"Adịla onye nzuzu, bụrụ onye maara ihe, bịa sonye na Nazi Party" bụ ahịrị kpachapụrụ anya jọrọ njọ site na ọchị "Oge opupu ihe ubi maka Hitler" na Mel Brook's Ndị na-emepụta ihe. Ọ bụghị ihe na-atọ ọchị bụ eziokwu ahụ bụ na ndị dọkịta nọ na Nazi Germany bụ “ndị maara ihe” n'echiche sardonic nke Brook, ebe ha sonyeere ndị Nazi SS n'oke oke karịa ọnụ ọgụgụ ndị Germany n'ozuzu ha. Ọ bụghịkwa ihe ọchị bụ na ndị dọkịta US na ndị ọkachamara ahụike — sitere na ha "na-enyere aka ịta ahụhụ"(nkọwa ejiri na akụkọ CIA Inspector General's Report) na Guantánamo Bay, Abu Ghraib, na ebe ndị ọzọ ruo na nso nso a. iji ọgwụ ọjọọ eme ụmụaka ejidere— ejeela ozi ndị ọchịchị US.
na Journal of Medical Ethics na 2012, Alessandra Collaianni akụkọs “Ihe karịrị 7% nke ndị dibịa German niile ghọrọ ndị otu Nazi SS n'oge Agha Ụwa nke Abụọ, ma e jiri ya tụnyere ihe na-erughị 1% nke ọha mmadụ. . . . Ka ọ na-erule 1945, ọkara nke ndị dọkịta Germany abanyela n'òtù Nazi, pasent 6 tupu Adolf Hitler enweta ikike.” Colainni na-akọwa, "Ndị dọkịta sonyeere ndị Nazi na ọrụ igbu mmadụ ọ bụghị na egbe, ọ bụghị n'ike, kama n'ime ọchịchọ nke onwe ha."
Colainni na-enye nkọwa dị iche iche maka mmasị ndị dọkịta maka ikike ọchịchị - ihe ndị na-aga n'ihu na-adị taa. Abụọ n'ime nkọwa ya bụ mmekọrịta ndị dọkịta na ndị isi na oke oke ọrụ ha. “Omenala ọgwụ bụ,” ka ọ na-ekwubi “n'ọtụtụ ụzọ, usoro ọchịchị siri ike. . . . A na-eji ndị nọ n'ọkwa dị ala na-eme ihe ndị isi ha rịọrọ n'aka ha, mgbe mgbe na-aghọtaghị kpọmkwem ihe kpatara ya. . . . Ịjụ ndị isi ajụjụ na-adịkarị ala, n'ihi na ha na-atụ egwu ma ihe ga-esi na ya pụta (mmegwara, ịghara ịkwanyere onye ka elu ùgwù) na nke ime ihe na-ezighị ezi.” Ọ rụtụkwara aka, sị, “Ịghọ dọkịta achọghị obere oké ọchịchọ. . . .The stereotypical pre-medical nwa akwụkwọ [bụ] na-enweghị obi ọjọọ asọmpi, dị njikere ime ihe ọ bụla iji na-aga n'ihu."
A kọwapụtara "onye nwe ikike" site na Akwụkwọ ọkọwa okwu American Heritage dị ka “jiri mara ma ọ bụ na-akwado nrubeisi zuru oke nye ikike.” Ndị ọchịchị nọ n'ọchịchị na-achọ nrubeisi na-enweghị mgbagha site n'aka ndị nwere ọkwa dị ala, na ndị na-achị ọchịchị na-agbaso ihe niile ndị ọchịchị chọrọ.
Enwere m mmasị pụrụ iche na ikike ọchịchị n'etiti ndị dibịa mmụọ na ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ. N'ụlọ akwụkwọ na ọzụzụ ha (na mgbe mgbe karịa nke ahụ), ha na-ebi ruo ọtụtụ afọ n'ụwa ebe mmadụ na-agbaso ihe ndị ọchịchị niile chọrọ, ya mere ndị ọrịa ha bụ ndị na-ama ndị ọchịchị aka ma na-emegide ikike iwu na-akwadoghị yiri ka ọ bụ "ndị na-adịghị mma" na "n'uche". ọrịa."
Na ọzụzụ m ịghọ onye ọkà n'akparamàgwà mmadụ, achọpụtara m na ụmụ akwụkwọ, ndị na-azụ ọzụzụ na ndị ọkachamara ahụike uche nke na-ama ndị ọchịchị aka na-akpọkarị ndị nwere "okwu ikike," nke na-akparị ha n'ihe gbasara ọganihu ọrụ. Ma nhọrọ na mmekọrịta nke ndị ọkachamara ahụike uche na-amụpụta ọtụtụ ndị na-emegide ikike, yana ọnụ ọgụgụ ndị na-emegide ndị na-akwado ikike na-achịkwa iji nweta akara mmụta agụmakwụkwọ iji nweta ogo ha niile, site n'ahụmahụ m, kwụrụ ụgwọ ọrụ maka ịma aka ikike na-akwadoghị iwu. . Na ntaramahụhụ ahụ emewokwa ka ndị ọkachamara ahụike uche ndị ọzọ egwu ịwe ụzọ megidere ikike.
Na-akwado Ahụmahụ m nke onwe m maka nkwụghachi ụgwọ gbakwasịrị ndị na-ahụ maka mmụọ na-emegide ikike ikike, akwụkwọ akụkọ. Ụkpụrụ omume mmadụ na akparamàgwà mmadụ (na 2017) tinyere okwu nye ndị ọkachamara n'ọrịa uche Thomas Szasz (1920-2012) na onye na-akwado ya, onye isi mgbaka Ron Leifer (1932-2017).
Ikekwe onye ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama aka na-ahụ maka mmụọ ikike na akụkọ ntolite US bụ Thomas Szasz. Ya Echiche Ụgha nke Ọrịa Uche (1961) wetara iwe nke ụlọ ọrụ ahụike niile megide ya. Szasz na-aga n'ihu taa ka a ghọtahiere ya. Leifer kwuru, sị: “Ọ gọnarịghị na ndị mmadụ na-ata ahụhụ n'uche na n'ụzọ mmetụta uche, “Ọ dịghịkwa agọnahụ na ọrịa uche adịghị adị. O kwetara na ha dị, ma . . . ọ bụghị dị ka ọrịa n'otu echiche ahụ na ọrịa shuga ma ọ bụ oyi baa bụ ọrịa.” Szasz rụrụ ụka na "ọrịa uche" bụ ihe atụ maka nsogbu mmetụta uche na nke omume na ndụ. A na-ebo Szasz ebubo na ọ bụ ọgwụ mgbochi mgbaka, mana ihe ọ megidere bụ ịmanye mgbaka. Szasz bụ onye mmegide kpụ ọkụ n'ọnụ nke ọgwụgwọ isi mgbaka na-achọghị onwe ya, ikwere na mgbaka mmụọ na akparamaagwa kwesịrị ka ejiri ya mee ihe mgbe enwere nhọrọ na nkwenye mara ọkwa.
Gịnị bụ mmeghachi omume nke isi mgbaka na Szasz? Ọkà mmụta n’akparamàgwà mmadụ bụ́ Chuck Ruby na-akọ, sị, “Malite ozugbo ná nnupụisi ya n’ezoghị ọnụ, ndị ọrụ ibe Szasz kwara ya emo, ha weere ya dị ka onye sabo n’ọrụ isi mgbaka.” Ruby, onye isi oche nke International Society for Ethical Psychology and Psychiatry, na-ekwu, "E nwere ndị ọrụ steeti New York gbalịrị ewepụghị ya dị ka prọfesọ na SUNY Upstate Medical University dị na Syracuse, ndị isi ya na mahadum nwara ime ka ọ kwụsị." Szasz bụ prọfesọ zuru oke nke nwere ikike; ma onye isi oche nke Ngalaba Na-ahụ Maka Ọrịa Uche, David Robinson, dị ka Leifer si kwuo, “gbalịsiri ike ibuba Szasz n'ime nnupụisi ka o wee nwee ike ịchụpụ ya.” N'ikpeazụ, Szasz ga-ewe onye ọka iwu ka ọ gbachitere ma chebe nhọpụta ya.
Ron Leifer, onye na-enweghị ọrụ, dị mfe karịa na ọrụ "kụrụ". Leifer kọrọ na a “chụpụrụ ya” na ngalaba mmụta mgbaka na 1966, “chụpụrụ [nke Robinson] na mmegwara maka ibipụta akwụkwọ a kọwara dị ka nkatọ nke isi mgbaka.” Leifer kọrọ, sị, “E tinyere m akwụkwọ na ngalaba ndị ọzọ nke isi mgbaka . . . mana a jụrụ ya n’ihi mkpakọrịta mụ na Szasz. Nke ukwuu maka ikwupụta echiche efu na psychiatry agụmakwụkwọ! "
Mgbe ahụ, e nwere ihe gbasara Loren Mosher (1933–2004), onye dibia bekee nwere ike bụrụ ndị a na-akwanyerebu ugwu bụ ndị bụbu ndị na-akwado ọgụ maka ikike mmadụ. Na 1968, Mosher ghọrọ National Institute of Mental Health's Chief of Center for Schizophrenia Research. Na 1971, ọ malitere ụzọ ọzọ maka ndị mmadụ
Achọpụtara na schizophrenia, na-emepe Ụlọ Soteria mbụ na Santa Clara, California. Ụlọ Soteria bụ ụlọ ọrụ na-enweghị mmanye na-enweghị mmanye na-arụ ọrụ ndị na-elekọta ndị na-abụghị ndị ọkachamara. Nsonaazụ gosiri na ndị mmadụ na-eme nke ọma na usoro Soteria karịa ọgwụgwọ isi mgbaka, yana na ndị mmadụ nwere ike ịgbake n'ezie na-eji obere ọgwụ antipsychotic eme ihe. Ihe ịga nke ọma Mosher mere ihere n'ịhazi ụlọ ọrụ mgbaka ma kpasuo ụlọ ọrụ ọgwụ iwe. Ọ bụghị ihe ijuanya na National Institute of Mental Health kwụsịrị ego Soteria House, ma chụrụ Mosher na NIMH na 1980.
Ndị dọkịta na-ahụ maka mgbaka na-enweghị isi bụ ụdị a na-adịghị ahụkebe, ndị m maara na-agwa m na mbọ a gbara na Szasz na ihe ịga nke ọma na Leifer na Mosher bụ ihe a na-ahụ anya dị ka ihe ọ bụla La Cosa Nostra kụrụ ("ihe anyị") - dịka ụlọ ọrụ isi mgbaka. adịghịkwa anabata nke ọma maka ihe ịma aka ọ bụla maka "ihe ha."
Ndị ọrịa na-emegide ndị na-akwado ikike kwesịrị ịdị na-enwe nchegbu karịsịa maka ndị ọkachamara n'ọrịa uche na ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ-ọbụlagodi karịa ndị dọkịta ndị ọzọ. Ọ bụ ezie na onye dọkịta na-awa ahụ na-ahụ maka ọrịa obi nwere ike ịbụ onye na-akparị onye ọrụ nọọsụ, dọkịta na-awa ahụ ka nwere ike ịrụ ọrụ nke ọma maka onye ọrịa na-emegide ikike. Otú ọ dị, ndị ọkachamara n'akparamàgwà mmadụ na ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ ga-emebi ndị ọrịa ha na-emegide ikike mgbe niile.
Ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ na ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ anaghị amakarị oke nrubeisi ha, ya mere, mgbochi ikike nke ndị ọrịa ha nwere ike ịkpata oke nchegbu na ọbụna ihere nye ha n'ihe gbasara nrubeisi ha gabigara ókè. Nchegbu na ihere a nwere ike ime ka uche ha na-akpakọrịta nke enweghị nnabata ọ bụla nke na-akpata nnukwu esemokwu. Esemokwu dị otú ahụ gụnyere mmeghachi omume iwe onye ọrịa na-emegide ikike ikike nye ikike iwu na-akwadoghị.
Ndị na-enyere aka na-emegide ikike-nke a na-ahụkarị na nkwado ndị ọgbọ-na-aghọta mmeghachi omume iwe nye ikike na-akwadoghị iwu, na-enwe ọmịiko na ihe mgbu na-eme ka mmeghachi omume ndị ahụ dịkwuo mma, ma na-eche banyere ihe mgbu ahụ n'ezie. Ịghọta omume mmadụ na ihe mgbu na-emepe ka mmadụ nwee mkparịta ụka maka otu kachasị mma isi nagide mgbu ya. N'ihi na ndị ọkachamara ahụike uche na-emegide ikike na-adịghị ahụkebe, ndị ọrịa na-emegide ndị ikike nwere ike "na-agwọ" ndị ọchịchị na-emepụta ọbụna ihe mgbu karị, nke na-ebute mbibi onwe onye na ime ihe ike.
N'ezie, ọ bụghị ihe mberede na ndị ọkachamara n'ọrịa uche na ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ na-adịghị ahụkebe. Ndị isi mgbaka na akparamaagwa na-egbo mkpa nke usoro ọchịchị na-achị site n'iwepụ iwe iwe na imebi ndọrọ ndọrọ ọchịchị iji nọgide na-enwe ọnọdụ dị ugbu a. N'ụzọ dị iche, ndị na-emegide ndị ọchịchị na-eṅomi ma na-akwado iguzogide ikike iwu na-akwadoghị, ya mere ndị ọkachamara na-emegide ikike-ma ha bụ ndị nkuzi, ndị ụkọchukwu, ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ, ma ọ bụ ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ-adịghị ele anya nke ọma site n'usoro ike ọchịchị.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye