Mgbe m nọ ọdụ n'otu ụlọ oriri na ọṅụṅụ Cairo dị nnọọ ihe mgbochi dị na Tahrir Square n'oge na-adịbeghị anya, enweghị m ike ịhụ na telivishọn dị n'akụkụ akuku na-agbasa ozi mgbede. Dị ka ọ na-emekarị, akụkọ TV n’Ijipt na mba Arab ndị ọzọ na-agụnye onyeisi oche (ma ọ bụ eze) na-ekwu okwu, na-ekele onye ọbịa si mba ọzọ, ịga ụlọ ọrụ mmepụta ihe, ma ọ bụ na-arụ ọrụ ọzọ. N'uhuruchi a, Otú ọ dị, akụkọ ahụ bụ banyere nkwụsị ọrụ na Alexandria, ndị ikwu nke ndị e gburu n'oge mgbanwe mgbanwe nke February na-eme mkpesa na mpụga Ministry of Interior, na mmepe na-aga n'ihu na mgba ọchịchị onye kwuo uche ya na Yemen na Syria.
Ọ dịghị ihe nwere ike igosi mgbanwe miri emi na mba Arab n'afọ gara aga: Ọ bụghịzi ndị isi bụ ndị na-ede akụkọ. Ọ bụ ndị Arab n'onwe ha.
Olileanya mbụ e nwere na nnupụisi obodo na-ejighị ngwa agha, dị ka ndị ahụ chụpụrụ ndị ọchịchị aka ike Tunisia na ndị Ijipt n'isi mmalite afọ a, ga-ekpochapụ ụwa Arab n'oge na-adịghị anya n'ụzọ nke wedatara ọchịchị Kọmunist nke Ọwụwa Anyanwụ Europe na 1989 ebelatala. Mmegide na-aga n'ihu site n'aka ndị agha United States na-akwado na Egypt bụ ihe ncheta na ịkwatu onye ọchịchị aka ike bụ naanị nzọụkwụ mbụ na mgbanwe ọchịchị onye kwuo uche ya. Na mgbanwe ngwa agha nke NATO na-akwado na Libya na igbu ọchụ na-esote nke Muammar al-Qaddafi na ndị na-akwado ya akpatala nsogbu n'ihe bụbu ihe na-eme n'ime mpaghara anaghị eme ihe ike.
Otú ọ dị, a ka nwere ihe mere a ga-eji nwee olile anya na ihe a na-akpọ "Arab Spring" ga-agbanwe Middle East maka mma.
Nnukwu mgbanwe ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-ewe oge. O were ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ iri n'etiti mbido mbụ na ọdụ ụgbọ mmiri Gdansk na ọdịda nke ọchịchị Kọmunist na Poland. Ọgụ nke ọchịchị onye kwuo uche Chile megide ọchịchị Pinochet were afọ atọ n'etiti nnukwu ngagharị iwe mbụ na referendum nke manyere onye ọchịchị aka ike n'ọchịchị. Otu ikike ndị mmadụ na 1986 nke kwaturu Ferdinand Marcos na Philippines bụ njedebe nke ọtụtụ afọ nke mgba a ma ama megide usoro iwu agha. Ọbụna mmegharị mgbanwe n'ime ọchịchị onye kwuo uche ya nwere ike were ọtụtụ afọ mgba, dịka mmegharị ikike obodo na US South.
N'ezie, ịbụ onye ziri ezi na inwe ọtụtụ ndị bi n'akụkụ gị ezughị. Ọ dị mkpa ka e nwee atụmatụ atụmatụ ogologo ogologo, usoro usoro ezi uche dị na ya, na ikike nke iji ohere ya mee ihe ma lekwasị anya na adịghị ike onye mmegide. Na mba ebe ọha obodo na-esibeghị ike na ngwa mmegide nke steeti siri ike, mmeri ngwa ngwa dị ụkọ.
Ma ihe ndị dị ịrịba ama mere n'afọ gara aga bụ ihe ncheta nke ebe ike dị n'ikpeazụ: Ọ bụrụgodị na ọchịchị nwere ikike nke ndị agha na nkwado nke otu mba ụwa nke fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ike, ọ ka na-enwekwa ike ma ọ bụrụ na ndị mmadụ jụ ịnakwere. ikike ya. Site n'ọgba aghara n'ozuzu, na-ejuputa n'okporo ámá, ọjụjụ ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ irube isi n'iwu ndị ọchịchị, na ụdị mmegide ndị ọzọ na-adịghị eme ihe ike, ọbụna ọchịchị ọchịchị aka ike apụghị ịdị ndụ.
Freedom House, n'ihe ọmụmụ 2005 ya bụ "Otú Freedom Si Enweta: Site na Nguzogide Civic ruo Durable Democracy," kwuru na, n'ime ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mba 70 ndị nweworo ngbanwe site n'ọchịchị aka ike gaa n'ọkwa ọchịchị onye kwuo uche dị iche iche n'ime afọ 30 gara aga, ọ bụ nanị ntakịrị. Ndị nta mere nke a site n'ịlụ ọgụ sitere n'okpuru ma ọ bụ mgbanwe nke sitere n'elu kpalitere. O siri ike ọchịchị onye kwuo uche ya ọhụrụ sitere na mbuso agha ndị mba ọzọ. N'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ụzọ atọ n'ụzọ anọ nke mgbanwe ahụ, mgbanwe gbanyere mkpọrọgwụ n'òtù obodo-ọchịchị onye kwuo uche ya bụ ndị na-eji ụzọ adịghị eme ihe ike.
N'otu aka ahụ, n'akwụkwọ a tọhapụrụ nso nso a Ihe mere arụrụrụ ndị agha ji arụ ọrụ: Usoro Ebumnuche nke Nsogbu Ndị Na-adịghị Egwu, ndị edemede Erica Chenoweth na Maria Stephan na-eji nchekwa data gbasaa na-enyocha 323 nnukwu ọgba aghara na-akwado mkpebi onwe onye na ọchịchị onye kwuo uche ya kemgbe 1900. Ha chọpụtara na nguzogide ime ihe ike na-aga nke ọma nanị pasent 26 nke oge ahụ, ebe mkpọsa ndị na-adịghị eme ihe ike nwere pasent 53. ihe ịga nke ọma.
Site na mba ndị kasị daa ogbenye nke Africa ruo na mba ndị bara ọgaranya nke dị n'Ebe Ọwụwa Anyanwụ Europe; site na ọchịchị Kọmunist ruo n'ọchịchị aka ike nke ndị agha; site n'ofe ọdịbendị, mpaghara na echiche dị iche iche, ndị agha ọchịchị onye kwuo uche ya na ndị na-aga n'ihu aghọtawo ike nke ime ihe ike iji tọhapụ ha na mmegbu. Nke a abịaghị, n'ọtụtụ ọnọdụ, site na ntinye aka nke omume ma ọ bụ nke ime mmụọ ruo n'emeghị ihe ike kwa otu, kama ọ bụ naanị n'ihi na ọ na-arụ ọrụ.
Enwere ogologo akụkọ ihe mere eme nke nguzogide na-enweghị isi na Middle East, site na mgba nnwere onwe nke Egypt 1919 megide British ruo 2006 Cedar Revolution na Lebanon bụ nke kwụsịrị ọtụtụ afọ nke ọchịchị Siria na mba ahụ. Iran nwere ogologo akụkọ ihe mere eme nke ọgba aghara dị otú ahụ, gụnyere ụtaba ụtaba nke 1890s, Mgbanwe Ọchịchị nke 1906, kwatuo Shah na 1979, na Mgbanwe Green aborted nke 2009. Palestine ahụla nkwụsị izugbe nke 1930s, na mbụ intifada na njedebe 1980s, na mgbasa ozi ndị ọzọ na-adịbeghị anya megide mgbidi nkewa nke Israel na mgbasawanye mmezi na West Bank. Na Sudan, nnupụisi na-ejighị ngwa agha chụpụrụ ọchịchị aka ike ndị agha na 1964 na 1985 (n'agbanyeghị na ọchịchị onye kwuo uche ya sochirinụ na-emecha kwatuo na ndọrọ ndọrọ ọchịchị). Enweela mkpọsa nguzogide na-adịghị eme ihe ike na-aga n'ihu na mba Western Sahara megide ndị Moroccan iwu na-akwadoghị.
Ihe omume dị egwu nke afọ gara aga na-egosi mmụba ọhụrụ na nke na-akpali akpali nke ihe na-eto eto na mpaghara na gburugburu ụwa n'ime iri afọ ndị na-adịbeghị anya. Ọ bụ ihe ncheta na, maka ọchịchị onye kwuo uche ya na-abịa n'ụwa Arab, ọ gaghị abụ site na mgba ọgụ, ntinye aka mba ọzọ ma ọ bụ nkwupụta dị nsọ sitere na Washington, kama site na ndị Arab na-eji ike nke ime ihe ike eme ihe.
Stephen Zunes bụ prọfesọ nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị na onye nhazi mmemme ọmụmụ Middle Eastern na Mahadum San Francisco.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye