Iwu mkpesa gọọmentị tụpụtara na-eyi ikike ime ngagharị iwe na mgbakwunye na agba ume obi ọjọọ ndị uwe ojii, otu ndị na-ahụ maka ihe ndị ruuru mmadụ kwuru.
E zigara ndị Kansụl Shura ụgwọ ngagharị iwe a haziri ka ha nyochaa ya. Iwu a, nke Ministri na-ahụ maka ikpe ziri ezi depụtara, ndị otu nọ n'ụlọ omeiwu nke elu ga-eme ntuli aka ma, ọ bụrụ na ha emee ya, Onye isi ala Mohamed Morsi ga-abịanye aka na ya na iwu.
Ụgwọ ahụ a tụrụ aro kpalitere esemokwu n'etiti ndị na-eme ihe ike na ndị otu na-ahụ maka ihe ruuru mmadụ bụ ndị na-arụ ụka na ọ na-emegide nnwere onwe ikwu okwu na mmegharị ahụ, ikike ime ngagharị iwe, ikike igbu mmadụ, na machibido iji ime ihe ike nke ndị ọrụ nchekwa na-eme ndị ngagharị iwe.
"Iwu a megidere ikike ime mkpesa na nnwere onwe imegharị," Ahmed Ezzat kwuru, onye isi ngalaba iwu nke Association for Freedom of Thinking and Expression.
Ezzat gwara Daily News Egypt na ụgwọ ahụ gbochiri ngagharị iwe n'ọtụtụ ụzọ. Nke mbụ bụ iwu na ndị na-eme ngagharị iwe na-agwa Ministrị nke ime obodo maka ngagharị iwe ahụ tupu oge eruo, na-enye ohere maka ozi ahụ itinye aka na ngagharị iwe ahụ.
Akwụkwọ iwu ahụ kwuru na ndị na-eme ngagharị iwe ga-agwa ụlọ ọrụ ndị uwe ojii nwere ikike na mpaghara ebe ha na-eme atụmatụ ime ngagharị iwe ụbọchị atọ tupu oge eruo.
Ọ na-achọkwa ka ngosi ahụ gụnyere ebe ngagharị iwe ahụ, oge ọ ga-amalite na oge ọ ga-akwụsị. Ndị na-ahazi ngagharị iwe ga-enyekwara ndị uwe ojii ihe kpatara ngagharị iwe na ihe ndị sonyere na ya chọrọ.
N'ụzọ dị egwu karị, Ezzat kwuru, ndị ngagharị iwe ahụ ga-enye aha, mbinye aka adreesị, na ozi kọntaktị nke opekata mpe ndị nhazi atọ.
"Ụgwọ iwu a na-agbanwe naanị usoro iwu iji mee ka ndị ọchịchị mara tupu ngagharị iwe wee rịọ ikike nke Ministry of Interior ka ijide ha," ka o kwuru.
N'okpuru iwu, ndị uwe ojii ga-enwe ikike ịgbanwe ebe a na-eme ngagharị iwe ma ọ bụrụ na ọ bụ maka nchekwa.
Ezzat kwuru, sị: "Ụgwọ a na-emebikwa ikike ikwu okwu site na mmachibido iwu ụfọdụ ọkọlọtọ, abụ na abụ," na-agbakwụnye na mkpakọrịta ya enweelarị nsogbu na ntaramahụhụ mpụ dị ugbu a maka mmejọ ndị a.
Ụgwọ ahụ machibidoro “ibu ọkọlọtọ ma ọ bụ ikwu okwu, abụ ma ọ bụ abụ” nke tozuru oke dị ka “nkwutọ, nkwutọ, nlelị ma ọ bụ mkparị nke okpukpe eluigwe, na-akpata esemokwu, ma ọ bụ ịkpọ ịkpọasị na ime ihe ike”, dị ka Nkeji edemede 15 nke akwụkwọ mbụ nke iwu ahụ kwuru.
Ọ na-enyekwa ndị ọrụ nchekwa ikike iji ime ihe ike na imebi ikike ndụ, Ezzat kwuru. Iwu ahụ na-enye ndị uwe ojii ike na-abawanye ike n'ịgbasa ngagharị iwe ma ọ bụrụ na ha egwu nchekwa ọha. Ndị uwe ojii kwesịrị ibu ụzọ gwa ndị ngagharị iwe na ha ga-apụ.
Ọ bụrụ na ngagharị iwe a na-akwadoghị na-aga n'ihu, a ga-enye ndị uwe ojii ikike iji usoro nchụsa mmanye ji nwayọọ nwayọọ malite, na-amalite site na mgbọ mmiri, mgbe ahụ, tegas anya mmiri, na-esote ya na-agbapụ mgbọ nnụnụ n'ikuku ma ọ bụ na-eji ụda ụda, na n'ikpeazụ iti ndị na-eme ngagharị iwe.
Ezzat kwuru, "Ndị omebe iwu na-eche n'ụzọ ahụ ha na-ebelata obi ọjọọ ndị uwe ojii, mana ihe ndị dị ka mkpọ anya mmiri na-emebi ikike ahụike na nchekwa site na mmerụ ahụ," Ezzat kwuru. "Ọzọkwa, iwu na-enye ndị uwe ojii ikike iji ike karịa ma ọ bụrụ na ọ dị ha egwu."
Nkeji edemede 16 nke akwụkwọ iwu ahụ na-enye ndị uwe ojii ohere “iji ike siri ike karịa nke a kpọtụrụ aha na ọnọdụ ndị edepụtara na Usoro Penal, iwu ndị uwe ojii ma ọ bụ n'iwu nke onye ọka ikpe.”
N'ikpeazụ, Ezzat kwenyere na ụgwọ ahụ na-ama aka kpọmkwem nkwekọrịta mba ụwa na mpaghara dị ka UN Universal Declaration of Human Rights na African Charter on Human and Peoples' Rights nke na-echekwa ikike ime mkpesa.
Akwụ ụgwọ a ga-eyikwa ikike ọha mmadụ na nke akụ na ụba, nke machibido igbochi okporo ụzọ na okporo ụzọ, imebi ọdịmma ụmụ amaala, na imebi ikike ịrụ ọrụ.
Ndokwa ndị a, ka Ezzat kwuru, na-eduzi na ntigbu ọrụ yana ụdị ngagharị iwe gbasara mmasị akụ na ụba ndị ọzọ. A ga-amachibido ihe omume dịka igbochi okporo ụzọ, ọrụ ụlọ ọrụ mmepụta ihe ma ọ bụ nnupụisi obodo nke ọma ma ọ bụrụ na ụgwọ ahụ abanye n'iwu.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye