23 January 2005
Ezigbo Alex,
Daalụ maka azịza gị na azịza m. Anyị na-ekwurịta okwu ndị dị mkpa ebe a. Ọ dị nwute, echere m na ị malitela ụzọ aghụghọ ụfọdụ na-akwa ụta. Ka m lebara ndị ahụ anya obere oge tupu ha ekwuo okwu ndị gbara ọkpụrụkpụ.
Ị na-amalite site n'ịgbalị ịkwa m emo site n'ịgbagọ ihe m dere. A sị na m kwuru na achọrọ m "gụọ"Ngalaba nke Western anti-imperialist movement, wdg, mkparị gị gbasara "ebumnobi nkuzi" m boro m ga-abụ ihe kwesịrị ekwesị. Ma ihe m dere n'ezie bụ na m chọrọ "dọọ aka ná ntị"Ngalaba ndị ahụ - dị ka ụmụnna nwoke na ụmụnna nwanyị na-alụ ọgụ, ọ bụghị dị ka ụmụaka na ụmụ akwụkwọ - megide ihe m weere dị ka ajọ njehie nke ikpe banyere ọnọdụ Iraq. Ọ bụghị ọrụ dịịrị onye ọ bụla raara onwe ya nye iwulite ngagharị ahụ ịdọ ya aka ná ntị megide ọnyà ndị mmadụ na-ahụ na ọ na-abịa n'ihu, karịsịa n'okwu na akụkụ nke mmadụ nwere ike ikwu n'ụzọ ziri ezi na ya nwere ihe ọmụma ụfọdụ kpọmkwem?
Isi arụmụka na nchigharị gị, gbasara ntuli aka, bụ nkwupụta ị na-ekwu na ị deghị na ha agaghị abụ iwu na-akwadoghị, mana naanị na ha agaghị ewepụta "ọchịchị onye kwuo uche ya ziri ezi. ọchịchị"- na-emesi ike ọhụrụ na "ọchịchị." Mgbe ahụ ị kọwapụtara (m na-ahapụ ụdị ahụ n'akụkụ) na naanị ihe ị na-ekwu bụ na "Bush na onye na-achị ya John Negroponte agaghị enyefe ikike nke obodo ahụ n'aka ọgbakọ ama ama mgbe ntuli aka gasịrị."
Ọ bụrụ n’ezie ihe ị dere na nke ahụ pụtara, agaraghị m ajụ, ebe ọ bụ na m debururị n’akwụkwọ akụkọ mbụ m, nke ị na-emeghachi omume: “Gịnị ka Washington ga-eme mgbe ntuli aka nke Jenụwarị 30 gachara? O siri ike ibu amụma. Ọchịchị Bush nwere ebumnuche doro anya doro anya: ịchekwa njikwa Iraq maka ogologo oge. " M gbakwụnyere na ha nwere ike ịmalite, ma ọ bụrụ na ha enwee mgbakọ chọrọ ha, n'ịkpụgharị obodo ahụ n'òtù okpukperechi na agbụrụ dị ka usoro nri nke alaeze ukwu ahụ nwara nke ọma nke “nkewa na ịchịisi.”
Mana nke bụ́ eziokwu bụ na i hotara naanị otu mkpụrụokwu n’ihe i dere n’akwụkwọ ozi gị gara aga, ebe m kwuru n’okwu ahụ dum. Ị dere n'ezie: "Mana ntuli aka a ga-emepụta ọchịchị onye kwuo uche ya na Iraq? Mba, ọ bụghị karịa ka ha mere na Afghanistan. Ọrụ ahụ ga-aga n'ihu. Ọchịchị nwa nkịta ga-anọgide na-arụ ọrụ. ” kwusiri okwu ike
Ọ dịghị mkpa ka mmadụ bụrụ ọkachamara na philology iji ghọta na ihe ị na-ekwu abụghị (naanị) na US ga-aga n'ihu na-arụ ọrụ na ịchịkwa obodo, mana na "ọchịchị nwa nkịta" ga-anọgide na-arụ ọrụ. Ndị Iraq dabara na ihe dị na Afghanistan bụ ọchịchị Allawi. Ma ọ bụrụ na ndepụta nke Allawi ga-emeri nhoputa ndi ochichi dika Karzai mere na Afghanistan, enweghi obi abua n'uche onye obula na nhoputa ndi a ga-adighi nma (mgbagha, ma obu ihe obula) n'ihi ihe amara nke onodu Iraq. Ndị Arab. Mgbe ahụ ozugbo nkwuputa a absolutist, ị dee:
"Nke a pụtara na ọ bụrụ na enwere votu a ma ama na njedebe nke ọnwa Jenụwarị, ndị na-emegide agha kwesịrị ịrịọ ka ndị America na ndị ha na ha na-emekọ ihe pụọ ozugbo. ikwe ka ọgbakọ ọhụrụ ahụ họrọ ọchịchị nke na-egosipụta ezi ọchịchọ nke ndị Iraq. ” kwusiri okwu ike
Yabụ kedu nke ọ bụ? Nga n'ihu nke ọchịchị nwa nkịta ma ọ bụ gọọmentị na-egosipụta ezi ọchịchọ nke ndị Iraq? Ị nweghị ike ịhụ enweghị nkwekọrịta ebe a?
Ana m eji obi ụtọ rịba ama ihe ị na-ede gbasara ọnọdụ ị were na Britain gbasara ụfọdụ ụdị ime ihe ike na Iraq. Okwu ọ bụla gbasara nke ahụ ga-adahie ụzọ n'akụkụ m, ebe ọ bụ na enwere m nkwado zuru oke na mgba gị na-emegide ọchịchị alaeze ukwu megide ọchịchị Blair. Ihe dị mkpa n'uche m bụ na ọnọdụ gị na nguzogide Iraq, ma ọ dị ọhụrụ ma ọ bụ na-agbanwe agbanwe site na mmalite, dabara nke ọma na nke m kwupụtara. Ya mere, n'ihi nke ahụ na ihe ị na-ekwu banyere ntuli aka n'akwụkwọ ozi gị na nso nso a - ebe ị kwetara na "nsonye (na ndabere nke mmegide nke ọrụ) bụ, dị ka nguzogide ngwa agha, nzaghachi ndọrọ ndọrọ ọchịchị ziri ezi” — “njọ” ị nwere mgbe ị na-agụ akụkọ mbụ m na ọchịchọ ị nwetara n'ihi ya ide akwụkwọ ozi na-abara ya mba, yiri ka a na-emeri ya nke ukwuu. Ma m nyere aka na nsonaazụ a bụ nke abụọ.
Ma ka m gaa n'ihu. Ị kwenyere na omume ndị agha na Iraq dị irè karịa mmegharị nke ndị Shias. M na-arịọ ka dị iche, dị ka ha na-ekwu na aristocratic English. Ọ bụrụ na Washington chere ọgụ ọgụ n'etiti ndị Sunnis (20% nke ndị bi na ya) ma nwee nkwado nke ndị Shias (60%) yana ndị Kurds (20%), ị chere na ọ gaghị enwe ike. ikpori ndị nnupụisi - ọ bụrụgodị na nke ahụ pụtara ọtụtụ Falluja ma ọ bụ njọ? N'aka nke ọzọ, ọ bụrụgodị na enweghị agha ọgbaghara ọ bụla na Iraq, ọ bụ na ọ bụghị ihe doro anya na Washington na London ga-enwe nsogbu niile n'ụwa idebe ndị agha ha n'ebe ahụ n'ihu nnukwu ngosipụta nke ndị mmadụ iji nweta ha. pụta? Cheedị otú ọrụ gị na Britain ga-esi dị mfe karị, yana ọrụ nke òtù mgbochi niile na US na n'ụwa nile - yana ole ka mmegharị ahụ ga-esi dị irè karị - ma ọ bụrụ na Iraq na-enwe nnukwu ihe ngosi iji chụpụ ndị agha ahụ, dị ka ndị kwaturu Shah nke Iran ma ọ bụ ọzọ, ndị Sistani kpọrọ na Jenụwarị 2004, kama igbu mmadụ na igbupụ isi.
N'ezie, ndị a bụ mmasị m. Ị na-ekwupụta na "ọ dị mkpa ịmata ọdịiche nke mmasị mmadụ na ihe ndị bụ eziokwu" (n'agbanyeghị na ejirilarị usoro nchịkọta mmadụ na Iraq). Ka o sina dị, ịkọwapụta mmasị ndị dị mkpa bụ akụkụ ziri ezi na nke dị mkpa nke ihe anyị dị ka ndị na-alụ ọgụ maka ikpe ziri ezi nke ọha mmadụ kwesịrị ime, ya bụ ịmụta site na ahụmahụ akụkọ ihe mere eme ma kwalite ụdị mgba kachasị mma (ndị na-agụnye ụgwọ kachasị ala na ndụ mmadụ na mbibi ma ọ bụrụ na ha dị. dị irè iji nweta ebumnobi ziri ezi anyị) n'ebe ndị kwesịrị ekwesị.
N'ikpeazụ, ka m zaa ajụjụ gị gbasara àgwà Sistani. Ihe m dere banyere ya n'isiokwu mbụ m kwesịrị ịpụta nke ọma. Sistani bụ onye ndu islam retrograde nke ọha - otu nke ndị otu gị na-eche echiche na-emekọrịta ihe karịa ka m bụ. O doro anya na enweghị m ike ịkekọrịta ebumnuche ya. Ọ chọrọ ntuli aka ma chọọ nhazi oge maka mwepụ nke ndị agha nọ n'ọrụ n'ihi na o kpebisiri ike na ọtụtụ (Shia) na-achị n'okpuru nduzi nke ya. Ana m akwado ọchịchị nke ọtụtụ - dị ka iwu na-adịgide adịgide, ọ bụghị dị ka ụzọ isi nweta njedebe ọ bụla na-abụghị ọchịchị onye kwuo uche ya - kama ọ nwere usoro mmekọrịta ọha na eze na ndọrọ ndọrọ ọchịchị dị iche iche. Ọzọkwa, Sistani abụghị n'ezie onye na-emegide ọchịchị alaeze ukwu "na ụdị àgwà ọ ga-ejedebe na-agbaso US bụ n'ezie edoghị anya. Ọ bụ ya mere m ji dee na nzaghachi m gara aga nye gị akụkụ a nke yiri ka ọ na-agbagwoju gị anya, n'agbanyeghị na ọ bụ ihe nghọta zuru oke:
“Biko mara na ọ bụ m ọ bụghị na-ekwu na ndị na-emegide agha ma ọ bụ ndị na-emegide ndị ọchịchị aka ekpe kwesịrị ịkwado ntuli aka ahụ - ọ bụrụhaala na Washington adịghị agbalị ọzọ ịkagbu ha - ma na-erughị na anyị kwesịrị ịkwado nsonaazụ ha n'agbanyeghị ọnọdụ. Naanị ihe m na-ekwu bụ na ọ bụ ihe ọjọọ na ngagharị na ndị ekpe na-akatọ ntuli aka n'ọdịnihu, ya mere eleghị anya ọ na-eme ka anyị na ihe ka n’ọnụ ọgụgụ ná ndị Iraq na-emegide anyị.”
Ọ dị ka anyị kwenyere ugbu a na nke ahụ, ka afọ ojuju m dịka m kwuburu. Àgwà e kwesịrị ịnakwere maka ihe ga-esi na nhọpụta ahụ pụta bụ ihe anyị ga-akọwa n'oge kwesịrị ekwesị dị ka ọnọdụ ndị siri ike siri dị, ọ bụghị na-adabere n'echiche efu na mbụ. Ugbu a, ị na-ajụ m banyere Sistani: “O ji nsogbu Najaf n'August wepụ Sadr, onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị kacha mkpa n'etiti ndị Shiite. O wee guzoro ebe Falluja gbawara agbawa. M na-eche ihe mere na ị naghị azaghachi ihe m kwuru banyere nke a n’akwụkwọ ozi m mbụ.” Ọ dị mma, edeela m ihe ndị a n'ime edemede mbụ m:
“Mgbalị ịzọpịa ngagharị Moqtada al-Sadr kwụsịrị na obodo Shia nke Najaf. Sistani, mgbe o kwechara ka nwa okorobịa al-Sadr ruru ọnọdụ ebe ọ nọ na njedebe nke mmeri na nke ọbara, o doro anya na iji mee ka ọ zuo ya, tinye aka iji kwụsị mwakpo US wee si otú ahụ kwado ọchịchị ya na-enweghị mgbagha nke obodo Shia. ”
Banyere Falluja, m na-akatọ nkwubi okwu nke ọkara mmegide nke Sistani nke mwakpo US, ma ọ bụrụ na nke ahụ bụ ihe ịchọrọ ịma (ma nwee obi abụọ banyere ya!). Otú ọ dị, a ga-echebara foto ahụ dum echiche. A maara nke ọma na a na-emegbu ndị Shia kpọmkwem ruo ọtụtụ iri afọ, na mgbakwunye na mmegbu dị egwu nke ndị Iraqi dum n'okpuru Saddam Hussein. N'oge na-adịghị anya mgbe ọchịchị Baathist dasịrị, a malitere ịchụ ha n'ụzọ na-enweghị isi na mwakpo ndị na-egbu egbu nke ndị otu Sunni na-azọrọ, na-eji otu òtù ọjọọ - nke na-akpa ókè agbụrụ - okwu iji kọwaa ndị Shias. Mmadụ aghaghị ikweta otu ihe ma ọ dịkarịa ala: ndị agha Shia Iraqi, nke sitere n'ike mmụọ nsọ Sistani, nwere ruo ugbu a nnukwu uru nke ịghara ịdaba n'ọnyà a ma ghara imegwara otu ụdị ime ihe ike na otu ụdị asụsụ ahụ, na-ahọrọ kama imegwara. wepụta ọdịiche doro anya n'etiti otu ndị na-anụ ọkụ n'obi nke otu na ọtụtụ ndị Sunni Iraqi. Nyere ihe Sistani maara - ma ọ bụ a gwara ya - banyere ọdịdị nke ndị agha na-achị na Falluja tupu mwakpo US ikpeazụ, ngwakọta nke ndị Baathists na ndị na-anụ ọkụ n'obi Sunni dịka ọtụtụ akụkọ si kwuo, ọ bụghị ihe ijuanya na ọ gbakọtaghị megide ya. Rịba ama na Moqtada al-Sadr n'onwe ya, n'agbanyeghị na ọ na-ekwu na ọ na-anabataghị ya, achịkọtaghị nke ọ bụla.
Ị na-ajụkwa m ọzọ: "M na-echekwa ihe ị na-eche banyere nlọghachị pụtara ìhè site na ndepụta ntuli aka nke Sistani kwadoro site n'ịchọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị America mgbe ntuli aka ahụ gasịrị." Azịza m: Achọghị m ihe ọ bụla gbasara ihe omume na-abụghị. Mouwaffak al-Rubbaie, onye e hotara na ya Oge ego isiokwu ị na-ekwu, ọ bụghị onye isi nke "Unified Iraqi Coalition" (ndị isi ndị isi bụ al-Hakim na Sistani n'onwe ya n'azụ ihe nkiri) na ọ na-anọchi anya ọ dịghị ike ma ya onwe ya na ụfọdụ njikọ ezinụlọ (n'agbanyeghị na ezigbo ndị agha nwere ike iji ya mee ihe. n'oge ụfọdụ, n'ihi nke a kpọmkwem, dị ka onye na-ekwenye ekwenye). O doro anya na agbanyeghị na ọchịchị ndị Shia na-achị agaghị akpọ maka ya ozugbo Mwepụ nke ndị agha US niile - ndị isi ndị agha Shia ekwughị na ha ga-eme ya. Ha chọrọ ka ha kparịta maka mwepụ oge usoro e mere ka ha nwee ike iwulite ndị agha n'okpuru aka ha Ndị nwere ike iguzogide ndị Baathists na ndị na-anụ ọkụ n'obi Sunni bụ ndị na-agaghị erube isi n'ọtụtụ ọchịchị, na ndị obi abụọ adịghị ya na ha ga-aga n'ihu ma na-emewanye mwakpo nke òtù okpukpe ha mgbe ọchịchị ndị Shia na-achị bịarutere n'ọchịchị.
Ka o sina dị, mmadụ ga-eburu n'uche mgbe niile okwu ndị dị n'ihe ize ndụ. N'agbanyeghị ihe nke a ma ọ bụ onye Shia nwere ike ikwu, ọ bụ ihe a na-apụghị ịgbagha agbagha - na akụkọ niile na-ejikọta ọnụ banyere ya - na ọnụ ọgụgụ ka ukwuu, ma ọ bụrụ na ọ bụghị mkpokọta, nke ndị Shia Iraqi (ụzọ abụọ n'ụzọ atọ nke ndị Iraq, na ndị ogbenye) achọghị ihe atọ nke ọma: ntuli aka, ọchịchị ọtụtụ na ndị agha na-arụ ọrụ pụọ. Ọ dịghị onye na-emegide ọchịchị alaeze ukwu kwesịrị ichefu eziokwu a dị mkpa mgbe ọ na-akọwa nguzo ya na ọnọdụ Iraq.
N'ikpeazụ, kwe ka m megharịa ahịrịokwu mmechi gị. Kama: "Ihe ọ bụla esemokwu anyị, anyị na-agbakọ ọnụ megide Alaeze Ukwu America a dị egwu," ọ ga-akara m mma ịkwụsị: N'agbanyeghị ọdịiche anyị, anyị na-agbakọ ọnụ megide usoro ọchịchị alaeze ukwu a na ndị niile na-enweghị isi na ndị mmekọ ya, gụnyere gọọmentị nke mba anyị. Enweghị m obi abụọ na ị ga-akwado nke ọma mmezi m.
Echiche kacha mma,
Gilbert
Gilbert Achcar bụ onye edemede Nsogbu nke Barbarisms na Eastern Cauldron, nke Monthly Review Press na New York bipụtara ha abụọ. Daalụ Peter Drucker maka ndezi na nkọwa ya na-enyere aka.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye