„აკონტროლეთ ნავთობი და თქვენ აკონტროლებთ ერებს; აკონტროლეთ საკვები და თქვენ აკონტროლებთ ხალხს. ”
ჰენრი კისინჯერი, შეერთებული შტატების სახელმწიფო მდივანი 1973-1976 წწ.
მარი კარმენ აპონტე, შეერთებული შტატების ელჩმა ელ სალვადორში, ახლახან გამოაცხადა, რომ იმპერიულ ხელისუფლებას სჭირდება მეტი ლოიალობის ჩვენება სალვადორის არჩეული მთავრობის მხრიდან, არა მხოლოდ იმისთვის, რომ მიიღონ 277 მილიონი დოლარის გრანტი FOMILENIO-სგან, არამედ განიხილონ. შეერთებული შტატების მეგობარი და მოკავშირე.
იმპერია ახლა ითხოვს შეთანხმებების გაუქმებას „საბაზისო მარცვლეულის წარმოების ხელშეწყობის დროებითი სპეციალური დებულებების შესახებ“, რომლებიც 2013 წლიდან სოფლის მეურნეობის სამინისტროს (MAG) ნებას რთავენ შეეძინა სალვადორის თესლი პირდაპირ იმ მამაკაცებისა და ქალებისგან, რომლებიც აწარმოებენ ქვეყანაში საკვებს. სატენდერო პროცესის გარეშე. აპონტეს თქმით, აშშ-ს სურს უზრუნველყოს, რომ სალვადორის ეკონომიკური პოლიტიკა შეესაბამებოდეს ცენტრალური ამერიკის თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებას (CAFTA), რომელსაც ხელი მოაწერა ელ სალვადორმა 2004 წელს, რაც საშუალებას აძლევს ამერიკულ კომპანიებს შეუზღუდავი მონაწილეობა მიიღონ ტენდერში და სამთავრობო თესლების შესყიდვაში.
ამ განკარგულების გაუქმება წარმოადგენს 2009-2014 წლების მთავრობის ადმინისტრაციის პერიოდში სასურსათო თვითკმარობის კუთხით მიღწეული რამდენიმე წინსვლის რეგრესს. ამ განკარგულებით, სასოფლო-სამეურნეო გაერთიანებებმა და კოოპერატივებმა 2013 წელს შეძლეს სამთავრობო თესლის შესყიდვის 92%-ის მიწოდება საჯარო სექტორიდან. იმედი გვაქვს, რომ 2014 წელს ადგილობრივი თესლის მიწოდება MAG-ის მოთხოვნის 100%-ს დაფარავს. როგორც მოსალოდნელი იყო, შეერთებული შტატების ახალი მთავრობის დაწესება ეფუძნება ამერიკული სავაჭრო პალატის (AMCHAM) შემადგენელი კომპანიების მხარდაჭერას და, რა თქმა უნდა, აქვს სალვადორის განვითარების ფონდის (FUSADES) კურთხევა.
ცნობილია, რომ ქვეყნის აგროსასურსათო ჯაჭვის შემადგენელი რგოლების პროგრესული კონტროლი (სახარჯო მასალები, დაფინანსება, ტექნოლოგია, თესლი, წარმოება, ვაჭრობა, შენახვა და ა.შ.) არის ტრანსნაციონალური კომპანიების კაპიტალის დაგროვების სტრატეგიის ერთ-ერთი მთავარი მიზანი. გლობალური კაპიტალიზმის ამ ფაზაში. ამ კორპორაციებმა გადააკეთეს წარმოების ჯაჭვები არა მხოლოდ მომგებიან ბიზნესად, არამედ იმ მამაკაცებისა და ქალების ეკონომიკური, სოციალური, კულტურული და პოლიტიკური კონტროლის ინსტრუმენტებად, რომლებიც აწარმოებენ და/ან მოიხმარენ ამ ჯაჭვების მიერ წარმოებულ საკვებს.
ამ სტრატეგიის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ასპექტია საკვების ადგილობრივი მწარმოებლების უნარის აღმოფხვრა, შეინარჩუნონ, გაამრავლონ და შეინახონ საკუთარი თესლი. ამ გზით ისინი ახერხებენ ადგილობრივი წარმოების სისტემები და საზოგადოების მოხმარება დამოკიდებული გახადონ ტრანსნაციონალების მიერ წარმოებული და დაპატენტებული თესლის მარაგზე. ამ მიზნით, ისინი აწესებენ დებულებებს თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებებში, რომლებიც ავალდებულებენ ქვეყნებს დაუშვან შეუზღუდავი თავისუფალი ვაჭრობა და თესლის იმპორტი ეკონომიკური და/ან პოლიტიკური სანქციების საფრთხის ქვეშ.
დღესდღეობით 10 ტრანსნაციონალური კომპანია აკონტროლებს თესლის მსოფლიო ბაზრის 67%-ს და მათ შორის, ორი ამერიკული კომპანია (Monsanto და DuPont) და ერთი შვეიცარული (Syngenta), ფლობენ ბაზრის კონცენტრირებულ 47%-ს. 2008 წელს Monsanto-მ შეიძინა Cristiani Burkard-ის თესლის კომპანია, თესლის ერთ-ერთი მთავარი მიმწოდებელი ელ სალვადორის მთავრობისთვის დროებითი დებულებების დაწყებამდე ძირითადი მარცვლეულის პოპულარიზაციისთვის და იქნება ერთ-ერთი ამერიკული კომპანია, რომელიც ყველაზე მეტად ემხრობა ამ დებულებებს.
ტრანსნაციონალების შეღწევა ცენტრალური ამერიკის აგროსასურსათო ქსელებში მიღწეული იქნა საერთაშორისო ფინანსური ორგანიზაციების (საერთაშორისო სავალუტო ფონდი, მსოფლიო ბანკი, ინტერამერიკული განვითარების ბანკი) და ორმხრივი თანამშრომლობის სხვა ოფიციალური ორგანიზაციების (USAID) და მრავალმხრივი თანამშრომლობის სააგენტოების კოორდინირებული მოქმედებით. მსოფლიო სასურსათო პროგრამა და გაეროს სოფლის მეურნეობის ფონდი). ერთის მხრივ, საერთაშორისო ფინანსური ორგანიზაციები ახდენენ ზეწოლას მთავრობებზე, მიიღონ კომერციული ლიბერალიზაციის ზომები სახარჯო მასალებისა და სოფლის მეურნეობის პროდუქტებზე, როგორც ეკონომიკური რეფორმების ნაწილი, რომელიც მათ უნდა გაატარონ სესხებზე წვდომისთვის; მეორეს მხრივ, თანამშრომლობის სააგენტოები ქმნიან თავიანთ პროგრამებსა და პროექტებს სასურსათო უსაფრთხოებისა და სოფლის კონკურენტუნარიანობისთვის საჯარო და კერძო თანამშრომლობის მოდელის მიხედვით, რაც მოიცავს ზომებს, რომლებიც აძლიერებს ტრანსნაციონალური კომპანიების პოზიციას აგროსასურსათო ჯაჭვებში, როგორიცაა მომწოდებლები და/ან მყიდველები. სახარჯო მასალების, პროდუქტების, ტექნოლოგიების და ა.შ.
ეს სტრატეგიები ეყრდნობა ეროვნული მთავრობებისა და პარლამენტების თანამონაწილეობას (პირდაპირ ან ირიბ), რომლებიც იძულებულნი არიან მიიღონ ეს დაწესებები, რათა შეინარჩუნონ ვალის დაფინანსების ნაკადი საერთაშორისო ფინანსური ჯგუფებიდან და/ან არაანაზღაურებადი თანამშრომლობის ფონდებიდან შეერთებული შტატებიდან. და ევროკავშირი, მიუხედავად იმისა, რომ ეს იწვევს უფრო დიდ საკვებზე დამოკიდებულებას და იმ მამაკაცებისა და ქალების განადგურებას, რომლებიც აწარმოებენ ერის საკვებს. თუმცა, ზოგჯერ შესაძლებელია, რომ ძალაუფლების შიდა კორელაცია ზოგიერთ მთავრობას და პარლამენტს საშუალებას აძლევს დაამტკიცონ ზომები ტრანსნაციონალური ჰეგემონიის წინააღმდეგ და/ან მიმართული იყოს საკვების სუვერენიტეტისკენ. როგორც ჩანს, ეს მოხდა ელ სალვადორში ბოლო ორი წლის განმავლობაში, რაც საშუალებას იძლევა დროებითი დებულებები, რომლებიც ხელს უწყობენ ძირითადი მარცვლეულის ეროვნულ წარმოებას და ეროვნული თესლის შეძენას და გამოყენებას სოფლის მეურნეობისა და სხვა საჯარო სექტორის მოთხოვნების შესასრულებლად.
თუმცა, როგორც ჩანს, ეს შეიცვლება.
შეერთებულ შტატებში ოფიციალური ვიზიტიდან დაბრუნების შემდეგ, არჩეულმა პრეზიდენტმა სალვადორ სანჩეს ცერენმა დაარწმუნა, რომ მისი მთავრობა შეასრულებს ყველა იმ პირობას, რომელიც დაწესებულია FOMILENIO-ს თანხების გასაცემად და გაიმეორა მისი განზრახვა შეინარჩუნოს ეს პარტნიორობა შეერთებულ შტატებთან ზრდისთვის. . შესაბამისად, გასაკვირი არ არის, რომ არჩეულმა მთავრობამ უკვე დაიწყო ალტერნატიული გეგმის მომზადების პროცესი ეროვნული თესლის დამცავი დებულებების გაუქმების მიზნით, რითაც დაემორჩილა იმპერიის ახალ დაწესებულებას.
თუ რამე გვასწავლა ნეოლიბერალიზმმა, ეს არის ის, რომ საჯარო ეკონომიკური პოლიტიკა ყველაფერზე მაღლა დგას კლასობრივი ბრძოლაში გამოხატული ძალაუფლების ურთიერთობის შედეგზე. ეს არის მიზეზი იმისა, რის გამოც ნეოლიბერალიზმმა ამდენი შრომა გასწია პროფკავშირებისა და სხვა სოციალური ორგანიზაციების დასუსტებაზე და პოლიტიკურად დემობილიზაციაზე, რომლებიც შეიძლება გამოვიდნენ ქუჩაში და ავალდებულონ თავიანთ მთავრობებზე უარი თქვან და/ან გააუქმონ ნეოლიბერალური ეკონომიკური რეფორმები. ამიტომ, საუკეთესო შემთხვევაში, დადგა მომენტი, რომ ორგანიზაციები, რომლებიც მონაწილეობენ დისკუსიებსა და ქსელებში, რომლებიც იბრძვიან სურსათის სუვერენიტეტისა და ეროვნული სოფლის მეურნეობის განვითარებისთვის, გამოვიდნენ ქუჩაში და მოითხოვონ, რომ მთავრობა და პოლიტიკური პარტიები იმოქმედონ სურსათის სუვერენიტეტისა და ხალხის ინტერესების სასარგებლოდ.
თარგმნა დანიკა ჟორდენმა.
ავტორი არის ეკონომიკის პროფესორი Universidad Centroamericana "José Simeón Cañas" (UCA) ელ სალვადორში.
Danica Jorden არის ესპანური, ფრანგული, პორტუგალიური, იტალიური და სხვა ენების გამოქვეყნებული მთარგმნელი.