Webụsaịtị BBC News kọrọ na 28 July 2015 na "Ụlọ ikpe dị na Libya ama ikpe Saif al-Islam Gaddafi, nwa onye ndu a chụpụrụ Col Muammar Gaddafi, na asatọ ndị ọzọ ikpe ọnwụ maka mpụ agha jikọtara na mgbanwe mgbanwe 2011." Akụkọ ahụ na-ezo aka na ndị ọka iwu kwuru na Saif Gaddafi bụ akụkụ nke atụmatụ nna ya ka ọ kwụsị "n'ụzọ ọ bụla, ngagharị iwe ndị nkịtị megide ọchịchị Gaddafi".
Ọ bụ ezie na BBC kọkwara nchegbu sitere n'aka òtù ndị na-ahụ maka ihe ndị ruuru mmadụ "banyere izi ezi nke usoro ikpe Libya" ọ dabara nke ọma n'ihe gbasara akụkọ ihe mere eme nke Libya. N'ụzọ dị ịrịba ama, Libya ọ fọrọ nke nta ka ọ pụọ na mgbasa ozi mgbasa ozi ma ọ nweghị mmasị dị ukwuu iji nyochaa ihe kpatara Libya na ndị isi ya ji lekwasịrị anya site na Western NATO ike. N'ezie, ikpe Saif Gaddafi bụ naanị ihe kachasị ọhụrụ na ihe enwere ike ịkọwa dị ka mmekpa ahụ Libya.
Dị ka Richard Lance Keeble nwere ederede, Ntinye aka nke 2011 NATO na Libya, nke ji obi ojoo chụọ Muammar Gaddafi, bụ akụkụ nke "atụmatụ ogologo oge nke US, French na UK nzuzo nzuzo iji wepụ Gaddafi". N'oge na-adịghị anya mgbe e merisịrị Eze Idris na 1969, Gaddafi abụrụla "ọrụ nzuzo - ọtụtụ n'ime ha malitere na Chad - nke ndị France, America, Israel na British," ka Keeble na-ede. Ego maka agha nzuzo nke CIA dugara megide Libya sitere na Saudi Arabia, Egypt, Morocco, Israel na Iraq.
Esemokwu dị obere (LIC) emejuputa atumatu megide Libya ugbua n'ime 1980 ma tinye ihe ndia kenkwucha ọcha: atụmatụ ịwakpo Libya, ego nke ndị agha nzuzo dị iche iche na ndị mmegide dị n'ime Libya, ọrụ nzuzo megide Libya na mwakpo ikuku n'oge dị ka 1986 gburu Tripoli nke ndị agha ụgbọ elu US na ndị agha mmiri na-atụ bọmbụ nke gburu Hana, nwa nwanyị Gaddafi nke dị afọ 15. .
Ndị dị otú ahụ bụ usoro a na-ejikarị eme ihe megide mba ndị nweburu ma ọ bụrụ na ha emegide ọdịmma geo-strategic na azụmahịa nke ọdịda anyanwụ. “Mpụ” Libya bụ nkwado ya maka otu ndị Africa na ịgba mbọ maka nnwere onwe ndọrọ ndọrọ ọchịchị na akụ na ụba. Ihe kacha ewute ndị ọchịchị ọdịda anyanwụ bụ steeti nwere onwe ha na Middle East, Africa na ebe ndị ọzọ n'ihi na ha na-ekerịta ọchịchọ igbochi ohere ndị mba ọzọ inweta akụrụngwa na ego ha. Atụmatụ LIC n'ihu n'ihu gụnyere mgbanaka na nkwado agha nke ndị otu Islamist radical iji gbochie mmetụta nke ndị isi obodo na-achọkarị ịchị mba ụwa.
Ọ bụ ya mere ndị ike NATO ji kwado ndị iro Gaddafi. Esemokwu dị na Libya bụ agha obodo a haziri ahazi kama ịbụ ọgba aghara obodo. Ntinye aka nke March 2011 NATO dabere na mgbasa ozi mgbasa ozi mgbasa ozi nke na-enye akụkọ na-eduhie eduhie nke ahụhụ ndị nkịtị na-akwado ma ndị otu nwere mmasị pụrụ iche nwere njikọ na Israel Lobby na ndị eze Gulf. Dịka ọmụmaatụ, oku mbụ maka nhazi mpaghara anaghị efe efe na Libya bụ nke ndị Ingslọ ọrụ Brookings nke dị ka ndị gụrụ akwụkwọ si kwuo John Mearsheimer na Stephen Walt bụ “akụkụ nke òtù ukwe pro-Israel.”
Ọ tụgharịrị na ntinye aka na NATO na March 2011 gafere na ịmepụta mpaghara na-adịghị efe efe dịka ebumnuche nke mwakpo ahụ bụ mgbanwe ọchịchị. N'ezie, NATO na-eduzi "mmetụta ndị mmadụ" na-egbu ndị nkịtị Libya karịa agha nke bu ya ụzọ.
Taa, Libya dị n'ọgba aghara: mba ahụ na-achịkwa mmiri iyi Islamist radical - otu ndị agha ndị ọdịda anyanwụ kwadoro ịchụpụ Gaddafi. Dị ka onye nche kọrọ na February 2015:
“… na-emebi Libya site na ime ihe ike, otu na ndọrọndọrọ ọchịchị - yana ihe egwu na-eto eto nke extremism jihadi. Gọọmenti abụọ na-emegiderịta onwe ha, ndị omeiwu, praịm minista na ndị agha agha na-ekwu na ha nwere ikike. Otu akụkụ bụ njikọ aka Libya Dawn nke ndị Islamist na-achị na Tripoli, isi obodo. Ogige ndị ọzọ, ugwu, nke a na-amata na mba ụwa, dabere na Tobruk na Bayda. Ọtụtụ narị ndị agha na-asọrịta mpi dị n'ofe obodo ahụ. Na-adịbeghị anya ọnwa ndị homegrown agha nke Ansar al-Sharia e aka mgba site islam State (Isis), onye wepụtara vidiyo na-egosi igbupụ ndị Kraịst 21 ndị Ijipt isi.
Mmepụta mmanụ, bụ isi iyi nke ọtụtụ steeti enweta ego, agbadala nke ukwuu. Ego ego na-agwụ ma ọrụ ndị bụ isi na-eche ihu daa ka ọnọdụ ego na-akawanye njọ. Olileanya maka mgbanwe nke isi iyi Arab na mwepu nke ọchịchị aka ike Gaddafi agbadala n'ime obi nkoropụ na enweghị ọrụ."
Ikpe Saif Gaddafi na-ekpe ikpe bụ ihe kachasị ọhụrụ n'ọdachi na ihe egwu dakwasịrị Libya. Ezi ikpe ziri ezi ga-apụta na a ga-akpọta ndị isi nke ike NATO nke kpagburu Libya, Middle East na North Africa n'ụlọikpe.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye