Nke Michael Schwartz; 2008, Akwụkwọ Haymarket, 320 p.
MAkwụkwọ ọhụrụ ichael Schwartz na-enwu enwu, Agha Na-enweghị Ọgwụgwụ: Agha Iraq n'Ọdịnihu, na-enye nkọwa zuru oke nke mgbọrọgwụ echiche nke agha na ụgwọ ọrụ ọha na eze maka ndị Iraqi. Ọ na-egosi otú atumatu neo-liberal na privatization nke ala akụ, na-akwado nnukwu ike, nyere aka na-akawanye njọ nke Iraqis ndị na-esiwanye tụgharịa iguzogide US ike na ọchịchị na-anọgide na-elelị nke ọrụ.
Dị ka Schwartz, onye prọfesọ nke nkà mmụta mmekọrịta ọha na eze na Mahadum Stony Brook si kwuo, ebumnobi agha America doro anya site na mmalite: ịmepụta usoro dị mkpa iji chịkwaa ikike nchekwa ike nke Middle East na iwebata mgbanwe akụ na ụba site na "ọchịchị ọchịchị aka ike" nke Saddam. Hussein gaa na steeti onye isi obodo na-enweghị ihe mgbochi. Mgbe mwakpo ahụ gasịrị, onye nchịkwa L. Paul Bremer na ndị ọrụ ya wepụrụ akụrụngwa steeti ngwa ngwa n'onwe ya. Ha kwadoro ụlọ ọrụ mba dị iche iche dịka Haliburton na Bechtel na nnukwu nkwekọrịta iji nyere aka wughachi akụrụngwa Iraq.
Amụma ndị a kwadoro maka ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ndị Iraqis na US wakporo maka ebumnuche onwe ya. Ọzọkwa, ha kpatara ọgba aghara ọha na eze na nke akụ na ụba nke oke oke, bụ nke nyere ndị nnupụisi ahụ ike. Nkwasa nke ụlọ ọrụ steeti butere ọtụtụ puku ọrụ, bụ nke ndị ọrụ nkwekọrịta si mba ọzọ nọchiri. Iju mmiri nke obodo ahụ na-ebubata dị ọnụ ala na enweghị ọkụ eletrik daa n'azụmahịa obodo. Ọnụ ọgụgụ ndị na-enweghị ọrụ na mba ahụ nwerebu ọganihu rịgoro ihe karịrị pasenti 60. Nnukwu nrụrụ aka n'inye ụgwọ ọrụ nke nkwekọrịta na nchụpụ nke ndị ọrụ nka n'ógbè ahụ butere nnukwu ọrụ nke ọma. Ihe atụ nke omume a bụ ọrụ Halliburton nde $70 dara ada iji wughachi pipeline mmanụ na Al Fatah, nke bịara yie, dị ka otu onye na-ekiri ya si kwuo ya, “ụfọdụ ọrụ ịgbagharị obi na-adịghị mma gara n'abalị na-adịghị mma.”
Ihe na-agbakasị obi bụ mbelata nke ọrụ ahụike na agụmakwụkwọ. A rụzighị ụlọ akwụkwọ ndị agha ahụ mebiri nke ọma, enweghịkwa akwụkwọ ọgụgụ na ihe ndị e ji amụ ihe. Ndị agha Amerịka na-eji ụlọ akwụkwọ mgbe ụfọdụ mee ihe maka mbubata ndị agha. Site na 2007, UNICEF kọrọ na ọ bụ naanị otu ụzọ n'ụzọ isii nke ụmụaka Iraq ka a na-agụ akwụkwọ.
Mgbe ọ kwụsịrị usoro nlekọta ahụike steeti, bụ nke so na ndị kacha mma na mba Arab tupu Hussein rịgoro n'ọchịchị, ndị ọrụ na-arụ ọrụ kwere nkwa iwu ọtụtụ ụlọ ọgwụ nkeonwe na mba ahụ. Ọtụtụ n'ime ihe ndị a emebeghị, nke butere mbelata nnweta ọgwụ na akụrụngwa. N'Iraịk a tọhapụrụ ọhụrụ, ndị dọkịta ga-ejupụta ndenye ọgwụ ndị ụlọ ahịa ọgwụ enweghị ike inye. Ndị òtù ezinụlọ nke ndị ọrịa aghaghị ịrụ ọrụ dị ka ndị nọọsụ, a ghaghị iji IV na agịga mee ihe ọzọ. Ka oge na-aga, ụkọ dọkịta na mmachibido iwu n’obodo ukwu mere ka ọnọdụ ahụ ka njọ. Enweghị ike nke ndị ọrụ na-arụ ọrụ n'ebe ahụ iji weta mmiri dị ọcha na mba ahụ na oke mmiri na-asọba n'okporo ámá obodo butere ntiwapụ nke ọgbụgbọ na ọrịa ndị ọzọ nke ụlọ ọgwụ na-enweghị ike ịgwọ.
Otu n'ime ihe dị mkpa Schwartz nyere bụ igosi ka ọdịda nke America si privatization na "mmebe iwu obodo" nyere aka na ịrị elu nke nnupụisi na Iraq. Kama ịbụ nke “ndị nwụrụ anwụ” mejupụtara, n'okwu ọjọọ Donald Rumsfeld ugbu a, ma ọ bụ ndị jihadists si mba ọzọ ma ọ bụ ndị na-emebu Bathists, ọ na-egosi n'ezie ka “ihe ndị mpaghara sitere n'ike sitere na mkpesa miri emi na ịkpọasị zuru ebe niile na ọnụnọ ọnụnọ ya siri kpalie. nke ndị agha mba ọzọ,” ka ndị nyocha ọgụgụ isi US kwubiri. N'ime usoro mbụ, ọtụtụ ndị Iraqis mere ihe ngosi megide ndị isi ọrụ na-achọ ọrụ na-elekọta mmadụ na ọrụ. Kama ịzaghachi ihe ha rịọrọ, ndị ọchịchị gwara ndị agha ka ha kelee omume ọ bụla nke enweghị ntụkwasị obi dị ka nke a na-enyo enyo na ịgbapụ ihe ọ bụla ha chere na-eyi egwu. N'ihi ya, ndị agha US gbagburu ìgwè mmadụ dị jụụ ma gbuo ma merụọ ndị nkịtị ahụ, kpalitere iwe ndị mmadụ. Ndị agha ụgbọ mmiri na-atụ ụjọ gburu ọtụtụ ndị nkịtị ọzọ aka ha dị ọcha n'ebe a na-enyochakarị ihe na-adịghị mma na mba ahụ dum. Mwakpo ụlọ ndị a na-eme mgbe nile, bụ́ nke e mere n’otu akụkụ iji kpalie ndị mmadụ egwu, nyere aka n’ịkwalite iwe na iwe ọtụtụ ndị mmadụ, dịkwa ka ọnọdụ ụlọ mkpọrọ juru ebe niile na mkpughe nke mmekpa ahụ́ mere. Ka ọ dị ugbu a, owuwu US nke ụlọ ọrụ nnọchite anya gọọmentị nwere ọtụtụ ijeri dollar mere ka ọ pụta ìhè na ebumnuche America ịnọrọ na Iraq ruo mgbe ebighị ebi.
Iji gbalịa ịnọgide na-ejide ike ya, na n'ụzọ doro anya megidere iwu mba ụwa, US nakweere ozizi nke ntaramahụhụ mkpokọta e mere iji kpochapụ ọ bụghị nanị ndị agha nnupụisi, kama onye ọ bụla nke kwadoro ma kwado ha. Ihe si na ya pụta bụ mmegide nke ọtụtụ ogbugbu, dị ka ihe ọjọọ mere na Haditha ebe e gburu ndị nkịtị 24. E gosipụtara nkuzi nke ntaramahụhụ mkpokọta n'oge nnọchibido nke Fallujah ebe ndị agha US gburu ọtụtụ puku mmadụ wee mee ka obodo ahụ dum bụrụ “ụwa tọgbọrọ n'efu nke ụlọ skelet, ụlọ ndị tankị gbawara agbawa, eriri ike na-akwa akwa na nkwụ ndị e gbupụrụ agbaji,” na okwu nke New York Times odeakụkọ Erik Eckholm. Otu onye agha ụgbọ mmiri kwusara mgbe e mesịrị, sị: "Nke a bụ ihe na-eme ma ọ bụrụ na ị na-echebe ndị na-eyi ọha egwu." Dị ka okwu ndị a na-ekpughe, nnọchibido nke Fallujah bu n'obi ịbụ ịdọ aka ná ntị nye ndị ọzọ na ọ ga-ata ahụhụ otu ihe ahụ ma ọ bụrụ na ọ na-emegide ike US.
Dị ka ndị Vietnamese na ntinye aka na mba US na mbụ dara ada, ndị Iraqis jụrụ ịrapara na nrụgide US wee kwụọ ụgwọ dị elu n'ịlụ ọgụ maka ọbụbụeze na nnwere onwe. Ọkpụkpụ azụ nke nguzogide ahụ gbanyere mkpọrọgwụ na Sunni yana ụfọdụ obodo Shia dị ka Sadr City, ebe onye agha obodo Muqtada Sadr nwetara ugwu ọ bụghị naanị site n'ichebe obodo Iraq site na mbuso agha, kamakwa site n'ịchọ ịnye ọrụ mmekọrịta ọha na eze a gbahapụrụ n'okpuru. ọrụ ahụ. Otú ọ dị, nguzogide ahụ dị na Iraq ejikọtaghị ọnụ ma bụrụ nke e kewapụrụ na ya na esemokwu nke otu nke kwụsịrị na agha obodo zuru oke.
Amụma nke ọtụtụ ndị agha nnupụisi na-abawanye njọ nke agha ahụ-karịsịa ọnụ ọgụgụ dị nta nke ndị ọrụ Al Qaeda na Iraq bụ ndị ebumnuche ya bụ ịchụpụ US na Iraq ma guzobe caliphate site na Arab Middle East na-etinye ụkpụrụ nke Salafi Islam. Ha nakweere usoro ụjọ, dị ka igbu onwe na ogbunigwe ụgbọ ala a na-eduzi megide ndị e chere na ha na-akwado ọchịchị colonial na Shia, bụ́ nke kpalitere nhụjuanya ọha na eze. Ndị omekome jichiri ime ihe ike na ọgba aghara ahụ iji kwakọrọ akụ na akụrụngwa ọha na ịnapụ ego maka ihe mgbapụta.
Dị ka Schwartz si kwuo, United States na-ebu oke oke nke ụta maka ịmepụta ihu igwe nke ọnọdụ ndị a pụtara. N'uche ya, ụzọ aghụghọ nke Al Qaeda na Iraq yiri nke US na Fallujah, n'ebumnobi nke ime ka ndị nkịtị kwụsị ịkwado ndị iro ha ozugbo ha nwetara nhụjuanya nke ntaramahụhụ. N'adịghị ka echiche ụgha nke ihe ka ọtụtụ n'ime mgbasa ozi mgbasa ozi America na-enye, site na mgbasa ozi ikuku dị ukwuu na nyocha na ibibi ọrụ, ndị agha US na ndị nnọchiteanya ha na-ebu ọrụ maka ihe ka ọtụtụ n'ime ndị nkịtị na ọnwụ ọgụ, bụ nke ọmụmụ na-etinye ihe karịrị otu nde. . Schwartz na-ekwu n'ụzọ doro anya na US bụ onye kpatara opekata mpe pasent 57 nke ogbugbu a, ọtụtụ n'ime ha na-ekwu na ọ bụ iji ike ọkụ nke ndị agha US na-eme n'ime mpaghara ọgụ obodo. Atụmatụ “mwapụta” nke Onye isi ala George W. Bush mere ka ogbugbu ahụ ka njọ wee kpasuo ndị Iraq ọkụ, bụ́ ndị na-aga n'ihu na-ebi n'ọnọdụ nke ịda ogbenye. Gọọmenti Maliki na ndị agha US na-akwado, ka ọ dị ugbu a, ka na-enweghị ike na mpụga mpaghara Green Baghdad n'ihi ike na-eto eto nke ndị agha otu na-achịkwa ọtụtụ agbata.
N'ozuzu, mgbe a kara aka ịmepụta esemokwu, Schwartz edewo akwụkwọ dị ike nke ukwuu banyere ọrụ US nke Iraq na ihe na-agbawa obi na-esi na obodo ahụ pụta. Ọ na-eme ka nghọta dị ukwuu n'uche nke ndị isi amụma US na ndị ọrụ agha ma dekọọ ajọ omume obi ọjọọ nke mmemme ha. Ọ na-egosipụta n'ihu na ịrị elu nke nnupụisi na Iraq abụghị ihe ezi uche na-adịghị na ya ma ọ bụ naanị site na ebumnuche Islamist ma ọ bụ ịkpọasị, kama ọ bụ ihe sitere na mpako nke ndị isi na United States na ọdịda nke iwu iwu ụlọ US na neo-liberalism. nke na-emezughị ọrụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya ma si otú a nyere aka mee ka ire ọha mmadụ Iraq dị mfe. Karịsịa, Schwartz na-echetara anyị ndị agha tara n'ezie.
Z
Jeremy Kuzmarov bụ onye osote prọfesọ akụkọ ihe mere eme na Mahadum Bucknell.