Glæsilegur sigur Hamas í kosningunum í Palestínu hefur vakið upp margar spurningar. Jewish Voice for Peace býður upp á nokkur svör til að hjálpa meðlimum okkar og stuðningsmönnum að átta sig á þessari mikilvægu þróun.
A: Hamas er arabísk skammstöfun fyrir íslamska andspyrnuhreyfinguna. Hamas, sem stofnað var árið 1987 á fyrstu intifada, var afsprengi Bræðralags múslima, alþjóðlegra íslamskra herskárra hópa. Hamas er eingöngu palestínskur hópur og einbeitir sér eingöngu að Palestínumálinu.
Sáttmála Hamas kallar beinlínis á eyðingu Ísraels; það hindrar viðurkenningu á Ísrael og málamiðlun við hana. Sáttmálinn skuldbindur hópinn einnig til vopnaðrar baráttu og, þegar hann lýsir sýn sinni á áætlanir Ísraela og zíonista, er vísað til bókunar öldunga Síonar (rússnesk fölsun frá því snemma á 20. ) sem uppspretta þess. Hamas hefur tekið þátt í mörgum glæpsamlegum aðgerðum til að ráðast á óbreytta borgara.
En Hamas hefur líka aðra hlið. Það hefur komið á fót umfangsmiklu samfélagsþjónustuneti, sérstaklega á Gaza-svæðinu. Margir Palestínumenn hafa fengið mun meiri efnislega aðstoð í gegnum og frá Hamas en PA í gegnum árin. Þetta er lykiluppspretta stuðnings Hamas meðal þeirra sem ekki deila pólitískri, trúarlegri eða hugmyndafræðilegri heimsmynd þeirra.
Hamas, þó vissulega bundið ákveðnum kenningum, hefur alltaf sýnt vilja til að laga sig að breyttum aðstæðum. Áður fyrr hefur Hamas neitað að taka þátt í kosningum í Palestínu og litið svo á að þær, réttilega, séu afurð Oslóarsamkomulagsins sem þeir voru andvígir. En þeir hafa augljóslega skipt um skoðun á þessu atriði. Jafnvel fyrir þá breytingu var margt sem benti til þess að þótt þeir gætu aldrei sætt sig við lögmæti tilveru Ísraels, væru þeir reiðubúnir að finna leiðir fyrir Ísrael og Palestínu til að búa saman.
Bókin „The Palestinian Hamas“ eftir ísraelsku fræðimennina Shaul Mishal og Avraham Sela er skyldulesning fyrir alla sem vilja skilja Hamas. Þótt hún sé svolítið gamaldags (bókin kom út árið 2000), þá er skýrleikinn sem hún varpar á Hamas enn í gildi. Reyndar hefur hvernig bÃXNUMXkin berðst við hina einfeldnu sÃXNUMX⁄XNUMXn á Hamas aðeins styrkst á sÃðustu árum - ef eitthvað hefur verið að lagast betur að nÃXNUMX⁄XNUMXjum aðstæðum og opnara fyrir nÃXNUMX⁄XNUMXjar leiðir til að gera hlutina en ÃXNUMX⁄XNUMXað var fyrir fimm árum.
Sp.: Er Hamas þá hryðjuverkahópur?
A: Já. En margir hryðjuverkahópar hafa áður orðið ríkisstjórnir eða tekið forystu í ríkisstjórnum. Það felur í sér hópa eins og Irgun Zâvai Leumi og Lochamei Herut Ísrael (LEHI eða Stern Group), hryðjuverkahópa frá Yishuv fyrir ríkið, eða landnemabyggð gyðinga í Palestínu. Úr röðum þessara hópa komu tveir forsætisráðherrar Ísraels, Menachem Begin og Yitzhak Shamir. Fatah, flokkurinn sem hafði verið við stjórn heimastjórnar Palestínumanna, átti einnig langa sögu um árásir á Ísrael og önnur borgaraleg og hernaðarleg skotmörk. Það er einmitt sú staðreynd að Hamas hefur svo mikla þátttöku í ofbeldi seinni intifada Palestínumanna sem gefur þeim mun meiri getu en Fatah hafði til að stjórna því ofbeldi, ef þeir vilja gera það.
Sp.: Þýðir þessi atkvæðagreiðsla að Palestínumenn styðji íslamska bókstafstrú?
A: Ekki líklegt. Þrátt fyrir að á síðustu árum hafi trúarbrögð aukist að áhrifum á palestínskum svæðum, þá hefur palestínskt samfélag enn mjög sterkan veraldlegan þátt. Þó að Hamas hafi vissulega talsverðan kjarna stuðningsmanna, var árangur þeirra í þessum kosningum ekki vegna trúarbragða, hugmyndafræði eða ofbeldis. Það var fremur að rekja til bilunar og spillingar stjórnarflokks Fatah og til þeirrar nákvæmu skynjunar að Hamas væri betur skipulagt og laust við hömlulausa spillingu.
Umfram allt var þetta atkvæði um breytingar og Hamas var valkosturinn. Fyrir utan spillingu Fatah, var einnig sú staðreynd að háttur Fatah til að gera hlutina hafði skilað Palestínumönnum engu í samskiptum þeirra við Ísrael. Frá sjónarhóli Palestínu tókst ekki að skila árangri í stjórnmálum Fatah, svo hvers vegna ekki að gefa Hamas tækifæri?
Sp.: Var þetta atkvæðagreiðsla til stuðnings auknum árásum gegn Ísrael?
A: Aftur, ekki líklegt. Nýlegar skoðanakannanir gefa til kynna mjög mikinn stuðning Palestínumanna við að halda áfram vopnahléi við Ísrael. Kannanir hafa stöðugt gefið til kynna að Palestínumenn áskilji sér rétt sinn til að standast hernám með valdi, en báðir eru þeir andvígir árásum á óbreytta borgara (þó að landnemar á Vesturbakkanum, sem eru oft vopnaðir og hafa stundum myndað sérstakar vígasveitir, geti gert greinarmun á óbreyttum borgurum og stríðsmönnum óljós). og telja að ofbeldi sé óheilnæm aðferð á þessum tíma (þetta hefur ekki alltaf verið raunin á seinni intifada, en skoðanakannanir um þetta atriði hafa verið stöðugar í nokkuð langan tíma núna).
Hamas er meðvitað um þessar vinsælu tilfinningar. Þess vegna hafa þeir staðið við vopnahléið síðastliðið ár og hafa þeir þegar lýst yfir vilja til að halda því áfram þrátt fyrir að skilyrði sem þeir settu fyrir ári síðan til að viðhalda vopnahléinu hafi ekki verið uppfyllt (þetta vísar fyrst og fremst til lausnar palestínskra fanga).
Sp.: Er ekki skynsamlegt fyrir Ísrael að neita að semja við hryðjuverkamenn?
A: Allt málið er lygi; Ísrael hefur ekki átt í samningaviðræðum við Fatah í neinum raunverulegum skilningi síðan viðræðum lauk í Taba snemma árs 2001, á síðustu dögum forsætisráðherratíðar Ehuds Baraks sem forsætisráðherra Ísraels. Þannig að neitun þeirra á að ræða við Hamas þýðir ekki breytingu frá því fyrir kosningar.
Það er sanngjarnt að Ísraelar beiti sér fyrir því að Hamas breyti sáttmála sínum. En maður gerir frið við óvini, ekki við vini eða jafnvel ,,samstarfsaðila.“ Það voru ekki herforingjar Hamas sem náðu kjöri heldur þeir úr pólitískum armi þeirra. Sama deilumál komu upp fyrir áratug á N-Írlandi og allir áttuðu sig á því að eina leiðin til að komast áfram var að taka þátt í Sinn Fein, stjórnmálaarm írska lýðveldishersins. Þessa sömu raunsæru skoðunar er þörf núna.
Það er rangt og gagnkvæmt af Hamas að neita að semja við Ísrael og það er rangt og gagnkvæmt af Ísrael að neita að semja við löglega kjörna forystu Palestínumanna.
Sp.: Eiga Ísraelar ekki rétt á að vera hræddir við þessa niðurstöðu?
A: Já, þeir gera það. Æðsti flokkurinn í Palestínu er svarinn í eyðileggingu Ísraels með sáttmála sínum og hefur þar til nýlega verið ábyrgur fyrir einhverjum hræðilegustu sjálfsmorðssprengjuárásum í intifada. Að þeir séu nú að koma með einhver meira sáttfús ummæli er ekki mjög traustvekjandi fyrir Ísraela, sérstaklega þar sem þau ummæli, að minnsta kosti í bili, fela í sér neitun á að viðurkenna Ísrael.
En þótt aldrei megi hunsa ótta, þá má hann heldur ekki fá að sigrast á skynsemi. Hamas er löglega kjörinn flokkur við völd. Það er sanngjarnt að ætlast til þess að þeir hagi sér eins og lögmætur stjórnmálaflokkur, en það er ekki sanngjarnt að segja einfaldlega að ekkert verði við þá. Það eru góðar ástæður til að óttast Hamas. Það eru jafnvel betri, sérstaklega ef það á að vera einhver von um betri framtíð, til að taka þátt í þeim.
Sp.: Er Hamas reiðubúinn til að taka þátt í erindrekstri við Ísrael?
A: Ekki eins og er, en það eru vísbendingar um að þetta gæti breyst. Sáttmála Hamas hindrar samningaviðræður, viðurkenningu eða málamiðlanir við Ísrael. Enn um sinn halda þeir sig við þá línu, en meira að segja þeirra eigin embættismenn segja að slík afstaða sé ósamrýmanleg því að vera leiðandi palestínski flokkurinn. Hamas skilur að þeir verða að breytast. Einn Hamas embættismaður hefur þegar sagt að þótt Hamas sé ekki tilbúið fyrir beinar samningaviðræður, ef Ísrael hefur „eitthvað fram að færa, er hægt að finna 1,000 leiðir“ til að semja, sem þýðir líklega að semja í gegnum þriðja aðila.
Framkvæmdastjóri Arababandalagsins sagði hreint út að Hamas ,,verða“ að semja við Ísrael og hlíta Beirút yfirlýsingunum frá 2002. Á grundvelli friðartillögu Sádi-Arabíu bauð Arababandalagið árið 2002 fullan frið og fullkomlega eðlileg samskipti Ísraela og hvert aðildarríki bandalagsins í skiptum fyrir algjöran brottflutning frá svæðum sem hafa verið hernumin síðan 1967, stofnun palestínsks ríkis á þessum löndum á Vesturbakkanum og Gaza, með Austur-Jerúsalem sem höfuðborg og ,,Nást réttlátrar lausnar. til flóttamannavandans Palestínumanna sem samið verði um í samræmi við ályktun allsherjarþings SÞ 194.“ Ísrael hunsaði þetta tilboð algjörlega. Þó að það séu atriði sem Ísrael myndi ekki samþykkja heilan dúk, er engin greinanleg ástæða fyrir því að þetta tilboð gæti ekki verið grundvöllur alvarlegra skammtímaviðræðna sem miða að varanlegu uppgjöri á deilunni.
Hvað sem því líður þá gerir þetta ljóst að Hamas mun verða fyrir miklum þrýstingi um að viðurkenna og semja við Ísrael frá hornum sem skipta þá máli. Hamas hefur alltaf verið næmt fyrir palestínsku almenningsálitinu og sú skoðun styður enn við að finna leið til að binda enda á hernám Ísraela og ná samkomulagi við Ísrael um örugga og bjartari framtíð. Allir þessir þættir benda til þess að Hamas muni, ef þeir mynda ríkisstjórn, gera ráðstafanir til að verða við óskum Arababandalagsins og flestra palestínskra íbúa.
Sp.: Hvernig lögðu Ísrael og Bandaríkin þátt í þessari niðurstöðu?
A: Í alþjóðlegum skilningi hafa stórveldi Vesturlanda, auk Ísraels, unnið að því að vinna gegn veraldlegri arabísku þjóðernishyggju í áratugi. Í mjög langan tíma var litið á það sem aðalógnunina við fyrst breska og franska og síðar bandaríska hagsmuni. Ein af leiðunum sem þeir sóttu eftir andstöðu sinni við arabíska þjóðernishyggju var með því að styrkja, eða að minnsta kosti hunsa vöxt trúarlegra andstæðinga. Þetta leiddi til uppgangs margra hópa, oft búnir bandarískum peningum og/eða þjálfun.
à tilfelli Hamas gátu Ã70⁄80eir svo sannarlega notið af almennri aukningu á trÃoðarhervæði. En Ísrael hjálpaði þeim líka með því að leyfa íslömskum hópum sem voru á undan Hamas að blómstra með tiltölulega lítilli áreitni á áttunda og meirihluta níunda áratugarins. Ísrael sá trúarhópa sem voru á móti veraldlegum þjóðernissinnum, eins og PLO, sem Ísraelar höfðu meiri áhyggjur af. Þeir töldu að það að leyfa og jafnvel hvetja Hamas til að blómstra myndi skapa þyrnir í augum veraldlegrar palestínskrar þjóðernishyggju, sem myndi leiða til innanlandsátaka og sljóa getu Palestínumanna til að auka andspyrnu. Og um tíma var það það sem gerðist. En uppgangur hópa eins og Hamas var óumflýjanleg afleiðing.
Á undanförnum árum hafa aðgerðir Ísraela stöðugt grafið undan stuðningi við Fatah, Yasir Arafat og Mahmoud Abbas. Í apríl 2002, eftir hræðilega árás í Netanya um páskana (framkvæmd, skal tekið fram, af Hamas), hóf Ísrael „Operation Defensive Shield“. Þegar sókninni lauk var búið að eyðileggja innviði Palestínumanna. Aðeins nýlega hefur verið tækifæri fyrir palestínsk yfirvöld að hefja endurreisn þeirra innviða. Samt héldu Ísrael áfram að krefjast þess að PA réði böndum á vígamenn, þrátt fyrir að þeir hefðu hvorki hernaðarmátt né pólitískt fjármagn til þess. Þegar PA gat ekki orðið við því myndu Ísrael og Bandaríkin gera gys að forystu sinni, neita að semja og bregðast einhliða við. Síðan, með því að byggja múrinn, í trássi við alþjóðalög, í gegnum Vesturbakkann frekar en meðfram Grænu línunni og með því að hverfa einhliða frá Gaza, sýndu Ísraelsmenn fram á að Mahmoud Abbas, PA og Fatah skipti ekki máli í þeirra augum.
Frá palestínsku sjónarhorni var hluturinn bara að versna undir forystu Fatah og hvílík hlýja sem Bandaríkin sýndu Fatah lét flokkinn líta út eins og quislingar. Reyndar var lekið á fréttum um að Bandaríkin væru að renna fjármunum í leyni til Fatah til að styrkja herferð þeirra rétt fyrir kosningar líklega mjög skaðleg.
Sp.: Hvað segja þessar kosningar um palestínskt lýðræði?
A: Með hliðsjón af því að þessar kosningar fóru fram undir hernumdu og var stjórnað af palestínskum yfirvöldum sem ekki hafa neitt í líkingu við auðlindir sjálfstæðrar ríkisstjórnar, voru kosningarnar í sjálfu sér sigur fyrir Palestínumenn. Nánast laus við hvers kyns hneykslismál og nærri 78% atkvæðisbærra manna tóku þátt, kosningarnar heppnuðust gríðarlega vel. Hvað varðar þátttöku, gagnsæi og sannreyndan heiðarleika atkvæðagreiðslunnar, þyrfti að grafa djúpt og langt áður en hægt væri að finna ísraelskar eða bandarískar þjóðarkosningar sem gætu jafnast á við það.
Að Hamas standi uppi sem sigurvegari er afleiðing þess að þeir eru skýrasti valkosturinn við Fatah og yfirburða skipulagsgetu þeirra. Það er ekki óumflýjanlegt að harðlínuhópar myndu sigra í palestínsku lýðræði. En aðrir, veraldlegri og almennari hópar, verða nú að sýna palestínsku þjóðinni að þeir séu lausir við spillingu, skipulagðir og tengdir fólkinu ef þeir vilja ögra Hamas.
Sp.: Er einhver jákvæð hlið á þessu?
A: Já, það eru tækifæri í þessari óvæntu atburðarás. Einn stærsti erfiðleikinn í gegnum árin við að takast á við Fatah, sérstaklega undir stjórn Yasirs Arafats, var sambandsleysi á milli samningaviðræðna við Ísrael og Bandaríkin og viðhorfs meðal palestínskra íbúa. Sérstaklega í málefnum flóttamanna voru samningaskilmálar alltaf mjög ólíkir því sem almenningur var tilbúinn að sætta sig við. Líklegt er að Hamas muni þvinga málið til meiri skýrleika. Flóttamannamálið er það erfiðasta við að takast á við, vegna þess að það er algjört grundvallaratriði fyrir palestínska þjóðernishyggju og er einnig það svæði þar sem Ísraelar eru nánast almennt sameinaðir um að vilja ekki sjá neitt annað en táknræna endurkomu flóttamanna. Þetta mál er ekki hægt að leysa nema báðir aðilar séu raunverulega að semja út frá tilfinningum þjóðar sinnar og áður hafa palestínskir samningamenn ekki gert þetta.
Fatah-forystan sem hefur stýrt samningaviðræðum er mjög fjarlægt palestínsku götunni. Hamas er mjög í sambandi við það. Þetta myndi veita miklu meiri skýrleika og ef hægt er að finna málamiðlanir (sem verður vissulega erfiðara með Hamas, en samt ekki ómögulegt) mun líklegra að þær verði samþykktar af palestínska fjöldanum en samningar sem Fatah hafði tilhneigingu til. að ræða. Í raun þýðir lögmæti sem Hamas hefur nú bæði meiri erfiðleika en einnig meiri skýrleika og traust í öllum samningaviðræðum. Ef hægt er að sannfæra Hamas um að ná samkomulagi mun það vera samningur sem mun fara framhjá palestínsku götunni, eitthvað sem Fatah gæti aldrei ábyrgst.
Hamas hefur nú einnig hvata til að halda áfram að forðast árásir á ísraelska borgara. Meira en það, þeir hafa hvata til að koma öllum vígamönnum undir stjórn PA. Og þeir hafa pólitíska og hernaðarlega skyndiminni til að gera það, á þann hátt sem Fatah hafði ekki lengur.
Sp.: Hvað getum við búist við á næstu dögum?
A: Það er nánast ómögulegt að spá fyrir um hvert hlutirnir fara héðan. Fatah er í fyrsta skipti í meira en fjörutíu ár sem er utan hvaða valds sem er meðal Palestínumanna. Það er mikil reiði í Fatah, gegn Hamas, gegn Ísrael og gegn eigin fráfarandi forystu. Nokkur ofbeldisatvik hafa átt sér stað og Fatah hefur þegar lýst því yfir að þeir ætli að vera mjög hávær andstæðingur.
Ekki er ljóst hvers konar samninga Hamas mun gera til að mynda samsteypustjórn eða jafnvel hvort það muni gera það. Hamas hefur næg sæti til að stjórna ríkisstjórninni án bandalags, þannig að ef bandalagsuppbygging reynist óviðunandi eiga þeir möguleika á að sækjast ekki eftir henni. Þeir leggja nú mikið á sig til að koma Fatah í samsteypustjórn, en hingað til hefur Fatah staðið fast á sínu í synjun sinni.
Eitt sem er líklegt er að Hamas reyni fyrst að einbeita sér inn á við og láta hina pirrandi spurningu um Ísrael, Bandaríkin og hernámið eftir þar til síðar. Þetta er skynsamlegt þar sem það mun gefa þeim tækifæri til að uppræta spillingu í PA og auka þannig skilvirkni hennar. ÃXNUMX⁄XNUMXá munu ÃXNUMX⁄XNUMXeir ÃXNUMX⁄XNUMXurfa að taka harðu valið um hvort ÃXNUMX⁄XNUMXeir eigi að breyta afstöðum sÃnum eða hvernig ÃXNUMX⁄XNUMXá komi til ÃXNUMX⁄XNUMXráðar Palestínumanna og umheimsins um að sé að samningaðir hefjist aftur.
Ísrael og Bandaríkin myndu gera vel í því að leggja skyldur á Hamas til að semja með því að samþykkja Beirút yfirlýsinguna frá 2002 sem grundvöll fyrir að hefja samningaviðræður að nýju (sem þýðir ekki að samþykkja skilmála þeirra í heilu lagi, eitthvað sem Ísrael myndi augljóslega ekki gera). Þetta myndi þvinga fram spurninguna um viðurkenningu og samningaviðræður og myndi virkilega kveikja á Hamas að setjast niður og semja um samning. Það gæti reynst tímamót, en það mun ekki gerast. Eins skynsamleg og slík ráðstöfun væri fyrir alla, hefur jafnvel ísraelski Verkamannaflokkurinn þegar í stað snúið sér að því að kalla eftir fleiri ,,einhliða ráðstöfunum“ í kjölfar kosninganna, og Bush-stjórnin ætlar svo sannarlega ekki að skerða „andstæðing sinn. -hryðjuverkâ orðræðu í þessu sambandi.
Raunverulegur möguleiki er á því að Hamas reyni að uppfylla skilyrðin sem Bandaríkin hafa sett fram til að vera „lögmætur samstarfsaðili“ á einhverju stigi. Hamas gæti reynt að gefa einhverja yfirlýsingu um þetta (einn af leiðtogum þeirra hefur þegar sagt að Hamas myndi virða samninga sem fyrri ríkisstjórnir Palestínumanna gerðu, hvort sem þær væru sammála þeim eða ekki) og athuga hvort það væri nóg. Það er mjög ólíklegt að þeir muni breyta skipulagsskrá sinni hvenær sem er í fyrirsjáanlegri framtíð. Þeir hafa þegar tilkynnt að þeir ætli að samþætta hersveitir sínar við hersveitir PA, þó að það gæti reynst erfiðara en það hljómar. Margir eftirlitsmenn, þar á meðal sumir innan Hamas, telja að með því að bjóða sig fram í kosningunum hafi Hamas í reynd samþykkt ramma Oslóar.
Fyrst um sinn ætlar Hamas líklega að einbeita sér að því að uppræta spillingu í Palestínu og mun viðhalda „róninni“ við Ísrael, svo framarlega sem Ísrael gerir slíkt hið sama. Það virðist líklegt að Ísraelar muni gera það, þó að Ehud Olmert, starfandi forsætisráðherra, muni vera mjög yfirvegaður um hvernig hann nálgast Hamas-stjórnina undir forystu Hamas. Hann gæti ákveðið að auknar aðgerðir á Vesturbakkanum eða jafnvel morð utan dómstóla myndu styrkja stöðu hans. En þetta virðist ekki líklegt strax. Hinir herskáu hópar eins og Islamic Jihad og al-Aqsa píslarvottasveitin gætu ákveðið að nú sé kominn tími fyrir þá að auka aðgerðir sínar. Sérstaklega al-Aqsa píslarvottar, sem eru brotaflokkur Fatah, kunna að vilja koma tafarlaust úr jafnvægi í Hamas-stjórninni. Það er öruggt að Hamas verður nú kennt um hverja árás, hvort sem þeir höfðu eitthvað með það að gera eða ekki, eins og Fatah var áður, aðeins magnað upp. Það eru hagsmunir þeirra að reyna að koma hinum vopnuðu hópunum undir stjórn. Hvort þeir geta eða jafnvel vilja gera það á eftir að koma í ljós.
ZNetwork er eingöngu fjármagnað með örlæti lesenda sinna.
Styrkja