N'ọgwụgwụ mgbede Tuzdee gara aga, Vince Cable, onye ode akwụkwọ azụmahịa Liberal Democrat, kwuputara nsonaazụ nke nyocha gọọmentị na mbupụ ngwa agha Britain na Israel. Nyochaa sochiri oku maka mmachi ngwa agha Britain site na olu dị iche iche dịka Amnesty International, onye Conservative Onye Minista Ofesi onye gbara arụkwaghịm maka amụma Britain gbasara Israel-Palestine, na-akọwa ya dị ka “omume enweghị mgbanaka”, na iri puku kwuru iri puku mmadụ ndị gara ọtụtụ ngagharị iwe na London na obodo ndị ọzọ. Cable kwuputara na 12 Whitehall kwadoro ikikere maka "ihe ndị nwere ike ịbụ akụkụ nke ngwá ọrụ ndị agha Israel Defence Forces na Gaza" ji mee ihe, na n'ihi ya, a ga-akwụsịtụ ikike ndị ahụ ma ọ bụrụ na ịmaliteghachi agha dị ịrịba ama" na ọ dịghị. a ga-anabata akwụkwọ ikike ọhụrụ "ruo mgbe agha kwụsịrị".
Ruo ọtụtụ afọ, ndị ozi gọọmentị nke ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị niile agwala ndị na-eme mkpọsa ngwá agha mgbochi na Britain nwere ọchịchị njikwa ngwa agha siri ike ma sie ike, dabere na ihe iwu mba ụwa chọrọ. Site na amụma na-akụda mmụọ, nkwupụta ndị ahụ egosila ọzọ na ha enweghị isi. Site na nnabata nke gọọmentị (mgbe emesịa), ngwa ndị Britain mere nwere ike ịbụ na ejirila ngwa agha agha ebe ụmụaka nọ na ebe nchekwa UN gbara ọsọ ndụ. gbara ha n'ụra, mbuso agha ikuku adaala ụlọ akwụkwọ, ụlọ ọgwụ na aụlọ maka ndị nkwarụ, ụlọ ezinụlọ na n'ezie gburugburu ndị nkịtịe deberela ihe karịrị 1,000 ndị nkịtị gụnyere ihe karịrị ụmụaka 400 egbuola ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ puku iri ndị mmadụ merụrụ ahụ, ihe karịrị otu ụzọ n'ụzọ anọ nke nde ka e mere ndị gbara ọsọ ndụ, na n'ihi ya gburugburu Ụmụ 373,000 ga-achọ ugbu a nkwado nke mmụọ-mmekọrịta mmadụ na ibe ya iji nagide ọnyà ndị e mesoro ha.
Ihe na-eme ihere a na amụma mba ofesi Britain nke ka njọ bụ na anyị abịala ebe a na mbụ, na nso nso a. Na Jenụwarị 2009, n'oge "Operation Cast Lead", onye odeakwụkwọ mba ofesi David Miliband gọrọ agọ na ihe akaebe ọ bụla dị na ngwa UK arụpụtara nke ndị agha Israel na-eji na Gaza. Agbanyeghị, n'okpuru nrụgide sitere n'aka ndị NGO na ndị nta akụkọ gọọmentị mechara kweta na ọ bụghị otú ahụ. Na nkwupụta ederede na nzuko omeiwu, Miliband kwetara na ụgbọ elu ndị agha Israel, helikopta, ụgbọ mmiri na ndị agha na-ebu agha na-eji agha ahụ "fọrọ nke nta ka ọ bụrụ" nwere ihe ndị UK mepụtara ma na-ere. Ọnwa ole na ole ka e mesịrị, na-esote nyocha ọzọ, gọọmentị kagburu ikikere mbupu ise maka ngwa ngwa maka egbe na Saar 4.5 corvettes, bụ ndị a kọrọ na agbagoro ogbunigwe na ogbunigwe n'ime Gaza n'oge ọrụ Cast Lead. Dị ka ndị ọrụ Israel a na-akpọghị aha si kwuo, ndị a kpọtụrụ aha BBC, ndị a bụ ise n'ime akwụkwọ ikike iri atọ na ise dị gbasara ụgbọ mmiri Saar.
Na 2009 na ọzọ na 2014, gọọmentị mere n'ụzọ dị warara dị ka o kwere mee, mere ya naanị n'okpuru nrụgide sitere n'aka ọha mmadụ, yana nzaghachi nke bịara n'oge na-adịghị anya iji nyere ọtụtụ puku ndị nkịtị gburu ma merụọ ahụ site n'aka ndị agha Israel. Ndị a bụ ihe atụ ndị ọzọ nke mkpọsa megide Arms Trade kọwara dị ka "njikwa ogwe aka site na ihere". O doro anya na amụma Britain na-ere ngwá agha n'agbanyeghị ihe egwu na-eche nchebe mmadụ, na naanị azụ-azụ ruo n'ókè kacha nta ọ nwere ike ịpụ mgbe nyocha ọha na eze na-adịwanye njọ.
Gọọmenti na-ekwu na a na-eme mkpebi ikike mbupụ ngwá agha n'otu n'otu, na-eji nke Usoro ikike inye ikike mbupu ngwa agha EU na mba, nke a nakweere n'October 2000. Ndị Minista na-ekwu na a na-enyocha iji ngwa ọ bụla enyere ikike maka mbupụ na-esote. Na azịza nzuko omeiwu na January n'afọ gara aga, Minista nke State nke Business na Enterprise, Michael Fallon, kwuru na atọ n'ime njirisi ndị a kwadoro karịsịa bụ ndị gọọmenti hụrụ ka ọ dị mkpa maka mbupụ na Israel. Ndị a bụ:
- Ebe enwere ihe ize ndụ doro anya nke a na-eji ngwá ọrụ eme ihe maka "mmebi n'ime";
- Ebe mbupụ "ga-akpalite ma ọ bụ gbatịa agha agha ma ọ bụ mee ka esemokwu ma ọ bụ esemokwu dị ugbu a"; na
- Ebe enwere "ihe egwu doro anya na onye e bu n'obi ga-eji mbupụ a chọrọ n'ike megide obodo ọzọ, ma ọ bụ kwupụta site n'ike n'ike n'ike."
Otu ihe a ma ama ebe a bụ njiri mara na gọọmentị ga-eburu n'uche "nkwanyere iwu mba ụwa" nke mba ndị na-azụ ahịa nwere (nke ka sara mbara karịa ikwupụta na ngwa ahụ a na-ere ekwesịghị iji mebie iwu mba ụwa). Ọpụpụ a nwere ike ịghọta, n'ihi na mmebi iwu nke mba Izrel dị ukwuu ma dị egwu nke na gọọmentị nwere ike ikwe ka ebupụ ngwa agha ebe ahụ ma ọlị site na ileghara ụkpụrụ a anya kpamkpam.
N'oge esemokwu ọhụrụ, ndị Kọmishọna ukwu UN na-ahụ maka ihe ndị ruuru mmadụkwuru na "ọ dị ka enwere ike na-emebi iwu mba ụwa, n'ụzọ nwere ike bụrụ mpụ agha". Amnesty International boro Israel ebubo na ha mere "mpụ megide mmadụ", na-atụ aro na a ga-ezigara ya na Ụlọikpe Criminal International maka ikpe. Watch Rights Watch boro Israel ebubo na ha “na-emebi iwu agha kpam kpam,” na-edekọ akụkọ mgbe ndị agha Israel gbagburu ma gbuo ndị nkịtị na-agba ọsọ. N'ezie, ọ dịghị nke ọ bụla n'ime mkpa a bịara dị ka ihe ijuanya nye Vince Cable, Nick Clegg, ma ọ bụ Syeeda Warsi maka okwu ahụ. Nke a bụ naanị ngosipụta nke ka ndị agha Israel si arụ ọrụ, dịka otu ndị otu oke ruuru mmadụ na-akwanyere ugwu n'ụwa si depụta ya ugboro ugboro.
N'agha 2006 ya na Hezbollah, "Ndị agha Israel mere nnukwu mmebi nke ikike mmadụ na iwu mmadụ, gụnyere mpụ agha" dịka Amnesty International. Ndị a gụnyere "mwakpo na-enweghị isi na enweghị oke n'ọtụtụ buru ibu" dị ka "mgbamgba ogbunigwe na-adịgide adịgide nke ndịda Lebanon na, karịsịa, ojiji nke ụyọkọ ụyọkọ bọmbụ na mpaghara ndị nkịtị n'oge ikpeazụ nke agha". Afọ atọ ka e mesịrị, n'oge nkedo nkedo, egburu ọtụtụ narị ndị nkịtị Palestine gụnyere ụfọdụ ụmụaka 300 ka nnukwu mpaghara Gaza 'gbasara n'ala' site na "mwakpo ndị nkịtị na ihe ndị nkịtị" na "mwakpo na-enweghị isi" na-emebi "ihe ndị bụ isi nke mba ụwa. iwu mmadụ", Amnesty mechara chọpụta. Human Rights Watch depụtara ọtụtụ ihe omume ebe a wakporo ndị nkịtị ka ha na-efegharị efegharị asia na ndị agha IDF iji gosi na ha enweghị ihe iyi egwu.
N'oge "Operation nke Nchekwa", esemokwu ọzọ na Gaza n'oge November 2012, Israel mekwara ọzọ "mpụ agha na mmebi iwu ndị ọzọ nke mba ụwa" na-ebu "bọmbụ na ogbunigwe na-eti na ebe obibi, gụnyere igbu ndị na-enweghị isi ma kpatara nnukwu nsogbu. ndị nkịtị merụrụ ahụ”, ka si kwuo Amnesty. Watch Rights Watch edekọtara ma ọ dịkarịa ala 18 airstrikes nke ndị IDF mere nke yiri ka ọ dara iwu agha, ma ọ bụ n'ihi na "enweghị ihe gosiri na ndị agha ziri ezi lekwasịrị anya na saịtị ahụ n'oge mwakpo ahụ" ma ọ bụ ebe "mwakpo ahụ nwere ike ịbụ ezubere iche". Ndị agha Palestine, mana ọ pụtara na ha na-eji ụzọ na-enweghị isi ma ọ bụ kpatara mmerụ ahụ na-ezighi ezi nye ndị nkịtị”. Ọ dịghị nke ọ bụla n'ime ihe ndị a, ọ baghị uru ikwu, nke a kwadoro n'ụzọ iwu ma ọ bụ omume n'ihi ihe ndabere nke nchebe onwe ya.
Mana akara njikwa mbupụ na-achọ ka gọọmentị Britain nwee nkwanye ùgwù maka “nkwanyere iwu mba ụwa” nke Israel ekwesịghị iwere naanị itinye aka na omume nke ikpeazụ n'oge esemokwu. Kemgbe 1967 ndị agha Israel amanyela ọrụ nke West Bank na East Jerusalem na-emegide Mkpebi UN Security Council 242, ma mee ka ikike ọchịchị dị ukwuu nke mpaghara Palestine jigidere na mmebi iwu nke anọ nke Geneva Convention. Site na ọjụjụ ọjụjụ ya na-akwụsị mgbe niile iji kwụsị ọrụ ịchị ọchịchị, Israel ebulila nlelị maka iwu mba ụwa ka ọ bụrụ isi ụkpụrụ nke atumatu steeti nwere akụkụ abụọ, nke guzosiri ike ugbu a kemgbe ọtụtụ iri afọ.
Ihe oru ngo nke Israel na-achị, na ọjụjụ ọjụjụ ugboro ugboro ikwe ka ndị Palestine nweere onwe na ọchịchị zuru oke, bụ ime ihe ike arụrụ arụ nke bụ isi ihe kpatara esemokwu ogologo iri afọ. Na structural ime ihe ike n'ezie ịkpali kpọmkwem ime ihe ike. Ndị Palestine na-anọgide na-enwe obi ọjọọ na mmegide ikike mmadụ n'aka ndị agha na-achị. Na akụkọ ụwa ọhụrụ ya, Amnesty kwuru na ọtụtụ narị ndị Palestine jigidere na-aga n'ihu na-atụ mkpọrọ n'enweghị ebubo ma ọ bụ ikpe, ebe ndị ejidere na-akọ na a na-ata ha ahụhụ. Ndị agha Israel “na-eji ike karịrị akarị megide ndị ngagharị iwe na West Bank, na-egbu opekata mpe anọ” n'afọ 2012, yana ịgbagbu “mkpọ ọkụ anya mmiri ozugbo na ndị ngagharị iwe udo, na-akpata mmerụ ahụ dị ukwuu”. Nke Kọmitii UN na-ahụ maka ikike ụmụaka kọrọ n'afọ gara aga na "ụmụntakịrị Palestine na-edobe mmeso rụrụ arụ n'usoro, na mgbe mgbe a na-emekpa ha ahụ" site n'aka ndị agha na ndị uwe ojii Israel.
Ya mere, n'ihe gbasara njirisi ndị ahụ Fallon họọrọ ime ka ọ pụta ìhè, a ga-enwerịrị ihe ize ndụ doro anya nke ogwe aka ọ bụla a na-eresị Israel na-eji ya mee ihe maka "mmebi n'ime ime" ma ọ bụ "iji kwupụta site n'ike n'ike nkwuputa ókèala", nyere na ọ bụghị naanị ndị uwe ojii kama idobe ọrụ bụ isi ọrụ nke IDF. Ọzọkwa, ịga n'ihu na-ere Israel ngwa agha n'agbanyeghị oke mpụ ya bụ inye ya ụdị ntaramahụhụ nke omume na nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị, nke ga-abụrịrị "ịkpalite ma ọ bụ ịgbatị ọgụ ọgụ ma ọ bụ mee ka esemokwu ma ọ bụ esemokwu dị ugbu a ka njọ".
Gọọmentị Britain na-ekwu na ha na-akwado usoro udo dị n'etiti Israel na ndị Palestine nke ga-eduga na ngwọta obodo abụọ na steeti Palestine dị n'akụkụ Israel. O siri ike ịhụ ihe kpatara Israel ga-eji hapụ ọchịchị iwu na-akwadoghị ma ọ bụrụhaala na mba ndị dị ka UK na-aga n'ihu na-enye ụzọ isi ọchịchị na mmegide ya-IDF-na ileghara nhụsianya ya nke iwu mba ụwa anya dị ka nkọwa na-adịghị mma. a ga-arụ ọrụ gburugburu. Ma ọ bụ site n'ịrụtụ aka na njirisi njikwa mbupụ nke ya, ma ọ bụ n'ụkpụrụ omume bụ isi, mmachi na mbupụ ngwa agha na Israel bụ naanị ụzọ mgbanaka maka gọọmentị Britain ga-aga n'ihu. Ihe ọ bụla ọzọ dabara na mpụ nke Israel, yana nhụsianya dị ka enweghị njedebe, mmekpa ahụ nke ndị Palestine.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye