Ndị mmadụ nwere ike ịgbaji nke ukwuu nke na eziokwu nke otu a na-esi emegbu ha adịghị 'eme ka ha nwere onwe ha' kama kama na-eme ka ha daa mbà? Ụdị nhụsianya a emela na United States?
Ụfọdụ ndị ọchịchị aka ike hà na-achọ n'ezie ka anyị nụ otú e siworo mebie anyị n'ihi na ha maara na imechu ihu n'ihi mmegbu pụtara ìhè ga-eme ka anyị daa mbà?
Kedu ihe agha emepụtala ọnụ ọgụgụ US dara mbà n'obi, na-enweghị obi ike na nkụda mmụọ?
nwere ike ihe ọ bụla a ga-eme iji tụgharịa nke a?
Ndị mmadụ nwere ike ịgbaji nke ukwuu nke na eziokwu nke otu a na-esi emegbu ha adịghị 'eme ka ha nwere onwe ha' kama kama na-eme ka ha daa mbà?
Ee. A na-akpọ ya "ọrịa mmegbu." Kedu ka ndị na-akparị mmadụ, ndị di na nwunye, ndị isi, ụlọ ọrụ, na gọọmentị si ejikwa? Ha na-akwanye ụgha, mmekpa ahụ nke mmetụta uche na nke anụ ahụ, na ikpe na-ezighị ezi n'ihu ndị ha metụtara, na mgbe ndị ihe metụtara na-atụ egwu ịpụ na mmekọrịta ndị a, ha na-esiwanye ike. Ya mere, onye mmegbu ahụ na-eme ka ndị ha na-emegbu rie ọbụna ụgha, mmegbu, na ikpe na-ezighị ezi, na-eme ka ndị a na-emegbu emegbu na-esiwanye ike ka ha na-anọgide na mmekọrịta ndị a.
Ịmara eziokwu nke mmetọ ha ọ na-eme ka ndị mmadụ nwere onwe ha mgbe ha nọ n'ime ọrịa mmetọ ndị a?
Mba. Maka ndị nwere ọrịa mmetọ ahụ, eziokwu nke ido onwe ha n'okpuru mmegbu na-emenye ihere karịrị ihe ihere; ọ nwere ike ime ihere - ọ dịghịkwa ihe na-egbu mgbu karịa ihere. Mgbe mmadụ enweelarị mmetụta na-akụda ya na nkụda mmụọ, ọ ga-abụ na ọ ga-azaghachi ihe mgbu nke ihere abụghị ihe na-ewuli elu, kama ọ na-anwa imechi ma ọ bụ wepụ onwe ya na mgbu a. O yighị ka eziokwu nke mmegbu mmadụ na-eweda n'ala ga-eme ka mmadụ nwee ike ime ihe ndị na-ewuli elu.
Ụdị nhụsianya a emela na US?
Na United States, nde mmadụ 47 enweghị mkpuchi ahụike, ọtụtụ nde ndị ọzọ enweghị mkpuchi mkpuchi ahụike ma ọ bụ ịchụpụ ọrụ na ịlanarị mkpuchi ha. Mana n'agbanyeghị na ndị isi ha họpụtara na-ere ụlọ ọrụ inshọransị ugbu a, ọ nweghị mwụfu nke ọtụtụ nde ụmụ amaala US n'okporo ụzọ Washington, DC, na-eme ngagharị iwe a.
Ntuli aka na-egosi na ihe ka ọtụtụ n'ime ndị America na-emegide agha US na Afghanistan na Iraq yana nkwụghachi ụgwọ ndị na-atụ ụtụ isi nke ụlọ ọrụ ego, ma ọ bụ naanị ụmụ amaala US ole na ole agbaghawo ọnọdụ ndị a.
Cheta ntuli aka onye isi ala US nke afọ 2000? Nke ahụ bụ nke Al Gore nwetara vootu 500,000 karịa George W. Bush. Nke ahụ bụkwa nke Ụlọikpe Kasị Elu nke United States kagburu iwu Ụlọikpe Kasị Elu nke Florida nyere ka a gụọ votu Florida na-ese okwu na mkpebi ndọrọ ndọrọ ọchịchị 5-4, bụ nke Ọkàikpe John Paul Stevens na-ekwenyeghị na ya kwuru, sị: “Ọ bụ ezie na anyị nwere ike ọ gaghị ama n'ụzọ zuru ezu. o doro anya na njirimara onye meriri na ntuli aka onye isi ala nke afọ a, njirimara onye na-efunahụ ya doro anya nke ọma. Ọ bụ ntụkwasị obi nke mba ahụ na onye ọka ikpe dị ka onye na-elekọta iwu na-adịghị ele mmadụ anya n'ihu." N'agbanyeghị nke a, ọbụna nke a kpasuru ndị ngagharị iwe.
Mgbe ndị mmadụ gbajiri agbaji, ha enweghị ike ime ihe n'eziokwu nke ikpe na-ezighị ezi. Ọzọkwa, mgbe ndị mmadụ gbajiri agbaji, eziokwu ndị ọzọ banyere otú e si megbuo ha pụrụ ime ka e mee ihere banyere otú ha si kwere ya. Na ihere, dị ka egwu, bụ otu ụzọ ọzọ anyị si agbajikwa nke uche.
Citizensmụ amaala US anaghị eme mkpesa na ikpe na-ezighị ezi pụtara ìhè n'ihi otu ihe ahụ ndị mmadụ na-enweghị ike ịhapụ ndị di na nwunye ha na-akparị ha: Ha na-eche na ha enweghị enyemaka ime mgbanwe. Ka anyị na-emeghị ihe, otú ahụ ka anyị na-esikwu ike. Na n'ikpeazụ iji merie mmechuihu na-egbu mgbu n'ihi enweghị ọrụ n'ihu onye mmegbu, anyị na-akwaga na-emechi ọnọdụ ma jiri usoro mgbapụ dị ka ịda mbà n'obi, ịṅụ ọgwụ ọjọọ na ihe ndị ọzọ, nke na-eme ka anyị ghara ime ihe. Nke a bụ usoro ọjọọ nke ọrịa niile na-adịghị mma.
Ụfọdụ ndị ọchịchị aka ike hà na-achọ n'ezie ka anyị nụ otú e siworo mebie anyị n'ihi na ha maara na imechu ihu n'ihi mmegbu pụtara ìhè ga-eme ka anyị daa mbà?
Enwere ike.
Obere oge tupu ntuli aka onye isi ala US nke afọ 2000, ọtụtụ nde ndị America hụrụ vidiyo George W. Bush ka ọ na-akparị otu ndị bara ọgaranya, “Kedu igwe mmadụ n'abalị a: ndị nwere na ndị nwere ihe ọzọ. Ụfọdụ ndị mmadụ na-akpọ gị ndị isi; M na-akpọ gị ntọala m." N'agbanyeghị nke ahụ, ọbụlagodi n'ụdị okwu mkpasu iwe ndị a, iri nde nde ụmụ amaala US bụ ndị bịara ileda Bush na mpako ya nọgidere na-aga n'ihu n'ihu ntuli aka onye isi ala na-abụghị onye kwuo uche ya na 2000.
Ikekwe "amamihe ndọrọ ndọrọ ọchịchị" nke ọchịchị Bush-Cheney bụ na ha ghọtara nke ọma na ndị America gbajiri agbaji nke na ọchịchị ahụ nwere ike ịpụ na ihe ọ bụla dị nso. Na ka ndị mmadụ na-eme ihe ọ bụla banyere buut slamming na ihu ha, ndị na-adịghị ike na-aghọ.
Kedu ihe agha emepụtala ọnụ ọgụgụ US dara mbà n'obi, na-enweghị obi ike na nkụda mmụọ?
Mmekọrịta gọọmentị na ụlọ ọrụ US ejirila oke egbe na ụjọ mebie ndị Amerịka, ndị na-ahazi otu ọrụ, na ndị ọzọ na-agbagha na ndị na-akwado ya. Mana taa, ọtụtụ ụmụ amaala US na-agbaji site n'ụjọ ego. Enwere ụgwọ iwu nwere ike ime ma ọ bụrụ na anyị na-ekwu okwu megide ikike dị ike, yana ụdị ụgwọ ọ bụla ọzọ ma ọ bụrụ na anyị agbasoghị ọrụ ahụ. Ndị na-eto eto na-agbaji site na ụgwọ mbinye ego mahadum na egwu nke enweghị mkpuchi ahụike.
A na-agbaji ọnụ ọgụgụ ndị US site na mwepu ọha mmadụ nke atumatu ụlọ ọrụ na gọọmentị mepụtara. A 2006 Nyocha Amụma American ọmụmụ ("Social Isolation in America: Changes in Core Discussion Networks over two years") kọrọ na, na 2004, pasent 25 nke ndị America enweghị otu onye ntụkwasị obi. (Na 1985, pasent 10 nke ndị America kọrọ na ha enweghị otu onye nwere ntụkwasị obi.) Ọkà mmụta mmekọrịta ọha na eze Robert Putnam, n'akwụkwọ 2000 ya, Bowling naanị, na-akọwa otú njikọta mmekọrịta si na-apụ n'anya n'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ akụkụ ọ bụla nke ndụ US. Dịka ọmụmaatụ, enweela mbelata dị ukwuu na ihu na ihu na ndị agbata obi na ndị enyi n'ihi ime obodo, njem njem, ntụrụndụ eletrọnịkị, nrụgide oge na ego na mgbanwe ndị ọzọ sitere na atumatu gọọmentị na ụlọ ọrụ. Na ihe omume otu na ụzọ ndị ọzọ ma ọ bụ n'usoro ndị mmadụ na-enye ibe ha nkwado dị mkpa iji guzogide mmegbu ebelatawokwa.
Anyị na-agbajikwa site na njikọ aka ụlọ ọrụ na gọọmentị nke mere ka ọtụtụ n'ime anyị ghara ịchịkwa ma a bịa n'ihe ndị dị mkpa nke ndụ, gụnyere inye anyị nri. Na anyị, dị ka ọtụtụ ndị ọzọ nọ n'ụwa, na-agbajikwa site n'ịmekọrịta ụlọ ọrụ na-ekewapụ anyị na anyị bụ isi mmadụ. Ọmụmaatụ ole na ole:
Ụlọ akwụkwọ na mahadum: Ọtụtụ ụlọ akwụkwọ ọ̀ na-akụziri ndị na-eto eto ka ha na-eme ihe—ma ọ bụ ime ihe ike? Ọtụtụ ụlọ akwụkwọ na-akụziri ndị na-eto eto na ha nwere ike imetụta gburugburu ha - ma ọ bụ na ha agaghị enye nsogbu? Ụlọ akwụkwọ ọ na-enye ihe atụ nke ụlọ ọrụ onye kwuo uche ya - ma ọ bụ ihe atụ nke ndị ọchịchị?
Ogologo ndepụta nke ndị nkatọ ụlọ akwụkwọ sitere na Henry David Thoreau ruo John Dewey, John Holt, Paul Goodman, Jonathan Kozol, Alfie Kohn, Ivan Illich, na John Taylor Gatto ekwuola na ụlọ akwụkwọ abụghị ihe na-erughị obere ọha mmadụ: ihe ndị na-eto eto. Ahụmahụ n'ụlọ akwụkwọ bụ ụzọ isi mepụta ọha mmadụ n'ọdịnihu. Ụlọ akwụkwọ bụ ebe ụmụaka - site n'ụjọ - mụta irube isi n'iwu ndị ọchịchị ha na-enweghị nkwanye ùgwù maka, na ịmegharị ihe ndị ha na-ahụkarị na-abaghị uru. Ndị a bụ ụzọ dị mma isi mebie mmadụ.
Taa, kọleji na mahadum US na-aghọwanye ebe ndị na-eto eto na-enweta naanị nzere nzere - baajị nke nnabata maka ndị ọrụ ụlọ ọrụ - n'ọnọdụ maka ịmụta ịnakwere ọchịchị ọchịchị na itinye ụgwọ n'ohu.
Ụlọ ọrụ ahụike uche: Aldous Huxley buru amụma na ọha na eze ọgwụ nke oge a, "[M] adịghị ka m zuru oke na kaadị," ka o kwuru, "na a ga-enwe n'ime ọgbọ na-abịa ma ọ bụ otú usoro ọgwụ na-eme ka ndị mmadụ hụ ohu ha n'anya."
Taa, ọnụ ọgụgụ na-arịwanye elu nke ndị mmadụ na US bụ ndị na-adịghị erube isi n'ikike bụ ndị a na-achọpụta na ha nwere ọrịa uche na ọgwụ ndị na-agwọ ọrịa uche na-eme ka ha ghara inwe nkụda mmụọ, iwe, na mmetụta ndị ọzọ na-adịghị mma, si otú a na-eme ka ha kwenye na ndị nwere ike ịchịkwa.
Nsogbu mmegide mmegide (ODD) bụ nchọpụta na-ewu ewu maka ụmụaka na ndị nọ n'afọ iri na ụma. Ihe mgbaàmà gọọmentị nke ODD gụnyere, "na-ajụkarị ma ọ bụ jụ irube isi na arịrịọ ma ọ bụ iwu ndị okenye," na "na-eso ndị okenye na-arụ ụka." Mmeghachi omume ọbụna karịa ndị ọchịchị na-emegbu onwe ha karịa nkwupụisi nke ODD bụ ụfọdụ ụdị enweghị ike ime ihe - dịka ọmụmaatụ, nsogbu nlebara anya hyperactivity (ADHD). Nnyocha na-egosi na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ụmụaka niile a chọpụtara na ha nwere ADHD ga-aṅa ntị n'ihe omume ndị ha na-enwe n'ezie ma ọ bụ nke ha họọrọ. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, mgbe ụmụaka ndị a na-akpọ ADHD na-enwe oge dị mma ma na-achịkwa, "ọrịa" ahụ na-apụ.
Mgbe ụmụ mmadụ na-atụ ụjọ nke ukwuu na agbajikwa iji mee mkpesa, ha nwere ike ịmalite "mgbanwe na-eme ihe ike" site n'ịda mbà n'obi, ịṅụbiga mmanya ókè, ma ghara ime ihe ọ bụla - nke a bụ otu ihe mere alaeze Soviet ji daa. Otú ọ dị, nrịanrịa / ịgwọ ọrịa nke nnupụisi na "ọgwụgwọ" ọgwụ emewo ka ike nke ọbụna mgbanwe mgbanwe a na-adịghị ike.
Television: N'akwụkwọ ya Arụmụka anọ maka iwepụ ihe onyonyo (1978), Jerry Mander (mgbe ọ tụlechara ndị nkatọ nchikota dị ka George Orwell, Aldous Huxley, Jacques Ellul, na Ivan Illich) chịkọtara ndepụta nke “Ọnọdụ Kwesịrị Ekwesị asatọ maka Ifuru nke Ọchịchị Ọchịchị.”
Mander kwuru na telivishọn na-enyere aka ịmepụta ọnọdụ asatọ maka imebi ọnụ ọgụgụ mmadụ. Television, ọ kọwara, (1) na-ejide ndị mmadụ ka ha ghara ịma onwe ha - na ihe mmadụ bụ; (2) na-ekewa ndị mmadụ na ibe ha; (3) na-emepụta enweghị uche; (4) na-etinye uche ma na-emeju ụbụrụ ahụ n'ahụmahụ na echiche a haziri ahazi; (5) na-agba ume iji ọgwụ eme ihe iji belata enweghị afọ ojuju (ebe TV n'onwe ya na-emepụta mmetụta dị ka ọgwụ, nke a gbakọtara na 1997 US Food and Drug Administration na-eme ka iwu nke mgbasa ozi ọgwụ ọgwụ na-enye ume); (6) centralizes ihe ọmụma na ozi; (7) kpochapụ ma ọ bụ "mepụta ihe ngosi nka" omenala ndị ọzọ iji kpochapụ ntụnyere; na (8) na-akọwaghachi obi ụtọ na nzube nke ndụ.
Azụmahịa nke Damn nso Ihe niile: Ọ bụ ezie na ọnọdụ ime mmụọ, egwú, na sinima nwere ike ịbụ ihe na-akpata mgbanwe, oké ahịa nke ihe ndị a nile emewo ka ikike ha nwee ike ime ka nnupụisi sie ike. Ya mere ugbu a, ihe ọjọọ n'akụkụ ihe niile - ọ bụghị naanị okpukpe a haziri ahazi - aghọwo "ndị na-eso ụzọ nke ọha mmadụ."
Ọrụ izizi nke ụmụ amaala US abụghịzi nke “nwa amaala” kama nke “onye ahịa.” Ọ bụ ezie na ụmụ amaala maara na ịzụ ahịa na ire ere n'ime obodo na-ewusi obodo ahụ ike nakwa na nke a na-ewusi ọchịchị onye kwuo uche ya ike, ndị na-azụ ahịa na-eche naanị maka azụmahịa kacha mma. Ọ bụ ezie na ụmụ amaala ghọtara na ịdabere na onye na-akwụ ụgwọ na-abụghị onye bụ ụdị ịgba ohu, ndị na-azụ ahịa na-enwe obi ụtọ na kaadị kredit nke na-enye obere APR dị ala.
Iri nri na-agbaji ndị mmadụ site n'imebi njikọ nke mmadụ, ịmekọrịta nnabata onwe onye, kpochapụ ntụkwasị obi onwe onye, na-ekewapụ ndị mmadụ na mmeghachi omume mmetụta uche mmadụ nkịtị, na site n'ịre echiche nke zụrụ ngwaahịa - ọ bụghị onwe ha na obodo ha - bụ nzọpụta ha.
Enwere ike ịme ihe iji tụgharịa nke a?
Mgbe ndị mmadụ na-ejide onwe ha na ọrịa ọrịa mmegbu na-eweda ala, eziokwu ndị ọzọ gbasara mmechuihu ha na-emegbu ha anaghị eme ka ha nwere onwe ha. Ihe na-eme ka ha nwere onwe ha bụ mmụọ.
Gịnị na-enye ndị mmadụ mmụọ? Agbamume. Obere mmeri. Ụdị omume obi ike. Na ihe ọ bụla na-enyere ha aka ịpụ n'okirikiri ọjọọ nke mgbu, mechie, imechi, ihere n'ihi enweghị ike imegharị ahụ, ihe mgbu na ihe ndị ọzọ.
Ndị ikpeazụ m ga-atụgharị maka enyemaka n'ịkwalite ọnụ ọgụgụ ndị dara mbà n'obi bụ ndị ọkachamara ahụike uche - ọbụlagodi ndị na-enupụghị isi megide mmekọrịta ọkachamara ha. Ọtụtụ n'ime nka nke relighting ọkụ pilot na-achọ nkà na-adịghị ahọrọ ndị ọkachamara ahụike uche ma ọ bụ na-azụghị ha na. Kpọmkwem, talent ndị a chọrọ bụ enweghị atụ egwu gburugburu oyiyi, spontaneity, na maa mgbochi ikike. Mana ndị a abụghị àgwà ụlọ akwụkwọ ahụike ma ọ bụ ụlọ akwụkwọ gụsịrị akwụkwọ na-ahọrọ ma ọ bụ na-agba ume.
Ndị ọkachamara ahụike uche na-elekwasị anya na mgbaàmà na mmetụta na-emekarị ndị ọrịa na-ewere onwe ha na ọnọdụ ha nke ukwuu. N'ụzọ dị iche, ndị nwere nkà n'ọrụ nke ịnọgide na-enwe mmụọ na-eguzogide ụdị ịrapara onwe onye a. Dịka ọmụmaatụ, na nnọkọ ajụjụ na azịza sochiri okwu Noam Chomsky (nke a kọrọ na Ịghọta Ike: Chomsky dị mkpa, 2002), otu nwoke dara mbà n’obi n’etiti ndị na-ege ntị jụrụ Chomsky ma ọ̀ dịtụla mgbe o nwetụla oge enweghị olileanya. Chomsky zara, sị: “Ee, ná mgbede ọ bụla . . "
Ọ bụrụ na ịchọrọ inwe mmetụta nke enweghị olileanya, enwere ọtụtụ ihe ị ga-eche na enweghị olileanya. Ọ bụrụ na ịchọrọ ịrụ ọrụ nke ọma, gịnị bụ ohere na ụdị mmadụ ga-adị ndụ ruo narị afọ ọzọ, ikekwe ọ gaghị adị elu. Mana m na-ekwu, gịnị bụ isi ihe? . . . Nke mbụ, amụma ndị ahụ apụtaghị ihe ọ bụla - ha bụ naanị ngosipụta nke ọnọdụ gị ma ọ bụ àgwà gị karịa ihe ọ bụla ọzọ. Ma ọ bụrụ na i mee ihe n'echiche ahụ, ị na-ekwe nkwa na ọ ga-eme. Ọ bụrụ na ị na-eme ihe na-eche na ihe nwere ike ịgbanwe, nke ọma, ma eleghị anya, ha ga-. Ọ dị mma, naanị nhọrọ ezi uche dị na ya, nyere nhọrọ ndị ahụ, bụ ichefu enweghị nchekwube."
Isi ihe dị n'ọrụ nke ịnọgide na-enwe mmụọ abụghị iji eziokwu a kpọsara kpọrọ ihe nke ukwuu. Na mmalite 1960s, mgbe ọnụ ọgụgụ ka ukwuu na US kwadoro ntinye aka ndị agha na Vietnam, Chomsky bụ otu n'ime ụmụ amaala US na-emegide ya. N'ileghachi anya azụ n'oge a, Chomsky chegharịrị, "Mgbe m tinyere aka na agha mgbochi Vietnam, ọ dị m ka ọ dị m. agaghị ekwe omume na anyị ga-enwe mmetụta ọ bụla. . . Ya mere, ileghachi anya azụ, echere m na nlele m nlere 'olileanya' ahụ enweghị nchekwube: ọ dabere na nghọtahie zuru oke. Enwere m nnọọ obi ụtọ n'ihe m gụrụ. "
Echiche elitist bụ na ndị mmadụ adịghị agbanwe agbanwe n'ihi na ha amaghị nsogbu ha ma ọ bụ amaghị ihe ngwọta. Elitist "ndị enyemaka" na-eche na ha emeela ihe bara uru site n'ịgwa ndị buru oke ibu na ha ga-ebelata ihe oriri caloric ha ma na-amụba mmega ahụ. Onye okachamara nke ọnọdụ ya na-emebibeghị, amaghị na ndị nwere nkụda mmụọ adịghị mkpa nyocha na nkọwapụta. Kama ndị na-anaghị emegharị ahụ chọrọ ogbugba mmụọ.
Bruce E. Levine bụ ọkachamara n'akparamàgwà mmadụ. Akwụkwọ ọhụrụ ya bụ Bilie, Bilie: Imekọ Ndị Populists, Na-eme Ka Ndị E meriri emeri ume, na ịlụso ndị isi ụlọ ọrụ ọgụ..
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye
1 Comment
Ee, ee, ee!
Nnukwu isiokwu.