Onye na-ede akwụkwọ akụkọ New York Times a ma ama bụ Thomas Friedman ekwupụtawokarị ịnụ ọkụ n'obi maka mbibi ime ihe ike nke gọọmentị US. N'ịbụ onye zoro ezo n'anya nke ọma, obi ụtọ ọ na-enwe banyere ogbugbu dị otú ahụ kwesịrị ịtụgharị uche.
Ọtụtụ ndị mmadụ na-ele Friedman anya dị ka onye na-ekwu okwu nke ọma, ebe ndị ọzọ na-ahụ na ọ na-enwe mmetụta nke ukwuu, mana obi abụọ adịghị ya na ọ bụ onye na-ekwu okwu nwere mmetụta nke nwere echiche nkwanye ùgwù. Mgbe Friedman mere okwu ya maka ngbanwe na amụma mba ofesi, amamihe mgbasa ozi a na-ahụkarị bụ na ọ na-enye nleba anya nke ọma. Ma n'okpuru mpụta nnwere onwe ya bụ ihe na-atọ ụtọ maka ọgwụgwọ na-adabere na nnukwu ike ọkụ Pentagon.
Ya mere, kọlụm ya na Julaị 27 na Times - mgbe ọ gbasasịrị ndị America ume "iji nlezianya mee atụmatụ n'ihu na ịchụ àjà taa maka nnukwu uru echi" - baara onye isi ọchịagha mba maka ịbụ onye na-enweghị isi na enweghị ike ịchọ mmadụ zuru oke. àjà. Friedman jụrụ ajụjụ na-enweghị isi na-arịọ maka azịza agha ma jiri nlezianya nye otu: "Ọ bụrụ na ị bụ onye isi ala, ị ga-agwa mba ahụ n'ezie, n'agbanyeghị ọgba aghara na Iraq, "Ọ bụrụ na ndị isi ala anyị na-ekwu. anyị chọrọ ndị agha ọzọ, m ga-eziga ha, mana ha ajụghị. Ọ bụghị ihe ndị ọchịagha na-ajụ gị, Mr. President — ọ bụ ihe ị na-ajụ ha, ya bụ: ‘Gịnị ka ị ga-emeri?’ N'ihi na o doro anya na anyị anaghị emeri, ma anyị anaghị emeri imeri n'ihi na ọ dịbeghị mgbe anyị mere Iraq ebe nchekwa ebe ndọrọ ndọrọ ọchịchị nkịtị nwere ike ịpụta.â€
Ụdị echiche dị otú ahụ na-arụtụ aka na iziga ndị agha US ndị ọzọ na Iraq. Ihe ga-esi na ya pụta, n'ụzọ amụma, ga-abụ ọbụna ogbugbu ndị mmadụ site n'akụkụ dị iche iche. Mana ọ nweghị ihe mere ị ga-eji kwenye na nsonaazụ dị otú ahụ ga-ata Friedman ahụhụ, ọ bụrụhaala na ndị ọkachamara ama ama na-ekwu na igbu ọchụ nke Washington kwadoro bụ maka ezi omume. N'afọ ndị na-adịbeghị anya, Friedman ekwupụtala oke ịnụ ọkụ n'obi - ọbụna na-atọ ụtọ - maka ịmalite agha na-aga n'ihu nke ndị na-atụ ụtụ isi US dere.
N'ime afọ iri ikpeazụ nke narị afọ nke 20, Friedman bụ onye nkwado siri ike nke - n'okwu nke kọlụm January 1998 - “na-atụ bọmbụ Iraq, ugboro ugboro.†Ná mmalite 1999, mgbe o nyere ndepụta pithy. N'ime ndụmọdụ maka ndị na-eme iwu Washington, ọ gụnyere: “Gwapụta ọdụ ọkụ dị iche na Iraq kwa izu, yabụ na ọ nweghị onye maara mgbe ọkụ ga-agbanyụ ma ọ bụ onye na-ahụ maka ya. ga-enwe mmetụta na-egbu egbu, site n'ụlọ ọgwụ ruo n'ụlọ ebe ndị nkịtị na-adịghị ike bi. N'ụzọ doro anya, Friedman apụghị ikwe ka echiche ndị ahụ mee ka ọ daa mbà n'okwu ya na-adịghị mma.
Ma ọ bụ ihe na-ezighị ezi ịsị na Friedman yiri ka ọ na-anata ebubo n'ịgba ume na-akpata mgbu na ọnwụ n'usoro? Ọfọn, tụlee ntinye ya na okwu anọ karịsịa. N'oge opupu ihe ubi nke 1999, ka ogbunigwe NATO nke US na-edu na Yugoslavia gara n'ihu, Friedman megharịrị amamihe ya "Nye agha ohere" site n'otu kọlụm gaa na nke ọzọ.
"Ụbọchị iri na abụọ nke bọmbụ ịwa ahụ agaghị eme ka Serbia gbanwee," o dere na mbido Eprel. “Ka anyị hụ ihe izu iri na abụọ na-erughị ogbunigwe ịwa ahụ na-eme. Nye agha ohere.†(O ji otu ụkpụrụ ahụ mee ihe n'ajụjụ ọnụ Fox News gbara.) Kọlụm ọzọ gụnyere njakịrị a na-enye obi ụtọ mgbe ọ na-eyi ndị nkịtị egwu na Yugoslavia egwu ogologo oge: “ Kwa izu ị na-ebibi Kosovo bụ afọ iri ọzọ anyị ga-ewepụta. obodo gị laghachi azụ site n'ịkwasa gị. Ị chọrọ 12? Anyi nwere ike ime 1950. I choro 1950? Anyị nwekwara ike ime 1389.†Dị ka ọ dị n'ọtụtụ oge ndị ọzọ, nkwupụta Friedman nyere ihe karịrị obi ụtọ n'ihe ngosi nke nhụjuanya ndị ọzọ.
"NATO malitere ọnwa nke abụọ nke ogbunigwe megide Yugoslavia taa site na mwakpo ọhụrụ megide ebumnuche ndị agha nke kpaghasịrị ikike eletrik na mmiri ndị nkịtị" - okwu mbụ nke isiokwu bụ isi na peeji nke New York Times na Sunday ikpeazụ na Eprel 1999 - kwalitere. echiche dị ịrịba ama na ogbunigwe ahụ mebiri “ọkụ eletrik na mmiri nke ndị nkịtị ma ndị e lekwasịrị anya bụ “agha.†Echela na mbibi dị otú ahụ nke akụrụngwa ga-ebute amụma n'ihi ntiwapụ nke ọrịa na ọnwụ ndị nkịtị. Na ibe akwụkwọ akụkọ ahụ, Friedman kwuru n'ụzọ doro anya ịnụ ọkụ n'obi ya maka ibibi ihe ndị nkịtị chọrọ: “Ọ kwesịrị ịbụ ọkụ na Belgrade: grid ọ bụla, ọkpọkọ mmiri, àkwà mmiri, okporo ụzọ na ụlọ ọrụ metụtara agha ga-ezubere iche. .â€
N'oge mgbụsị akwụkwọ 2001, mgbe ogbunigwe nke Afghanistan malitere, Friedman wepụrụ otu n'ime ahịrịokwu mara mma kachasị amasị ya. “Mkpụrụokwu m dị nnọọ mfe: Nye agha ohere,†ọ gwara Diane Sawyer n'oge mkparịta ụka Oct. 29 na ABC Television. N'ọnwa Nọvemba, kọlụm ya nọ na-agbawa otu ụtarị okwu ahụ. “Ka anyị niile kutuo ume,†ọ gbara ume, “ma kwughachikwa m: Nye agha ohereâ€
N'ọdịda ahụ, Friedman kwusara na ara na-agba ya n'ihi nzuzu nke ndị isi ọchịchị na Washington bụ ndị nwere ike iji ike ndị agha USA na-aga ntakịrị. N'oge ngosi Oct. 13 na CNBC, o kwuru, sị: "M bụ onye nkatọ nke [Onye odeakwụkwọ nchekwa Donald] Rumsfeld n'ihu, ma e nwere otu ihe ... na-amasị m banyere Rumsfeld. Ọ na-agba ara ntakịrị, ọ dị mma? Ọ dị ntakịrị ka onye nzuzu, na n'ụdị agha a, ha na-atụkwasị obi mgbe niile na ha nwere ike ime anyị ara, ọ dịkwa m ụtọ na anyị nwetara ụfọdụ nwoke n'oche anyị nke azụ azụ anyị - onye bụ onye. ntakịrị ara, ọ bụghị kpamkpam, mana ị maghị ihe nwoke ahụ ga-eme, ana m asị na ọ bụ nwoke m.
Friedman nọgidere na-ede ihe n'ahịrị ndị ahụ. "Enwere ọtụtụ ihe gbasara amụma mba ofesi otu Bush na-amasịghị m," o dere n'etiti ọnwa Febụwarị 2002, "ma ha dị njikere iweghachi ihe mgbochi anyị, na ịbụ ndị ara dị ka ụfọdụ. nke ndị iro anyị bụ otu ihe ha nwere.â€
N'izu gara aga, mgbe kọlụm Friedman pụtara na New York Times na Julaị 22, ọ gbadoro anya na ịkatọ ndị Alakụba "ndị na-agbasa asị." Na mpempe ahụ kwụsịrị site n'ịkpọsa: "Okwu dị mkpa."
Ọ bụrụ na okwu dị mkpa n'ezie, mgbe ahụ ọ ga-abụ ihe ga-esi na ya pụta na ụfọdụ n'ime okwu Thomas Friedman - gụnyere nkwenye na-anụ ọkụ n'obi nke igbu mmadụ - nwere isi nke obi ọjọọ.
___________________________
E nwetara akụkọ a site n'akwụkwọ ọhụrụ Norman Solomon “Agha Mere Easy: How Presidents and Pundits Keep Spinning Us to Death.†Maka ozi, gaa na:
www.WarMadeEasy.com
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye