Rafah, Jenin, Khan Yunis, Zeitun: Aha ndị mba ọzọ na-ada ụda nke dịpụrụ adịpụ ma na-akpaghasị eziokwu. Naanị ihe anyị maara banyere ha bụ ihe ụlọ ọrụ mgbasa ozi ekpebiela ike inye, ma ọ bụrụ na anyị nwere mmasị ịnụ akụkọ ahụ.
Ogige ndị gbara ọsọ ndụ Rafah, obere ala dị na nsọtụ ndịda nke Gaza bụ ebumnuche ndị Israel kacha nwee mwakpo obi ọjọọ kemgbe ọtụtụ afọ. N'agbata Mee 17 ruo 20, egburu ndị Palestine iri anọ na atọ, ọtụtụ ndị nkịtị. N'ime ha, ụmụaka itoolu, ọtụtụ n'ime ha bụ ogbunigwe tụrụ mgbe ha ji ọkọlọtọ na ọkọlọtọ na-eme ngagharị iwe n'udo. “Kwụsị nnọchibido ahụ na Rafah†, kwuputara ọkọlọtọ ọcha, dọwara na ọbara juputara.
Akụkọ mgbasa ozi kwuru na Israel na-azaghachi ogbugbu nke ndị agha Palestine gburu mmadụ iri na atọ n'ime ndị agha ya.
ogbunigwe ndị e ji kpụọ n'ụlọ gburu ndị agha Izrel. Otú ọ dị, ogbunigwe ndị ahụ bụ nnukwu ihe mgbawa nke ụgbọ ala ndị agha Izrel ji ebu, o doro anya na ha na-aga ịgbawa ụlọ ndị Palestine n'ebe dị na Gaza.
Ọbụna tupu arụrụ arụ Rafah ebelata, Onye isi ala US George W. Bush gwara ndị na-agba ọsọ AIPAC na Israel nwere ikike ịgbachitere onwe ya.
Enwere ike inwe mgbagha ọzọ?
Enyere ogbugbu ogbugbu nke ndị Izrel dịka nchekwa onwe; Ndị Palestine ọzọ, ka a na-akpọ “ndị na-eyi ọha egwu†.
Israel nwere ike igbu onye Palestine ọ bụla n'oge ahọpụtara ya site na iji mkpebi ikpe dị njikere. O gburu ma merụọ ọtụtụ narị ndị nkịtị n'ime "mkpa ogbugbu a ezubere iche". N'agbanyeghị nke ahụ, a katọrọ ndị Palestine ma ọ bụrụ na ha egosi nanị ọchịchọ imeghachi omume. Ọbụna ebumnuche nke ndị agha na-arụ ọrụ bụ ihe arụ.
Yabụ kedu ihe a na-ahapụ ndị Palestine ka ha mee na nchekwa onwe ha, dịka nkuzi Bush pro-Israel gbagọziri si dị?
Kedu maka ịzọ ngagharị na ngagharị iwe udo?
Na Rafah, a pụghịkwa ịnabata nke ahụ. Ejiri mkpebi siri ike na ume mee ya, n'otu ụzọ ahụ iyi egwu "onye na-eyi ọha egwu" kwesịrị ka edozi ya. Mgbọ ogbunigwe a gbara site na helikopta Apache nke US wetara bụ naanị ihe o were iji kpochapụ nhọrọ nke nguzogide ahụ.
“Foto ndị dị n'okpuru na-esekarị ihe†, gụọ ịdọ aka ná ntị e depụtara na webụsaịtị Palestine nke onyonyo nke ndị nkịtị nwụrụ anwụ nọ n'ogige ndị gbara ọsọ ndụ ọdachi dakwasịrị. Ha so n'ime ozu iri na abuo a kpokọtara na igwe nju oyi nke onye ọrụ ugbo n'obodo ebe ọ bụ na ebe a na-edebe ozu ụlọ ọgwụ juputara na ndị ihe metụtara.
Otu foto jụrụ ịgbanarị n'uche m. Nwata akpụkpọ oliv nke anya meghere ntakịrị. Nwụrụ anwụ. Aka amaghi ama, na-ejide aka nwata ahụ gbawara agbawa nso n'ebe ozu ahụ nọ, dịka a ga-asị na ọ na-agwa igwefoto: "Ogwe aka a bụ ebe a." Nwa nwoke ahụ enweghị aha. M tụrụ egwu. Mmetụta ịbụ nna nwata nwoke ahụ na-atụ egwu.
N'ihe banyere ndị Israel ogbugbu ogbugbu onwe ha, nke bụ́ eziokwu pụrụ ịdịkwa egwu n'otu aka ahụ. Ma Bush anaghị anwa anwa iji otu mgbagha ahụ mgbe ndị Palestine dara: "Ndị Palestine nwekwara ikike ịgbachitere onwe ha." Ọ dịbeghị otu oge o kwuru okwu ndị a. Yabụ kedu ihe ọzọ ndị Palestine kwesịrị ịnwale, ugbu a na ọbụna ngagharị iwe udo na-agafe akara?
Peter Hansen, onye isi otu United Nations maka ndị gbara ọsọ ndụ na mpaghara ahụ kwadoro na n'ogige ndị gbara ọsọ ndụ Rafah, a kwaturu ụlọ ndị bi na ha.
Ọbụna ka Hansen n'onwe ya na-agafe n'ogige ahụ na-enyocha ihe ndị mebiri emebi, ndị agha Israel ka na-agbapụ. “Anyị enwetala nkwenye site n'ụlọọgwụ ugbua na a gbagburu otu nwa agbọghọ n'otu n'ime mgbọ egbe abụọ anyị nụrụ,†O kwuru.
Ọ bụ Rawan Abu Zeid, nwata nwanyị dị afọ 3 si Rafah. Ndị ọgbọ ya kwuru na ọ na-amali n'ụzọ ya n'ụlọ ahịa swiit. Mgbọ abụọ tụrụ ya, otu n’isi, nke ọzọ n’olu. À aga aga a a a agaru a n’obere ozu ah, ka `obu ozu ya ` op utara onwe ya n’ ul oka ah u?
N'oge a, a na m arịọ azịza: Gịnị ka ndị Palestine ga-eme iji gbachitere ọrụ Israel n'ebughị ụzọ taa ụta maka nhụsianya nke onwe ha, ugbu a ogbugbu igbu onwe, ịlụ ọgụ ndị agha na-arụ ọrụ, na-eme ngagharị iwe n'udo, na-atụ egwu na ezinụlọ mmadụ. Ụlọ nke ya, ma ọ bụ ịchọ otu swiiti sitere na ụlọ ahịa dị nso akwụkwọ ikike nzaghachi nke Israel na-eme ihe ike? N'ezie, a na-atụ anya na anyị ga-eleba anya na ndị Palestine tara ahụhụ, ịjụ ndị ha bụ na ndị ga-akwụ ụgwọ maka ọnwụ ha. N’ezie, ọ bụ mmadụ ole na ole n’ime anyị na-achọsi ike ịchọpụta ihe a ga-eme iji nyere ndị nwere ihe ọma aka ịgbanahụ mgbọ na ndị na-agba ịnyịnya.
Mana anyị ji ịnụ ọkụ n'obi na-enyocha ebumnobi Ariel Sharon, dị ka a ga-asị na igbu ọchụ enweghị isi dị otú ahụ nwere ike ịdabere n'ụdị ezi uche.
Ọ bụ mmegwara doro anya kpatara igbu mmadụ ahụ? Ọ bụ mkpọsa ọzọ nke mkpocha agbụrụ nke mpaghara dị n'akụkụ ókèala Egypt iji guzobe ọzọ "mpaghara nchekwa" nke Israel? Ọ bụ okirikiri akwara na-agbanwe agbanwe, dị ka mgbagwoju anya mmeri nke South Lebanon, tupu e wepụ akụkụ ụfọdụ na Gaza?
Ihe ọ bụla kpatara ya, nke bụ́ eziokwu bụ na Sharon agaghị akwụsị igbu ndị Palestine n’enwetaghị ntaramahụhụ. Echiche ya, n'agbanyeghị agbagọ, ga-emeri ma ọ bụrụhaala na gọọmentị United States na-aga n'ihu na-enye ya ngwá agha, ego na ndọrọ ndọrọ ọchịchị dị mkpa iji mebie iwu mba ụwa. Ndị o metụtara ga-ejigide ọnọdụ ha n'etiti “Ndị na-adịghị mkpa†, a ga-abara ha mba ma ọ bụrụ na ha anwa anwa ime ihe ike, n'ihi na site n'ime nke a, ha na-apụ na nkuzi Gandhi na Martin Luther King.
N'ime ụbọchị ole na ole, aha Rafah ga-ekwenye iji nye ohere maka akụkọ akụkọ ndị ka mkpa. Ọ nwere ike ịbụ ụbọchị ole na ole ọzọ tupu ewebata aha mba ọzọ na-ada ụda Palestine, nke metụtara ọdachi na ọnwụ, yana ya na ndepụta ogologo nke ihe nhụsianya nke Israel, yana nkwubi okwu ma ọ bụ abụọ nke Onye isi ala Bush mere n'ebe ọ na-enweta ego: †Israel nwere ikike ichebe onwe ya.†Ohere bụ, ndị Rafah morgues ga-efu efu na uzuzu odo bulldozers ga-ewepụ irighiri ihe nke n'elu 230 bibiri ụlọ. Onye a ga-ejuputa ozu ya na-esote siri ike ịkọ.
Banyere ndị gbara ọsọ ndụ n'ogige ahụ e bibiri ebibi, bụ́ ndị hapụrụ nanị n'elu mkpọmkpọ ebe nke ụlọ ha, ọtụtụ akwụkwọ ọnwụ na ọtụtụ narị ndị merụrụ ahụ iji lekọta ha, ha nwere ụzọ ha ga-esi nagide ya n'ụzọ tụrụ ha n'anya. Otu, ha na-ekwusi ike na e nwere ọtụtụ nde mmadụ gburugburu ụwa na-eche banyere ha. Onye na-abụ abụ maka ikike na nnwere onwe n'ebe ọ bụla n'ụwa na-enye ha olileanya dị ngwa ngwa maka otu ụbọchị ọzọ.
Mgbe ọ na-agwa Gaza’™s Voice of Freedom Radio, Moawiya Hassanein, onye dibia bekee na Gaza City gwara ụlọ ọrụ ahụ na mgbe e gburu ndị Palestine 40 na Rafah, 39 ndị ọzọ mụrụ. Obi dị m ụtọ nke ukwuu n'ihi na ọmụmụ ndị a bụ ụgwọ ọrụ maka mfu mmadụ,†O kwuru.
Otu enyi m onye Palestine, onye bi n'ebe dị anya site n'ụlọ, gwara m na ka ọ na-ahụ ihe oyiyi nke ndị Rafah tara ahụhụ, ọ nwere mmetụta dị egwu na mpako nke ukwuu. Ọ sịrị, “Ọ bụrụ na a mụọghị m Palestine, ọ gaara adị m mma ka m bụrụ.” Aghọtara m, ọ dịkwa m otú ahụ.
-Ramzy Baroud bụ onye nta akụkọ Palestine-American.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye