N'ikwu okwu na Los Angeles n'ọnwa gara aga, Al Gore rụrụ ụka na usoro nke ime ihe ike n'etiti ndị Israel na ndị Palestine malitere mgbe Yasir Arafat jụrụ nkwekọrịta udo "nwere oke mmesapụ aka" nke Bill Clinton na onye bụbu onye isi ala Israel Ehud Barak nyere ya na 2000 na Camp David. .
Ịkọwapụta onyinye nke Israel dị ka “na-emesapụ aka†bụ ihe bụ isi n'ime okirikiri ime amụma US na punditry. Ọtụtụ ndị nọ n'ọchịchị Bush na Clinton, na ibe akwụkwọ akụkọ, na n'ime obodo ndị Juu America ekwuola na ọjụjụ Arafat anabataghị onyinye a na-egosi njụta na-enweghị isi nke ikike Israel ịdị adị.
Ọzọkwa, echiche Arafat leghaara ihe kacha mma nke Israel edugawo nkwuputa nkwuputa n'ime usoro iwu na gburugburu ndị ọkachamara, dị ka kọlụm nke New York Times William Safire dere na nso nso a, na-ekwu na Israel emeela ndị Palestine nnukwu ihu ọma site na. iji ndị agha ya bibie akụrụngwa nke iyi ọha egwu na West Bank. Na n'izu gara aga, President Bush toro Sharon dị ka "onye udo" mgbe ọ na-akpọ Arafat ka o mee ihe kwekọrọ n'okwu ya ma nwee iyi ọha egwu.
Mana kedu ka atụmatụ Clinton-Barak siri nwee mmesapụ aka? Nke a bụ ajụjụ dị oke mkpa, n'ihi na atụmatụ a bụ ntọala akụkọ ihe mere eme maka "ọganihu" ma ọ bụ "olileanya" ọhụrụ ọ bụla iji dozie esemokwu ahụ.
Ọ bụ ezie na Berak nwere ohere karịa na nkwekọrịta ahụ karịa onye ndu Israel ọ bụla bu ụzọ, ọ nyeghị ndị Palestine 96 pasent nke West Bank, dị ka ndị Israel tụrụ aro - ma kọọ ya na US na mba ụwa. Site na ihe ọmụma zuru oke nke Clinton, o nyere Arafat ihe nwere ike ịkọwa dị ka steeti adịghị arụ ọrụ. N'ime afọ ndị na-ebelata nke ọchịchị onye isi ala, Clinton chọsiri ike ịkwanye Camp David nke na ọ chefuru ABC nke sayensị ndọrọ ndọrọ ọchịchị.
Steeti Palestine, dị ka ndị nnọchi anya gọọmentị na ndị agụmakwụkwọ maara nkọwa ahụ, ga-enwe mpaghara canton ise, nke anọ n'ime ha ga-adị na West Bank na otu na warara Gaza.
Ndị Palestine nde abụọ bi na mpaghara 200 gbasasịrị gburugburu West Bank gaara ejikọtala na mpaghara atọ. Ndị agha Israel ga-enwe ike ịchịkwa ókèala ọwụwa anyanwụ nke steeti ahụ, Ndagwurugwu Jọdan, ruo oge a na-akaghị aka. Ọ ga-abụrịrị na e mebere mpaghara nke anọ gburugburu East Jerusalem. Ọtụtụ akụrụngwa mmiri ga-anọrịrị n'okpuru nchịkwa Israel. Nke kachasị mkpa, ụlọ alakụba al-Aqsa, ụlọ arụsị nsọ nke atọ na Islam, gaara anọ n'okpuru ọchịchị Israel.
N'akụkụ nke ya, Israel gaara ejikọta 69 nke ebe ndị Juu na West Bank, nke nwere pasent 85 nke ndị ọbịa 200,000 nọrọ na West Bank - mmebi nke nkwekọrịta Oslo. Mkpebi ndị ahụ na-abanye na netwọk okporo ụzọ dị ugbu a na nke a gaara akpaghasị okporo ụzọ Palestine na West Bank. Iji kwụọ ndị Palestine ụgwọ maka mfu nke ala ubi a na-akọ, Israel nyere ọtụtụ ọzara dị n'akụkụ okporo ụzọ Gaza nke ọ na-eji ugbu a kwafuo ihe mkpofu nsí.
Ọnọdụ dị otú ahụ gaara adịworị ka ndị Bantustan nke South Africa bụbu ndị ọcha, ma ọ bụ ikekwe ndoputa ndị India India, usoro mgbochi ka na-adabere na ike ọchịchị.
Arafat nwere ike ịbụ onye ọchịchị na nke na-adịghị mma dị ka onye nchịkwa, mana n'otu okwu enweghị ike inwe obi abụọ. O dere na The New York Times na February na ndị Palestine dị njikere ịkwụsị esemokwu, na ka ha na ndị Izrel nọdụ ala ma kparịta udo. "Ma anyị ga-anọdụ ala dị ka hà nhata," ka o kwuru, "ọ bụghị dị ka ndị na-arịọ arịrịọ; dị ka ndị mmekọ, ọ bụghị dị ka isiokwu; ọ bụghị dị ka mba e meriri emeri na-enwe ekele maka ihe mkpofu ọ bụla a tụfuru anyị.”
Atụmatụ Clinton-Barak bụ otu ihe mkpofu dị otú ahụ, ọ nweghịkwa onye ndu Palestine nwere ike ịnakwere ya.
Ahmad Faruqui bụ ọkachamara n'ihe banyere akụ na ụba na ibe ya na American Institute of International Studies na California. Ọ bụ onye edemede nke Rethinking National Security of Pakistan, nke Ashgate Publishing ga-ebipụta ma emechaa n'afọ a.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye