Mgbe ọtụtụ afọ nke nkwado nke ọdachi, ndị agha Saudi na-eduga na Yemen, United States na-agbanwe ụzọ ya na agha ahụ, na-akwado nkwekọrịta UN kwadoro nke mere ka mbelata nke ukwuu nke ime ihe ike kemgbe agha ahụ malitere.
N'ịdabere n'eziokwu na ndị mmegide Houthi na-achịkwa ugbu a pasent 80 nke ndị Yemen wee nweta ụzọ isi tinye ngwa agha n'ime Saudi Arabia na United Arab Emirates, ndị ọrụ US nọ na-elekwasị anya na nkwekọrịta ahụ dị ka ụzọ isi nweta ya. kwụsịtụ na ịkwụsị agha ahụ.
Ọgbaghara a "ewetala oge udo a na-enwetụbeghị ụdị ya na Yemen, na-azọpụta ọtụtụ puku ndụ ma na-eweta ahụ efe maka ọtụtụ ndị Yemen," Onye isi ala Joe Biden. kwuru na nkwupụta na August.
Ruo ọtụtụ afọ, United States ekerewo òkè dị ukwuu na agha na Yemen. N'ịbụ ndị na-arụ ọrụ n'azụ ihe nkiri ahụ, ndị agha US ejiriwo nwayọọ nye ndị agha ndị agha Saudi na-eduga ka ha buru agha na-agbawa obi megide ndị nnupụisi Houthi, bụ ndị weghaara isi obodo Sanaa na 2014.
Dị ka akụkụ nke mgbasa ozi agha ya, ndị agha ndị agha Saudi na-edu ugboro ugboro butere mwakpo ikuku megide ebumnuche ndị nkịtị, gụnyere ụlọ akwụkwọ, bọs, ahịa, ụlọ mkpọrọ, agbamakwụkwọ, olili ozu, na ụlọ ọgwụ. Mwakpo ha wakporo ndị nkịtị tụrụ ọtụtụ ụwa n'anya, nke butere ya ebubo of ajọ mpụ.
Ntinye aka ndị agha ndị Saudi na-edu kpalitere oke nsogbu mmadụ na-aga n'ihu ruo taa. Ọnọdụ Yemen ka bụ "nsogbu mmadụ kachasị ukwuu n'ụwa," dị ka akwụkwọ akụkọ ahụ si kwuo United Nations. Ihe dị ka pasent 80 nke ndị bi na ya chọrọ enyemaka mmadụ naanị ka ọ dị ndụ.
Maka United States, agha abụrụla ọdịda nke omume na nke atụmatụ. Ọ bụghị naanị na United States nwere nweed Njikọ ndị agha Saudi na-eduga ime mpụ agha, mana ọ na-akwụsịtụ ike na Yemen na Middle East.
na a Ntị ọgbakọ N'izu gara aga, ndị ọrụ US kwara arịrị maka ọnọdụ ihe na-eme ugbu a na Yemen, ka ha na-enyocha ihe ọjọọ sitere na agha ahụ.
Sarah Charles, onye ọrụ na US Agency for International Development, gwara Congress na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mmadụ 400,000 anwụọla n'agha ahụ, ọkachasị n'ihi agụụ, ọrịa, na nlekọta ahụike ezughị oke.
O kwuru, sị: “Ụmụaka bụ ndị mbụ agha a metụtara.
Onye nnọchi anya US Pụrụ Iche Timothy Lenderking tụlere oke ọganihu Houthi, na-ekwupụta na ndị agha ha ruru narị puku kwuru puku. Ọganihu dị ịrịba ama, ọ gara n'ihu, bụ na ndị Houthis enweela mmekọrịta chiri anya na Iran, nke mbido enwechaghị ihe jikọrọ ya na esemokwu ahụ. Ọ sịrị, "Na mmalite nke esemokwu afọ asatọ gara aga, Iran anọghị nso na Houthis dịka ọ dị."
Dị ka Lenderking si kwuo, ihe dị ka ndị ndụmọdụ 40 Iran nọ ugbu a na ala na Yemen na-enyere ndị Houthis aka ịzụlite nkà iji kpokọta na igba egbe megide Saudi Arabia na United Arab Emirates. O kwuru, "Site n'enyemaka ndị Iran, ndị Houthis emepụtala ikike na-esiwanye ike ka ha wee nwee ike ịmalite mwakpo mgbagwoju anya."
Oge mgbanwe dị ukwuu na agha ahụ bịara na mbido afọ a mgbe ndị Houthis nọ na njedebe nke mmeri agha na Marib, ebe gọọmentị Saudi na-akwado ikpeazụ siri ike na mgbago ugwu. Ọ bụ ezie na ndị Saudi-edu mmekota jisiri ike Kwaa ndị Houthis laghachiri na mbuso agha ikuku na mkpọsa ala, ọ chere ọtụtụ ihu mmegwara, ka ndị agha Houthi gbagburu ngwa ọgụ n'ime Saudi Arabia na United Arab Emirates.
N'etiti agha maka Marib, ndị ọrụ Saudi malitere ịpụ na ngwongwo nke ngwa agha nchebe, na-eke egwu na ha agaghị echebe onwe ha pụọ na mwakpo n'ọdịnihu.
"Ndị Houthis emeriwo agha na Yemen," Bruce Riedel, onye bụbu onye nyocha CIA, kọrọ n'oge maka Brookings Institution, ebe ọ na-ede banyere agha dị ka onye isi ibe.
N'ime ọnọdụ a, ndị ọrụ US tụpụrụ nkwado ha n'azụ Nkwekọrịta UN kwadoro, nke chọrọ ka a kwụsị mwakpo n'oke ala. Ka akụkụ abụọ ahụ na-eme ihe iji belata ọgụ, ndị ọrụ US malitere ịhazi nkwekọrịta ahụ dị ka ihe ndabere maka ịkwụsị agha ahụ.
"Nkwụsị ahụ na-egosipụta nguzozi nke ike na ala," Riedel dere n'April, obere oge ka nkwekọrịta ahụ malitechara. Ndị Houthis "na-achịkwa Sanaa na ọtụtụ n'ime ugwu Yemen; ha bụ ndị meriri emeri.
Ọgbaghara ahụ ewetara ndị Yemen ọtụtụ uru. Kemgbe mmejuputa ya n'April, ndị nkịtị merụrụ ahụ dara nke ukwuu. Ọtụtụ ndị mmadụ enwetala enyemaka mmadụ. N'agbanyeghị na nkwụsịtụ ahụ kwụsịrị n'ọnwa Ọktọba, ọtụtụ n'ime ihe ndị bụ isi ya ka dị, gụnyere nnukwu mbelata nke ọgụ.
Ọ ka edoghị anya ma gọọmentị Biden na-eji mgbagha ahụ zụta oge maka njikọta Saudi na-edu ma ọ bụ guzobe ntọala maka ịkwụsị agha ahụ. A kọrọ na nchịkwa ahụ abụwo ichegharị echiche mmachibido iwu ya maka ire ngwá agha ndị na-akpasu iwe na Saudi Arabia. Echiche ya nke mgba okpuru site n'aka ndị ọchịchị Saudi maka nkwekọrịta ebubo na-emepụta mmanụ nwere ike ịkwụsị imekọ ihe ọnụ n'ọdịnihu, agbanyeghị.
Cmmegide ongressional ka ọtụtụ ndị US na-ere ngwá agha na Saudi Arabia nwere ike kegide aka nchịkwa. Congress nwere ike ịkpọ oku Mkpebi ikike agha iji kwụsị itinye aka na US na agha ahụ, na-ahapụ ọchịchị Saudi na-enweghị nhọrọ ọ bụla ma ọ bụghị ịnọgide na-enwe nkwekọrịta ahụ ma na-arụ ọrụ na nkwekọrịta nkwekọrịta.
"Ka anyị na-atụ anya, anyị chọrọ ịlaghachi n'ọgbaghara ahụ," Lenderking kwusiri ike na nkwupụta nke izu gara aga. "Enwere mkparịta ụka azụ azụ dị mkpa na-eme n'etiti ndị ọzọ na-enyere aka na usoro a. Mana… anyị anọghị ebe ahụ. ”
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye