(Foto: ngagharị iwe na Spain na February 24, 2022 (Shutterstock))
Agha US megide Vietnam na-enye ihe atụ dị nso na agha Russia megide Ukraine. Ntụnyere, n'ezie, abụghị ihe nhata. Enwere ọtụtụ ọdịiche dị n'etiti ikpe abụọ ahụ. Ma enwere myirịta zuru oke na enwere ike ịbịaru nkwubi okwu ụfọdụ bara uru. Ma Vietnam na Ukraine bụbu ọchịchị, ma United States na Russia bụ ndị kasị ike. N'ọnọdụ nke ọ bụla, agha ahụ na-ewelite ọtụtụ ajụjụ gbasara omume, atụmatụ, na ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke chọrọ ka ndị ekpe kwụ ọtọ.
Mgbagha mgbochi Vietnam nke 1960 na 70s bụ mmiri mmiri na nguzogide zuru ụwa ọnụ megide agha na-ezighị ezi. Nye ọtụtụ n'ime ndị ghọrọ ọgbọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị n'afọ ndị ahụ, nke a bụ ihe omume pụtara ìhè ná ndụ ha. Nye ọtụtụ n'ime ndị sochirinụ, mmegide megide agha Vietnam bụ isi ihe maka ọrụ mgbochi agha n'ọdịnihu.
Agha na Ukraine na-eje ozi dị ka mmiri mmiri yiri nke ahụ maka ndị na-eme ihe ike taa.
Ime ntụnyere
N'okwu ikpe Vietnam na Ukraine, otu ike malitere ibuso obodo nta anya agha ma mesịa lelịa nguzogide nke ikpeazụ ahụ.
N'okwu abụọ ahụ, onye ahụ na-eme ihe ike mere ihe megidere iwu mba ụwa na ụkpụrụ omume, na-akpagbu ndị nkịtị na ihe ndị bụ isi dị ha mkpa ná ndụ.
N'okwu abụọ ahụ, onye ahụ na-eme ihe ike nwara ịgọnarị ebe ọ bụbu ógbè nke mkpebi onwe ya, ma ọ bụ site n'ịtọlite ọchịchị nwa nkịta ma ọ bụ site n'itinye nnukwu akụkụ nke ókèala ya.
N'okwu abụọ ahụ, ikike ndị ọzọ na-enye ngwá agha na enyemaka ndị ọzọ nye onye a wakporo, ma na-etinyeghị aka na ọgụ ahụ. Ndị Soviet Union mbụ na China nyere Vietnam nnukwu enyemaka agha, na-enweghị nke Hanoi enweghị ike ịlanarị mwakpo US. Washington na ndị otu ya emeela otu ihe ahụ maka Ukraine.
N'okwu abụọ ahụ, e nwere akụkọ ihe mere eme nke colonialism. France weghaara Vietnam ihe karịrị otu narị afọ, na-ewepụta oke akụ na ụba sitere na akụ sitere n'okike nke obodo na nrigbu nke ndị ọrụ ugbo ya. Mgbe France wepụrụ na 1954, United States batara ma gbalịa iguzobe ọchịchị ọhụrụ na South. Ọchịchị Tsarist, ka ọ dị ugbu a, chịrị Ukraine ruo ọtụtụ narị afọ sochiri ọtụtụ iri afọ nke ọchịchị Soviet, na-enwe naanị obere oge nke ezigbo nnwere onwe na mbido 1920. Mmegbu Soviet ruru ọnụ ọgụgụ dị egwu n'etiti afọ 1930 ka Stalin chịkọtara agụụ nke ndị ọrụ ugbo Ukraine n'usoro. Holodomor.
N'afọ ndị 1960 na 1970 ka ndị America hapụrụ na-eche okwu Vietnam ihu, ọ mepụtara ụkpụrụ ụfọdụ bụ isi iji duzie omume ya.
Otu isi ụkpụrụ nke Vietnam antiwar movement bụ na obodo nke onye ọzọ wakporo nwere ikike nke nchebe onwe ya, nke ahụ gụnyere ikike ịnweta ngwá agha site n'aka ndị ọzọ iji mee ka nchebe onwe ya nwee ike. Ọ dịghị mgbe òtù mgbochi ahụ kpọkuru Soviet Union ma ọ bụ China ka ha kwụsị inye ngwá agha na North Vietnam (DRV) ma ọ bụ National Liberation Front (NLF). N'ezie, ngwá agha Soviet na ndị China gaara eme ka agha ahụ na-aga ogologo oge karịa ma ọ bụrụ na a napụrụ ngwá agha, a manyere DRV na NLF ịgba akwụkwọ maka udo. Ma ndị aka ekpe ejighị udo kpọrọ ihe karịa ikpe ziri ezi. N'ezie, ndị Vietnam chọrọ udo, ma ha eburula ngwá agha n'ihi na ha adịghị njikere ịhapụ ikike ha nwere ikpebiri onwe ha nke mba. Ndị US hapụrụ kwenyere na ọ bụ ndị Vietnamese ka ha kpebie ihe ha dị njikere ịchụ àjà iji kwụsị ọgụ ahụ. Ọbụna ndị na-eme udo na United States udo movement ahazighị ihe ngosi na-akpọ NLF ka ha kwatuo egbe ha ma ọ bụ ndị na-ebu ngwá agha ka ha bepụ ngwá agha ha.
Ọnọdụ a, na-akwado inye ngwá agha na Vietnam, enweghị nsogbu ya. Egbe ọ bụla ewepụtara pụtara obere ego maka mkpa ọha mmadụ. Onye agha Vietnam nke ọ bụla ebugara pụtara otu ezinụlọ ọzọ napụrụ nwa na ifuru ntorobịa. Nkeji ọ bụla agha ahụ gara na-apụta na ahụhụ na ihe isi ike ga-adịte aka. Mana ọnụ ahịa nke ịrara onwe ya nye dịkwa njọ, ma ọ bụrụ na ndị Vietnamese tụlere ọnụ ahịa nke inyefe onwe ya ka ukwuu karịa ego a na-akwụ maka ịlụ ọgụ, ọ bụghị maka ndị ekpe America ịgwa ha mba ma ọ bụ ịgọnarị ha ikike inweta ngwa agha ha chọrọ. iji mee ka mgba na-aga n'ihu.
Nsogbu nke mkparita uka
Ọtụtụ ndị nọ na Vietnam antiwar Movement kpọrọ oku ka gọọmentị US kwụsị ogbugbu ya na North Vietnam ma meghee mkparịta ụka. Otu otu akpọrọ mkparita uka Ugbu a! —nke ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị a ma ama dị ka Arthur Schlesinger Jr., Joseph L. Rauh nke Americans for Democratic Action, na John Kenneth Galbraith nọchitere anya “'nku aka nri'nke otu udo." Ma akụkụ radical nke òtù antiwar ghọtara nsogbu ahụ site n'ịkpọ oku maka mkparita uka. Ndị radicals dị ka Howard Zinn na Noam Chomsky nwere mmetụta dị ukwuu na nke a.
Na akwụkwọ 1967 ya, Echiche nke ịwepụZinn kọwara:
United States, yabụ, enweghị ike nweta ihe ọ bụla maka Vietnam site na mkparịta ụka, yana ya ekwesịghị inweta ihe ọ bụla maka onwe ya. Ebe ọ bụ na obodo a adịghị na Vietnam ọ nweghị ihe ndabere maka ịkwado ọnọdụ ọ bụla maka onwe ya-n'ezie ọ bụghị ebe ndị agha ma ọ bụ ndị agha; Vietnam ezuola nke ahụ.
Enwere ihe na-ezighi ezi na echiche na United States kwesịrị isonye na mkparita uka iji kpebie ọdịnihu Vietnam. Anyị bụ ndị mba ọzọ, na eziokwu ahụ bụ́ na anyị ejiriwo ndị agha rijuo obodo ahụ emeghị ka anyị nwee ikike ime omume ọ bụla ikpebi ọdịnihu ya. Ikekwe nwere ike mee ka ọ dị mma dị ka akụkọ ihe mere eme, mana ọ ekwesighi mee ihe ziri ezi; ma ọ bụ ọrụ ụmụ amaala ikwupụta "kwesịrị," ka ndị isi kwuru na-akpa àgwà.
Nke a bụkwa eziokwu maka China, Soviet Union, England, na mba ndị ọzọ dị ukwuu. Inwe ọdịnihu nke Vietnam site n'aka ndị a dịpụrụ adịpụ kpebiri na ogbako mba ụwa bụ mmebi nke mkpebi onwe onye dị ka mkpebi nke Czechoslovakia nke Hitler, Mussolini, Daladier, na Chamberlain na 1938 na Munich.
…ịjụ ma United States ga-adị njikere ka ya na Vietcong kparịta ụka yiri ihe ijuanya. Kama, ajụjụ a bụ ndị Vietcong kwesịrị ịdị njikere iso United States kparịta ụka? Site n'echiche nke ụkpụrụ omume o kwesịghị; site n'echiche nke agha eziokwu o nwere ike inwe. Ma ọ bụ ike mmegbu nke anyị mba nke na-amanye imebi ụkpụrụ omume a, ma ọ bụ ọrụ ụmụ amaala America - n'agbanyeghị eziokwu nke ike - ịgbalị ịgbagha ike ọchịchị n'ebe ihe bụ. nri.
Na Chomsky na edemede 1970 ya "Mgbe Pinkville" dere:
Na 15 October 1965, ndị e mere atụmatụ na mmadụ 70,000 sonyere na nnukwu ihe ngosi mgbochi agha. Ndị ngagharị iwe ahụ nụrụ arịrịọ maka njedebe nke bọmbụ nke North Vietnam na maka itinye aka na mkparịta ụka siri ike, na nzaghachi nke mkparịta ụka sitere na North Vietnam na mgbalị UN iji dozie agha ahụ….
N'ala ụlọ omebe iwu Sineti, Senator Mansfield katọrọ "echiche nke enweghị ọrụ" nke ndị ngagharị iwe gosipụtara….
N'otu aka ahụ, Senator Mansfield kwuru eziokwu n'ikwu maka echiche nke enweghị ọrụ zuru oke nke ndị ngagharị iwe gosipụtara. Ha kwesịrị ịdị na-achọ ka ọ kwụsị njedebe nke bọmbụ North Vietnam na mkparịta ụka, kama iwepụ ndị agha America niile na ozugbo. ihe- njedebe nke nnyonye anya ọ bụla n'ime ihe gbasara Vietnam ma ọ bụ mba ọ bụla. Ha kwesịrị ịdị na-achọ ọ bụghị nanị na US na-agbaso iwu mba ụwa na ọrụ nkwekọrịta nke ya - si otú a wepụ onwe ya na Vietnam ozugbo; ma ha kwesịkwara iji ikike na ọrụ ha iguzogide ihe ike nke steeti ahụ bụ nke jọgburu onwe ya na omume dịka iwu na-akwadoghị n'ụkpụrụ.
[Ka ọ na-erule ngwụsị 1967] [T] onye na-achọghị ihe karịrị njedebe nke bọmbụ nke North Vietnam na ntinye aka na mkparịta ụka hụrụ na a na-emezu ihe ha chọrọ, wee gbachie nkịtị.
Otú ọ dị, ihe ndị a na-achọsi ike na-adị mgbe nile. Banyere mkparita uka, enwere, n'ezie, pere mpe iji kpakorita. Ọ bụrụhaala na ndị agha America na-arụ ọrụ na-anọgide na Vietnam, agha ahụ ga-aga n'ihu. Mwepụ nke ndị agha Amerịka aghaghị ịbụ ihe na-eme n'otu n'otu, n'ihi na mbuso agha nke Vietnam site n'aka ndị ọchịchị America bụ omume otu na mbụ. Ndị na-akpọ maka "mkparịta ụka ugbu a" na-eduhie onwe ha na ndị ọzọ, dịka ndị na-akpọ ugbu a maka nkwụsị ọkụ nke ga-ahapụ ndị agha America na Vietnam na-eche ihu n'eziokwu.
Ụfọdụ otu, dị ka Progressive Labour Party, katọrọ Hanoi maka ikweta na mkparịta ụka na Paris Peace Treaty. Ma echiche bụ isi bụ na ọ bụ ezie na United States enweghị ikike ime omume iji kparịta ụka, ọ dịịrị ndị Vietnamese, ọ bụghịkwa nke dị elu karịa gị ndị si mba ọzọ, ikpebi ma ọ bụrụ na ụgwọ agha chọrọ ka ha bịa na nke ahụ. table ma mee nkwekọrịta. N'aka ekpe na-akatọ Moscow na Beijing maka ịmanye Hanoi ka o kwenye na 1954 mana kwenyere na DRV nwere ikike ọ bụla ịme nkwekọrịta mgbe. it họọrọ ime otú ahụ. N'aka ekpe nabatara UN na diplomacy mba ụwa ndị ọzọ nwere ike iduga mwepu US, ebe ha na-akpachara anya maka mbọ ike dị ukwuu iji weta mmezi na Vietnam.
Ihe ịma aka na Vietnam Analogy
Ụfọdụ nwere ike na-arụ ụka na ihe mere a ga-eji kwado ikike Vietnam iji chebe onwe ya na ịnweta ngwá agha ndị dị n'èzí, ma ọ bụghị nke Ukraine, bụ na nke mbụ bụ ọchịchị aka ekpe na nke ikpeazụ bụ neoliberal.
Ọ bụ eziokwu na ọtụtụ ndị ekpe na Vietnam antiwar movement tụlere DRV na NLF iji gosipụta echiche Marxist ha. Ndị ọzọ enweghị echiche efu banyere ikike ọchịchị Ho Chi Minh, gụnyere ọzụzụ Stalin na Mao ya na mmeso obi ọjọọ ya megide ndị Trotsky na Vietnamese na anarchists. Ma n'agbanyeghị esemokwu banyere ọdịdị nke ọchịchị ahụ, òtù antiwar n'ozuzu kwenyere na Vietnam nwere ikike ichebe onwe ya pụọ na nnukwu ike iwe iwe. Òtù ahụ guzoro n'ịdị n'otu na mgba Vietnam na-agba maka nnwere onwe, ọ bụrụgodị na ọ na-akatọ ọchịchị ya.
N'ozuzu, nke a bụ ọnọdụ nke aka ekpe kemgbe ọtụtụ afọ. Mgbalị maka nnwere onwe na ikpebiri onwe nke ọtụtụ obodo, ọkara ọchịchị, na ndị a na-achịbu bụ ndị aka ekpe kwadoro, n'agbanyeghị na ọ bụghị ndị ekpe na-edu ọgụ ahụ. Mgbe Ịtali wakporo Etiopia Haile Selassie na 1935, nke ikpeazụ bụ obodo enweghị ọchịchị onye kwuo uche ya. Ka o sina dị, ngalaba niile nke aka ekpe kpọrọ oku maka nkwado ya. Ọ bụ ezie na Soviet Union, bụ́ ndị chọrọ njikọ aka ya na Ịtali n'oge ahụ, kwụsịrị, Òtù Kọmunist nke United States ẹkedọhọ ka ha na-agbasi mbọ ike iji wuo otu ngagharị iji gbachitere Etiopia megide mwakpo ndị fashist kacha mma,” ka onye isi otu pati Earl Browder siri kwuo. Trotsky na ndị na-eso ụzọ ya kpọkwara oku maka ịkwado nkwụsi ike nke Etiopia. N'otu aka ahụ, mmadụ nwere ike ịkwado Ukraine na mgba ya ziri ezi megide mkpasu iwe, mgba nke yiri ka ndị Ukraine na-akwado ya, na-enweghị ịkwado iwu ụlọ nke gọọmentị Ukraine.
Arụmụka nke abụọ mere ihe atụ Ukraine-Vietnam adịghị arụ ọrụ bụ na ọrụ bụ isi nke aka ekpe bụ ịlụ ọgụ megide mmebi iwu nke ọchịchị ya, ya mere, na agha abụọ ahụ US hapụrụ kwesịrị iguzogide ọchịchị ndị ọchịchị US. Mana ọ bụ ezie na ndị hapụrụ US kwesịrị imegide ọchịchị alaeze ukwu US mgbe niile, nke ahụ apụtaghị na ha kwesịrị ịkọwa onwe ha megide ọnọdụ ọ bụla gọọmentị US na-ewere n'ọnọdụ ọ bụla. Dịka ọmụmaatụ, mgbe gọọmentị US-n'ihi ihe nke ya, n'ezie-mkpali maka Netherlands ka ọ kwụsị ọchịchị colonial na Indonesia na 1949, US hapụrụ emeghị na ekwesịghịkwa iguzogide ọnọdụ Washington. Kedu onye ga-agọnarị nkwado ndị Kurdish na Syria megide mwakpo Turkey naanị n'ihi na gọọmentị US na-akwadokwa ndị Kurd?
Banyere ndị Russia aka ekpe, n'ezie internationalism enweghị ike ịpụta na ọ ga-arụ ọrụ iji weta mbuso agha Russia nke Ukraine na ikiri ụkwụ, ebe US hapụrụ kwesịrị ịrụ ọrụ ịgọnarị ngwa ọgụ ndị Ukraine metụtara mwakpo Russia. Ogwe aka ọdịda anyanwụ na Ukraine agaghịkwa emebi iwu ikike nke Ukraine ịchebe onwe ya karịa ka ogwe aka ndị Rọshịa wepụrụ ihe kpatara Vietnamese.
Ebe ọ bụ na njedebe nke Agha Ụwa nke Abụọ, aka ekpe ma na United States ma n'ụwa nile agbakọọla na mgba nke ndị bi n'ógbè na neo-colonies. Ma taa, nke ka ukwuu n'ihi enweghị ozi na nghọta, otu nkwado a ka enyebeghị Ukraine, bụ nke bụbu ógbè dị ka ndị ọzọ.
N'afọ 1991, ụmụ amaala Ukraine mere ntuli aka nke ukwuu maka nnwere onwe pụọ na Soviet Union. Ihe dị ka nde mmadụ 32 debanyere aha ịtụ vootu (pasent 84 nke ndị ntuli aka) sonyere na ntuli aka ahụ, ihe karịrị pasentị 90 n'ime ha tụkwara “Ee.” Ihe karịrị pasentị 80 nke ndị bi na mpaghara ọ bụla nke mba ahụ, gụnyere Donetsk na Luhansk, ewezuga naanị Crimea (pasent 54) na Sebastopol City (pasent 57) kwadoro nnwere onwe. Mmetụta a nke ịhụ mba n'anya Ukraine nwere ike ibelata ntakịrị n'ime afọ iri atọ na-abịanụ, n'agbanyeghị ihe isi ike akụ na ụba. Mana ọ nwetara nkwalite dị ukwuu na 2014 n'ihi mmegide nke Vladimir Putin ma na-esiwanye ike kemgbe oke egwu nke mbuso agha Russia niile.
Dị ka aka ekpe mere n'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ikpe niile mbụ nke mgba maka nnwere onwe colonial, ya mere na nke a kwa, ọ ga-eguzo na otu nnwere onwe. N'afọ ndị 1960 na 1970, aka ekpe kwuru gbasara Vietnam, "Ugbu a!" Yabụ taa, anyị kwesịrị ịgwa Putin okwu otu okwu a: “Pọ ugbu a!”
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye
1 Comment
Yabụ na USA / NATO enweghị ụta na nke a - ọ na-esiri m ike ịhụ ka agha mgbochi “ekpe” nwere ike isi jide ọnọdụ ahụ. Ọ dịghị mkpa ịmata banyere 2014 Maidan, Bandara, Minsk 2, Azov ma ọ bụ akụ ụta na ókè-ala. Naanị otu onye kwesịrị ịmara akụkọ ihe mere eme anyị ma gụọ "ndị isi ike" na-ekwu banyere "na-eme ka Russia ghara ike" - na ikekwe okwu Eisenhowers?