Ndị omebe iwu nwere nzukọ mberede iji gbachitere NPR, ma emeghị ihe ọ bụla ka Onye isi ala mefuru nnukwu ego na bọmbụ Libya. Onye isi ala Obama ekwesịghị ịrịọ maka ego ahụ, n'ihi na Pentagon nwere ezuru ịgha ụgha maka naanị ihe omume dị otú ahụ.
Ụgha bụ́ isi nke na-eme ka agha na-aga n'ihu bụ echiche na anyị na-ezere agha site n'ijikere maka ya. "Kwuo nwayọọ ma buru nnukwu osisi," Theodore Roosevelt kwuru, onye kwadoro iwu nnukwu ndị agha naanị ma ọ bụrụ na ọ bụghị iji ya eme ihe ma ọ bụrụ na a manyere ya.
Nke a rụpụtara nke ọma, ma ewezuga obere mkpirisi Roosevelt gbakọtara na Panama na 1901, Colombia na 1902, Honduras na 1903, Dominican Republic na 1903, Syria na 1903, Abyssinia na 1903, Panama na 1903, Dominican Republic dị na ya. 1904, Morocco na 1904, Panama na 1904, Korea na 1904, Cuba na 1906, Honduras na 1907, na Philippines n'oge ọchịchị Roosevelt.
Ndị mbụ anyị maara banyere onye kwadebere maka agha - dike Sumerian Gilgamesh na enyi ya Enkido, ma ọ bụ ndị Gris bụ ndị lụrụ ọgụ na Troy (dị nnọọ tupu mbụ "Odyssey Dawn") - na-akwadokwa maka ịchụ nta anụ ọhịa. Barbara Ehrenreich kwuru na,
"... na mbelata nke ndị na-eri anụ ọhịa na ọnụ ọgụgụ ndị na-egwu egwuregwu, ọ ga-abụrịrị na ọ ga-adị ntakịrị ka ha nọrọ n'ime ụmụ nwoke ndị ọkachamara na ịchụ nta na ihe nchebe na-egbochi anụ ọhịa, na ọ dịghị ụzọ a na-azọda ụkwụ nke ọma na ọnọdụ 'dike'. [Lewis] Mumford na-atụ aro na onye na-agbachitere dinta ahụ chebere ọnọdụ ya site n'ịtụgharị n'ụdị 'ichebe'. racket': kwụọ ya ụgwọ (na nri na mmekọrịta mmadụ na ibe ya) ma ọ bụ nọrọ n'okpuru predations ya.
"N'ikpeazụ, ọnụnọ nke ndị na-agbachitere dinta na-enweghị ọrụ na obodo ndị ọzọ na-ekwe nkwa egwu ọhụrụ na 'ndị mba ọzọ' iji chebe onwe ha. Dị ka Gwynne Dyer si kwuo na nyocha ya banyere agha, 'agha a na-alụ tupu oge emepe emepe… na-abụkarị egwuregwu siri ike nke nwoke maka ndị dinta na-enweghị ọrụ.' "
N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, agha nwere ike ịmalite dị ka ụzọ isi nweta heroism, dịka ọ na-aga n'ihu dabeere na akụkọ ifo ndị a. Ọ nwere ike ịmalite n'ihi na ndị mmadụ ji ngwá agha na ndị iro, ebe ndị iro ha (ọdụm, bea, anụ ọhịa wolf) nọ na-apụ apụ. Olee nke mbụ, agha ma ọ bụ ngwá ọgụ? Ụgha ahụ nwere ike ịnweta azịza. Azịza ya yiri ngwá agha. Ma ndị na-adịghị amụta site na oge ochie nwere ike ịbụ na ọ ga-emerịrị ya.
Anyị na-enwe mmasị ikwere na ezi ebumnuche onye ọ bụla. "Dịrị njikere" bụ ụkpụrụ Boy Scouts, ka emechara. Ọ bụ nnọọ ihe ezi uche dị na ya, nwee ọrụ, yana dịkwa nchebe ijikere ya. Agaghị akwado ya ga-abụ enweghị uche, nri?
Nsogbu dị na arụmụka a bụ na ọ bụghị ara kpamkpam. N'ọ̀tụ̀tụ̀ nta ọ̀tụ̀tụ̀ dị nta, ọ bụghị ara kpam kpam ka ndị mmadụ chọọ egbe n'ụlọ ha iji chebe onwe ha pụọ n'aka ndị ohi. N'ọnọdụ ahụ, e nwere ihe ndị ọzọ a ga-atụle, gụnyere ọnụ ọgụgụ dị elu nke ihe mberede égbè, iji égbè na-ewe iwe, ikike nke ndị omempụ na-atụgharị egbe ndị nwe ụlọ megide ha, izu ohi égbè ugboro ugboro, ihe ndọpụ uche ngwọta egbe na-akpata site na mbọ iji belata ihe na-akpata mpụ, wdg.
N'ọ̀tụ̀tụ̀ ka ukwuu nke agha na ịkwado mba maka agha, a ghaghị ịtụle ihe ndị yiri ya. A ghaghị iburu n'uche ihe mberede metụtara ngwá agha, ule obi ọjọọ na ụmụ mmadụ, izu ohi, ire ndị enyi na-aghọ ndị iro, na ndọpụ uche na mgbalị iji belata ihe na-akpata iyi ọha egwu na agha. Yabụ, n'ezie, ga-enwe ọchịchọ iji ngwa ọgụ ozugbo ị nwere ha. Mgbe ụfọdụ, a pụghị ịmepụta ngwá agha ndị ọzọ ruo mgbe ngwaahịa ndị dị ugbu a gwụchara ma nwalee ihe ọhụrụ ọhụrụ "n'ọgbọ agha."
Ma e nwekwara ihe ndị ọzọ a ga-atụlekwa. Otu mba na-akwakọba ngwá agha maka agha na-etinye nrụgide ná mba ndị ọzọ ime otu ihe ahụ. Ọbụna mba nke na-ezube ịlụ ọgụ naanị na nchekwa, nwere ike ịghọta "nchekwa" ka ọ bụrụ ikike imegwara mba ndị ọzọ. Nke a na-eme ka ọ dị mkpa ịmepụta ngwá agha na atụmatụ maka agha ike ike, na ọbụna "agha buru ibu," na-agba mba ndị ọzọ ume ime otu ihe ahụ. Mgbe ị na-etinye ọtụtụ mmadụ n'ọrụ ịhazi ihe, mgbe ọrụ ahụ bụ n'ezie nnukwu ego ọha na eze na ihe kpatara mpako, ọ nwere ike isi ike igbochi ndị ahụ ịchọta ohere iji mezuo atụmatụ ha.
ỤZỌ Ọ BỤGHỊ UDO, UDO BỤ ỤZỌ
Mgbe Agha Ụwa Mbụ gasịrị, otu òtù ndị agha Britain kpọrọ Kọmitii Holland na-ekwu okwu a:
"Ọ gaghị ekwe omume ịgba alụkwaghịm nke ọmụmụ ihe nchebe (sic) megide gas site na ọmụmụ banyere iji gas dị ka ngwá agha na-akpasu iwe, n'ihi na arụmọrụ nke nchebe na-adabere kpamkpam na ezi ihe ọmụma banyere ihe ọganihu na-enwe ma ọ bụ na ọ ga-abụ na ọ ga-eme. a ga-eme ya n'ụzọ mkparị nke ngwa agha."
Ọbụna ma ọ bụrụ na aghọtaghị "nchekwa" ndị agha gụnyere imegwara onye iro dị anya, ọ dịghị ụzọ isi mepụta ngwá agha nchebe na-enweghị nyocha ngwá agha ndị na-akpasu iwe. N'ezie, enwere ike ọ gaghị enwe ụzọ isi mepụta ngwa agha nchebe ma ọlị. Kedu ngwa ọgụ na-echebe megide ndị na-egbutu igbe n'ụgbọelu ma ọ bụ mwakpo ngwa agha kemịkal? N’afọ ndị 1930, ụfọdụ rụrụ ụka na ọkụ nchọta, ihe na-achọpụta ụda olu, égbè ụgbọ elu, na ụgbụ waya iji jide bọmbụ, jikọtara ya na ihe mkpuchi gas na ebe nchekwa pụrụ ichebe onye ọ bụla pụọ n’ụgbọelu. Kedu ka nke ahụ si mee? Ọtụtụ ndị na-eme atụmatụ agha maara na ọ bụ enweghị olileanya, ya mere akwadoro ihe nchebe kachasị mma-na-aga-na-mmejọ-mbụ ụzọ.
Ndị na-akwado agha ka na-achọ ịkọwa General George Patton dị ka isi iyi maka "Nchekwa kachasị mma bụ mmejọ dị mma," ọ bụ ezie na ejiri m n'aka na echiche ahụ na-ebute ya ụzọ. Ọ na-apụta na nyocha ngwa ọgụ na ngwa agha nwere ike inwe olileanya na ụfọdụ teknụzụ, kama ịbụ diplomatic, ụzọ nchekwa ga-adabara gị pụtara, nke mbụ, nyocha ngwa ọgụ na-akpasu iwe.
Ịgbalị ibunye ngwa agha nchebe, dị ka usoro "ịgbachitere ngwa agha" na-emepụta nsogbu ndị ọzọ. E gosipụtabeghị usoro ahụ nwere ike ịgbachitere ya, mana o doro anya na ọ nwere ike iwe iwe. Nke a na-eduga n'inwe obi abụọ na-aghọtaghị banyere ebumnuche ya. Nbunye akụrụngwa nke sistemu na mba ndị ọzọ na-emepụta ebumnuche maka mbuso agha, na-eje ozi megidere ebumnuche site na nchekwa. A na-ewerekwa usoro ahụ, nke a na-enyo enyo na enyo, dị ka ihe iyi egwu, si otú ahụ na-emegide ndị iro nwere ike imegide ihe na-enweghị mgbagha.
Ụzọ udo na-apụta na ọ bụghị site na nkwadebe agha, kama site na nkwadebe udo. Ịkwadebe maka agha ọtụtụ mgbe, ọ bụ ezie na ọ bụghị mgbe nile, na-eduga ná mmalite nke agha, agha ndị n'ọtụtụ ọnọdụ agaraghị eme ma e wezụga nkwadebe. Ọbụna Project for the New American Century enweghị ike ịkwado maka ngosipụta nke ndị agha United States ma ọ bụrụ na United States emeghị ka ndị agha buru ibu karịa (n'agbanyeghị na o doro anya na ọ nweghị ike ịkụpịa) onye ọ bụla ọzọ.
Mgbe Winston Churchill na-ekwu okwu na New York City na October 9, 1929, onye isi oche nke African Explosives na osote onye isi oche nke Imperial Chemical Industries bụ ndị rụpụtara bọmbụ, mgboagha, na gas na-egbu egbu kwụrụ $12,500 ọ na-ekwu okwu. Imperial Chemical bụ onye sitere na ụlọ ọrụ Alfred Nobel (onye na-emepụta ogwe aka na onye kere "ihe nrite udo"), ya na Dupont nọ na United States na IG Farben na Germany rụkọrọ ọrụ, nke ikpeazụ bụ onye na-eweta gas maka ụlọ ọrụ ahụ. Ụlọ gas ndị Nazi. Churchill kwuru na-akwado ndị agha ka ukwuu.
N'ime ụlọ ọrụ President Franklin Roosevelt bụ ashtray nwere ụgbọ mmiri na ya, ihe ọkụ sịga n'ụdị wiil ụgbọ mmiri, barometer, elekere ụgbọ mmiri, eserese nke agha oké osimiri, na ihe nlereanya nke onye na-ebibi ihe. N'ime White House, e nwere ụdị ụgbọ mmiri na eserese na lithograph nke agha mmiri. Ihe osise nke onye isi ala na New York Times Magazine na Eprel 3, 1938, nwere nkọwa okwu:
"Oké osimiri na ihe ndị dị n'oké osimiri, ndị agha mmiri na ụgbọ mmiri ya na ndị ikom na égbè nwere ike ịbụ mmasị dị ịrịba ama nke ndụ President."
Ọ bụrụ na kama Churchill na Roosevelt, Britain na United States etinyewo n'ọchịchị ndị ikom ma ọ bụ ndị inyom na-enweghị mmasị maka ngwá agha na ọdịmma ego n'ime ngwá agha, agha ọ̀ gaara adịkwa ka o mee ma were ụdị ahụ o mere? (ELF Wood, Lord Halifax, gaara eme udo na Germany, mana Churchill siri ọnwụ na agha.)
Ọ bụrụkwa na agha ga-eme, ọ̀ gaara adị ka ọbara ma a sị na anyị ebughị ngwá agha n’akụkụ nke ọzọ? N'afọ 1934, ụlọ ọrụ French Schneider resịrị Hitler tankị 400, ụlọ ọrụ Britain bụ́ Vickers nyekwara Hitler ụgbọ elu 60. Ka ọ dị ugbu a, ụlọ ọrụ US bụ Boeing rere ụgbọ elu atọ nwere injin abụọ na Germany. Pratt na Whitney rere BMW (Bavarian, ọ bụghị British, Motor Works) ikike ịrụ otu n'ime engines ya. Ụlọ ọrụ Sperry nwere nkwekọrịta patent na ụlọ ọrụ German Askania. Sperry mere ihe nlegharị anya bọmbụ na gyroscopic stabilizers. Ụlọ ọrụ America rere crankshafts Germany, isi cylinder, usoro njikwa maka egbe ụgbọ elu, na ihe zuru ezu iji mepụta otu narị ụgbọ elu kwa ọnwa. Dị ka opekata mpe akụkọ sitere n'aka gọọmentị US kwa ọnwa n'ime 1930s, Germany bụ nke atọ kacha zụta ngwa agha US.
Malite na 1938, Lockheed nyere ndị ụlọ ọrụ Tachikawa na Kawasaki ikike na Japan iwu ụgbọ agha 200. Tupu United States ebipụ mmanụ na Japan, ọ bụ - ruo na 1940 - na-ebuga Japan ọtụtụ iri nde dollar nke "gas ụgbọ elu" kwa afọ, na-edeghachi ihe ahụ "mmanụ moto dị elu" iji zere. na-eme ka nzube ya pụta ìhè.
N'agbata June 1962 na Jenụwarị 1964 nanị 179 nke ngwá agha 7,500 weghaara na Vietcong sitere na mpaghara Soviet. Ihe ọzọ 95 bụ ngwá agha US nke e nyere na South Vietnamese.
Ya mere, ikekwe ịkwakọba ngwá agha nwere ike ime ka agha dịkwuo elu, na ịre ikpo ngwá agha n'akụkụ nke ọzọ nwere ike ime ka agha ahụ ka njọ, ma ugwu nke ngwá agha na-akwakọba n'oge Agha Nzuzo edugaghị na mmeri n'ejighị ọbara?
Mba, o meghị. Ọ dugara na agha proxy na-adịghị agwụ agwụ na nke ukwuu na-alụ ọgụ na ngwa agha "conventional", ọ bụghị ịkọwa mgbasawanye nke ngwa agha nuklia mgbe Agha Nzuzo gasịrị na mba ndị ọzọ - nke nwere ike ile anya na-enweghị mmerụ ahụ ruo oge ọ na-ewepụ ndụ niile na mbara ala.
Agha Nzuzo, dị ka oge sochiri ya, gụnyere ịgha ụgha dị ka agha ọ bụla na-ekpo ọkụ. Ụzọ isi wuo ngwa agha ndị ọzọ na "ọsọ ngwa agha" bụ ime ka à ga-asị na akụkụ nke ọzọ dị gị n'ihu. Na May 1956, Curtis LeMay, onye isi Strategic Air Command, n'ịgba akaebe n'ihu otu obere kọmitii nke Senate, kwuru na mmepụta ụgbọ elu Soviet karịrị nke United States, na-eme ka ọ na-agba ọsọ iji "nweta." N'ezie, ihe dị iche bụ eziokwu, na LeMay fọrọ nke nta ka ọ mara ya. John Kennedy gbara mkpọsa maka onye isi ala na-akwalite “ọdịiche ngwa agha” akụkọ ifo na Soviet Union, wee kwalite mmefu agha site na pasent 15 n'afọ mbụ ya. N'ezie, United States nwere ọtụtụ ngwa agha karịa Soviet Union, ọbụna tupu Kennedy amụbawanye mmepụta nke akụ ụta ballistic intercontinental dabeere na ala okpukpu abụọ ma mụbaa ụgbọ mmiri okpuru mmiri nuklia a haziri ahazi. N'ezie, nke a gbara ndị Soviet Union ume ịgbalịsi ike na-aga n'ihu.
Ihe a niile bụ ozi ọma maka ndị na-emepụta ngwá agha, ma ọ bụghị maka ndị na-eme atụmatụ udo. N'ịbụ ndị wuru ụdị ngwá agha dị iche iche, ndị mmadụ na-amalite iche echiche banyere otú ha nwere ike isi jiri ụfọdụ n'ime ha mee ihe. Ha na-elekwasị anya na atụmatụ agha, ọnọdụ agha, na echiche agha, ma ọ bụghị n'ime atụmatụ maka udo. N'afọ 1936, otu kọmitii na-arụ ọrụ na England haziri atụmatụ agha ikuku na Germany. Ha kpebiri na ịtụ bọmbụ obodo German agaghị eme ka Germany nyefee onwe ya, ma - nke dị mkpa - n'agbanyeghị ihe ọmụma ahụ, ha mepụtara atụmatụ maka bọmbụ obodo German. N'ụzọ dị iche, na 1938, mgbe Clarence Pickett, onye ndú nke Kọmitii Na-ahụ Maka Ndị Enyi America gwara Roosevelt ka ya na Hitler kwurịta kpọmkwem ka ọ gbalịa izere agha, Roosevelt zara na ya ga-eche banyere nke ahụ mana ọ na-echegbu onwe ya karịa iwulite ikuku siri ike. ike. Ịme atụmatụ maka agha dị mkpa karịa ịrụ ọrụ maka udo. (N'ezie, ihe na-awụ akpata oyi n'ahụ n'anya nke oge a bụ ihe onye isi ala na onye na-akwado udo na-ekwurịta okwu.)
N'afọ 2002, gọọmentị Britain wepụtara akwụkwọ a maara dị ka "Akwụkwọ Nhọrọ Iraq," bụ nke kwadoro usoro ndị ga-adị mkpa dị ka ihe ga-ebute ụzọ agha na Iraq. Briten na United States ga-eji nwayọọ nwayọọ na-ewulite nrụgide imenye Saddam Hussein ụjọ. Ọjụjụ ịnakwere ndị nyocha UN nwere ike bụrụ ihe ziri ezi, mana ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị ga-ebu ụzọ nweta nkwado sitere na Council Security UN na mba ndị ọzọ. Ịmeghachi usoro udo dị n'etiti Israel na Palestine nwere ike inye aka ree ụwa na ịwakpo Iraq. A ga-achọ nnukwu mgbasa ozi mgbasa ozi iji kwado echiche ọha. Ọtụtụ atụmatụ naanị ịbịarute ihe ndị na-eme atụmatụ ga-ekwu bụ ebe ikpeazụ.
N'ezie, Iraq enweghị njikọ na al Qaeda, ma n'ozuzu na ize ndụ na-edochaghị anya "agha na ụjọ" bụ mgbasa ozi nke dochie al Qaeda maka Cold War's Soviet Union, na-agbasa akụkọ banyere iyi egwu al Qaeda na ịchụso atumatu ndị nyeere aka n'ezie. iji wuo al Qaeda. Na Septemba 2010, International Institute for Strategic Studies (IISS) nke dabeere na London wepụtara akụkọ nke onye bụbu osote onye isi ụlọ ọrụ ọgụgụ isi mba ofesi Britain, MI-6, lekọtara. Akụkọ ahụ chọpụtara na iyi egwu sitere n'aka al Qaeda na ndị Taliban abụwo "ikebiga okwu ókè" site n'aka ndị ike ọdịda anyanwụ. Ọrụ nke Afghanistan nwere "balloon" site na ebumnuche mbụ ya nke ịkpaghasị na imeri al-Qaeda na n'ezie bụ "ọdachi nke ogologo oge." Akụkọ ahụ kwetara na ọrụ ahụ na-akpata ime ihe ike.
Na-agbanwe agbanwe mgbe nile, United States na ihe dị ka n'otu ụzọ ahụ iji nweta mmanụ ọkụ ga-eme n'ọdịnihu. N'ime ngwá ahịa ngwá agha US kachasị ukwuu, ndị ochichi Obama na-eme ndokwa ire ụgbọelu nke 60 nke Saudi Arabia. O doro anya na Saudi Arabia ga-achọ ndị a iji gbochie egwu egwu nke Iran, nke nwere ntakịrị ụgbọelu nke na-esite n'ụdị ọdụ ụgbọelu ndị ọzọ na-eweta - ọ bụ gị chepụtara ya - United States.
Na-abịa ngwa ngwa gaa n'ụlọ ihe nkiri dị gị nso
Akụkọ kacha enye nsogbu gbasara nyocha na mmepụta ngwa ọgụ ọhụrụ na-esitekarị n'otu ndị na-eme ihe ike akpọrọ Global Network Against Weapons na Ike Nuclear in Space. N'ime ozi-e na nso nso a, ndị a bụ nchegbu ha kachasị:
"United States na-agba Russia na China gburugburu na 'usoro nchebe ngwa agha' nke bụ isi ihe dị na mmemme Pentagon's 'mbụ iku'. US na-ebuga ndị na-ebibi Navy Aegis, na SM-3 interceptors nọ na Japan, South Korea, na Ọstrelia A na-etinye ndị na-egbochi PAC-3 (Patriot) dabere na Japan, South Korea, na Taiwan.
"Obama na-ebuga ngwa agha PAC-3 na Poland, kilomita 35 site na ókèala Kaliningrad Russia, yana ngwa agha SM-3 na ntọala US ọhụrụ na Bulgaria na Romania. A ga-etinyekwa ndị na-ebibi Aegis na Oké Osimiri Ojii n'ihu Russia.
"A ga-eduzi ngwa agha ndị a niile site na teknụzụ mbara igwe US site na ntọala gburugburu ụwa. 'Mjọ ogbunigwe' US na-eme ka ọ bụrụ na asọmpi ogwe aka ọhụrụ na Russia na China ga-abanye na mbara igwe."
Kedu ka nke ahụ si bụrụ akụkọ ọjọọ? Aga m rịba ama na na 2008, United States gbagburu satịlaịtị nledo China, na-akwado nnwale a na-aga nke ọma nke teknụzụ ọhụụ na nkwupụta ụgha nke enweghị atụ nke nchegbu maka ihe egwu ahụike enwere ike. Ihe a na-ekwu bụ na ọ bụrụ na satịlaịtị ahụ, nke kwụsịrị n'ụzọ, dara n'ụwa tank mmanụ ọkụ ya nwere ike ịdị ndụ ma weta ihe egwu na-egbu egbu. Ohere nke tankị mmanụ ga-alanarị ịlọghachi dị ntakịrị, na mmadụ ga-ekuku uzuzu ya n'ebe dị nso ruo oge ụfọdụ ka ọ rụọ ọrụ. Nke ahụ yiri obere ihe egwu maka ụlọ ọrụ na-enweghị ndoputa maka mkpuchi obodo nwere phosphorous ọcha, napalm na uranium mebiri emebi iji were ngwa agha nde $60 lebara ya.
N'elu agha agha na-agwụ agha na Iraq na Afghanistan, ndị na-akwado udo ugbu a aghaghị iji ọsọ gbaa ọsọ ụwa na nke galactic. Na nke ahụ nwere ike bụrụ ihe dị mfe. Ke adianade do, United States na-egosi na ọ na-etolite ma na-emejuputa atụmatụ nke agha ndị agha na-ezighị ezi, agha nzuzo ndị agha pụrụ iche, ndị e mere maka igbu egbu na mgbanwe ọchịchị, na ọrụ nke ndị agha na-eme ka ndị ọzọ nwekwuo onwe ha.
Na June 4, 2010, na Washington Post kọrọ na Obama ochichi nwere "n'ụzọ dị ịrịba gbasaa a n'ụzọ dị ukwuu nzuzo US agha megide al-Qaeda na ndị ọzọ radical otu…. Pụrụ iche Operations agha etoola ma na ọnụ ọgụgụ na mmefu ego, na-deployed na 75 mba. , ma e jiri ya tụnyere ihe dị ka 60 na mmalite nke afọ gara aga. Na mgbakwunye na nkeji ndị nọrọla ọtụtụ afọ na Philippines na Colombia, ìgwè na-arụ ọrụ na Yemen na n'ebe ndị ọzọ na Middle East, Africa, na Central Asia." Akụkọ ahụ gara n'ihu:
"Ndị ọchịagha na-emepe atụmatụ maka ịbawanye ojiji nke ndị agha dị otú ahụ na Somalia, ebe mwakpo ndị ọrụ pụrụ iche nke afọ gara aga gburu onye eboro ebubo nke al-Qaeda na East Africa. Atụmatụ dị maka preemptive ma ọ bụ mmegwara etiwapụ n'ọtụtụ ebe gburugburu ụwa, pụtara tinye ya n'ọrụ mgbe achọpụtara nkata, ma ọ bụ mgbe mwakpo metụtara otu ìgwè."
Usoro kachasị mma nke atụmatụ a, dịka Post ahụ si kwuo, bụ na Obama nwere ike izere ịkatọ site n'ịghara ịma ihe ọ na-eme, ọbụlagodi na a kọọrọ ya na mgbasaozi:
"Otu uru nke iji ndị agha 'nzuzo' maka ọrụ ndị dị otú ahụ bụ na ha anaghị adịkarị na-ekwurịta banyere ọrụ ha n'ihu ọha. Maka onye isi oche Democratic dịka Obama, bụ onye a na-akatọ n'akụkụ ọ bụla nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị maka oke ma ọ bụ obere mkpasu iwe, ndị na-akwadoghị. CIA drone wakpo na Pakistan, yana mwakpo ndị US na-alụso ọgụ na Somalia na ọrụ nkwonkwo na Yemen, na-enye ngwaọrụ bara uru na ndọrọ ndọrọ ọchịchị. "
The Post kọrọ na ndị isi ọrụ pụrụ iche nwere ohere dị ukwuu na Obama karịa ka ha nwere Bush ma na-achọpụta na Obama dị njikere ime ngwa ngwa na ike ike. Nke ahụ, gbakwunyere ụbara nha na mmefu ego, nwere ike imeju ụfọdụ mmadụ afọ. Ọ bụghị ndị a:
"N'agbanyeghị na ha nwere mmasị na ọnụ ọgụgụ ha gbasawanye na ego ha, ndị isi ọrụ pụrụ iche ga-achọ itinyekwu ike ha na ọrụ zuru ụwa ọnụ na-abụghị mpaghara agha. N'ime ihe dị ka puku mmadụ iri na atọ na-arụ ọrụ pụrụ iche na-ebuga ná mba ọzọ, ihe dị ka 13,000 na-ekewa n'etiti Iraq na Afghanistan."
The Post kwuru na Obama kwuru na ya agaghị adabere na nkwupụta Bush na ikike agha ndị isi ala. Obama dabere kama na ikike Congress gafere na 2001 na-enye onye isi ala ohere iji "ike niile dị mkpa na nke kwesịrị ekwesị megide mba ndị ahụ, òtù, ma ọ bụ ndị mmadụ" ọ na-ekpebi "atụmatụ, ikike, nyefere, ma ọ bụ nyere aka" mwakpo Sept. 11. Ma, isiokwu ahụ kwukwara na ọtụtụ n'ime ndị a na-ezubere iche ugbu a n'okpuru ikike ahụ a sị na ha "enweghị ihe jikọrọ ya na mwakpo 2001."
Kedu ka ndị mmadụ si ahazi ka ha kwụsị ịlụ ọgụ dị otú a, agha na-adabere na nkwupụta zuru oke banyere iwu kwesịrị ekwesị, ma ọ bụghị dabere na nkwupụta ọ bụla ọ bụla iji kwado ihe nzuzo ọ bụla?
Ọfọn, nke mbụ, nnukwu agha a na-ahụ anya akwụsịbeghị. Enwere ọtụtụ narị puku ndị agha, ndị ahịa na ndị ọrụ ngo na Iraq na Afghanistan. Ịkwụsị nnukwu agha na ọrụ dị ọkụ ga-abụ nsogbu magburu onwe ya inwe, ma ọ bụ nke anyị na-enweghị ike ịtụkwasị obi na anyị ga-enwe oge ọ bụla. Anyị atụkwasịla nke ọhụrụ na Libya.
Anyị ga-anọgide na-arụ ọrụ maka ya. Ohere bụ na a ga-ebelata ọrụ, mana ọ gaghị akwụsị. Ọdịda ịzute oge imecha yana irube isi na nkwekọrịta ga-enye ohere ịchịkọta ọgụ mgbochi ọgụ ma ọ bụ nwaa ịkụnye ọkpụkpụ azụ na Congress. Anyị nwere ike iji ike ahụ mee ka otu mmegharị ahụ kwụsịlata ụdị agha niile.
Ọ bụrụ na anyị eruo n’oge agha anyị dị obere na nzuzo, anyị nwere ike ịchọ itinye ume n’ikpughe arụrụ arụ. Ajọ arụrụala nzuzo, mgbe ekpughere ya, nwere ike ime mkpesa ka ukwuu karịa ụjọ ọha na eze, ọkachasị ma ọ bụrụ na ha bụ akụkụ nke agha ọ nweghị onye maara na ọ na-eme. Na Septemba 9, 2010, Guardian bu isiokwu a: "Ndị agha US 'gburu ndị nkịtị Afghan maka egwuregwu na mkpịsị aka anakọtara dị ka Trophies." Ozizi dị n'azụ atụmatụ nke ịkwalite mmata banyere akụkọ ndị dị otú ahụ abụghị na a ga-eji mmụọ ọjọọ eme ndị agha ahụ na na ịkpọasị ga-eme ka ime ihe ike. Kama nke ahụ, olileanya ahụ bụ na ihere na-atụ ndị mmadụ n’ihi ihe ndị dị otú ahụ a na-eme n’aha ha na ego ha na-atụ, na ha ga-agbakọta iji kwụsị ya. Ha ga-akwụsị ya site na ijide ndị na-eme atụmatụ agha na-aza ajụjụ, na site n'ịkwụsị igwe agha.
Mgbasa ozi ịghachite igwe igwe agha nwekwara ike ịbụ mkpọsa iji kwado ọrụ, ụlọ akwụkwọ, ụlọ, njem, ume ọkụ, na ihe ọ bụla ọzọ a ga-akwụ ụgwọ. Ụdị nkwado abụọ a nwere ike ime ka ndị na-eme udo na-akwado ndị na-eme ihe maka ụlọ. Mgbe nke a mere n'ụzọ buru ibu, ọdịbendị anyị ga-agbanwe, agha agaghị adị ka ọ ga-ekwe omume, agha ga-abụkwa ihe gara aga.
David Swanson bụ odee nke "Agha Is A Lie" nke e si na ya wepụta nke a. http://warisalie.org
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye