Afọ a bụ ncheta afọ 60 nke njedebe nke Agha Ụwa nke Abụọ. A mụrụ ụzọ atọ n'ụzọ anọ nke ndị bi na Japan mgbe agha ahụ gasịrị.
N'agbanyeghị na oge na-aga, nsogbu ndị Japan nwere mgbe agha biri na-aga n'ihu. Echiche ọha na-ekewa maka nleta Prime Minister Koizumi Junichiro na Yasukuni Shrine. China na South Korea enwekwaghị obi ụtọ maka nleta a.
Iji cheta ọdachi nke agha na mkpa udo dị, a na-eme atụmatụ ihe omume n'ofe ụwa n'afọ a maka iru uju agha nwụrụ anwụ.
Na nzuko Japan-China na emume nke Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC) forum na November, onye isi ala China Hu Jintao kwuru, sị: "Anyị enweghị ike izere akụkọ ihe mere eme. Achọrọ m (Japan) dozie nsogbu ahụ nke ọma. Karịsịa, 2005 bụ afọ na-emetụ n'ahụ nke na-eme ncheta afọ 60 nke mmeri ndị na-emegide ọchịchị fasist."
Akụkụ “nwere mmetụta” bụ nke metụtara Japan.
A na-arụzigharị ihe ngosi nka ncheta nke agha mgbochi Japan nke ndị China na Lugouqiao nke Beijing (Marco Polo Bridge) ugbu a.
Dị ka November 21 si kwuo Beijing kwa ụbọchị, nrụgharị ahụ bụ iji "na-egosipụta n'ụzọ zuru ezu usoro dị ukwuu nke agha Japan na-emegide; ikpughe mpụ nke ndị eze ukwu Japan dị ka mgbuchapụ nke ndị China na ọchịchị colonial; na ịmepụta ohere iji gosipụta nke ọma ọrụ dị mkpa China rụrụ na nnukwu àjà ọ chụrụ n'agha mgbochi fascist. "
Iji gosi “ọrụ na ịchụ àjà” nke China, ụfọdụ ndị ọrụ ọchịchị Kọmunist China na gọọmenti na-atụ aro ka ha mee emume mba ụwa n’afọ a.
"Ruo ugbu a, a na-eme emume ncheta dị otú ahụ naanị n'ime ụlọ," otu onye isi ọrụ nke Mịnịstrị Ofesi nke China kwuru. "Ma site ugbu a gaa n'ihu, a na-ekwu maka ijide ha na mba ụwa. Atụmatụ a bụ akụkụ nke echiche dị otú ahụ mana emebebeghị ya. "
Ikekwe ihe omume ahụ a tụrụ aro metụtakwara atụmatụ Russia ime ememme May iji mee ncheta afọ 60 nke mmeri megide Nazi Germany.
Rọshịa na-eme atụmatụ mmemme ahụ iji dabara na emume ncheta afọ 60 nke nguzobe nke United Nations. Na Nọvemba, Nzukọ Ezumezu nke UN nakweere mkpebi ịkpọsa May 8 na 9 na 2005, “Ụbọchị Ncheta na Mkpekọrịta.”
Otú ọ dị, ọtụtụ mba Central na Eastern Europe bụ́ ndị tara ahụhụ n’okpuru mwakpo Soviet emegidewo atụmatụ Russia, na-asị, “Ozi ahụ dị mma ma onye ozi ahụ adịghị.”
Ka ọ dị ugbu a, United States, Britain na France ekwenyela ịga. Rọshịa kpọkwara Jamanị. O kwekọrịtara iziga onyeisi oche ya na mmemme ahụ.
Ọchịchị Putin chọrọ iji akara akụkọ ihe mere eme nke meriri Agha Ụwa nke Abụọ dị ka onye so na ndị agha jikọrọ aka na United States iji bulie onwe ya elu. Nye Russia, bụ nke tụfuru ọnọdụ ya dị ka ike dị elu, mmeri bụ ma ụgwọ ọrụ uche dị mkpa na akụ diplomatic.
Akụ diplomatic bara uru
Okwu China yikwara nke a. Ọ na-ahụ ememe ncheta 60th nke njedebe nke agha ahụ dị ka "akụ na ụba diplomatic" bara uru maka ịnọgide na-enwe ikike nke ọnọdụ ya dị ka onye na-adịgide adịgide nke UN Security Council maka imeri Japan, ịnọgide na-enwe mmekọrịta US-China na itinye nrụgide na Japan.
Ohere iji jiri ya mee ihe nke ọma "na-abịa ọtụtụ ugboro n'afọ na July 7, Aug. 15, Sept. 2, Sept. 18 na Dec. 13," onye nchọpụta nke ụlọ ọrụ ndị China na-eche echiche kwuru. Ụbọchị ndị a na-ezo aka na ihe omume Marco Polo Bridge (1937), mmeri Japan (1945), Japan bịanyere aka na ngwá ọrụ nke inyefe n'ụgbọ mmiri USS Missouri (1945), ihe omume Mukden (Manchurian) (1931) na mgbuchapụ Nanking (1937). XNUMX).
"Oge ọ bụla Prime Minista Koizumi gara na Yasukuni Shrine, China nwere ike iji ha megwara," onye nyocha ahụ kwuru. Ọ bụrụ na Japan na China abanye n'ọgụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị dị otú ahụ, 2005 nwere ike ịghọ afọ ọjọọ.
Ka ọ dị ugbu a, Japan na South Korea ga-eme mmemme ncheta afọ 40 nke mmezi mmekọrịta mba ụwa. Gọọmentị abụọ ahụ họpụtara 2005 ka afọ enyi Japan na South Korea ma na-eme atụmatụ mmemme dị iche iche.
Mba abụọ a bịanyere aka n'akwụkwọ nkwekọrịta Japan-South Korea Basic Treaty na 1965. N'ọnọdụ nkwụghachi ụgwọ, Japan nyere South Korea enyemaka akụ na ụba. Ọ bụ ezie na enyemaka ndị Japan nyere aka n'ọganihu akụ̀ na ụba South Korea, ọtụtụ nsogbu akwụsịghị, gụnyere ịrịọ mgbaghara na ịkwụ ụgwọ maka “ụmụ nwanyị nkasi obi” mbụ bụ́ ndị a manyere iso ndị agha Japan nwee mmekọahụ.
N’oge na-adịbeghị anya, ndị omeiwu South Korea nakweere mkpebi nke ịchọ “iwepụta ebe ngosi ihe mgbe ochie iji nwetaghachi nsọpụrụ na ikike ụmụ mmadụ nke nkasi obi ụmụ nwanyị.”
N'otu oge ahụ, olu ndị na-akpọ oku ka e kpughee akwụkwọ diplomatic iji dokwuo anya usoro ịmebe iwu maka ịbịanye aka na nkwekọrịta bụ isi na-esiwanye ike na South Korea.
Nke a bụ akụkụ nke mmegharị ahụ iji dozie akụkọ ihe mere eme megide "ihe ndị na-akwado Japan" n'okpuru nduzi nke ọchịchị Roh Moo Hyun.
N'okwu 2004 iji mee akara ụbọchị nnwere onwe, Roh kwuru, sị: "Ọbụna ugbu a, ekpochapụbeghị ihe ndị na-akwado Japan, akọwabeghịkwa eziokwu nke akụkọ ihe mere eme. Anyị aghaghị imezi akụkọ ihe mere eme agbagọ.” Maka nke ahụ, South Korea guzobere iwu iji nyochaa akụkọ ihe mere eme nke ọma.
A na-ekwu na "ụlọ akwụkwọ pro-Japanese" pụtara na Korea Peninsula n'ime afọ ise site na ntinye aka na nkwekọrịta nke abụọ nke Japan-Korea na 1905, nke Japan mere Korea ka ọ bụrụ onye nchebe na-esochi agha Russo-Japanese tupu emechaa tinye ya. .
Afọ a na-abụkwa ncheta afọ 110 nke ogbugbu nke Queen Min na narị afọ nke mbinye aka nke Agreement Japan-Korea nke Abụọ.
"Mgbe a tọhapụsịrị ya, ndị ọchịchị Rhee Syngman gbalịrị ime nyocha ụlọ akwụkwọ ndị Japan na-akwado ma ha enweghị ike. N’oge na-adịghị anya, Agha Nzuzo malitere na agha Korea dara. N'ikpeazụ, ọchịchị ndị Kọmunist na-emegide ọchịchị gbanyere mkpọrọgwụ," Kang Chang Il, onye omebe iwu nke otu Open Uri Party na-achị kwuru.
Enweghị ike ịgọnarị na Agha Nzuzo gbagọrọ agbagọ akụkọ ihe mere eme. Otú ọ dị, ọbụna mgbe Agha Nzuzo gasịrị, ụwa enweghị onwe ya pụọ na mgbalị ndị a na-agbagọ akụkọ ihe mere eme.
Mgbochi mba Japan
Ọ bụ ezie na China bụ ọchịchị aka ike nke Kọmunist, akụ na ụba ya na mgbasa ozi ya na-aghọ ngwa ngwa dabere n'ahịa. Na njedebe nke Agha Nzuzo, socialism dara na China chọrọ echiche ọhụrụ iji kwado nkwado nke ọchịchị Kọmunist. ịhụ mba n'anya na ịhụ mba n'anya nke "emegide Japan" bụ isi nke echiche na-esote.
Onye bụbu onye isi ala China Jiang Zemin nyere ndị ọchịchị mba ụwa iwu ka ha ghara ịkpọrọ Japan isiala n'ụzọ na-enweghị isi kama iji obi ike mee ya. N'oge Jiang, a na-ewu ihe ncheta ndị Japan na-emegide ndị Japan a na-akpọ "ebe mmụta mmụta ịhụ mba n'anya" n'ofe China.
Ọzọkwa, site na ọganihu nke akụ na ụba ahịa, ọchịchọ ilele akụkọ ihe mere eme na klas ebelatala. Echiche bụ na "ndị na-akwado ndị Japan na-akwado militarism bụ ndị na-eme ihe ike na ndị Japan bụ ndị ha metụtara" ghọrọ ihe edoghị anya.
Kama nke ahụ, àgwà ịchịkọta ndị Japan nile ka otu pụtara, dị ka a na-ahụ na okwu Jiang Zemin gwara Onye isi ala South Korea Kim Dae Jung na "Japan enweghị ntụkwasị obi."
Ka ọ dị ugbu a, Peninsula Korea ka na-ekewa. North Korea nọ n'ọnọdụ dị oke egwu ma yie ka ọ dị njikere ịme egwuregwu dị ize ndụ site na iji ngwá agha nuklia ya dị ka kaadị iji nọgide na-achị ya.
Na South Korea, mmetụta mba na-akwado North North nke ụdị iwe mgbanwe mmekọrịta ọha na eze kwadoro na-arị elu.
N'ihe banyere nkatọ nke "pro-Japanese ọcha," iji mee ka echiche ahụ dị nro na ọ bụ iji kpọọ ha "ndị ọjọọ," a na-aga n'ihu iji dochie okwu ahụ bụ "pro-Japanese" na "nrubeisi n'okpuru Japan. "dị ka Kang kwuru.
Onye omebe iwu Park Jin nke ndị mmegide Hannara Party kwuru, sị: “Ndị ọchịchị Roh na-ekwu na ịkatọ ụlọ akwụkwọ pro-Japanese bụ nsogbu ụlọ na enweghị mmetụta na mmekọrịta Japan na South Korea. Mana nke ahụ abụghị eziokwu. Ntugharị a ga-agbasa na mwakpo ndị pro-American mgbe agha ahụ gachara wee mebie mmekọrịta US, "ka ọ dọrọ aka ná ntị.
Ka Japan nwere ndakpọ akụ na ụba n'ime 1990s - nke a makwaara dị ka "afọ iri furu efu" - China pụtara dị ka ike mpaghara ebe North Korea nwalere ngwa agha Taepodong n'elu Japan. Nsogbu ntọrọ ahụ gbakwara ndị Japan ume ka ha tụgharịa n'ịhụ mba n'anya iji kwupụta mmetụta ha na-akpachi anya.
Nsogbu nke Agha Ọwara Oké Osimiri Peasia na ọchịchọ Japan ịghọ “obodo nkịtị” jikọtara ọnụ. Ka Japan na-achọ inweta ọkwa a, China na-eguzo n'ụzọ. Japan chọrọ igosipụta ekele ya maka ndị nyere ndụ ha maka mba ahụ, mana China na-egbochi ya ime ya, na-akpalite mmetụta nke iwe na nkụda mmụọ.
Ọ na-egosi na akụkọ ihe mere eme, nke na-arụbu ọrụ nkwado, aghọwo onye na-eduzi na ndọrọ ndọrọ ọchịchị mba ụwa nke East Asia bụ ebe a na-atụghị anya ya karịa ọdịnihu.
Echiche agha nwere ike iduga n'ichepụta njirimara ọhụrụ
Gịnị ka anyị kwesịrị ime iji merie nsogbu akụkọ ihe mere eme, ọ bụrụgodị na nke nta nke nta, n'ememe ncheta 60th nke njedebe nke Agha Ụwa nke Abụọ? N'ihe gbasara Japan, o kwesịrị ịmepụta atumatu ma mee ihe dị mkpa iji kwalite atụmatụ ndị a:
* Meliteghachi nkwupụta nke praịm minista kwuru na ncheta afọ 50 nke njedebe nke agha dị ka ihe bụ isi Japan ghọtara n'oge gara aga.
Na 1995, gọọmentị wepụtara nkwupụta Prime Minister Murayama Tomichi. O nwere ike ka ezughị oke, mana o kwetara ibu ọrụ agha Japan ma kwupụta mmetụta nke ịkwa ụta n'eziokwu karịa nkwupụta gọọmentị ọ bụla ọzọ nke ekwuru n'ihu ọha ruo oge ahụ. Agbanyeghị, a maghị nkwupụta a nke ọma na Eshia na ụwa ndị ọzọ.
N'oge okpomọkụ gara aga, mgbe Minista mba ofesi Kawaguchi Yoriko zutere onye otu China Li Zhaoxing, Kawaguchi zoro aka na "nkwupụta Murayama." Na nzaghachi nye arịrịọ Li, Kawaguchi gosiri ya nkwupụta e dere na kanji.
Otú ọ dị, otu onye isi gọọmenti Japan bụ́ onye nọ ya kwuru, sị, “O yighị ka ọ̀ na-akụ mgbịrịgba (na Li). Ọ bụ m na ọ maghị gbasara ya.”
Li abụghị naanị ya. N'ezie, a na-enyo enyo ole ndị Japan maara n'ezie banyere ya. Gịnị kpatara? Otu ihe kpatara ya bụ na a na-akpọkarị ya “okwu Murayama” ọ bụghị “okwu praịm minista.” Mkpesa ahụ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na ọ bụ okwu "na-ezighi ezi" nke a na-ekwu n'oge gọọmentị mmekorita nke Murayama duziri.
* Hazie mpaghara mpaghara East Asia na imekọ ihe ọnụ.
Ọ dịtụbeghị mgbe mmekọrịta dị n'etiti mba ndị dị n'Ebe Ọwụwa Anyanwụ Eshia, gụnyere njikọ akụ na ụba, dị nso ka ugbu a. Maka Japan, nke a bụ ohere dị mma iji wulite mmekọrịta ntụkwasị obi na ime ka ya na Asia dị ná mma. Agaghị akwụsị imekọ ihe ọnụ na mpaghara n'ihi nsogbu akụkọ ihe mere eme. Mgbe anyị na-eche banyere ihe ndị gara aga, ọrụ Japan dị oké njọ n'akụkụ a.
Dịka onye mmekọ US, Japan nwere ike ịme obodo East Asia nke dabara na njikọ aka Japan na US ma nwee ya na-arụ ọrụ nke ballast maka udo na nkwụsi ike iji gbanye mgbọrọgwụ na mpaghara ahụ? Nke a abụghị ihe ọzọ ma ọ bụghị atụmatụ mba 100 maka Japan.
* Kekọrịta ahụmịhe Japan mgbe agha gasịrị yana akụ na akụrụngwa o wuru n'ime usoro a dị ka nnukwu ike nkịtị maka udo na nkwụsi ike ụwa na ọganihu akụ na ụba.
Usoro mweghachi nke Japan na South Korea nke Prime Minister Obuchi Keizo na onye isi ala South Korea Kim Dae Jung malitere na 1998 mere ka o kwe omume naanị n'ihi na onye isi ala toro ụkpụrụ udo nke Japan na ahụmahụ mgbe agha gasịrị dị ka inye aka nyere mba ndị ka na-emepe emepe.
Maka Japan, "ile anya n'ọdịnihu" pụtara ịfefe isi ihe dị n'ahụmahụ ya mgbe agha gasịrị nke ibikọ ọnụ na ọha mmadụ na ụmụ ụmụ na ịkwalite ya.
Na mberede, Indonesia ga-anabata emume iji mee emume ncheta afọ 50 nke Mgbakọ Bandung n'afọ a. Ndị isi ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 100 mba Eshia na Africa ga-ezukọ ọnụ.
Prime Minista Koizumi na-atụkwa anya ịga. O kwesịrị iji ohere ahụ gosi otú Japan si ele agha ahụ anya na ihe ndị ọ mụtara na ya. O kwesịkwara igosi ọrụ ọhụrụ na ọrụ Japan na United Nations ma gosi ihe ọ nwere ike ime iji nyere mba ndị ka na-emepe emepe aka na iwu obodo na ọzụzụ ndị ọrụ, igbochi esemokwu na ịkwado udo. O kwesịkwara ịtụpụta echiche iji kwalite ịdị n'otu ọhụrụ maka Asia na Africa.
* Chee echiche banyere nsogbu akụkọ ihe mere eme ka ị na-atụle ọdịmma mba dị ogologo oge.
Mgbe onye isi ala China rịọrọ praịm minista ka ọ ghara ịga na Yasukuni Shrine, ụfọdụ ndị chere, "Ọ bụrụhaala na China gwara ya ka ọ ghara ịga, ọ nweghị nhọrọ ma ọ bụghị ịga." Ma mmeghachi omume dị otú ahụ dị oke egwu ma na-achịkwa ọnọdụ ahụ.
Ihe mmụta ndị sitere n’akụkọ ihe mere eme kwesịrị inyere anyị aka ịmụtakwu akọ.
Onye bụbu Prime Minister Yasuhiro Nakasone mere nleta gọọmentị na Yasukuni Shrine na 1985 na emume ncheta afọ 40 nke njedebe nke agha ahụ. N'oge ahụ kwa, mmekọrịta Japan na China adịla njọ, na-eduga Nakasone ịkwụsị nleta ụlọ nsọ ya. Nakasone kọwara nri nri na ọ kwụsịrị ịbụ “ọdịmma mba” Japan. A na-agba ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị ume ka ha buru n'obi na onye ndu mba bụ "onyeisi diplomat" nke mba ahụ.
* "Olee ụdị mba Japan kwesịrị ịbụ?"
N'otu nkọwa nri nri ahụ, Nakasone kwuru, sị, "Japan nwekwara ikike ịtụgharị uche n'onwe ya iji mee mgbanwe maka ọchịchị onye kwuo uche ya" ma kwusie ike "mkpa igosi mba ụwa" nke a. Kedu ka Japan ga-esi jiri obi eziokwu tụgharịa uche na ọdịda ya na mmejọ ya, gbanwee ya ka ọ bụrụ ọkụ ọkụ maka mmalite ọhụrụ ma gosipụta ya na ọdịdị obodo na ọhụụ obodo n'ọdịnihu?
Usoro n'onwe ya na-emepụta njirimara Japan. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, olee ụdị mba Japan chọrọ ime onwe ya na olee otú ọ ga-esi chọọ ka e cheta ya na akụkọ ihe mere eme? Nke a bụ nsogbu n'akụkụ nke ọchịchọ.
Ka anyị jiri obi ghe oghe, mee emume ncheta afọ 60 nke njedebe nke agha ahụ.
Yoichi Funabash bụ onye edemede onye ọrụ Asahi Shimbun na onye ode akwụkwọ na-ahụ maka mba ofesi. Akụkụ abụọ a nke na-echeta ncheta afọ 60 nke njedebe nke Agha Ụwa nke Abụọ pụtara na International Herald Tribune/Asahi Shimbun na Jenụwarị 4 na 5, 2005.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye