July 27th bụ 56th ncheta nke mgbe United States bịanyere aka na North Korea aka nwa oge iji kwụsị ọgụ nke Agha Korea. N'ofe United States, obodo ise—Honolulu, Los Angeles, New York City, Oakland, na Washington, DC—mere ọkụ kandụl iji cheta mbinye aka nke armistice.
Ogwe aka ahụ abụghị ihe a ga-eme ememe n'ihi na ọ bụ naanị ihe nkwụsịtụ iji kwụsị ọgụ ahụ. Agha Korea akwụsịghị na mkpebi na-adịgide adịgide, na-enweghị nkwekọrịta udo.
Ma ọ dị ịrịba ama n'oge ahụ na 1953 n'ihi na n'ime afọ atọ, nde ndị agha abụọ, gụnyere ndị agha 37,000 US, nwụrụ. Egburu ndị nkịtị Korea nde atọ (1 n'ime mmadụ 10), ma bibie ala ndị Korea dum.
Mmekọrịta sara mbara nke ọtụtụ ọgbọ nke ndị Korea-America, ndị agha America na ndị otu ruuru mmadụ gbakọtara ọnụ n'oge opupu ihe ubi a iji guzobe Mgbasa Ozi Mba iji kwụsị Agha Korea. Anyị na-ahazi ihe omume ndị a iji cheta ihe jọgburu onwe ya n'oge gara aga, mana ịkpọte anyị n'ihi na gọọmentị US "na-ehi ụra ịga agha"1 ya na North Korea.
N'ime izu ole na ole, Nọt Koria webatara ogbunigwe wee mee ule nuklia nke abụọ ma kwupụta na ọ ga-ewere mmachi nke United Nations ka ọ bụrụ agha. Ndị otu UN Security Council wefere mmachi ọhụrụ megide North Korea, gụnyere inye ikike ịkwụsị ụgbọ mmiri North Korea n'oké osimiri iji chọọ ngwa agha nuklia, nke North Korea kwuru na nke a ga-abụ nkwupụta agha. Leon Sigal chetaara anyị n'oge na-adịbeghị anya na ịkwụsị ụgbọ mmiri n'oké osimiri bụ ihe kpatara US jiri buru agha na Great Britain.
Oge ikpeazụ anyị na North Korea nọ nso n'ọgụ zuru ezu bụ na 1993 mgbe ọchịchị Clinton dị njikere ịtụ bọmbụ North Korea maka ebubo mmemme nuklia ya. N'ụzọ dị mma, ọrụ diplomacy ngwa ngwa nke Jimmy Carter (na ihe nkiri dị n'azụ nke ndị okenye Korea-America na-ahazi) mebiri atụmatụ a mgbe ya na ndị ọrụ CNN na-efegharị ma soro Kim Il Sung nwee nkwekọrịta na Pyongyang, bụ nke mesịrị nweta Nkwekọrịta Agreeed Framework. . Ihe a na-amachaghị bụ na onye isi ala South Korea Kim Young Sam, mgbe Clinton gwara ya na atụmatụ US ga-egbu, kwuru na ya agaghị ekwe ka agha na mpaghara ala Korea n'oge ọchịchị ya.
Taa, South Korea na-achị onye isi oche neoconservative Lee Myung Bak bụ onye na-abụghị nanị sonyeere Bush ọchịchị mgbochi iyi ọha egwu Proliferation Security Initiative, ma onye jisiri ike gbanwee ọganihu dị ịrịba ama e mere iji mee ka udo na ịdịghachi n'otu n'ime afọ iri gara aga.
Na North Korea ị nwere ọnọdụ ebe ike gwụ ha maka nkwekọrịta denuclearization US, ebe ha na Clinton na Bush kparịtara ogologo oge - wee nwee ndị neocons mebie ha. Ọtụtụ ndị American policymakers na mgbasa ozi tote akara na North Korea na-akwadobeghị akụkụ ha nke bargain, ma onye ọ bụla nwere ike ịgwa m ebe abụọ ìhè mmiri reactors kwere nkwa na 1994? Nsogbu dị na nkwa ụgha nke ndị ọchịchị gara aga kwere bụ na ndị agha na-akwado nkwado na North Korea enwekwaghị ihu, na-eme ka ndị otu ha siri ike sie ike bụ ndị na-arụ ụka na ngwá agha nuklia North Korea bụ ihe nchebe kacha mma. Ọ bụrụ na anyị eleba anya na Iraq, n'ọtụtụ ụzọ, ha ziri ezi.
Ya mere, ebe a anyị na President Obama nọ na 2009, bụ onye n'oge mgbasa ozi ya kwere nkwa ịnọdụ ala na-akparịta ụka na Kim Jong Il na onye meghere onyeisi oche ya na onyinye iji "gbatịa aka" ma ọ bụrụhaala na ndị "n'akụkụ na-ezighị ezi nke akụkọ ihe mere eme" 'ga-akụji aka [ha]." N'agbanyeghị amụma Obama na North Korea ka ọ dị ugbu a bụ otu n'ime mmachi, na ugboro ugboro nke ike gwụrụ tropes gbasara North Korea, ọtụtụ n'ime ha bụ eziokwu.
President Obama na-ajụ ịmụta site na nkuzi nke Clinton na Bush mụtara n'ụzọ siri ike-na itinye aka na North Korea na-arụpụta ihe ọjọọ, dị ka North Korea nuklia. Tinye n'ọnọdụ a Kim Jong Il na-arịa ọrịa yana ọgụgụ isi na-adịghị mma sitere n'aka ndị agha na-akwado agha na South Korea, Japan na United States-na ị nwere ọnọdụ dị egwu na mpaghara ala.
N'afọ 1949, onye nta akụkọ bụ́ onye America bụ́ Anna Louise Strong dere na njedebe nke Agha Korea, sị: “N'ụbọchị ndị na-abịa, Korea ga-anọgide na-enye akụkọ. Ma enwere ntakịrị ihe ọmụma ọha na eze banyere mba ahụ na ọtụtụ akụkọ akụkọ na-agbagọ kama ikpughe nke bụ eziokwu. " Strong enweghị ike ịbụ onye ama ama karịa, na ekele na onye dekọtara mgbagha ahụ abụghị onye ọzọ karịa onye nta akụkọ na-enweghị atụ Ọ BỤRỤ na Nkume. Agụchara m “The Zoro Ezochiri Akụkọ nke Agha Korea,” nke o mechara bipụta na 1952 site na Nyocha ọnwa dị ka ọ nweghị onye nkwusa na United States ma ọ bụ UK dị njikere n'oge McCarthyism dị elu.
N'afọ 1952, ndị na-ebipụta akwụkwọ ahụ dere, sị, "Akwụkwọ a, site n'aka onye nta akụkọ a ma ama, Ọ BỤRỤ na Nkume, na-ese onyinyo dị nnọọ iche nke Agha Korea - otu, n'ezie, nke dị iche na nsụgharị gọọmentị n'oge ọ bụla. Onye na-agụ ya, n'agbanyeghị ọchịchọ ma ọ bụ ebumnuche ya, na-achọpụta ugboro ugboro na a na-amanye ya iji ihe a na-ekwukarị banyere agha Korea na eziokwu na nkọwa nke Nkume gosipụtara. Karịa nke ahụ, ọ ga-achọpụta na a manyere ya ịhọrọ, ịnakwere otu nsụgharị ma tụfuo nke ọzọ, n'ihi na ha abụọ na-emegiderịta onwe ha na enweghị nkwekọrịta."
Ya mere, ebe a anyị nọ taa na United States ebe ọ bụghị nanị na ugbu ọgụgụ isi na North Korea ụbọchị, ndị isi media outlets perpetuating otu ochie akụkọ, ma dum ndabere nke ihe mere US ji nọrọ Korea ihe karịrị 60 afọ ka na-agbagọ kpamkpam.
Ọtụtụ ndị America, ma ọ bụrụ na ha maara ọbụna ihe ọ bụla banyere agha Korea, kwenyere na US rutere Korea na 1950 iji "napụta" South Korea site na mbuso agha North Korea na na Korea kewara na 38.th myirịta mgbe agha ahụ kwụsịrị.
Maka otu, ọ bụ US dere nkewa Korea n'akụkụ 38th yiri ọbụna tupu e nwee ụdị agha ahụ. Onye ọrụ ngalaba agha Dean Rusk wepụrụ ibe nke National Geographic wee see ahịrị gafee 38 ahụ.th n'otu aka ahụ, idowe Seoul n'okpuru nchịkwa nke United States. Dị ka ọtụtụ ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme nke Korea si kwuo, ee ndị Soviet kwetara, ma Stalin abanyeghị aka ma ọ bụ mee nkwekọrịta ọnụ; ọ bụ nnọọ a de facto nnabata. Na US ajụghị onye ọ bụla, ọbụghị ndị Korea.
US rutere na Incheon mgbe mmeri Japan meriri na Agha Pacific na afọ atọ, tinye ọchịchị ndị agha ma tinye n'ọchịchị ndị Korea nke nwere ahụmahụ na oge ọchịchị ndị Japan, na ndị uwe ojii, ndị agha na ndị ọchịchị. Cheedị echiche banyere nke ahụ nwa oge—Cheedị echiche banyere ọtụtụ nde ndị Korea bụ́ ndị haziri kọmitii ndị mmadụ ma chere oge a nnwere onwe pụọ n’ịbụ ohu nke ndị Japan manyere ha ka United States ‘gbapụta ha’ mgbe ahụ, bụ́ ndị meziri dochie ndị Japan ha. ndị mmegbu na ndị Korea bụ ndị ha na ndị Japan jikọrọ aka.
Ma ọdachi ahụ gara n'ihu. Agha Korea, nke a maara dị ka "Agha echefuru echefu" na United States bụ ndị a maara n'ụzọ agha n'oge ahụ dị ka amụma "ọkụ ọkụ", nke bụ n'ezie mkpọsa ọkụ nke afọ atọ. Ọ bụghị nanị na a tụrụ ọtụtụ bọmbụ na Korea karịa na Europe n'oge Agha Ụwa nke Abụọ, kamakwa e ji napalm karịa n'oge Agha Vietnam. Na Pyongyang, bụ́ obodo nke mmadụ 400,000 nwere na 1950, a tụrụ ihe dị ka bọmbụ US 420,000—ihe karịrị otu onye ọ bụla bi. N'otu oge n'oge agha ahụ, Onye isi ala Truman chesiri echiche ike ịtụba bọmbụ atọm na North Korea.
Amaghị m ihe mere m ji rịa ọrịa karịa ịgụ akwụkwọ Ọ BỤRỤ na Nkume. Ọ bụ ụgha chara acha nke Macarthur na Truman chepụtara, mmegide nke ụgha ndị a site n'isi akụkọ mgbasa ozi, eziokwu ahụ bụ na ndị na-emegide ọchịchị Kọmunist mebiri udo n'oge ọ bụla site n'aka mmụọ mmụọ na-emegide ndị Kọmunist gbadoro ụkwụ na agha, ma ọ bụ nleda anya nke ndị America maka ndụ ndị Korea?
Ahụrụ m ihe odide ala ala peeji a nke m ga-agụrịrị: “Na June 25, 1951, Major General Emmett O'Donnell Jr. ọchịagha nke Far Eastern Air Force Bomber Command gbaara ndị Senate, sị: “Aga m asị na ha nile, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ha nile. Peninsula Korea bụ naanị ọgba aghara dị egwu. Ebibiela ihe niile. Ọ nweghị ihe kwesịrị ekwesị maka aha ahụ… Enweghị ebumnuche ọzọ na Korea. ” Nke ukwuu maka àgwà n'ebe North Korea. Gịnị banyere àgwà a na-enwe n'ebe South Korea nọ? Akwụkwọ ndị agha Britain nwere ikike, Brassey’s Annual: The Armed Forces Yearbook, nwere nke a ikwu na mbipụta ya nke 1951, sị: “A lụrụ agha ahụ n’elebara ndị South Korea anya, a na-ewerekwa obodo ha na-adịghị mma dị ka ebe egwuregwu kama ịbụ mba a ga-enwe. tọhapụrụ. N'ihi ya, ọgụ enweghị obi ebere, ọ bụghịkwa ikwubiga okwu ókè ikwu na South Korea adịghịzi adị dị ka mba. Ebibiela obodo ya niile, kpochapụrụ ọtụtụ ihe eji ebi ndụ, ma mmadụ ole na ole ya gbadara n'ọgba aghara na-adabere na ọrụ ebere… Obere mgbalị ka e mere ịkọwara onye agha America ihe kpatara ya ji na-alụ ọgụ… ịkpọasị na egwu mba nke Kọmunist bụ. zuru oke n'ọtụtụ ọnọdụ iji kpasuo ya iwe na ọgụ na-enweghị isi… Ọ dara n'agbanyeghị na ọ ga-eweta ụdị ọmịiko maka ndị South Korea, ma e wezụga, n'ezie, n'ime puku mmadụ na otu obere obiọma ndị agha na-enye ụmụaka na nkịta furu efu… South Korea , n'ụzọ dị mwute, a na-ewere ya dị ka 'gook,' dị ka ụmụnne ya n'ebe ugwu nke 38th yiri.”
Ugbu a enwere m ike ịghọta ihe kpatara eji mara Agha Korea dị ka Agha Echefuola: Ọrụ US na mpaghara Korea bụ ihe ihere na-akpata na ka ọtụtụ ozi na-apụta, enwere m ike ịhụ ihe kpatara US chọrọ idobe ihe.
Ọfọn, ọ bụ ugbu a afọ 56 kemgbe Agha Korea akwụsịla, ma ugbu a agafeela afọ 60 kemgbe US enweela ihe dị ka ndị agha 30,000 na ala Korea. Ma anyị ka na-arapara n'ahụ akụkọ "onye ọrụ" e chepụtara maka ntọhapụ Korea, n'agbanyeghị mmeghe nke ọchịchị onye kwuo uche ya na South Korea n'ime afọ 20 gara aga nke mepụtara mpụta nke nchọpụta ọhụrụ nke na-enye anyị nghọta ka mma nke ọrụ nke ndị America nọ na Korea. Ma imebi "ukara" US ọchịchị akụkọ ihe mere eme na ndị mmadụ 'akụkọ ihe mere eme na-adịkarị ka mgba na 8,000 paụnd gorilla.
Enwere ụbọchị ụfọdụ mgbe m na-ajụ ihe mere m ji nọgide na-arụ ọrụ a maka udo na njikọta nke Korea, echere m na e nwere ọtụtụ ndị na-eme ihe ike n'ime ụlọ a bụ ndị na-eche otú ahụ. Ị na-agụ mkpuchi mgbasa ozi nke Korea na-ewu ewu wee nwee nkụda mmụọ maka atụmanya ọ bụla maka eziokwu ma ọ bụ ime n'otu.
Ma ka m gwa gị. Abụ m onye ndọrọndọrọ ọtụtụ n'ime ndụ okenye m na-arụ ọrụ maka ụfọdụ ụdị ikpe ziri ezi. Ọ dịghịkwa mmegharị ahụ na-akpali akpali ma na-enye obi ụtọ nke m nwetara karịa ọchịchọ ndị Korea maka udo, maka ikpe ziri ezi, maka ọgwụgwọ na maka ọchịchị nke ha. M na-eche banyere ndị obodo Pyongtaek-halmonis na haddabugees, ndị ọrụ ugbo dị mfe bụ ndị ji ahụ ha chebe ụlọ ha na ala ha ka a ghara ịkwatu ha iji nabata mgbasawanye nke ọdụ ndị agha US. Echere m banyere ndị mkpọrọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị merela agadi m zutere na North Korea bụ́ ndị nọrọ ihe dị ka afọ 40 n'ụlọ mkpọrọ South Korea, na-ata ahụhụ kwa ụbọchị na ndị ezinụlọ ha dọọrọ n'agha, bụ́ ndị kwenyesiri ike n'ihe ha kweere banyere ikike ọchịchị Korea nwere. M na-eche banyere mmegharị ahụ na South Korea bụ ndị na-alụ ọgụ n'okpuru mmegide siri ike nke ọchịchị aka ike na mgba maka ọchịchị onye kwuo uche ya. Echere m maka ezinụlọ sitere na nogunri, cheju-do na ọtụtụ saịtị ogbugbu ndị ọzọ tupu na n'oge agha Korea - na n'agbanyeghị nrụgide niile ịgbachi nkịtị - kwulitere ma kwuo banyere itinye aka na South Korea na US na mgbuchapụ ahụ.
Na agbanyeghị na enwere m mmetụta dị oke oke ebe a na United States, aghọtakwara m na ọ bụ ihe ịtụnanya na n'agbanyeghị ozi ụgha niile, n'agbanyeghị echiche agha oyi nke ezinụlọ m nwere mgbe ọ hapụrụ South Korea n'oge oge Park Chung-hee, na n'agbanyeghị mgbasa ozi kwa ụbọchị anyị na-enweta site na mgbasa ozi US, amụtala m akụkọ ndị mmadụ na Korea.
Ma tụkwasị m obi, ama m na ọ na-ewe nnukwu ọrụ, nraranye n'ịmụ akwụkwọ, mmụta, na idobe uche na obi mepere emepe. Ọ na-achọkwa nnukwu obi ike n'agbanyeghị na a wakporo gị, onye na-acha ọbara ọbara, kewapụrụ n'ezinụlọ gị iji mara eziokwu a. Na ọbụna obi ike karịa ịdị njikere ide na ikwu okwu n'ihu ọha banyere ya. Mana dị ka ọtụtụ ndị nọ n'ime ụlọ a nwere ike ịgba akaebe, ozugbo ị matara eziokwu na akụkọ ihe mere eme, ị nweghị ike ịgbakụta ya azụ. Enyere gị ibu ọrụ ime ihe ị nwere ike ime iji maa akụkọ gọọmentị aka ma tinye aka na ọgwụgwọ ahụ.
Onye ọ bụla maara akụkọ ihe mere eme nke ọrụ US na Korea nwere ọrụ mkpokọta ime ihe na ime ihe ugbu a. E nwere ihe karịrị nde ezinụlọ 10 ndị ka kewara ekewa, na ọtụtụ nde ndị okenye ga-agafe n'oge na-adịghị anya na-ejikọtaghị ọnụ na ụmụnne ha. Gọọmenti niile (US, South na North Korea) na-emefu ijeri dollar na-aga n'ihu na-eme ka mpaghara ndị agha mebie, ebe mara mma nke jupụtara na ogbunigwe nde 1.2. E nwere nde ndị North Korea nde 22 ndị na-agbasi mbọ ike maka ihe ndị bụ́ isi—nri, ọgwụ, ọkụ eletrik—na ọtụtụ puku ndị North Korea na-akwaga mba ọzọ bụ́ ndị a na-erigbu ugbu a na njem ha maka nlanarị akụ̀ na ụba. A na-akpagbu mmegharị South Korea maka ikike ndị ọrụ, ikike ndị ọrụ ugbo, na ịchịkọta ọnụ n'okpuru ọchịchị aka ike nke Lee Myung Bak. Dị ka otu ọkà mmụta South Korea gwara m n’oge na-adịbeghị anya, “Ewezuga mmekpa ahụ́, ọ dị ka oge n’okpuru Park Chung Hee.” Agha Korea ga-akwụsị, US jikwa igodo ahụ.
Disemba gara aga, onye nnọchi anya US na South Korea James Laney kwuru:
"Otu n'ime ihe mejọrọ mkparịta ụka niile ruo ugbu a bụ ọnọdụ agha Koria enweghị edozi. Nkwekọrịta udo ga-enye ntọala ntọala maka mmekọrịta, na-ewepụ ajụjụ nke izi ezi na ikike ịdị adị nke onye nke ọzọ. Na enweghị nkwekọrịta udo dị otú ahụ, esemokwu ọ bụla na-eweta ajụjụ maka izi ezi nke akụkụ nke ọzọ. "
Anyị aghaghị ịkwụsị Agha Korea site n'iji nkwekọrịta udo na-adịgide adịgide dochie ogwe aka nke nwa oge. Ọ bụrụ na onye isi ala ọ bụla nwere ike nweta ya, ọ bụ Obama. Ọ bụrụkwa na ọgbọ ọ bụla nwere ike ime ya, ọ bụ nke a.
* Christine Ahn bụ onye otu ya na Korea Policy Institute (www.kpolicy.org) nakwa onye so na Mgbasa Ozi Mba iji kwụsị agha Koria (www.endthekoreanwar.org).
1 Hazel Smith na-ekwu okwu na mmemme Katidral Grace na San Francisco, Juun 23, 2009.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye