ბიზნეს ელიტაზე წინ. ეს არ ნიშნავს, რომ ის წმინდანია ან რომ პოლიტიკური რეპრესიები არ უნდა იყოს სერიოზული შეშფოთება ნახევარსფეროში მცხოვრებთათვის. არც ერთი პოლიტიკური ლიდერი არ იმსახურებს ცარიელ ჩეკს პოლიტიკური ძალაუფლების გასამყარებლად. მაგრამ, როგორც ჩანს, აშშ-ს ლიდერებს გაურბის ის, რომ ვენესუელური დემოკრატია აკისრებს დავალებას ლიდერების პასუხისმგებლობის დაკისრება ვენესუელას ხალხის წინაშე და არა აშშ-ს „განმანათლებლური“ ელიტების წინაშე.
ჩავესის „ბოლივარული რევოლუცია“ მართლაც ძალიან პოპულარულია ვენესუელელებში. ის წარმატებას მიაღწევს სოციალური კეთილდღეობის უამრავი პროგრამის ხელშეწყობაში, რომელიც გადაიხდება ქვეყნის ნავთობის ექსპორტის შემოსავლებით. ჩავესი ხელმძღვანელობს მცდელობებს გენდერული თანასწორობის, მთავრობის მიერ დაფინანსებული ჯანდაცვის, საყოველთაო უმაღლესი განათლების, სახელმწიფო საპენსიო დაფინანსების, მიწის გადანაწილებისა და საზოგადოებრივი საცხოვრებლის გაფართოების, სხვა პროგრამებთან ერთად. ჩავესის კეთილდღეობის რევოლუცია მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს მოქალაქეების ცხოვრებას. 50-1999 წლებში სოციალური კეთილდღეობის ხარჯების 2005 პროცენტით ზრდას (ჩავესის პრეზიდენტობის პირველ 6 წლებში) თან ახლდა ჩვილ ბავშვთა სიკვდილიანობის შემცირება, სკოლაში ჩარიცხვის ზრდა, ინდივიდუალური შემოსავლის ზრდა და სიღარიბის შემცირება. 1997-2005 წლებში სიღარიბის ეროვნული მაჩვენებელი მოსახლეობის 56-დან 38 პროცენტამდე დაეცა. 2005 წლისთვის, ვენესუელელების დაახლოებით 50 პროცენტი სარგებლობდა სახელმწიფო ჯანდაცვით, ხოლო იგივე რაოდენობა ასევე სარგებლობდა სახელმწიფო საკვების სუბსიდიებით. უნდა გვახსოვდეს, რომ ბოლივარიული რევოლუცია ასევე განხორციელდა საკმაოდ სტაბილური ეკონომიკური ზრდის პირობებში, რომელიც მერყეობდა მშპ-ს 6-18 პროცენტიდან წელიწადში 2004-2008 წლებში. ეს ტენდენცია თავის თავზე დგას ამერიკელი ჟურნალისტების ვარაუდებზე, რომ სოციალისტური პოლიტიკა არის მთავარი დაბრკოლება ეკონომიკური სტაბილურობისა და კეთილდღეობისთვის.
აშშ-ში არავის არ უნდა გაუკვირდეს, რომ ვენესუელელი ხალხი მხარს უჭერს ჩავესს მისი კეთილდღეობის პოლიტიკის გამო. თუმცა, ეს ძირითადი ფაქტი დამალულია Times-ის რედაქციებში, რომლებიც ჩავეზს ასახავს როგორც „ლათინოამერიკელ ძლიერ კაცს“, რომელიც „ახორციელებს თითქმის ტოტალურ პოლიტიკურ და სამხედრო კონტროლს თავის ქვეყანაში“ არჩევნების გაუკუღმართების და ბუნებრივი რესურსების ნაციონალიზაციის გზით. ლათინური ამერიკის პოლიტიკის მედია დამახინჯება, რა თქმა უნდა, ახალი არ არის. The Times და Post ყოველთვის უყურებდნენ ლათინურ ამერიკას ნეოლიბერალური, კაპიტალისტური თვალით და ვენესუელას გაშუქება ცოტა არ არის გადახრილი ამ ნიმუშიდან.
Anthony DiMaggio teaches Global and American Politics at Illinois State University. He is the author of Mass Media, Mass Propaganda: Examining American News in the ‘War on Terror (2008) and When Media Goes to War (forthcoming February 2010). He can be reached at: [ელ.ფოსტით დაცულია]
ZNetwork ფინანსდება მხოლოდ მისი მკითხველების გულუხვობით.
შემოწირულობა