Það er ekki hægt að segja frá sögum Afríku án þess að vísa í langa lest grimmilegra styrjalda sem hafa hrjáð hana um aldir.
Í meira en 400 ár voru vesturströnd Afríku og suðurhéruð rænt mannlegu og efnislegu fjármagni af flotaveldum Evrópu. Milljónir yngsta og lífsnauðsynlegustu fólksins voru settar saman og sendar í erlenda fangavist í hundruð ára.
Í meira en 1,000 ár ollu arabaríki í norðri eyðileggingu á austurströndum Afríku og suðlægum svæðum. Þeir gengu milljónir kvenna og barna mörg hundruð kílómetra norður til að veita ríku yfirstéttum sínum vinnu og ánægju.
Þessar hugsanir komu upp í hugann þegar ég ræddi sögu Afríku við nýlegan kunningja sem er afrískur sagnfræðingur (köllum hann prófessor Mike).
Prófessor Mike, sem hefur eytt áratugum í að kenna Bandaríkjamönnum sögu, harmaði efnahagslega eyðilegginguna sem nú hefur orðið fyrir í heimalandi sínu, Simbabve. Simbabve, sem er um 12 milljón manna þjóð, fékk pólitískt sjálfstæði sitt árið 1980. Skilmálar friðarsamkomulagsins, sem kallast Lancaster House-samkomulagið, lofuðu afrískum meirihluta pólitísku sjálfstæði, en það kom ekki á óvart að efnahagsleg tengsl urðu ósnert. Þannig fengu Simbabvebúar 'sjálfstæði' í þjóð þar sem um 2% íbúanna (hvítir) áttu um 70% af landinu! Þetta var uppskrift að endanlegri hörmung.
„Simbabve er efnahagskörfumál!,“ hrópaði prófessor Mike, og eins og til að útskýra mál sitt vitnaði hann í nýlega viðtöku bréfs frá höfuðborginni Harare. Um miðjan níunda áratuginn kostaði bréfið á milli 1980 sent og $50 (í Simbabve dollara). Bréfið frá 1.00 bar einn stimpil.
Bréf árið 2003 sem barst frá sömu borg logaði af stimplum. Einfalt bréf, til að lifa af innborgun og sendingu til Bandaríkjanna, bar yfir $5,000 (!) frímerki! *Fimm þúsund*!
Kostnaður við nýjasta bréfið endurspeglar hina djúpu óðaverðbólgu sem eyðileggur hagkerfið þar sem það sveltur í gjaldeyri. Vegna þess að Simbabve þorði að reyna að skila einhverju af hinum miklu, stolnu landeignum til Simbabvebúa, hafa Bandaríkin og fyrrverandi nýlenduveldið, Bretland, háð stanslausu efnahagsstríði gegn landinu, með því að nota AGS og Alþjóðabankann.
Þegar Mugabe-stjórnin var að láta hvíta minnihlutann búa á stolnu Afríkulandi eins og prinsar Delta-drottningarinnar, fengu hvorki Bretar né Bandaríkjamenn mikla gagnrýni, því fólkið þeirra græddi á þessari nýju tegund nýlendustefnu.
En hlutirnir hafa breyst. Þó að vildarvinir Mugabes hafi sannarlega fengið land, er milljónum meirihluta Shona og Ndebele, margir sem hafa unnið landið frá fornöld, ekki tryggt eignarhald á landi feðra sinna. Fórnarlömb, fyrir mörgum árum, auðugrar hvítrar elítunnar, sem nýttu vinnuafl þeirra og auðlindir, verða nú fórnarlamb nýrrar afrískrar yfirstéttar, sem vill verða rík undir nýju ráðstöfunartímabilinu.
Því miður útskýrir prófessor Mike: „Fólk sveltur í dag í Simbabve. Það truflar hann mjög að í landi sem býr yfir svo miklum mögulegum auði í náttúrulegum jarðefnum og auðlindum er fólk svo illa farið. Simbabve er ríkt af gulli, krómi, nikkeli og öðrum steinefnum. Nýlendulandbúnaður þess var helgaður ytri þörfum og hann varð stór útflytjandi á tóbaki, sykri og bómull. Þessir eiginleikar lifðu inn á "sjálfstæðistímann" og lifa í dag. Leiðtogi Gana, Kwame Nkrumah, varaði einu sinni við: „Pólitískt sjálfstæði, án efnahagslegrar sjálfstæðis, er aðeins blekking. Ástand Simbabve (sem og margra annarra Afríkuríkja) sýnir sannleiksgildi þess orðtaks.
Nokkrum klukkustundum eftir fund okkar heyrðu orð prófessor Mike sífellt í eyra mitt: '... fólk er að svelta!...'; „Zimbabve er efnahagslegt körfumál...“ Það var sorglegt.
Mér varð hugsað til nýlegra verka sem ég hafði lesið eftir afríska fræðimenn og listamenn, sem á sinn hátt töluðu um svipaðar aðstæður í öðrum hlutum Afríku.
Svo virtist sem Afríka væri enn í stríði, enn undir árás útlendinga; enn arðrænt og nauðgað. Sorglegt en satt.
ZNetwork er eingöngu fjármagnað með örlæti lesenda sinna.
Styrkja