N'ịzụ ahịa nkịtị, onye ahịa anaghị achọ ịkwụ ụgwọ maka ngwaahịa na-enweghị isi. Ọ bụrụ na mmadụ ekwe ka ị daa wee wepụta aka ya lọghachi, ị nwere ike iziga ya ịkwakọ ngwaahịa, dịka ị ga-eme onye ọ bụla na-ere mmanụ n'ugwu ma ọ bụ agwọ. Gịnịzi mere ndị ọrụ ọgụgụ isi ji ewere onwe ya bụrụ ndị a gụpụrụ n'iwu nke mbụ nke ahịa?
Ọ dịghị nke ọ bụla n'ime ndị ọrụ ọgụgụ isi nke ọdịda anyanwụ buru amụma ọdịda nke Soviet Union. Ikekwe ha ahụghị ka ọ na-abịa - ma ọ bụ na ha ahụla ka ọ na-abịa mana ha họọrọ ịghara ịkọ ya n'ihi na nke ahụ ga-akwụsị ego ndị na-atụ ụtụ isi na-aga n'ihu na-awụda mmiri ha? Ma afọ ndị dị n'etiti ọdịda nke mgbidi Berlin na September 11 2001 ejiri mee ihe na-achọsi ike karị: ọchụchọ maka egwu ọhụrụ.
Akwụkwọ mkpirisi na ọgbakọ gbasara; Ndị ọkachamara n'ihe gbasara nchekwa ji ndepụta mkpado nke obere ihe ọjọọ gbagharịa gburugburu, na-enyocha ha niile maka isi ihe iyi egwu mbụ. Ọ bụ oge na-agbagwoju anya, mana isi okwu bụ na ụwa aghọọla karịa, ọ bụghị ebe dị ize ndụ. Mụrụ anya - na nnukwu mmefu ego - ga-achọrọ.
Ugbua ka ahọpụtara Osama bin Laden ka ọ bụrụ onye ndu, kedu ihe mere ndị-rans? N'izu gara aga, nchịkwa US gosiri na ọ na-eme atụmatụ ịrịọ Congress maka $ 98m na enyemaka agha nye ndị agha Colombia ịzụta helikopta, ngwá ọrụ nkwukọrịta na ọzụzụ maka ndị agha Colombia na-echekwa Occidental Petroleum's Cano Limon pipeline, bụ ihe na-emekarị maka ndị agha Colombia.. Maka oge mbụ, nchịkwa ahụ anaghị echegbu onwe ya iji zoo enyemaka ndị agha ya na Colombia n'okpuru blanketị eri nke agha ọgwụ. Nke a, onye ọrụ nchịkwa kwetara na ọ bụ ndị agha okpuru.
Ọ bụ mgbanwe dị ịrịba ama, n'ihi na baron ọgwụ gosipụtara nkwa mbụ dị ka ihe atụ nwere ike ime maka ihe ọjọọ. Ha bụ ndị ọgaranya, ndị a na-amaghị aha, ndị na-eme ihe ike na ndị na-enweghị isi. Ụlọ ntu ha rutere n'ụlọ anyị ma yie ụmụ anyị egwu. Ebe obibi nke baron ọgwụ, dị ka nwa akwụkwọ ọ bụla maara, bụ Colombia.
Ndị nnupụisi ahụ, ndị na-achịkwa ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 40% nke mba ahụ, na-azụ ahịa n'okpuru aha na-adọrọ adọrọ nke Revolutionary Armed Forces of Colombia, ma ọ bụ FARC. Njikọ obi ụtọ a nke ihe ọjọọ mụrụ okwu narco-eyi ọha egwu. Ọ bụ ihe iyi egwu na-eju afọ nke ukwuu.
E kwuwapụtara agha n'ụzọ ziri ezi na Washington na a mụrụ Plan Colombia - ngwugwu enyemaka $ 1.3bn, nke e kenyere na 2000. Ọtụtụ n'ime ya banyere ọzụzụ na ịkwadebe brigade ndị agha Colombia nke ndị ikom 3,000 iji duzie ọrụ mgbochi ọgwụ na ndịda, na mberede, mpaghara. nke obodo FARC nwere. FARC, dị ka Washington si kwuo, ji ego ọgwụ na-akwado atụmatụ ọjọọ ha.
Mana atụmatụ Colombia, nke a tụrụ ọbụna site n'ụkpụrụ Enron, agaghị agba ndị na-etinye ego ume ka ha zụtakwuo mbak: 100,000 hectare nke ala ejirila kemịkal na-egbu egbu fesa. Mgbe a malitere ịgba mmiri, e nwere ihe dị ka hectare 140,000 n'okpuru ubi coca; taa enwere 170,000. Onye nnọchi anya US na Colombia azaghachila site n'ịkpọ maka ịgba mmiri ọzọ.
Nke ka njọ, usoro udo nke onye isi ala Colombia, Andres Pastrana malitere, fọrọ nke nta ka ọ daa na mbido afọ a ma zọpụta ya site na ntinye ike siri ike nke otu ndị mkparita ụka nke onye nnọchi anya France duziri. Ewepụrụ nsogbu ahụ, mana edozibeghị ya: Oge Pastrana fọrọ nke nta ka ọ gwụ ma ntuli aka ga-eru. O yikarịrị ka ọ ga-abụ Alvaro Uribe Velez, onye gụsịrị akwụkwọ na Oxford bụ onye na-eme mkpọsa n'elu ikpo okwu nke agha niile megide FARC. Ka ọ dị ugbu a, na Washington, na nnwere onwe ime ihe ọhụrụ enyere site na Septemba 11, nchịkwa ahụ ahapụla echiche nke ịlụ ọgụ maka ịzụ ahịa ọgwụ, ya mere arịrịọ izu gara aga maka enyemaka agha nye ndị agha Colombia.
Obere oge ka otu ọchịchị mba Amerịka kwuputara na ha nwere mmasị n'ịlụso ndị agha agha agha na mba ọzọ. Tupu Septemba 11, e nwere iwu na US nke chọrọ ka ndị agha Colombia gosipụta na ọ kewapụrụ njikọ na ndị otu ndị na-egbu egbu egbu ndị na-ahụ maka oke arụrụala na-arịa ọrịa na Colombia, tupu ọ nweta enyemaka ndị agha. Nke a o mebeghị, ma n'ụzọ ụfọdụ ọ dịghị ihe ọzọ
FARC abụghị ndị mmụọ ozi, mana ọ dị mma ịmara na ebumnuche ha bụ isi bụ iwebata uru enweghị ọrụ. Ọ bụrụ na e gbughị ndị na-eme ntuli aka ha na mbụ, (dị ka o mere na ndị agha nnupụisi ọzọ nke tọgbọrọ egbe ahụ wee gaa n'ọgba aghara na iri asatọ), FARC nwere ike ịhọpụta ya. Ndị nọ na Colombia na-agbalị ịkwalite ọchịchị onye kwuo uche ya - ọha mmadụ, mbelata ngwá agha, ịlaghachi n'ụlọ ha nke 25% nke ndị agha chụpụrụ - na-enwe mgbagwoju anya na enyemaka ndị agha ga-esi nyere aka. Dị ka Senator Patrick J Leahy, onye Democrat na onyeisi oche nke kọmitii na-arụ ọrụ ná mba ofesi, kwuru n’izu gara aga: “Nke a abụghịzi maka ịkwụsị ọgwụ ọjọọ, ọ bụ ịlụso ndị agha agha agha.”
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye