[This is a reply to the article “We Are More than We Eat” by Odessa Steps in The Northeastern Anarchist #10. These articles are part of a debate on participatory economics at http://nefac.net/en/taxonomy/term/28.]

 

Anyị na-ebi n'okpuru usoro nke nwere usoro mmegbu nke a na-ejikọta ọnụ: nchịkwa na nrigbu nke ndị ọrụ site na klaasị ndị ọkachamara nke ndị nwe, ndị njikwa na ndị ọkachamara; usoro nke ahaghị nhata nwoke na nwanyị nke na-emebi ụmụ nwanyị; ọkwa agbụrụ nke na-etinye ndị nwere agba na ala; mmegbu nke ndị mmekọ nwoke na nwanyị site n'ọdịbendị na-ekwekọghị ekwekọ. Na ihe niile, ichekwa ọdịmma ndị ama ama, bụ ngwa steeti dị n'elu, ọ bụghị ndị mmadụ na-achịkwa ya ọbụlagodi na mba ndị a na-akpọ “mba ndị ọchịchị onye kwuo uche ya.”

 

O kwesịghị ịdị otú a. Ụmụ mmadụ nwere ikike ịchịkwa ndụ ha. Anyị nwere ike iche echiche n'ihu wee mepụta atụmatụ ime ihe, iji jikwaa ọrụ nke onwe anyị. Nke a bụ ikike mmadụ nwere maka njikwa onwe ya. N'ime atụmatụ anyị nwere ike ịmalite, nke sitere n'ọchịchọ nke onwe anyị, ọtụtụ n'ime ihe omume ga-achọrịrị enyemaka nke ndị ọzọ ma ọ bụ tinye aka n'ọrụ ọnụ maka abamuru nkịtị. Site na nkwurịta okwu na usoro azụ-na-apụta nke inye ibe anyị ihe kpatara usoro ihe omume a tụrụ aro, anyị nwere ike ịhazi na imekọ ihe ọnụ, ijikwa onwe anyị ọnụ. N'ezie ụmụ mmadụ nwere ọ bụghị nanị na ike ma na mkpa iji onwe ha jikwaa ọrụ nke ha, imezu ebumnuche ha site na mmemme ha na-eme atụmatụ ma na-achịkwa onwe ha. 

 

Ma na mba ndị isi obodo na ndị Kọmunist, a na-amanye ndị na-arụ ọrụ ka ha rụọ ọrụ iji mezuo atụmatụ nke ndị ọzọ, na-erigbu maka abamuru nke ndị ọkachamara. Nke a bụ ngọnarị nke mkpa mmadụ anyị nwere maka njikwa onwe anyị. Dịka ndị na-emegide ndị ikike klaasị na-alụ ọgụ, anyị na-atụ aro ka edochi usoro ọchịchị dị adị site na nhazi ọhụrụ nke na-enye ndị mmadụ ohere ohere ịzụlite ikike ha nwere maka njikwa onwe ha, ịchịkwa ndụ ha. Ọ bụghị naanị na mmepụta ọha mmadụ kamakwa n'akụkụ niile nke ndụ. N'ihe na-esonụ, m na-elekwasị anya karịsịa na ikpochapụ usoro klas. Anyị kwesịrị iburu n'uche na klas abụghị akụkọ niile gbasara mmegbu.

 

Kedu ihe na-akpata mmegbu klaasị?

 

Kedu ihe na-emepụta nkewa na klas? Usoro ihe onwunwe n'ime capitalism bụ otu isi mmalite. Otu obere ndị na-etinye ego nwere ụlọ, ala, akụrụngwa, wdg. Klas a nwere ikike maka ụzọ nke imepụta ihe anyị niile chọrọ iji bie ndụ anyị. A na-amanye ndị ọzọ ka anyị ree ụlọ ọrụ ha iji ikike ịrụ ọrụ anyị, ịrụ ọrụ n'okpuru usoro nchịkwa na-erite uru ndị nwe ya. Marx na-ele obodo ndị isi obodo anya dị ka nke kachasị mmegide siri ike dabere na nwe, esemokwu n'etiti ọrụ na isi obodo. Mana n'ezie enwere ntọala nhazi nke abụọ maka nkewa klaasị nke pụtara na ikeketeke tozuru oke, na-ewepụta klaasị nke atọ.

 

Na mmalite narị afọ nke 20 nnukwu ụlọ ọrụ jikọtara ọnụ. Ụlọ ọrụ ndị a nwere ego zuru oke iji nwaa nhazigharị ọrụ na usoro mmepụta ihe, na-awakpo nnwere onwe na njikwa ọrụ nke ndị ọrụ na-egosipụta n'okpuru usoro nka omenala. "Ọkachamara arụmọrụ" dị ka Frederick Taylor kwadoro itinye uche n'echiche na njikwa zuru oke maka ime mkpebi n'aka ndị isi ga-ewepụ n'ala ụlọ ahịa ahụ.

 

Oge n'etiti 1890s na 1920s hụrụ uto nke klas ọhụrụ nke ndị njikwa ọkachamara, ndị injinia na ndị ọkachamara ọkachamara ndị ọzọ na-enye ndụmọdụ maka njikwa. M na-akpọ nke a onye nhazi klas. Mgbasawanye nke steeti na narị afọ nke 20 nyekwara aka na uto nke klas a. Ventures etoola nke ukwuu, yana akụ na ụba ndọrọ ndọrọ ọchịchị dị mgbagwoju anya, maka ndị na-etinye ego na-eme ihe niile n'onwe ya. A manyere ya inyefe ndị otu nhazi ngalaba ikike.

 

Ike mmekọrịta ọha na eze nke klas onye nhazi adabereghị n'inwe ihe onwunwe na-arụpụta ihe kama na njedebe njedebe nke ọnọdụ ike - ịchịkwa ọrụ nke onwe ha na ọrụ nke ndị ọzọ. Ndị injinia na-esonye na njikwa nke ndị ọrụ mgbe ha na-emepụta ngwanrọ ma ọ bụ ihe ọkụkụ anụ ahụ n'ụzọ na-akwalite njikwa njikwa. Ndị ọka iwu na-enyere aka ịnọgide na-edo onwe ha n'okpuru ndị ọrụ mgbe ha na-enyere aka imebi otu ma ọ bụ chebe ọdịmma iwu nke ụlọ ọrụ. Ndị ọrụ na-enyocha ma na-eduzi ọrụ anyị.

 

N'ihi ya, ikike nke ndị na-ahụ maka ego na akụ na ụba kwesịrị ekwesị site n'inweta ụzọ mmepụta ihe abụghị nanị nhazi usoro nke ndị na-arụ ọrụ n'okpuru ikeketeorie. Capitalism n'usoro n'usoro na-emepụta ikike nke ndị ọrụ ịzụlite nkà, ịmụta site na ịchịkwa ọrụ anyị, na ijikwa akụ na ụba n'onwe anyị. Edebere mkpebi, nka na njikwa ọnọdụ ọrụ nke ndị ọzọ dị ka ihe onwunwe nke klaasị nhazi.

 

Ọzọkwa, klaasị onye nhazi nwere ikike ịbụ klaasị na-achị. Nke a bụ akụkọ mgbanwe mgbanwe Lenin pụtara. Mgbanwe ndị a wepụrụ klaasị onye isi obodo mana ha mepụtara usoro klaasị ọhụrụ, dabere na ikike ọha nke ụzọ mmepụta ihe, nkewa ụdị ọrụ ụlọ ọrụ, na ichekwa ahaghị nhata ego. Ndị na-arụ ọrụ gara n'ihu na-abụ klaasị a na-emegbu ma na-erigbu.

 

Iwu klaasị onye nhazi na-esite na atụmatụ atụmatụ na nkwa mmemme nke Leninism. Echiche nke otu “vanguard party†bụ na ọ na-etinye uche na nka ma jikwaa mmegharị ndị a ma ama, mechaa weghara njikwa nke ngwa steeti wee mejuputa mmemme ya n'elu ala site na steeti ahụ.

 

Òtù Odessa, British Anarchist Federation (AF), anaghị ahụ "klas nhazi". Odessa na AF enweghị mmemme iji gbasaa ike klas ya.

 

Akụ na ụba na-ekere òkè (parecon) gụnyere ọtụtụ ihe nhazi iji hụ na ntọhapụ nke ndị ọrụ:

 

Ụlọ ọrụ na-ahụ maka njikwa onwe nke ụlọ ọrụ na-adabere na ọchịchị onye kwuo uche ya nke mgbakọ n'ebe ọrụ.

 

·        Iji zere asọmpi ahịa, a na-achịkwa mmepụta mmadụ site n'atụmatụ ọha mmadụ nke ndị ọrụ na ndị bi n'obodo mebere ozugbo, site n'otu n'otu, otu ọrụ na atụmatụ obodo, nke ekwuputara site na usoro gọọmentị etiti nke ebe ọrụ na ọgbakọ ndị agbataobi.

·                      

Ụlọ, ala, akụrụngwa na ihe ndị ọzọ nke usoro mmepụta mmekọrịta ọha na eze bụ nke ọha mmadụ niile nwere. A na-ekenye akụrụngwa mmepụta naanị maka otu ndị na-emepụta ndị ọrụ na-ahụ maka onwe ha site na usoro nhazi nke ọha mmadụ.

·                      

A ga-enye ndị ọrụ ikike chepụta ọrụ ha iji hụ na a gaghị enwe ntinye nke ọrụ inye ike na ibu ọrụ n'aka ndị ama ama. Ọrụ niile gụnyere ma ụfọdụ ọrụ anụ ahụ nke mmepụta yana ụfọdụ echiche ma ọ bụ njikwa ma ọ bụ ọrụ nka. Nke a ka a na-akpọ nhazi ọrụ. Otu ndị ọrụ ọchịchị onye kwuo uche ya ga-achịkwa nhazi ọrụ yana ebumnuche ya bụ ichekwa ndị ọrụ megide mpụta nke ndị nhazi nhazi.

·                      

         Ego mbata agaghị adabere na nwe nke akụ ma ọ bụ ikike n'ụdị ọkwa ụlọ ọrụ. Ndị okenye nwere ike ga-enweta òkè nke ngwaahịa na-elekọta mmadụ maka oriri onwe onye dabere na mbọ ha na-arụ na ọrụ bara uru.

·                      

Odessa jụrụ atụmatụ ịhazi ọrụ:

 

"Ka e were ya na kama ịgbalị ịmepụta ọrụ nha anya, anyị na-amalite site n'echiche na ndị mmadụ (na ọha) hà nhata."

 

Ma olee otú ndị mmadụ ga-esi bụrụ ndị ha nhata? Oleekwa ihe owuwu dị anyị mkpa n'ime ọha mmadụ iji nweta nhatanha ọha a?

 

 

---