Ndị otu mba mba ụwa, France na Chad nọ na-eme nyocha maka ịzụ ahịa ụmụaka ojii n'ụlọ ọrụ L'Arche nke na-agbasaghị n'ọtụtụ ebe na Chad na Darfur. ihe gbasara Zoé." Otú ọ dị, Onye isi ala France tinyere aka iji nweta nnwere onwe ma chụpụ ndị France na Chad n'enweghị ọbụna ikpe.
Chad agbasala na ngagharị iwe metụtara ọtụtụ ụmụ akwụkwọ yi uwe ụlọ akwụkwọ ndị ha na ndị agha na-emegide ọgbaghara zutere.
N'ịbụ onye achọpụtala ma katọọ okwu ahụ, a na-awakpo Onye isi ala Chadian Idriss Déby maka ebubo "pedophilia" na "ịzụ ahịa anụ ahụ" na ijide ndị Europe iri na asaa anabatara n'ọdụ ụgbọ elu dị na Chad na-anwa ịpụ na France na 103 "ụmụ mgbei Darfur" dị afọ isii. iri. Ekechiri ụfọdụ n'ime ụmụaka ahụ iji gosi mmerụ ahụ na-adịghị adị.
Ịre ahịa akụkụ ahụ́ bụ ịzụ ahịa akụrụ na akụkụ ahụ ndị ọzọ—ahia zuru ụwa ọnụ—nke ndị ahịa na-akwụ nnukwu ụgwọ na-akpata bụ ná mba ndị mepere emepe bụ́ ndị pụrụ ịkwụ iri puku kwuru iri puku dollar maka akụkụ ahụ na-azọpụta ndụ. Ụmụaka na mgbe ụfọdụ ndị okenye nọ na mba ndị dara ogbenye na-azụkarị ahịa maka "onyinye" akụkụ ahụ, ọ bụ ezie na ọtụtụ ndị na-adịghị njikere inye onyinye na-adịghị adị ndụ "onyinye."
Ọrụ Zoe's Ark malitere inye ego n'April 28, 2007 iji "kpọpụ ụmụ mgbei 10,000 na-eche ọnwụ ụfọdụ ihu" na France na United States. Ihe dị ka 300 European kwụrụ 2000 Euro ($ 3450) nke ọ bụla dị ka “onyinye” maka ọnụ ahịa ngwa agha iji nweta nwa mgbei. Akụkọ akụkọ French ekwuola na ndị otu a welitere ma mefu 550,000 Euro ($ US 802,000) na ọrụ ahụ.
Mgbe ụgbọ elu ahụ kwụsịrị tupu ọ gawa France, UN High Commission for Refugees kpebiri na ụmụaka ahụ "na-ebi na ezinụlọ ha n'ime obodo" - ha esiteghị na Darfur ma ọ bụ na ha abụghị ụmụ mgbei - na ahụike ha abụghị ihe na-ewute ha.
N'October 24, otu ezinụlọ nọ na-echere n'ọdụ ụgbọ elu dị na Vatry, Marne, France, maka ụgbọ elu mbụ bu ụmụaka. Ụgbọ elu ahụ abịaghị. A kwụsịrị ya ka ọ na-akwado isi na Abeche dị nso n'ókè Chad na Sudan, ma jide ndị Europe iri na asaa nọ n'ụgbọ ahụ.
Ndị agha France nyere ndị otu Zoe's Ark NGO aka ngwa ngwa, na ha mere ọtụtụ njem n'obodo nta dị na oke ala Darfur na-enye ihe aghụghọ na ịkpọrọ ụmụaka. E nwetara ohere ha na mpaghara agha tisasịrị na oke ala Chad/Darfur site na itinye aka na ngalaba enyemaka mba ụwa na ụlọ ọrụ nchekwa ya.
Ndị Chad iwe were nọ na oke ala Sudan na-ajụbunarị ebumnobi ọtụtụ ndị otu enyemaka mba ofesi na-arụkọ ọrụ na ndị gbara ọsọ ndụ Darfur. Akwụkwọ akụkọ ole na ole nke ọdịda anyanwụ nke kpuchiri akụkọ a dị nkenke, ọtụtụ na-eme mkpesa na "ìgwè mmadụ" nke ndị nne Chad na-eme mkpesa, aro a na-ekwughị bụ na ha bụ ndị na-enweghị isi na-ezighị ezi bụ ndị iwe na nchegbu banyere ndị ọcha bara ọgaranya nwere nkọwa nchebe nke ịzụ ahịa ụmụaka. ụmụ ha enweghị ihe ndabere.
Ndị NGO mba ụwa dị ka Human Rights Watch na-amali ngwa ngwa n'ofe Onye isi ala Idriss Deby, na-eme mkpesa na Chad na-ejikarị ụmụaka agha n'ọkwa agha ya. Ndị nta akụkọ mba ụwa kpuchiri okwu banyere ndị ọcha Europe na-azụ ụmụaka ojii site n'iju ahịa akụkọ banyere ihu abụọ nke President Idriss Deby.
"Ndị a na-emeso anyị dịka anụmanụ," Onye isi ala Deby kwuru maka ndị otu otu L'Arche de Zoé ( Igbe Zoé). Onye isi ala Deby mehiere n'ezi omume n'ikwu eziokwu na-enweghị ike ikwu mere ka etinye uche gaa na Chad na ọdịda nke onye isi ala ya.
Ndị ọrụ mgbasa ozi United Nations Relief Network IRIN kwughachiri nkatọ nke ebipụtara nke Onye isi ala Deby. "Okwu nke President Déby na ndị ọrụ Chadi ndị ọzọ gbasara omume L'Arche de Zoé na-emeso ụmụaka bụ ihu abụọ," ka IRIN kọrọ, "dị ka ọtụtụ ndị ọrụ enyemaka gụnyere Chad na-eme nchọpụta maka Human Rights Watch (HRW), David Buchbinder."
IRIN hotara onye ọkachamara Human Rights Watch kwuru, sị: “Ọ na-esi ike iji ha kpọrọ ihe mgbe ha na-ekwu maka ọdịmma ụmụaka, mgbe ha anaghị echebe ụmụaka otú ha kwesịrị.”
Ntụnye nke ihu abụọ agaghị apụta n'ihe gbasara okwu ndị na-enweghị isi na ụgha chara acha nke ndị isi ọcha mba ụwa dị ka George Bush, Tony Blair ma ọ bụ Hillary Clinton kwusara na telivishọn mba. “Onye okachamara” nke Human Rights Watch gosipụtara baajị nke ohere e nwetara site na ọkwa ike ya dị ka onye ọcha ọkachamara n'ihe gbasara ikike mmadụ na Africa na omume microcosmic a na-egosipụta ike na-enweghị isi nke Human Rights Watch na-achị ndị nwe “ụwa nke atọ” akụ na ụba US/Europe mebiri emebi. ike agha, akụ na ụba, ndọrọ ndọrọ ọchịchị na echiche.
Mkpesa mba ụwa gbasara "ndị agha ụmụaka" zuru ụwa ọnụ megide mba ndị a na-akpọ "ụwa nke atọ" site n'aka gọọmentị "Ụwa Mbụ" bara ọgaranya, òtù ndị ruuru mmadụ na ndị na-eche echiche. Ka ọ dị ugbu a, ụmụ amaala ụwa mbụ—gụnyere ụlọ ọrụ ndị na-ahụ maka ihe ruuru mmadụ bụ́ ndị na-eme mkpesa—na-erite uru n'ọtụtụ ụzọ site n'atụmatụ ike ndị agha US banye n'ebe a na-ahụ ụmụaka ndị agha n'ọkwa ndị agha. Ndị agha US na ndị agha Europe nwere
okomoko nke iji nkwenye "okenye" dị afọ iri na asatọ na karịa, na ndị agha ndị a na-eriju afọ nke ọma, nyere agụmakwụkwọ mahadum na "ihe omume nke ndụ" n'ọnọdụ ọrụ. Otú ọ dị, ọtụtụ mgbe ụmụaka ndị agha na-esonye n'òtù ndị agha na mpaghara esemokwu n'ihi na ọ bụ ebe kachasị dị ize ndụ ma na-enye ụmụaka ma echiche nke ụlọ ọrụ na mmetụta nke ezigbo ike. Ka ọ dị ugbu a, ndị agha nzuzo US na ndị agha nnọchi anya nke ọdịda anyanwụ na-emegide ndị agha “na-enupụ isi” dị obere ma ọ bụ ndị agha mba, ọtụtụ n'ime ha na-etinye aka na nchekwa onwe ha maka onwe ha na ezinụlọ ha, ụmụaka ndị agha na-edebanyekarị aha ichebe ala ma ọ bụ obodo ha.
Mba United Nations na ndị otu enyemaka ndị ọzọ na mbụ gọnarị ihe ọmụma niile gbasara Zoe's Ark NGO mana NGO debara aha ya dị ka ọrụ ebere mba ụwa na UN Mission na Sudan.
Na mmekọrịta zuru oke na chorus "Save Darfur", webụsaịtị Zoe's Ark taa (www.archedezoe.fr/accueil.htm) depụtara ụmụaka 800,000 “nọ n'ihe ize ndụ taa bụ ndị a na-aghaghị ịzọpụta ugbu a!”
N'ịzaghachi nrụgide siri ike nke mba ụwa, Onye isi ala France Nicolas Sarkozy gbagara Chad ma jiri aka ya nweta ntọhapụ nke asaa n'ime mmadụ iri na asaa ahụ e jidere. Ha niile gbakọtara ọnụ laghachi France na Nọvemba 11, 2007.
Onye isi ala Idriss Deny katọrọ nke ukwuu maka ijide mmadụ iri na asaa a na-akpọ ndị ọrụ enyemaka enyemaka, nke gụnyere ndị nta akụkọ France atọ na-eme njem na ndị otu Zoe's Ark na ndị ọrụ ụgbọ elu nwere mmadụ asaa niile boro ebubo itinye aka na mpụ ahụ. Abụọ n'ime ndị nta akụkọ a chere na ha na-ekpuchi ọrụ ahụ na nke atọ bụ ihe doro anya na ọ nọ maka ihe kpatara ya, dịka otu ndị na-ahụ maka mgbasa ozi (mgbe ụfọdụ anaghị ele mmadụ anya n'ihu) si kwuo, Reporters Without Borders. A na-ejidekwa onye ọkwọ ụgbọ elu Belgium, mana a na-akọ na e boro ya ebubo mpụ ọ bụla.
MSNBC ụlọ ọrụ mgbasa ozi sitere na United States wepụrụ atụmatụ ha site n'ịkọ na "ihe dị oke egwu karịa ọdịnihu nke ndị mba France a na-ebo ebubo" ma tụgharịa uche azụ na mgbasa ozi "Save Darfur" a na-emebi emebi ugbu a mana ọ ka na-akpasu iwe.
N'ezie, ihe dị n'ihe ize ndụ bụ mmekọrịta na-ezighị ezi n'etiti mba ndị dị na Europe na North America na Africa. Ikpe a na-anọchi anya ihe atụ doro anya nke otú e si emeso ndị a tara ahụhụ, ka a na-ata ha ahụhụ maka ịbụ ndị a tara ahụhụ, na otú ezigbo ndị na-eme mpụ n'Africa si pụọ na ihe niile, gụnyere igbu ọchụ metụtara ọrụ nzuzo, ụlọ ọrụ ndị agha onwe, na ịzụ ahịa ụmụaka n'okpuru ọkọlọtọ nke "International AID and Charity." Ihe dị n'ihe ize ndụ na akụkọ a na-abịa n'ìhè bụ uru nke na-ejere ọdịmma ọdịda anyanwụ dị ike ma mee ka Africa kpọọ nkụ, na-akwado mgbe niile nkwupụta nke Western "mmepe anya" na ndị Africa chọrọ enyemaka anyị, na ha enweghị ike ime ya n'onwe ha.
Ndị nne Chad na-ekwu na ọ bụrụ na ejidere otu òtù ndị isi ojii ojii na Chad NGO sitere na ụfọdụ ọrụ ebere Africa ndị ezitere ka ha nyere ndị mmadụ aka na United States aka dị ka ndị Europe a, a ga-enwe nnukwu nyocha nke mba ụwa, na-anwale ule ogologo oge na. United States, atumatu ya na ogbo ụwa, yana ọmarịcha mgbasa ozi ikpe ikpe OJ Simpson. Ndị isi ojii, ndị Africa na-eme ihe ike ga-aga mkpọrọ ruo oge ndụ ha fọdụrụ—ndị ikpe mara ma ọ bụ ndị aka ha dị ọcha—na mba Chad dum na ndị ya nile ga-abụ ebe a na-eche “ọchịchị ọchịchị” na “ iyi ọha egwu.”
keith harmon snow—www.allthingspass.com—bụ onye nyocha ihe ruuru mmadụ nọọrọ onwe ya na onye nta akụkọ agha nke na-arụkọ ọrụ na Survivors Rights International (2005-2006), Genocide Watch (2005-2006) na United Nations (2006) iji detuo na ikpughe mgbukpọ. na mpụ megidere mmadụ na Sudan na Ethiopia. Na Jenụwarị 2006, o wepụtara akụkọ banyere mgbukpọ agbụrụ na Etiopia, nke ya na iwu mba ụwa na-ahụ maka ọdịmma mmadụ na onye ọkachamara na-ahụ maka mkpochapụ na-arụ ọrụ ugbu a maka Office of the Prosecutor na International Criminal Tribunal na Yugoslavia. O weputara akụkọ gbasara mkpochapụ UN nke Etiopia na-enweghị ikike na Disemba 2006 n'ihi na United Nations kpuchiri akụkọ ahụ wee gbachie ọnụ maka mgbukpọ ahụ na ọrụ gọọmentị Etiopia na ya. Ọ rụrụ ọrụ na mba 17 na Africa, lekwasịrị anya na mpaghara Great Lakes, ọ rụkwara ọrụ na Afghanistan n'oge na-adịbeghị anya.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye