Nsogbu akụ na ụba emeela ka ndị na-eme ihe na mba ndị dị ka Gris na Ireland na-eleba anya na mba ndị ka na-emepe emepe maka ụdị otu esi alụ ọgụ maka usoro ego siri ike, nke na-achọ ọdịmma onwe onye na-amanye ndị nkịtị ịkwụ ụgwọ maka ọdịda ya. Site na Dublin ruo Harare, oku maka 'nyocha ụgwọ' ka a na-ewere dịka nzọụkwụ mbụ dị mkpa maka ịkụziri na ịchịkọta ndị mmadụ megide usoro ego na-ezighị ezi nke na-erite uru ole na ole na-efu ọtụtụ ndị.
N'ebe a, Nick Dearden na-ewebata akụkọ ihe mere eme na mkpa mkpọsa ahụ maka nyocha ụgwọ ụgwọ, mgbe ahụ Alan Cibils si Argentina, Maria Lucia Fattorelli si Brazil na Andy Storey si Ireland na-atụle ahụmahụ nke onwe ha banyere nyocha ụgwọ ụgwọ na nkwụsị ụgwọ, ma nyochaa nkuzi maka ikpe ziri ezi akụ na ụba. ndị na-eme ihe ike.
Mmalite mbụ nke nsogbu ụlọ akụ agwụla. Ụlọ akụ nke ọma bufee mfu ha na ọha na eze na uru ha na-adịkwa 'ahụ ike' ọzọ. Ha na-achọkwa gọọmentị ka ha megharịa ha otu aghụghọ ahụ. Greece, Ireland na Portugal na-ata ahụhụ atumatu 'mgbanwe nhazi' nke mere na ego ọha na eze na-aga n'ihu na ụlọ ọrụ ndị omume ha kpatara nsogbu akụ na ụba ụwa.
Gburugburu Europe, ọkachasị na Gris, ndị mmadụ na-alụ ọgụ - mana ọ bụghị naanị maka ajụjụ nke 'onye na-eburu taabụ'. Ha na-agba mbọ maka ọchịchị onye kwuo uche ya n'ezi uche ya, maka usoro akụ na ụba dabere na ụkpụrụ ụkpụrụ dị iche iche. Na ha na-eji ụdị emepụtara site na mmegharị mmekọrịta ọha na eze na mba ndịda iji malite usoro mmụta na ike dị mkpa.
Iji amamihe na-aza ọchịchị aka ike
Otu echiche nke kpalitere echiche nke ndị na-eme ihe ike na Gris na Ireland bụ maka 'nyocha ụgwọ', ka ha meghee ego obodo ha na nyocha ọha na nyocha. Ọtụtụ narị mmadụ bịara mgbakọ mmalite na Atens n'ọnwa Mee wee jikọta akụkụ dị mma nke aka ekpe Greek gbajiri agbaji. Ndị na-eme ihe ike na Ireland kpọbatara oku a, na-enwekwu mmasị na Spain, Portugal na ọbụna UK.
Sofia Sakorafa bụ onye omeiwu Gris na-agbagha agbagha, onye bụbu onye ọchịchị Gris kwụsịrị pati ya mgbe ọ jụrụ ịbanye na ngwugwu 'bailout' nke mbụ na 2010. O kwenyere 'azịza nye ọchịchị aka ike, mmegbu, ime ihe ike na mmegbu bụ ihe ọmụma' - na nghọta ọha na eze banyere otú nsogbu ahụ si bịa, ihe ndị Gris na-akwụ ụgwọ na onye, ga-enyere aka mee ka ndị mmadụ kwenye na omume ọma nke usoro ego nke ugbu a ma maliteghachi inwe mmetụta nke inwe akụ na ụba ha.
Sakorafa doro anya na nke a bụ ọgụ maka ụkpụrụ dị iche iche: 'Ewezuga ịkọ nkọ egwuregwu ahịa, enwere echiche bara uru karị. E nwere ndị mmadụ, e nwere akụkọ ihe mere eme, e nwere omenala, e nwere ezi omume.' Agaghị edozi nsogbu ahụ site n'ụdị iwu na-adịghị mma kama site na mgbanwe nke otu ndị mmadụ na obodo si emetụta ọchịchị.
Akụkọ ihe mere eme nke nlele ụgwọ
Echiche nke nyocha ụgwọ sitere n'aka ndị mgbasa ozi South nwere ahụmahụ iri afọ nke ịlụ ọgụ megide njide nke obodo ha site na ọdịmma ego Northern. A sị ka e kwuwe, nsogbu ndị dị na Europe taa bụ ugboro ugboro nke akụkọ ochie. Ịchịkwa usoro ego na ọkwa mba na mba bụ isi ihe na-echegbu John Maynard Keynes mgbe ọ hụchara mmetụta 'ọchịchị nke ụlọ akụ' na nnukwu ịda mbà n'obi na 1930s. Keynes kwenyere na atumatu ga-agba ume 'euthanasia of the rentier' site na ntinye aka na njikwa ego nke gọọmentị.
Ka usoro njikwa ahụ dara na 1970s, akụ na ụba ụwa enwetela nsogbu n'ihi nsogbu, site na nsogbu ụgwọ ụgwọ Latin America nke 1980 ruo ọdịda ego na Indonesia na Thailand na 1997 na nsogbu akụ na ụba Argentina na mmalite 2000s. Maka ụlọ ọrụ ego na-adabere na North, ụgwọ ewepụtala ụzọ isi gbasaa njikwa nke ngalaba ego. Ndị mmadụ azaghachila ọnọdụ ọ bụla nke nsogbu site n'ịlụso ọgụ ọgụ - ọ bụghị site na atụmatụ amụma akọwapụtara maka ụdị njikwa ego dị nro, kama site na oku maka ịjụ ụgwọ nke obodo ha na ịchụpụ ụlọ ọrụ mba ụwa na-amanye austerity.
N'otu ọkwa arụmụka maka nyocha ụgwọ ụgwọ bụ naanị oku maka nghọta. Ọ bụrụ na ụgwọ ndị a bụ 'nke anyị' mgbe ahụ ihe kacha nta anyị nwere ike ịtụ anya bụ ịmara ihe anyị na-akwụ. Ma mmetụta ha na-aga nke ọma karị. N'okwu nke onye ndọrọndọrọ onye Irish Andy Storey, nyocha nwere ike 'wepụ ihe nkpuchi nke ike ego nke na-adọta eriri maka akụ na ụba anyị na ya mere obodo anyị'. Ọ dị mkpa karịsịa na obodo nke nọworo na-achị ọchịchị aka ike, n'ikpughe ka ndị na-agbazinye ego nke mba ụwa si kwalite ọchịchị na-akwadoghị. Ma ọbụlagodi na obodo ndị Europe, ọ na-abanye n'ime njikọ dị n'etiti ike na ego, na-ekpughe otú na nke ọdịmma akụ na ụba si arụ ọrụ.
A na-eme ọtụtụ nyocha ụgwọ na mmefu ego akpụkpọ ụkwụ, na-eji ozi ndị nwere ike ịchọta na nnwere onwe nke ozi na nyocha ndị ọzọ. Ntụle ụgwọ ụgwọ nwa amaala Brazil bụ ụzọ mbụ dị otu a na 2001. N'afọ 2006, Onye isi ala Correa mere Ecuador obodo mbụ mere nyocha gọọmentị, na-ekwupụta 'naanị ụgwọ m bụ ndị mmadụ'. N'agbanyeghị nkwado onye isi ala, nyocha ahụ bụ nnukwu ọrụ, nke na-ezute mmegide mgbe niile site n'aka ndị ọrụ obodo na-achọghị ikpughe ihe nzuzo nke ndị ọchịchị mbụ.
N'afọ 2008, kọmịshọna nyocha ahụ kwuru na ụgwọ ejirila 'mmebi a na-apụghị ịgụta ọnụ' mebie ọha Ecuador. Ọ kpọpụtara ọtụtụ ego nbinye n'ụzọ iwu na-akwadoghị, nke na-abaghị uru na nke na-apụnara mmadụ ihe bụ nke mebiri obodo akụ na ụba. Correa kwụsịrị n'ezie na ụgwọ a na-enyo enyo - usoro nkekọ. Ọbụna onye Economist kpọrọ Correa 'adịghị emebi emebi' mgbe mmefu ọha na eze bilitere n'ihi ya.
Otú ọ dị, ndị na-eme ihe ike chọrọ ka ọ gaa n'ihu n'ịjụ ụgwọ. Nke a bụ otu n'ime nsogbu nke steeti-nkwado nke usoro mkpokọta dị otú ahụ, nke mekwara ka ndakpọ olileanya n'etiti ndị na-eme ihe ike na Argentina na Brazil dị ka nkwa na-atụgharịghị na mgbanwe akụ na ụba sara mbara. Ebidola nyocha ndị gọọmentị pere mpe, mana emebeghi ya, na Argentina na Philippines, enwere nkwa karịa na Nepal na Bolivia.
Ka ọ dị ugbu a, ndị na-eme ihe ike na Zimbabwe na-arụ ọrụ nyocha iji gosipụta ọrụ nke mgbazinye ego sitere na IMF na World Bank, yana gọọmentị Northern, na-ekere na ịmepụta nsogbu na mba ahụ. Ozugbo Zimbabwe kpebiri na ọ gafere ọchịchị Mugabe, mba ahụ na-eche oke ego mgbazinye IMF ọhụrụ na njikwa akụ na ụba na-esote. Nyochaa ụgwọ bụ nzọụkwụ mbụ iji maa njikwa a aka.
Ụfọdụ na-ele anya nyocha ụgwọ dị ka 'ndị na-agbanwe agbanwe' - n'ezie azịza dị egwu bụ ka obodo kwụsị ịkwụ ụgwọ ya? N'ezie ọ dịghị mfe. Ihe ndabara anaghị aga n'ihu ozugbo - lelee nke Mugabe na Zimbabwe ma ọ bụ al-Bashir na Sudan. Njụta na ndabara nwere ike ịbụ nhọrọ kacha mma, ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nke akụ na ụba, mana ọ bụghị na-enweghị mgbu. Ọ ga-adị mkpa ka ọnụ ọgụgụ ndị bi n'otu mba na-agbasi mbọ ike nagide ihe isi ike na ikewapụ onwe ha ọ ga-enweta. Nghọta nke ọma bụ ihe dị mkpa dị mkpa.
Enweghị ike iduga ndị mmadụ ịkwado ndabara na nkwenye hiere ụzọ na 'ihe niile ga-alaghachi na nkịtị'. Ihe nwere ike ịka njọ. Dị ka onye Icelander Thorgerdun Ásgeirsdóttir dị afọ 28 kwuru mgbe ọ tụchara ntuli aka ịjụ usoro Britain na Dutch maka ịkwụghachi ụgwọ obodo ya, 'Amaara m na nke a nwere ike imerụ anyị ahụ na mba ụwa, mana ọ bara uru iguzo.'
Nghọta dị otú ahụ dịkwa mkpa ma ọ bụrụ na ndabara ga-abụ ezigbo nzọụkwụ mbụ maka mgbanwe sara mbara. Argentina wepụrụ otu n'ime mmebi iwu kachasị na akụkọ ihe mere eme na 2001, mgbe ọtụtụ afọ gbasoro ndụmọdụ IMF na-ezighi ezi. N'ụzọ akụ na ụba ọ na-arụ ọrụ - akụ na ụba malitere ịmalite ngwa ngwa. Ma ọtụtụ ndị na-eme ihe ike na-akwa arịrị maka ọdịda nke ọchịchị Argentine iji wulite na nke a site n'ịmepụta ụdị dị iche iche nke mmepe akụ na ụba. N'agbanyeghị ọganihu ngwa ngwa, ịda ogbenye na-anọgide na pasent 30, ahaghị nhata dị elu ma ọtụtụ na-aga n'ihu na-ata ahụhụ site na ụdị 'mmepe' nke ụgwọ.
Audits na Europe
O doro anya na ụgwọ na Europe nwere ọtụtụ ọdịiche na ụgwọ na South zuru ụwa ọnụ. Ndị ọchịchị aka ike ji obere ụgwọ Europe taa, ịkwụ ụgwọ ahụ agaghị eduga n'ọkwa nke ihe isi ike nke mba ndị dara ogbenye n'ezie na-enweta. Ma okwu gbasara akụ na ụba na ikesagharị ike, nke onye na-achịkwa obodo anyị na onye na-akwụ ụgwọ maka nchịkọta ike ahụ, bụ otu ihe ahụ n'ebe niile.
Kedu ihe nyocha Greek na-atụ anya ikpughe? Ọkammụta Gris na onye ndọrọndọrọ ọchịchị Costas Lapavitsas ekwuola na ya ejighị n'aka na ọtụtụ ụgwọ ọha ndị Gris bụ nke iwu kwadoro, 'nyere karịsịa na akwadola ya megidere nkwekọrịta EU nke kwuru na ụgwọ ọha agaghị agafe pasenti 60 nke GDP' - ihe ndị na-akwụ ụgwọ maara nke ọma. Goldman Sachs tara ụfọdụ ụgwọ ndị Gris iji zoo oke oke ụgwọ ndị Gris. Dị ka Lapavitsas si kwuo, anabataghị ngwugwu mgbapụta ahụ n'onwe ya dịka nlekọta ụlọ omeiwu nkịtị.
Anyị nọ na Europe na-ebi n'ime obodo nke ọdịmma ego ejirila gọọmentị anyị, na-achịkwa akụ na ụba anyị ma na-eri nri n'akụkụ niile nke ndụ anyị. Ha ejidela echiche anyị banyere ọchịchị onye kwuo uche ya - na-emebi eziokwu ahụ bụ na ezi ọchịchị onye kwuo uche ya apụghị ịdị adị n'ezie n'ime ọha mmadụ nwere ọdịiche akụ na ụba na-eto eto, ebe ndị ọrụ ụlọ akụ na-adọpụ eriri niile. Mgbalị maka ọchịchị onye kwuo uche ya enweghị ike ịtụ anya ịga nke ọma na mgba maka ọchịchị onye kwuo uche akụ na ụba. Nyochaa ụgwọ bụ ụzọ isi hụ ọchịchị onye kwuo uche ya n'ụzọ zuru oke. Nkuchi ha nwere ike inye aka meeghe ụzọ maka ezigbo ezumike na amụma akụ na ụba dara ada nke gara aga.
Ozi ndị ọzọ: Mgbasa Ozi Ụgwọ Jubili www.jubiliedebtcampaign.org.uk
Mgbasa ozi maka iwepụ ụgwọ ụwa nke atọ (French na Bekee)www.cadtm.org
Ndụ mgbe ndabara
Alan B Cibils na-eleba anya n'ụfọdụ nkuzi sitere na Argentina gbasara imekọ ihe na ndabara ụgwọ
Ọgba aghara dị ugbu a na mpaghara eurozone nwere ọtụtụ ihe ndị ahụ butere mgbagha Argentine nke 2001-2002: bailouts ugboro ugboro na-eme ka ibu ụgwọ akwụghị ụgwọ na-adịbu karịa, ndenye ndenye IMF na-ezighi ezi maka mbelata mmefu, yana mgbagha ahịa ego. Yabụ na ọ nwere ike inye aka ilele nkuzi sitere na nsogbu ụgwọ ụgwọ Argentina - yana ndabara na 2001 - iji hụ ihe na-arụ ọrụ yana ihe a ga-ezere.
Ndabere bụ nhọrọ nwere ike ime
Ahụmahụ Argentina na-egosi na ịda mbà abụghị ọdachi ọtụtụ ndị buru amụma. N'ezie, ndabara kwụsịrị ọdịda akụ na ụba afọ anọ n'efu wee nyere aka kwụsị njedebe na-enweghị ike ịgbanwe ọnụego mgbanwe na atumatu ego, na-ewepụta ihe onwunwe maka iji ọha mmadụ na-arụpụta ihe. Ma Argentina mere nke ọma iji akụrụngwa ndị a bụ ihe arụrụ arụ. Agbanyeghị, enweghị mgbagha na ndabara bụ nhọrọ ziri ezi na kacha arụ ọrụ nke ọma nyere ọnọdụ.
IMF enweghị amata? etu ma ọ bụ usoro usoro ihe eji eme ihe gbasara nsogbu ego
Otu 'otu nha dabara adaba' nke IMF maka amụma akụ na ụba na mkpebi nsogbu adaala ugboro ugboro na ọdachi gburugburu ụwa, dịka ọ na-ada na Gris, Portugal, Ireland na Spain. Mbelata mmefu ọha na eze na-akwalite IMF na-eme ka nkwụghachi ụgwọ ahụ dịkwuo omimi, dịka nwa akwụkwọ mmeghe macroeconomics ọ bụla maara. Mba Eshia na Latin America amụtala nke ọma ihe mmụta a. Nnukwu mkpokọta nchekwa mba ofesi ha na-eje ozi dị ka mkpuchi megide ịgbaso ndụmọdụ IMF ọzọ. Ọ bụ ezie na mkpokọta nchekwa nwere ike ịdị ọnụ, ọ dị obere ọnụ karịa ịgbaso ndụmọdụ IMF.
Ekwesịrị ịbịakwute ndabara n'ụzọ zuru oke na ọ bụghị naanị dị ka okwu gbasara ego
Dị ka o kwesịrị, a ga-eji ohere nke ịhazigharị ụgwọ iji mee nyocha nke ọma ụgwọ ma guzobe akụkụ, ma ọ bụrụ na ọ bụla, nke ọha ụgwọ a kwakọbara kwesịrị ịkwụ. N'agbanyeghị ezigbo akwụkwọ akụkọ na-ezighị ezi na aghụghọ, bụ nke nyere aka n'ịkwalite ụgwọ, ndị ọrụ Argentine ahọrọghị ime nyocha ụgwọ, ya mere na-akwado mmekọ rụrụ arụ nke ọchịchị aka ike ndị agha na ọchịchị Menem na De la Rúa. N'ezie, Onye isi ala Cristina Fernández de Kirchner kwuru na 2010 na ọ dịghị 'ihe ọ bụla dị ka ụgwọ na-akwadoghị', na-egbochi mgbalị ndị na-eme ihe ike na ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-emegide iji mee nyocha ụgwọ dị mkpa.
Nhazigharị ụgwọ ekwesịghị ịkwado maka ahịa ego na-atọ ụtọ
Maka usoro nhazigharị ụgwọ iji mee ka ụgwọ ụgwọ na-adịgide adịgide, ọ ghaghị ịdabere na akụ na ụba nke na-eto eto ekele maka ahịa dị n'ime ụlọ siri ike. Ka nke a wee mee, ọ dị mkpa ịnweta ego na-arụpụta ihe na nkesa ego n'ụzọ ziri ezi. Nke a bụ ihe megidere iwu 'Washington consensus' (neoliberal Economic) ndenye ọgwụ.
Ịweghachi ikike ịme mgbanwe mgbanwe onwe onye na atumatu ego bụ isi ihe maka mgbake akụ na ụba
N'okwu Argentine, dochie usoro mgbanwe mgbanwe mgbanwe mgbanwe na nhazi mgbanwe na ịnwetaghachi ego nke mba ahụ mere ka afọ isii nwee ndekọ ọganihu akụ na ụba. Iwu ndị Europe dị ugbu a, nke emebere dị ka ndenye iwu akụ na ụba nke ọdịnala si dị, enyeghị ohere maka amụma mgbasawanye achọrọ na nlaazu ego. Ọ bụrụ na iwu ndị a dịgidere, a gaghị enwe nhọrọ ma ọ bụghị ịpụ na nhazi ahụ wee laghachi na ego mba, nke ọchịchị.
Ozi ọma ahụ bụ na e nwere ndụ mgbe ndabara. N'ezie, ndụ na-apụta mgbe ndabara gasịrị. Agbanyeghị, ọ dị oke mkpa ịkwụsị na mmachi akụ na ụba neoliberal ma ọ bụrụ na nkwado na ikesa nke ọma nke mkpụrụ nke mbọ obodo bụ ebumnuche.
Alan B Cibils bụ onye isi oche nke ngalaba akụ na ụba ndọrọ ndọrọ ọchịchị na Universidad Nacional de General Sarmiento na Buenos Aires.
Na-ebuli mkpuchi na shark mbinye ego
Nick Dearden gbara onye na-akwado Brazil Maria Lucia Fattorelli ajụjụ ọnụ gbasara nyocha ụgwọ ụgwọ na Brazil na Ecuador
Kedu ọganihu ị nwetara na nyocha ụgwọ?
Ebe ọ bụ na 1988 iwu obodo Brazil agụnyela ọrụ ijide nyocha ụgwọ ọrụ, mana emebeghị ya. N'afọ 2000, anyị haziri otu onye na-ewu ewu na ihe karịrị nde mmadụ isii tụrụ vootu ka ha kwụsị ịkwụ ụgwọ ahụ ruo mgbe e mere nyocha ahụ. Anyị weghaara okwu ahụ n'aka anyị ma guzobe Audit Citizen Debt Audit, nke na-achọ ime nyocha, ịkụziri, chịkọta na nyochaa arụmụka iwu.
Na 2009 anyị nwetara ihe e kere eke nke ukara Commission maka nyocha nke ụgwọ. A kpọkwara anyị òkù isonye na nyocha ụgwọ ụgwọ Ecuador nke Onye isi ala Correa nyere na 2007.
Kedu ihe nyocha nwa amaala na nyocha ndị omeiwu chọtara na Brazil?
Ụlọ ọrụ ndị omeiwu chọpụtara na 'usoro ụgwọ' nke mba ụwa na-anọgide na-emepụta ụgwọ ọhụrụ iji kwụọ ụgwọ ndị gara aga. Ụgwọ ọhụrụ na-ebuwanye ibu mgbe niile, n'agbanyeghị nnukwu ụgwọ ọrụ ọrụ. Nnyocha anyị gosipụtara na akụkụ bụ isi nke nnukwu ụgwọ Brazil bụ ọnụ ahịa ọmụrụ nwa dị elu, nke pụtara na ọ pụtaghị ezigbo uru na mba ahụ.
Gọọmentị gbanwere ụgwọ 'mpụga' Brazil ka ọ bụrụ ụgwọ 'ime', mana ọ ka ji ya n'ụgwọ ụlọ akụ mba ofesi. Ọ na-eto ngwa ngwa na nkwụghachi ụgwọ ruru pasenti 45 nke mmefu ego mba na 2010. Ya mere, n'agbanyeghị na ọ bụ mba ụwa nke asaa kasị ukwuu, Brazil ka nwere ihe karịrị ọkara nke ndị bi na ya na-ebi na ịda ogbenye.
N'agbanyeghị nchoputa ya siri ike, kọmitii ahụ akwadoghị nyocha ụgwọ zuru oke. Agbanyeghị, ndị omeiwu asatọ sonyeere ndị omeiwu ka ha weta akụkọ ọzọ, nke gara n'ihu n'ikpughe mmetụta iwu na-akwadoghị na mmebi nke ụgwọ Brazil - ọbụlagodi na-achọpụta na ụfọdụ akụkụ dị na nkwekọrịta ụgwọ ahụ mebiri iwu.
Kedu ihe nyocha ahụ chọpụtara na Ecuador?
Nleba ahụ kpughere nsogbu dị iche iche nke akụkọ ihe mere eme ụgwọ Ecuador. Karịsịa, ọnụ ọgụgụ dị nta nke nnukwu ụlọ akụ mba ụwa gbagoro ọtụtụ n'ime ụgwọ ahụ jisie ike na-amanye ụgwọ na Ecuador na 1970s, wee gbanwee ụgwọ ndị ahụ na 1980s, n'okpuru nrụgide sitere n'aka ndị na-akwụ ụgwọ nke nwere nnukwu ụlọ akụ, IMF na Ọchịchị ndị ugwu. E mezigharịrị ụgwọ ndị dị ntakịrị ntakịrị na ọnụ ahịa ha zuru oke, yana ọnụ ahịa ọmụrụ nwa ọjọọ na usoro iwu na-akwadoghị.
Ihe akaebe nke ọtụtụ iwu na-akwadoghị nyere Onye isi ala Correa kwụsịtụ ịkwụ ụgwọ ọmụrụ nwa wee kwenye ịkwụ naanị pasenti 30 nke ihu uru nke 'ụgwọ mbikọ' ya. O gosiputara na obodo nwere ike kwụsịtụ ịkwụ ụgwọ wee nweta nsonaazụ dị mma ma akuko nyocha edeputara nke ọma kwadoro ya.
Olee otú gọọmenti na ndị otu obodo si jiri ihe a rụpụtara?
Na Ecuador obodo a haziri nke ọma na nyocha ahụ emeela ka ndị na-eme ihe na-eme mkpọsa maka ikpe ziri ezi akụ na ụba ka ukwuu - na-akwalite ụlọ ọrụ ego ọhụrụ dị ka Bank of South, njikwa nke isi obodo na ụlọ ikpe ndị a ma ama iji kpee ikpe maka ikpe ziri ezi akụ na ụba na ụgwọ ụlọ.
Na Brazil, gọọmentị ejibeghị ohere nyocha ahụ wee gaa n'ihu na-eleghara oku maka nyocha ụgwọ ụgwọ akụkụ n'ihi na mkpọsa ntuli aka nke ndị isi a na-eme ntuli aka na-enweta ego site n'aka ndị na-ahụ maka ego na akụkụ ụfọdụ n'ihi ike nke ahịa ego na-emebi gọọmentị.
Mgbasa ozi megide ụgwọ ahụ siri ike karị mgbe Lula ghọrọ onyeisi oche. Ruo afọ 20 ọ megidere ụgwọ ahụ mana dị ka onye isi ala ọ jigidere ihe ùgwù nke 'usoro ụgwọ'. N'ezie, ihe bịara ka njọ mgbe Brazil kwụghachiri ụgwọ IMF ya na 2005. Ọtụtụ ndị mmadụ weere nke a ka ọ bụrụ njedebe nke okwu ahụ, mgbe n'ezie ọ bụ akụkụ dị ntakịrị - nanị pasent 2 - nke ụgwọ Brazil.
E wezụga nke ahụ, ụgwọ anyị ji gbanwere aka. Iji kwụọ ụgwọ a n'ihu na IMF, Brazil weere ụgwọ ọhụrụ na nke dị oke ọnụ. Ebe ọmụrụ nwa IMF dị pasentị 4, mbikọ ụgwọ ọhụrụ ahụ bu ọmụrụ nwa nke 7.5–12 pasent maka nkekọ mpụga yana pasentị 19 maka nkekọ ụlọ. Ọzọkwa nke a mebiri obodo ahụ site na nnukwu uru nke ndị na-akwụ ụgwọ.
Ọ dị ka enwere nnukwu ihe egwu na steeti nwere ike imekọba usoro nyocha ahụ. Kedu ka a ga-esi wulite nkuzi ndị a na nyocha n'ọdịnihu, ọkachasị na Europe?
Naanị ihe ngwọta m na-ahụ iji gbochie ya bụ inye ndị obodo ike. Ọ bụ ya mere o ji dị mkpa ịmalite ozugbo na nyocha ụmụ amaala, gụnyere ọtụtụ òtù dị ka o kwere mee - n'ihi na nsogbu ụgwọ na-emetụta ndụ onye ọ bụla. Ka ndị mmadụ na-amalite ịghọta 'usoro ụgwọ' na nsonaazụ nyocha, ọ na-esiri gọọmentị ike ịkwado usoro ahụ.
Ụzọ yiri nke ahụ ndị na-arụ ọrụ ugbu a na Europe ka ejiworo mepụta 'ụgwọ ọha' na Latin America kemgbe 1970s. Ahụmahụ nke nyocha ụgwọ ụgwọ na Ecuador na Brazil egosila na n'ime afọ 40 gara aga, a na-eji ụdị ụgwọ a na nkekọ dị ka usoro iji nyefee akụ ọha na eze na mpaghara ego nkeonwe.
Ebe ọ bụla ewerela ego ọha. Anyị enweghị ike iji ọrụ anyị na ndụ anyị na-akwụ ụgwọ ezighi ezi.
Maria Lucia Fattorelli bụ onye so na kọmishọna nyocha ụgwọ ụgwọ Ecuador, onye ndụmọdụ na kọmishọna nke ụgwọ ọha na Brazil na onye nhazi nke nyocha ụgwọ ụmụ amaala.
Agu nke agbaghi ebi
Ireland emeela otu n'ime mgbanwe mmefu ego kachasị ukwuu na ụwa bara ọgaranya kemgbe mmalite nke nsogbu akụ na ụba, yana e20 ijeri ụtụ isi na-abawanye na mbelata mmefu. Mana nzaghachi ọhaneze emechiela. Andy Storey na-akọ
Na Ista Mọnde 2011, ndị ikpe ziri ezi na ndị na-ahụ maka ihe ndị ruuru mmadụ bụ Action from Ireland (Afri) wepụtara ụdị satirical nke mkpọsa nnwere onwe nke Irish na 1916 na ili Arbor Hill na Dublin, ebe e liri ndị isi nke Ista Rising. Onye na-eme ihe nkiri na onye edemede bụ Donal O'Kelly gụpụtara ọkwa ọhụrụ ahụ n'aha ndị nwe ụlọ ndị e kwere ego ndị Irish ego ego site na nkwa ụlọ akụ nke 2008 nke manyere gọọmentị Irish ibuli taabụ maka mfu nke ụlọ akụ Irish:
'Anyị na-ekwupụta ikike nke ndị ọkaibe na ikike nke Ireland, yana na njikwa na-enweghị njedebe nke ọdịnihu Irish, ịbụ onye ọchịchị na enweghị ike imeri . . . Ndị oke njide nwere ikike, ma kwuo ugbu a, nkwado nke onye Irish ọ bụla na nwanyị Irish ọ bụla.'
'Ndị ntule ego amaghi gị' bịanyere aka na nkwupụta a yana iyi mkpuchi ihu nke O'Kelly gosipụtara ọdịdị na-adịghị mma nke ndị na-akwụ ụgwọ bụ ndị agbanyere ọdịnihu Ireland.
N'ụzọ dị ịrịba ama, enwere oke iwe ọha na eze na Ireland maka mmekọrịta a jọgburu onwe ya nke ụgwọ onwe onye. Nke a bụ n'agbanyeghị na ihe karịrị ijeri €20 nke 'mgbanwe mmefu ego' (mmụba ụtụ isi na mbelata mmefu) emeela kemgbe nsogbu ahụ mebiri. N'okwu onye Ireland bụ́ ọkà mmụta akụ̀ na ụba bụ́ Karl Whelan, nke a bụ 'otu . . . €4,600 kwa onye. . . mmezi mmefu ego kachasị ukwuu a hụrụ n'ebe ọ bụla n'ụwa akụ na ụba dị elu n'oge a'. A ga-enwe ihe ruru ijeri euro 6 na mbelata mmefu na mmụba ụtụ isi na 2011, yana nkezi kwa afọ nke ihe dị ka ijeri euro 3 maka afọ atọ na-abịa.
Enweghị ọrụ karịrị pasentị 14 (446,800 mmadụ), yana ihe karịrị ụzọ abụọ n'ụzọ ise n'ime ogologo oge na okike. A na-eme atụmatụ ọpụpụ na ihe dị ka 60,000 kwa afọ. Na akụ na ụba, ọ bụghị ihe ijuanya, na-emikpu na nlaazu, na ntinye ego gbadara ihe karịrị € 48 na nke ọ bụla n'ime 2006 na 2007 ruo ntakịrị ihe karịrị € 18 ijeri na 2010. Isi obodo, dị ka ọkà mmụta mmekọrịta ọha na eze Irish Kieran Allen si kwuo ya, aga n'ihu. iku.
Ya mere, gịnị mere na ndị mmadụ anaghị apụ n'okporo ámá na-enupụ isi? Ọrụ dị mkpa bụ na enweghị onye isi n'aka ọtụtụ ndị otu ndị ọrụ, bụ ndị ogologo oge ha na-emekọ ihe ọnụ na mkparịta ụka ha na gọọmentị mebiela agụụ ọ bụla maka mgba ha nwere. Otu mgbasa ozi hegemonic na-ekwusi ike na 'ọ dịghị ihe ọzọ', n'etiti egwu sitere na egwu nke enweghị ọrụ na ọbụna enweghị ebe obibi - otu onye n'ime ezinụlọ ise na-ata ahụhụ site na 'mgbara ego na-adịghị mma' (ụlọ ha dị obere karịa nnyefe). Ọzọkwa, ọtụtụ ndị na-etinye olileanya ha na ntuli aka nke February 2011, bụ́ mgbe a chụpụrụ ọchịchị nke na-ahụ maka nsogbu ahụ, nanị maka onye ga-anọchi ya ga-agbaso kpọmkwem otu ụkpụrụ nke ịkwụghachi ụgwọ na austerity.
Kedu otu esi ewelite iwe dị mkpa? Otu ntinye ga-abụ ibuli ihe nkpuchi nke ndị na-ahụ maka ego na-ezo na kpughee eziokwu nke wayo na anụ ọhịa ha. Isi ihe dị n'etiti bụ ịtọghe webụ nzuzo na gburugburu ụgwọ ahụ wee chọpụta onye gbazinye ihe onye, mgbe na maka ebumnuche. A na-atụ anya na opekata mpe, ụfọdụ n'ime ụgwọ a ga-achọpụta na 'ezighi ezi' ma nwee ike, yabụ, a ga-ajụ ya.
Afri na ụfọdụ ụlọ ọrụ ndị ọzọ (ụgwọ na mmepe Ireland na otu ndị ahịa) ewepụtala nyocha ụgwọ na Ireland. Obere otu ndị gụrụ akwụkwọ nọọrọ onwe ha - ndị nwere ọkachamara na akụnụba, ego na ọzụzụ ndị metụtara ya - na-agbagharị n'akwụkwọ ahụ iji hụ ma ha nwere ike ịza ajụjụ dị iche iche. Ihe kachasị mkpa bụ: onye ka ụgwọ ụlọ akụ (nke steeti ahụ weere ọrụ maka ya) ji ya?
Anyị enweela enyo anyị. Otu atụmatụ bụ na ndebanye pasent 50 maka ụgwọ nke mba EU ga-ekpochapụ ijeri euro 850 nke isi obodo na ụlọ akụ German na French naanị. Iji kwụsị ime nke ahụ, a na-enyefe ego site n'aka ndị na-atụ ụtụ isi Europe na European Central Bank site na Ireland, Portugal na Gris na ụlọ ọrụ ego nke Germany, France na ebe ndị ọzọ. Nke a bụ ezi uche nke ihe a na-akpọ bailouts.
Andy Storey bụ onye nkuzi na ụlọ akwụkwọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị na mmekọrịta mba ụwa, Mahadum Mahadum Dublin. Maka ozi ndị ọzọ gbasara ọrụ Afri na nyocha ụgwọ ụgwọ Irish, hụ: www.afri.ie
Nick Dearden bụ onye nduzi mkpọsa ụgwọ ụgwọ jubilii.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye