“Nke a abụghị mbuso agha n'akụkọ ihe mere eme. a is akụkọ ihe mere eme. Ọ bụ otu n'ime oge akụkọ ihe mere eme a na-adịghị ahụkebe nke mbata ya pụtara na ihe agaghị adịghachi azụ n'otú ọ dị. "
Na toppled akpụrụ akpụ nke narị afọ nke 17 ohu ahia, ugbu a na ala nke Ọdụ ụgbọ mmiri Bristol, na mberede dị mkpa karịa mgbe ọ bụla, ka mkpu maka usoro mmekọrịta ọmịiko - kpalitere site na igbu ọchụ nke George Floyd - na-amalite ikpuchi ụwa niile. Ikekwe . . . oh, ka anyị nwee olileanya. . . anyị nọ n'ókè nke ezigbo mgbanwe, mgbanwe na mkpokọta nsụhọ na-ejide anyị na-elekọta mmadụ usoro ọnụ.
Ọ bụghị naanị na ngagharị iwe megide ime ihe ike ndị uwe ojii agabigala ụwa niile, mana ha abanyela n'ime akụkọ ihe mere eme nke ọdịda anyanwụ: n'ime ịkpa ókè agbụrụ ya na colonialism, nke, ruo ugbu a, ka dị jụụ n'ajụghị ajụjụ wee gbanye mkpọrọgwụ na “nkịtị” ụlọ ọrụ anyị. Otu mmegharị amalitela ịtụgharị uche na ọdịdị nke nchekwa ọha na, n'ezie, ịtụgharị uche n'onye anyị bụ.
Dịka ọmụmaatụ, ọtụtụ ndị otu kansụl obodo Minneapolis kwere nkwa nso nso a ịgbasa - na ịtụgharị uche - ndị uwe ojii obodo: "ịkwụsị ọrụ uwe ojii dịka anyị si mara ya," dị ka onye isi oche kansụl Lisa Bender si tinye ya, "na imepụtaghachi usoro nchekwa ọha na-echekwa anyị n'ezie."
Nke a bụ nlọghachi na ịga n'ihu nke mmegharị ikike obodo na ọ nwere ike bụrụ mmebi iwu nke ịkpa ókè agbụrụ nke m hụworo n'oge ndụ m. Ma, dị ka m na-ekwu, ngagharị iwe na ngagharị iwe agaala zuru ụwa ọnụ, na-apụta n'ofe Europe, na Canada, Australia, Japan, Zimbabwe, Kenya. Ọ nwere ike ịbụ, n'agbanyeghị nkwupụta ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-adịghị agwụ agwụ, na nke a bụ otu mbara ala?
Ọ nwere ike ịbụ na anyị nwere ike iwepụ akụkọ ihe mere eme anyị wee malite ọzọ?
Agaghị m anụ banyere Edward Colston, amaghịkwa m ihe ọ bụla gbasara obodo Bristol nke Bekee. Ma mgbe m gụrụ banyere ndochi nke ihe oyiyi ya, achọpụtara m na mmegharị a abụghị naanị mbara kamakwa miri emi. Akpụrụ akpụ nke Colston guzoro n'etiti Bristol kemgbe 1895. Ọ bụ ihe ijuanya. Ọgaranya a bara ọgaranya, onye ahịa nwere obiọma enyela ụlọ akwụkwọ, ụlọ ụka na ụlọ ọgwụ dị na Bristol akụ ya, na-enye ọgbọ nke ndị nna obodo ihe mere ha ga-eji sọpụrụ ya ma leghara eziokwu jọgburu onwe ya anya: Colston bụ osote gọvanọ nke Royal African Company, onye ahịa ohu kacha ukwuu na ya. ụbọchị. Ịzụ ahịa ohu bụ isi iyi akụ na ụba Colston.
Ọkọ akụkọ ihe mere eme David Olusoga, bụ́ onye e hotara ná mmalite nke kọlụm ahụ, na-ede na Colston “nyere aka ilekọta njem a na-ebuga n’ịbụ ohu nke ihe dị ka 84,000 Africa. N'ime ha, a kwenyere, ihe dị ka 19,000 nwụrụ n'ime afọ ndị na-adịghị mma nke ụgbọ mmiri ohu nke ụlọ ọrụ ahụ n'oge ọgba aghara Middle East site n'ụsọ oké osimiri nke Africa ruo n'ugbo nke ụwa ọhụrụ. A na-atụba ozu ndị nwụrụ anwụ n'ime mmiri ebe ndị shark na-eripịa ha bụ ndị, n'ime ọtụtụ narị afọ nke ahia ohu nke Atlantic, mụtara ịchọta ụgbọ mmiri ohu na ịgbaso ụzọ ọbara nke ụzọ ohu na-agafe n'oké osimiri. Nke a bụ nwoke ahụ, maka afọ 125, nke Bristol na-asọpụrụ. Tinye n'ụzọ nkịtị n'obere ebe dị n'ime etiti obodo ahụ. Ma n'abalị a Edward Colston na-ehi ụra na azụ. "
Ọ tụgharịrị na ihe oyiyi Colston abụwo arụmụka ogologo oge. Ihe karịrị mmadụ 10,000 abịanyela aka n'akwụkwọ na-achọ ka obodo ahụ kwatuo ya, mana n'ezie a leghaara nke a anya. Yabụ na June 7, n'etiti ọgba aghara zuru ụwa ọnụ megide ịkpa ókè agbụrụ, ndị ngagharị iwe rụrụ ọrụ ahụ n'onwe ha. Mgbe ọ dara, Olusoga kwuru, otu onye ngagharị iwe jidere ikpere ya megide akpịrị ọla kọpa Colston, na-ejikọ ime ihe ike ịkpa ókè agbụrụ n'oge gara aga na ugbu a. A tụbara ihe oyiyi ahụ n'ọdụ ụgbọ mmiri ahụ.
Nke a, Olusoga dere, bụ akụkọ ihe mere eme! Akụkọ ihe mere eme abụghị naanị arịa na ihe ncheta rapaara ruo mgbe ebighị ebi n'azụ iko iko, ma ọ bụ ihe ncheta maka mmetụta uche gara aga, kama ọ bụ ihe a ga-emepụta n'oge ugbu a.
Na akụkụ nke ihe e kere eke gụnyere iguzosi ike n'ezi ihe nke oge gara aga, na-ele ya anya na ọnọdụ nke oge ugbu a: ịhụ ya maka ihe ọ bụ na, nke kachasị mkpa, na-ekwu maka mmetụta ya na taa. Enweghị nke a, mgbanwe dị elu.
N'ụzọ na-adọrọ mmasị, Edward Colston abụghị naanị onye ịkpa ókè agbụrụ a na-asọpụrụ ga-agbada n'ụbọchị ndị na-adịbeghị anya. Ihe oyiyi ọzọ a tụfuru ebe nsọpụrụ ya bụ nke onye isi obodo obodo m, Dearborn, Mich. Onye isi obodo ya site na 1942 ruo 1978 bụ Orville Hubbard, onye na-akpa ókè agbụrụ a maara dị ka George Wallace nke North, bụ onye kwusiri ike na mbọ ya na-eme ka obodo ya, nke dị n'ókè Detroit, kewapụrụ kpamkpam. Ụkpụrụ obodo ahụ n’oge m bụ nwata, bụ́ nke e dekwasịrị n’ụgbọ ala ndị uwe ojii ya, bụ “Dọọnụ Ọcha,” bụ́ nke a na-aghọtakarị na ọ pụtara “Nọgidenụ Ọcha.”
Etutughị ihe oyiyi Hubbard, mana ụbọchị ole na ole gara aga, ewepụrụ ya n'ihu Dearborn Historical Museum. Tupu nke ahụ emee, ndị ngagharị iwe ji uwe ojii Black Lives Matter chọọ onyeisi obodo ọla ahụ mma, nke dabara nke ọma.
Ma ọ bụrụ na anyị nwere ike iwepụ ihe oyiyi nke oge gara aga, anyị nwekwara ike ịmalite ịtụgharị uche na ụlọ ọrụ ndị a kwadoro n'oge gara aga, nke anyị na-ewere dị ka ndị uwe ojii. A na-eme nke a ugbu a ọ bụghị naanị na ngagharị iwe kama n'ime ndị ọchịchị, dị ka kansụl obodo Minneapolis. Naanị n'ime izu ndị na-adịbeghị anya ka ihe dị otú ahụ yiri ka ọ ga-ekwe omume, ma ugbu a, anyị na-ahụ na ụlọ ọrụ America dị mfe dị ka ihe oyiyi ya.
E kwuwerị, ọrụ uwe ojii nwere mgbọrọgwụ ịkpa ókè agbụrụ. N'ebe ndịda, ndị uwe ojii bụbu ndị nche ohu: ìgwè ndị nche haziri ijide ndị ohu gbapụrụ agbapụ. ịkpa ókè agbụrụ a agbakwunyere pụtara ihe na-egbu mgbu taa. Ịgbachitere ndị uwe ojii apụtaghị ịhapụ obodo anyị kama ichekwa ha n'ezie. O nwekwara ike ịpụta, dị ka CNN kọrọ, ịgbachitere na ịkwụsị "omenala ntaramahụhụ na usoro ikpe mpụ."
CNN, na-ehota ọgbakọ na-akwado obodo Minneapolis MPD150, kwuru isi okwu ahụ na "ndị mmanye iwu akwadoghị iwu na iwu, kama site na agụmakwụkwọ, ọrụ na ọrụ ahụike uche nke a na-ajụkarị obodo ndị nwere obere ego." Ọzọkwa, ndị na-aza ajụjụ mbụ ekwesịghị ịbụ "ndị ọbịa nwere egbe" kama "ndị na-ahụ maka ahụike uche, ndị ọrụ na-elekọta mmadụ, ndị na-akwado ndị a metụtara" na ndị ọkachamara ndị ọzọ na-elekwasị anya na ọdịmma obodo.
N'ọtụtụ obodo ndị nwere agba, "mmanye nke iwu" bụ ihe dị ntakịrị karịa ihe ziri ezi maka ime dị ka ndị agha nke ọrụ.
Ka ngagharị iwe na ngagharị iwe na-aga n'ihu, yabụ mkparịta ụka ga-abụrịrị mba na mba ụwa - gbasara ihe ga-abịa.
Robert Koehler ([email protected]), jiri syndicated site PeaceVoice, bụ Chicago na-emeri nta akụkọ na nchịkọta akụkọ. Ọ bụ onye ode akwụkwọ nke Courage Grows Strong na Wound.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye