Book
Nyocha
Ụmụnna: John Foster Dulles, Allen Dulles,
na Agha Ụwa Nzuzo Ha
Site Stephen Kinzer
New York: Akwụkwọ Times, 2013, 416 p.
Nyochaa Jeremy Kuzmarov
N'ime otu n'ime ihe nkiri ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke narị afọ nke 20, "Mmeri dị ebube," Diego Rivera na-egosi Secretary nke State John Foster Dulles na-enye Castillo Armas aka n'elu ikpo ozu nwụrụ anwụ na Castillo Armas onye chụpụrụ Onye isi ala Guatemala na-adabere n'aka ekpe Jacobo Arbenz na 1954. nchipu. Onye isi CIA Allen Dulles guzoro n'akụkụ ụzọ abụọ ahụ, akpa ya jupụtara na ego, ebe a na-ese onyinyo ihu Dwight Eisenhower na bọmbụ.
Akwụkwọ Stephen Kinzer, Ụmụnna, na-enye nkọwa zuru ezu nke ụmụnna Dulles, bụ ndị na-achịkwa amụma mba ofesi na-eme na 1950s ma nyere aka gbanwee CIA site na "ụlọ ọrụ ọgụgụ isi nke mere atụmatụ nzuzo mgbe ụfọdụ ka ọ bụrụ ike zuru ụwa ọnụ na-akwụsịghị na mkpọsa mgbanwe mgbanwe ọchịchị." Tinyere ọrụ Guatemala's Operation PBSuccess, ụmụnna haziri ịkwatu Mohammed Mossadegh mgbe o yisịrị egwu ime ka ụlọ ọrụ mmanụ Iran wepụta mba, kwadoo nnupụisi nkewa megide praịm minista socialist Indonesia na ajọ ọgụ megide ndị na-eme mgbanwe na Philippines, kpụrụ ndị agha nzuzo na Laos mgbe ọ gbasasịrị. ntuli aka, wee wulite steeti ndị uwe ojii na South Vietnam mgbe ọ kwụsịrị ogbako Geneva. Ụmụnna ahụ kwadokwara mgbalị igbu ọchụ megide Fidel Castro na Patrice Lumumba, zụọ ndị agha na-eto eto opium ná mgbalị imebi Maoist China ma ziga ndị agha Saudi n'ime Buraimi Oasis bara ọgaranya mmanụ na Ọwara Oké Osimiri Peasia, bụ nke ha chọrọ ịnara ọchịchị n'aka Great. Britain.
Iji wepụta ihe a nile, ụmụnna ndị ahụ zụtara ndị mmadụ, guzobe ụlọ ọrụ ndị na-edochaghị anya, na-akọ akụkọ n’akwụkwọ akụkọ, na-atụkwa egwu banyere “ihe iyi egwu” nke Soviet, bụ́ nke ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme ghọtara ugbu a na a na-ekwubiga okwu ókè. Onye ọrụ CIA Harry Rositzke dere na, “ihe oyiyi [Soviet Union nke ndị Dulles kwalitere] bụ ihe efu. Ihe nkiri Russia dị ike dịpụrụ adịpụ site n'eziokwu nke mba agha na-esighị ike, nke nwere akụ na ụba na-akụda mmụọ, ọchịchị ndị nkịtị na ndị agha a na-atụ ụtụ isi na nnukwu mpaghara ọgba aghara obodo. "
N'ịbụ ndị a kwadoro maka ọkwá ha site n'ọmụmụ, ụmụnna Dulles sitere na ezinụlọ nke akụkọ ihe mere eme ha nwere njikọ chiri anya na mgbasawanye nke alaeze ukwu America. Nna nna ha, John Watson Dulles, jere ozi dị ka odeakwụkwọ nke steeti na 1890s n'okpuru Benjamin Harrison wee kwado ọdịda nke ndị agha America mgbe a kwaturu Queen Queen Liliuokalani nke kwadoro ọdịmma azụmahịa America. Nwanne nna ha Robert Lansing, jere ozi dị ka onye odeakwụkwọ nke Woodrow Wilson n'oge Agha Ụwa Mbụ, ma kwadoro ọrụ nzuzo na Russia na-esochi mgbanwe mgbanwe Bolshevik nke ọ kọwara dị ka "ihe kacha jọgburu onwe ya na ihe jọgburu onwe ya nke uche mmadụ chetụrụla, na-akwado naanị ndị ọchịchị. ndị omempụ, ndị rụrụ arụ, na ndị na-adịghị mma n’uche.”
N'ịkekọrịta àgwà yiri nke ahụ n'ebe ndị Kọmunist nọ, ụmụnna nwere nzụlite siri ike nke Calvin nke mere ka ha hụ ụwa dị ka "ọgbọ agha ebighi ebi n'etiti ndị nsọ na ndị mmụọ ọjọọ" na ikwere na "ihe ngosi ahọpụtala ọrụ zuru ụwa ọnụ maka United States. " Ha abụọ rụrụ ọrụ dị ka onye ọka iwu maka Sullivan na Cromwell, bụ ndị nọchitere anya ọtụtụ ụlọ ọrụ na ụlọ akụ kacha ukwuu. Na 1936, Foster dere iwu nke nyere United Fruit Company aka iweghara otu ụzọ n'ụzọ asaa nke ala ubi Guatemala. Ndị ahịa ya gụnyere IG Farben, onye na-emepụta gas Zyklon B nke e ji mee ihe n'ogige ịta ahụhụ ndị Nazi, ọ bụkwa onye isi ọrụ maka "ndị ọrụ ụlọ akụ napụtara Adolf Hitler n'oké ego ma guzobe òtù Nazi ya." ya na onye nledo Nazi bụ Reinhard Gehlen n'ihi ihe ọmụma dị mgbagwoju anya Gehlen nwere banyere Soviet Union.
N'ịbụ ndị ịhụnanya ha nwere maka egwuregwu uwe mwụda na mgbịrịgba, ụmụnna n'ozuzu ha enweghị ọchịchọ ọgụgụ isi na ike siri ike n'ịtụle ihe omume ụwa na "echefuola oke nke ihe nzuzo nwere ike ime." Dị ka onye isi nke Warren Commission na-enyocha ogbugbu JFK. , Allen gbochiri ajụjụ gbasara atụmatụ CIA-mafia igbu Castro na ndekọ ụlọ ọrụ nyocha na Lee Harvey Oswald. N'ikpeazụ, ọ nọgidere na-agbaso iwu nzuzo na aghụghọ nke mebiela okwukwe ọha na eze n'ọchịchị. Dabere n'ọgụgụ akwụkwọ sekọndrị nke ukwuu, akwụkwọ Kinzer edere nke ọma ma jide n'aka na ọ ga-erute ọtụtụ ndị na-ege ntị. Ọtụtụ n'ime isi okwu ya na-ekwughachi ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme Left New na ndị nkatọ dị ka Noam Chomsky, bụ ndị rụtụrụ aka ogologo oge na ihu abụọ dị n'okpuru amụma mba ofesi US.
Kinzer ji nkà na-akọwa ụmụnna Dulles dị ka ndị na-ere ahịa ike machiavellian bụ ndị nwere echiche dị warara n'echiche ụwa ha, ndị na-adịghị mma na mmekọrịta ha na ndị na-ahapụ onwe ha pụọ na nsonaazụ mmadụ sitere na ọrụ ha. Ọ na-agụnye mkparịta ụka na-adọrọ mmasị ná njedebe banyere nkà mmụta akparamàgwà mmadụ na otú ndị mmadụ na-esi anọgidesi ike na nkwenkwe ndị e debere, ọ bụrụgodị na ihe àmà nile na-egosi na ha eruchaghị eru. A pụkwara ịkpọte ọha mmadụ n'ịkpọasị site n'ịgbasa echiche, bụ́ nke ụmụnna Dulles bụ ndị ọkachamara n'imepụta.
Z
Jeremy Kuzmarov bụ JP Walker osote prọfesọ nke akụkọ ihe mere eme na Mahadum Tulsa na onye edemede Ime ka mmegide dị ugbu a: Ọzụzụ ndị uwe ojii na iwulite mba na narị afọ America (Mahadum Massachusetts Press, 2012) na Echiche Ụgha nke Agha Ndị Agha Ahụhụ: Vietnam na Agha Oge A Na-ahụ Maka Ọgwụ (Massachusetts, 2009).
Na-aga na Sirte: Agha NATO na Libya na Africa
Nke Maximilian Forte dere
Akwụkwọ Baraka: Montreal CA 2012, 352 p.
Nyochaa nke Edward S. Herman
Akwụkwọ Maximilian Forte na agha Libya, Na-aga na Sirte, bụ ihe ọzọ dị ike (na ya mere a kewapụrụ) ọmụmụ nke ndị eze ukwu na-eme ihe ike na-eme ihe ike, na na-egbu mgbu pụta, ma na-akwado UN, mgbasa ozi, NGO na a ịrịba ozu nke liberals na leftists bụ ndị kwenyeworo onwe ha na nke a bụ ọrụ enyemaka mmadụ. . Forte na-egosi n'ụzọ doro anya na ọ bụghị ntakịrị ihe enyemaka mmadụ, ma n'ebumnobi nke ndị isi ya (United States, France, na Great Britain) ma ọ bụ na nsonaazụ ya. Dị ka ọ dị n'okwu ndị mbụ nke "ịkwanye aka n'aka ndị mmadụ" mmemme Libyan dabeere na ọgụgụ isi na echiche na usoro nke a na-eche na ọ bụ ihe omume na egwu egwu nke e chepụtara, nhọrọ, na / ma ọ bụ na-eduhie eduhie, ma nke e mere ngwa ngwa n'ime usoro mgbasa ozi Western. (Maka ihe nlereanya aghụghọ ahụ e tinyere n’agha a na-alụ na Yugoslavia, lee Herman na Peterson, “The Dismantling of Yugoslavia,” Nyocha ọnwa, Ọktoba 2007; maka ụdị mgbasa ozi a na-etinye na Rwanda, lee Herman, “Rwanda na New Scramble for Africa,” Z Magazine, Jenụwarị 2014.)
Isi ihe dị na ụdị agha na Libya bụ ebubo ebubo na ọ bụ nnukwu iyi egwu na Gaddafi na-achọ igbuchapụ ọnụ ọgụgụ dị ukwuu nke ndị nkịtị (na mmalite 2011), o chere na ọ na-eji ndị mercenaries si na ndịda (ndị Africa ojii) bubata na-arụ ọrụ rụrụ arụ ya. , na ọchịchị aka ike ya. Nke mbụ nyere isi ihe dị mkpa na ngwa ngwa maka Mkpebi Council Security 1973 [R-1973], gafere na Machị 17, 2011, nke nyere ikike ndị otu mba “ime ihe niile dị mkpa… Libya Arab Jamahirija, gụnyere Benghazi, mgbe ewepụrụ ndị mba ọzọ na-arụ ọrụ n'ụdị ọ bụla ..." E gosipụtara àgwà ọma ya nke ọma na njedebe site na mwepụ nke ndị ọrụ, n'ihi na ọ ga-abụ na omume ọ bụla n'okpuru mkpebi a ga-ejedebe na ụgbọ elu na ngwa agha " na-echebe ndị nkịtị.” E gosipụtara nhụsianya miri emi ya site n'ịkọpụta ihe iyi egwu nye ndị nkịtị naanị ndị agha gọọmentị Libya, ọ bụghịkwa ndị nnupụisi ahụ, bụ ndị tụgharịrị karịa ndị agha gọọmentị dị ka ndị na-egbu ndị nkịtị, na ịkpa ókè agbụrụ.
Dị ka Forte si kọwaa n'ụzọ zuru ezu, ikike ndị eze mebiri R-1973 site na ụbọchị mbụ na n'ụzọ doro anya na ọ dịghị mgbe ha bu n'obi irube isi n'okwu ya. Mkpebi ahụ kpọrọ oku maka "ngwa ngwa nke nkwụsị ọkụ na njedebe zuru oke nke ime ihe ike," na "mkpa ịgbasi mbọ ike ịchọta ngwọta maka nsogbu ahụ" na ịkwado "mkparịta ụka na-eduga na mgbanwe ndọrọ ndọrọ ọchịchị dị mkpa. chọta ngwọta udo na nke ga-adigide.” Ma Gaddafi na African Union kpọrọ oku ka a kwụsị ọkụ na mkparịta ụka, ma ndị nnupụisi na ndị ọchịchị alaeze ukwu enweghị mmasị, na bọmbụ ahụ iji "chebe ndị nkịtị" malitere n'ime ụbọchị abụọ nke mkpebi mkpebi agha, na-enweghị ntakịrị ihe na-aga n'ihu inweta a. kwụsị ọkụ ma ọ bụ malite mkparịta ụka.
Forte gosikwara na o doro anya site na mmalite na ndị dike nke alaeze ukwu na-eji nchebe ndị nkịtị dị ka ihe mkpuchi "figleaf" maka ebumnuche ha n'ezie - mgbanwe ọchịchị na mwepụ nke Gaddafi (nke nwere nnukwu ihe akaebe na ọnwụ ya bụ akụkụ nke mmemme ma mee ya na ntinye aka US). Agha nke sochirinụ bụ nke ndị ọchịchị alaeze ukwu na ndị agha nnupụisi na-arụkọ ọrụ ọnụ, na-eje ozi dị ka ogwe aka ikuku ha, ma na-enyekwa ha ngwá agha, ọzụzụ na nkwado mgbasa ozi. Ndị ọchịchị alaeze ukwu, na Dubai, nwekwara ọtụtụ narị ndị na-arụ ọrụ n'ala na Libya, na-azụ ndị nnupụisi ahụ ma na-enye ha ọgụgụ isi na nkwado ndị ọzọ, n'ihi ya na-emebi iwu R-1973 nke ndị ọrụ ọrụ "n'ụdị ọ bụla."
Forte na-egosi na isi eziokwu maka ebubo ebubo Gaddafi na-eyi ndị nkịtị egwu, mmeso o mesoro ndị ngagharị iwe n'etiti February 2011, karịrị nke a na-enyo enyo. Ihe a na-ekwu na ọ bụ mwakpo nke ikuku na-egbu ndị ngagharị iwe, yana ịwakpo mmeko nwoke nke dabeere na Viagra, bụ nkọwa ziri ezi, ọnụ ọgụgụ ndị e gburu dịkwa ntakịrị—ndị ngagharị iwe 24 n'ime ụbọchị atọ, February 15-17, dị ka Human Rights Watch si kwuo—erughị ọnụ ọgụgụ ahụ. nke ebubo ebubo "ndị agha ojii" nke ndị nnupụisi gburu na Derna n'etiti February (50), na ihe na-erughị ọnwụ ndị mbụ na-eme mkpesa na Tunis ma ọ bụ Egypt nke na-emeghị mgbalị ọ bụla Security Council iji "chebe ndị nkịtị." Enwere nkwupụta nke ọtụtụ puku mmadụ gburu na February 2011, mana Forte na-egosi na nke a bụkwa ozi ndị nnupụisi na ndị ha na ha jikọrọ aka wetara, mana ọtụtụ ndị ọrụ ọdịda anyanwụ, mgbasa ozi na ndị aghụghọ ndị ọzọ loro. Na ihe akaebe ahụ n'ezie ga-eme ka nzaghachi ngwa ngwa na nnukwu nzaghachi sitere n'aka ndị ike NATO bụ ihe a na-apụghị izere ezere, na ngwa ngwa ngwa agha na-achọ echiche dị iche karịa ichebe ndị nkịtị na obere obodo North Africa. Forte na-enye ya, na-amanye-Obama na ụlọ ọrụ na-ejide "window nke ohere" maka mgbanwe ọchịchị.
Forte na-egosi n'akwụkwọ ya n'oge mmalite nke ọchịchị-mgbanwe-agha ike bọmbụ anaghị ejide onwe ha na ichebe ndị nkịtị, kama ha na-emekarị ndị nkịtị. Ọ na-egosi na, dị ka ọ dị na Pakistan, ha na-eji "na-emegharị ugboro abụọ," na bọmbụ na-adịghị ala ala bụ ndị na-egbu ndị nkịtị. Ha na-atụkwa bọmbụ ụgbọ ala ndị agha, ndị agha na ebe obibi ndị na-adịghị ebuso ndị nkịtị agha ma ọ bụ na-eyi egwu. Ha gbakwara bọmbụ n'ike n'ebe ọ bụla akwụkwọ ọgụgụ isi ha gosiri na Gaddafi nwere ike ịnọ ya. Forte gosikwara na ndị nnupụisi ahụ enweghị obi ebere n'ime obi ọjọọ na igbu ndị a na-ele anya dị ka ndị na-akwado Gaddafi, na n'akụkụ dị ukwuu nke mba ahụ ebe a na-akwado Gaddafi, ndị agha nnupụisi (ya bụ, NATO) na-akpọkarị bọmbụ, na o mere otú ahụ, n'enweghị obi ebere.
Aha akwụkwọ Forte, Na-aga na Sirte, na mkpuchi ihu ya nke na-egosi ụlọ ndị nkịtị bibiri ebibi n'obodo ahụ, lekwasị anya na isi nke agha nnupụisi nke NATO. Sirte bụ isi ụlọ ọrụ Gaddafi, ndị bi na ya na ndị agha fọdụrụ guzogidere ọganihu nnupụisi ahụ ruo ọnwa ole na ole, n'ihi ya, e mechara tụba ya n'okpuru nnukwu ọnụ ọgụgụ ndị nkịtị gburu ma merụọ ahụ. Forte na-ekwu na mgbe NATO mechara jide Gaddafi ma tụọ bọmbụ ma bibie obere ndị agha ya na mpụga Sirte, NATO kwadoro nke a n'ihi na otu a ka nwere ike "egwu ndị nkịtị egwu." Nke a bụ obodo a ga-ebibi iji chekwaa ya-maka ndị nnupụisi ahụ, bụ ndị Forte gosipụtara (na-ehota Human Rights Watch, Amnesty International na UN na ndị ọzọ na-ekiri) gburu ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ndị na-akwado Gaddafi jidere. Nke a bụ nnukwu ọnọdụ mpụ agha. Ndị nkịtị nọ na Sirte chọrọ nchebe, site na NATO na ndị nnupụisi.
R-1973 kwuru hoo haa na Benghazi dị ka obodo a na-eyi egwu igbuchapụ, mana Forte na-ekwu na ọ nweghị akwụkwọ ma ọ bụ akaebe e gosipụtara n'oge ma ọ bụ mgbe agha ahụ gasịrị nke gosipụtara atụmatụ Gaddafi ọ bụla ịwakpo Benghazi, ya pụghị itinye aka na ogbugbu ndị nkịtị. Ọzọkwa, Forte na-ekwu na "nanị ogbugbu e meworo n'ebe ọ bụla dị nso [Benghazi] bụ ogbugbu nke ndị ọrụ isi ojii Africa na-akwaga mba ọzọ na ndị isi ojii Libya boro ebubo ụgha na ha bụ 'ndị agha mbugharị'…." Ndị nnupụisi ahụ na ndị agha ụgbọ elu ha tisara ọtụtụ obodo ndị dị n'Ebe Ọwụwa Anyanwụ Libya, gbuo ma ghọọ ndị gbara ọsọ ndụ ọtụtụ puku ndị nkịtị. Mbibi nke Sirte, nke yiri ihe R-1973 na "mba mba ụwa" kwuru na ha na-atụ egwu Benghazi, na nkwụsị nke Gaddafi, enweghị "nchegbu siri ike" maka "mmebi usoro iwu nke mmadụ," ma ọ bụ kpọọ maka isi nke 7 ọ bụla. nzaghachi sitere na ntọala Western. Ya mere na ụwa Kafkaesque a, ndị nnupụisi na NATO mere omume dịka "obodo mba ụwa" kwuru na Gaddafi ga-akpa àgwà, na ndị nkịtị nwụrụ anwụ nke sitere na nnupụisi-NATO nchikota nke ukwuu karịrị ihe ọ bụla nke Gaddafi mere, ma ọ bụ ihe ọ bụla nwere ike ịbụ ọnwụ nkịtị nke ga-eme. arụpụtala ma ọ bụrụ na NATO anọghị ya.
Nkwubi okwu a na-ewusi ike site n'eziokwu ahụ bụ na ndị nnupụisi ahụ, site na mmalite, gbasoro agha agbụrụ. Forte na-ekwusi ike na ọ dị mkpa na omume nnupụisi nke ịkpọasị na-esi n'aka ndị nnupụisi gaa na ndị agha Gaddafi na ndị e weere na ha na-akwado ya, nke ndị nnupụisi ahụ weere gụnyere onye ọ bụla nwere akpụkpọ anụ. Ndị agha nnupụisi chịkọtara ọtụtụ puku ndị isi ojii, bo ya ebubo na-enweghị obere ihe akaebe na ha bụ ndị ọrụ amụọ, ma gbuokarị ha. N'ime ọtụtụ ikpe ndị Forte kọwara, n'otu ụlọ ọgwụ bibiri ma gbuchapụ ọtụtụ ndị isi ojii ya. Ndị nnupụisi chụpụrụ ndị isi ojii nke nnukwu obodo Tawargha. Nke a ịkpa ókè agbụrụ tupu agha 2011-2012, wee pụta na akụkụ nke Gaddafi atumatu erute ndị ọzọ Africa na-ekwu, ya dịtụ liberal mmeso nke ojii kwabatara, na ya ezughị ezu megide ịkpa ókè agbụrụ na agụmakwụkwọ na akụ na ụba na-elekọta mmadụ amụma nke ga-ebelata mkpagbu. ulo. Ma Gaddafi abụghị onye ịkpa ókè agbụrụ, ebe ọnụ ọgụgụ dị ukwuu nke ndị agha nnupụisi ("mmegide ọchịchị onye kwuo uche" na mgbasa ozi Western) bụ, na ihe ịga nke ọma ha, site n'enyemaka NATO, nyere ha ohere ịrụ ọrụ dị ka ndị na-eme ihe ike n'ọtụtụ ebe (dị ka akwụkwọ Forte). .
Àgwà ịkpa ókè agbụrụ nke agha ahụ gosipụtara na a na-elekwasị anya mgbe niile na "ndị ahịa ojii" ebubo ebubo na Gaddafi na-ebubata ma jiri ya mee ihe. Ndị nnupụisi ahụ na ndị na-akwado ha na ndị mgbasa ozi kwughachiri nke a ugboro ugboro. Forte na-egosi na nkwupụta a abụghị naanị ọnụ, ọ bụ ụgha. O nweghị ndị ọrụ oji nke Gaddafi butere. Mana nkwupụta nke iyi egwu nke ebubo ebubo na ọ na-eme "ndị mercenaries" (gụọ: ndị agha ojii) bụ ndị isi (dịka, Susan Rice na Hillary Clinton) na mgbasa ozi ndị isi, wee chọta ụzọ ya ọbụna na R-1973 (" Na-ekwu na ndị ọchịchị Libya na-aga n'ihu na-eji ndị mercenaries eme ihe). Ndị nnupụisi ahụ kwughachiri ebubo ahụ mgbe mgbe n'ịkwado mmeso ha na-emekọ ihe ọnụ n'usoro e metọrọ ndị ojii n'oge agha ahụ.
Rịba ama na maka ebumnuche ọdịda anyanwụ enwere "ndị na-anya ụgbọ ala" ebe ndị na-egbu oge buru ibu nwere "ndị ọrụ nkwekọrịta." Anyị nwekwara ike mara na ọ bụ ezie na a na-ejikarị okwu ahụ bụ "mgbuchapụ" akọwa egwu Gaddafi na-eyi ndị nnupụisi na ndị na-akwado ha, n'ezie, nanị akụkụ nke esemokwu a nke ezubere iche maka agbụrụ pụrụ iche maka mmeso ọjọọ na mwepụ, na na a. nnukwu ọnụ ọgụgụ, bụ ndị nnupụisi lekwasịrị anya na mmeso ndị ojii. N'ezie, isi okwu a agbanahụla ndị na-akọwa ihe ndị ruuru mmadụ n'Ebe Ọdịda Anyanwụ.
Enwere ihe ọzọ dị mkpa agbụrụ na-etinye aka na agha Libya na mgbanwe ọchịchị. Gaddafi bụ onye kwadoro echiche nke nnwere onwe, ịdị n'otu na mgbapụ site na ọchịchị ọdịda anyanwụ. Ọ bụ onye isi na nhazi nke African Union, jere ozi dị ka onye isi oche ya, ma kpọọ oku ugboro ugboro maka United States of Africa, na maka ndị na-agbazinye ego na ndị ọrụ ikpe nke Africa nke nwere ike ịtọhapụ Africa na ntinye aka na IMF, Bank World na ikpe ziri ezi nke mba ụwa. . O tinyekwara nnukwu ego n'ụlọ ọrụ Africa, gụnyere ụlọ akwụkwọ, ụlọ ọgwụ, ụlọ alakụba na ụlọ oriri na ọṅụṅụ. Forte na-egosi na onye Africa a kpaliri US na ndị ọchịchị ọdịda anyanwụ ndị ọzọ na-enwe nkụda mmụọ, na-enwekarị nkụda mmụọ n'ihi na Gaddafi achọghị mgbe niile inyere ndị na-etinye ego n'Ebe Ọdịda Anyanwụ aka nakwa na-eyi atụmatụ ndị ọdịda anyanwụ egwu ịkwalite ọnọdụ agha ha na ndọrọ ndọrọ ọchịchị na akụ na ụba n'Africa. Ya mere, mgbanwe ọchịchị na mwepu Gaddafi mere nnukwu nsogbu na ịdị n'otu Africa wee kukuo ndụ ọhụrụ n'ime AFRICOM na ike West na mgbaka maka njikwa na ịnweta na mpaghara a bara ụba mana nkewa na-adịghị ike agha.
Ịrụ ọrụ nke UN na International Criminal Court (ICC) na agha Libya na usoro mgbanwe ọchịchị gosipụtara ọzọ nrubeisi ha n'okpuru ọchịchị ndị eze na nkwado ha nke mbuso agha Western na mpụ agha. Ike ndị eze ukwu ndị a nwere ihe ịga nke ọma n'inweta R-1973, n'agbanyeghị na ọ nwere mkparị na ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nkwupụta egwu nke iyi egwu ndị nkịtị, ma nyekwa ha ikike ime ọgba aghara na ịmepụta obodo ọzọ dara ada. Ndị China na ndị Rọshịa ji nzuzu bịanye aka na Mkpebi a, o doro anya na ha aghọtaghị na ebumnuche ya "ichebe ndị nkịtị" bụ ihe mkpuchi nke a ga-emebi ozugbo nakwa na ha na-atụnye ụtụ maka ịchụpụ onwe ha n'Africa.
Dị ka ihe akaebe na-agbakọ ngwa ngwa na ndị ọchịchị alaeze ukwu na-egbu ozugbo ma na-enyere ndị nnupụisi aka igbu ndị nkịtị, ma na-eme ma na-akwado mpụ agha siri ike, ọ bụ ezie na ndị ọrụ UN na-edekarị ihe ndị a mgbe ụfọdụ na ala na Libya, ọ dịghị nzaghachi UN ma ọ bụ mmachi. amanye. Ban Ki-Moon a pụrụ ịdabere na ya chọtara omume NATO na nnupụisi na-enweghị nkọcha ("Security Council Resolution 1973, ekwenyere m, na-amanye nke ọma n'ime oke, n'ime iwu"). Otu UN Human Rights Council wepụrụ onye nnọchi anya gọọmentị Libya dabere na akụkọ sitere na otu ndị ruuru mmadụ na ndị nnupụisi Libya, na-achọghị ihe akaebe ma ọ bụ kwe ka Libya zaghachi. Ban Ki-Moon kwere ka ndị nnọchi anya nnupụisi dochie ndị ọchịchị Libya ọzọ, na-enweghị ntị na imebi iwu UN.
Ọrụ ICC dị njọ ọbụna karị, ya na onye isi Luis Moreno-Ocampo na-agba ọsọ iji gosi Gaddafi na-enweghị nsogbu na nyocha, ma na-eloda nkwupụta nke "ndị agha ojii" nke onye ọjọọ ahụ na-ebubata na Viagra na-ebubata ya iji kwalite mmemme mmeko nwoke (Susan Rice). ilorokwa ebubo a). Ọ bụ ezie na R-1973 na-akpọ maka ICC ka ọ gbaa onye ọ bụla "nwere ọrụ maka ma ọ bụ na-etinye aka na mwakpo ezubere iche maka ndị nkịtị, gụnyere ikuku yana ọgụ ụgbọ mmiri," o kwesịghị iju gị anya na ọ nweghị akara nke mmanye ICC megide NATO ma ọ bụ ndị isi nnupụisi. .
Ndị otu ndị ruuru mmadụ mekwara nke ọma, ma Human Rights Watch na Amnesty International nabatara ntinye aka nke NATO, ọ bụ ezie na ha abụọ mechara wepụta akụkọ na-eleba anya na mmegide NATO na nnupụisi. Mana akụkọ ndị a adịghị ike na enweghị isi-“kwesịrị ekwesị”. Ma n'ụzọ dị iche na nkwado ha n'oge mbụ nke ntinye aka, ha emeghị ka e mee ihe megide mpụ agha nke alaeze ukwu na nke nnupụisi. Forte na-ekwu na-agba akaebe na ọnụ ọgụgụ mbụ nke 6,000 Gọọmenti Gọọmenti Ghaddafi-nke na-emetụta n'ịkpụzi omume UN na mgbasa ozi mgbasa ozi (na liberal-ekpe) ndị nnupụisi gafere na ndị nkịtị loro ya na-enweghị nkwenye ọ bụla chọrọ.
Forte nwere akụkọ mara mma nke ọma ka otu ndị na-akwado nnupụisi si arụpụta nkwupụta nke mmegbu ndị nkịtị site na webụsaịtị na Twitterers dị anya na Libya (London, Geneva, Cairo), mana na-ekwupụta mgbe niile na nkwupụta ndị ahụ bụ “ndị akaebe na-akpọghị aha.” ” Ndị a gbakwunyere nkwuputa ndị isi na ndị nnupụisi kpọmkwem na ndị isi ala eze, na nkwenye dị ịrịba ama, nyere aka mepụta ihe atụ egwu nke omume ọjọọ Gaddafi na egwu. Ọzọkwa, usoro mgbasa ozi ahụ rụrụ ọrụ ya nke mmụọ mmụọ na mkpali hysteria, na-enwe mmetụta nwere ike karịa nke Serbia (ogige ịta ahụhụ na n'ike) na Iraq ("ngwa agha nke mbibi oke" na egwu ngwa ngwa). Na nnukwu akụkụ nke Western aka ekpe dabara ọzọ, mgbe ụfọdụ na-ekwenyeghị na ogbunigwe iji chebe ndị nkịtị ebe a ziri ezi, mana ọ gbachiri nkịtị n'ihu ihe akaebe na-eto eto nke ogbugbu ndị nkịtị na agha agbụrụ na agha nke mwakpo maka ọchịchị. gbanwee.
Forte na-akọwa na eziokwu nke agha agbụrụ na agha nke iwe megide mba Africa dị mkpa bụ ndị Africa ghọtara nke ọma. Enwere oke nkewa, ndị isi Africa, akwụkwọ akụkọ na ndị ọkà mmụta na-awakpo agha NATO na ndị isi ọdịda anyanwụ na-eto ya. Ndị Africa maara nke ọma na UN na ikike NATO leghaara AU anya, na-ahọrọ imeso ndị eze Arab na ndị nnupụisi aka. Forte zoro aka na ndị isi nke South Africa, Liberia, Nigeria, Uganda, na ndị Africa ndị ọzọ niile bụ ndị siri ike na ha dị mma, ọ bụrụgodị na mgbe ụfọdụ tozuru oke, echiche nke Gaddafi na ọrụ ya, na-ewe iwe na mkpali ọhụrụ a nke ọdịda ọdịda anyanwụ (nke ha na-emekarị). akpọ re-colonization). Forte nwekwara ọtụtụ ibe na mmekọrịta chiri anya n'etiti Mandela na Gaddafi, onye bụbu onye ji ya ụgwọ n'ihi nkwado ya na-adịgide adịgide n'ime afọ mgbe ANC bụ òtù "ndị na-eyi ọha egwu" maka ndị ọchịchị.
Forte na-ekwusi ike n'oge niile ka Gaddafi siri megide Al Qaeda na extremism Islam. Ọ lụrụ ọgụ n'ụlọ ma chọọ mmasị ndị ọrụ US na iyi egwu ha. Ọ bụ otu n'ime ọtụtụ ihe mgbagwoju anya na Al Qaeda na Islam extremism, na-agbanyesi ike na ndị nnupụisi ahụ, nyere ndị agha ikuku site na NATO nke mere ka ndị ọchịchị onye kwuo uche ndị a banye ike nkekọrịta. Ugbu a ha bụ ndị agha na-enyere aka ịkpata ọgba aghara na Libya "nnwere onwe". Mana ọgba aghara a, dị ka ndị nkịtị gburu ma merụọ ahụ site na NATO na ndị otu ya, na-ewute ndị ahụ metụtara, ọ bụghị ezigbo ndị ọjọọ na Washington, London na Paris.
Z
Edward S. Herman bụ onye na-ahụ maka akụ na ụba na onye nyocha mgbasa ozi nwere ọkachamara na akụ na ụba ndọrọ ndọrọ ọchịchị na mgbasa ozi.
N'okpuru elu Escalator: Kedu ka 99% si ebi ndụ
Nke Barbara Garson dere
Arịlịka, 2013, 288 pp.
Nyochaa nke Jane Slaughter
Ọtụtụ narị narị "etinye ihu mmadụ na nsogbu akụ na ụba" pụtara n'oge Great Recession. Ọtụtụ ndị nta akụkọ na-ahọrọ ndị protagonists nke etiti-nke m na-ekwu na ha dere banyere ndị isi na ndị ọkachamara na-eju anya n'echiche bụ na ha nwere ike ịhapụ ha, na-enwe nkụda mmụọ site na agbụrụ ha, na-eju anya na ọ dịghị onye chọrọ ha.
Nke ahụ bụ akụkọ: na ọ bụghị naanị isi ike na-arụ ọrụ nwere ike ịchụpụ.
Ụfọdụ ihe ọmụmụ Barbara Garson bụ ndị etiti, kwa; ole na ole ọbụna bara ọgaranya; ndị ọzọ bụ ndị ọrụ. Ha niile nwere ihe tupu nbibi nke 2008—ọrụ, ụlọ, ma ọ bụ ego ego—ihe ahụ tụfuru ha niile. N'okpuru elu Escalator bụ akụkọ banyere otu ha si nagide-n'ihu mmadụ, ee, na enweghị ihu, akwara, na nchekwube na-enweghị isi.
Mana Garson na-akọwakwa ihe nzuzo niile nke akụ na ụba na-emebi emebi n'ụzọ dị mfe ịgbaso ma tinye ụta ebe ọ bụ.
Iji bipụta na 2013 bụ obere oge, mana ọ bụrụ na ọ tụrụ gị n'anya ịge ntị n'oge ahụ, ma ọ bụrụ na ịchọrọ ka akụ na ụba gị mee ihe na-atọ ụtọ nke mmadụ, Garson bụ onye ndu gị.
Otu onye anyị na-ezute Garson kpọrọ “cliché dị ndụ nke nlaazu a”: onye njikwa ego akwụrụ n'ụlọ. Nwunye ya ka na-arụ ọrụ n'ụlọ ọrụ mkpuchi dị iche, mana ọ na-echekwa ego site n'ije nkịta n'onwe ya karịa ịkwụ onye na-eje ije nkịta. Mgbe Garson gwara ya banyere onye na-ere ahịa dị elu nke na-ewepụ ọrụ ma na-atụgharị na onye ọrụ oge niile, nwoke ahụ kwadoro: "Ụfọdụ azụmaahịa ọhụrụ na echiche azụmaahịa abịala n'oge oge siri ike."
Otu nwoke ọzọ, onye ọrụ ụlọ akụ na-enweghị ọrụ, emepụtala ngwugwu nke nnyefe nke nyere aka kwatuo ụlọ kaadị dum. Gus na-ekwu na ọrụ ya kere "ọtụtụ uru," nke pụtara uru. Garson na-ekwu, sị: “Ọ dịghị ezi uche na-ajụ ya banyere uru ọha mmadụ bara. "Ị nweghị ike ịmegharị Master's in Business Administration n'otu ehihie."
merie ihe isi ike?
Ọ bụ ezie na onye na-agụ ya na-ama jijiji na ndị na-enweghị ọrụ na-enweghị ọrụ dị ka ndị a, ọ na-adọrọ mmasị ịhụ ka uche ha si arụ ọrụ. Ndị ọrụ mgbazinye ego ụlọ akụ na ndị nketa na-enye anyị nghọta na mkpebi mmadụ nke 1 pasent, ma ọ bụ opekata mpe 10 pasent. Na anyị na-ezute ndị ọtụtụ n'ihu ala ndị kwere, megide ihe niile na-egosi, na ha nwere ike ime ka ntule na-arụ ọrụ maka ha.
Nke a bụ Zita San Antonio na-akọwa nne ya kwagara mba ọzọ: “Ọ dị ka ọtụtụ ndị na-azụta n'ime mmụọ nke ikeketa, ma ha enweghị isi obodo. Ọ na-achọ nnukwu ohere mgbe niile. Mana o si na klaasị ga-anụ maka atụmatụ pyramid na-esote n'isi mmalite. Ọ dịghị mgbe ọ ga-adị 'n'ime' iji pụta n'oge. "
"Ịpụ n'oge," mgbe ọnụ ahịa dị elu na tupu afụ ahụ agbawa, bụ ihe ọ bụ ihe niile, n'ezie. Were ya na Alan Greenspan: “Ọ bụghị na ndị [ndị kere akụ na-egbu egbu] dara ogbi: ha maara kpọmkwem ihe na-emenụ. Ọtụtụ n'ime ha chere na ha maara mgbe ha ga-apụ apụ.” Onye ọ bụla maara na ọ bụ atụmatụ Ponzi, mana ha chere na ha nwere ike imeri usoro ahụ.
Nlaghachi ahụ bụ ụdị V maka ndị ọgaranya, Garson na-egosi n'akwụkwọ ahụ dum - ha gbadara, ha laghachiri. Ọ bụ, ma na-aga n'ihu na-adị, ụdị L maka onye ọ bụla ọzọ - anyị gbadara, ma anyị ka dị larịị.
Ndị gụrụ akwụkwọ mbụ Garson bụ ndị na-akwado ya n'ihi mkparịta ụka ya, ụda onwe ya na-eweda onwe ya ala, otu o si etinye ihe ọmụma nke ya, enweghị ya, akụkọ ihe mere eme nke onwe, na mmeghachi omume n'ime akụkọ ahụ. Ọ na-eme ka anyị na-arụkọ ọrụ ka anyị na-eji nwayọọ nwayọọ na-akụziri anyị ka ndị ọrụ ụlọ akụ na ndị ha na ha jikọrọ aka si daa ihe niile. Anyị na-enwetakwa nghọta ụfọdụ n'ihe kpatara na enweghị igwe mmadụ nwere ndụdụ gbara ya gburugburu Federal Reserve.
Garson na-ewe oge dị ukwuu n'etiti akwụkwọ, akụkụ ụfọdụ n'ihi na ọ nweghị mmasị n'ịba ọgaranya n'onwe ya. Ọ bụrụ na i leba anya na ndepụta ahụ, ị ga-ahụ na n'ime ọtụtụ afọ ọ na-akọ akụkọ na-akawanye njọ nke ndụ ọrụ anyị ka pasent 1 na-arụ ọrụ anwansi ha na-adịghị adị na ọrụ anyị. Ọ na-agụsi m agụụ ike maka akwụkwọ ya nke na-aga n'azụ ihe nkiri mgbe anyị mechara buru ntụ ntụ.
Z
Jane Slaughter bụ onye nta akụkọ na-ede n'ihe gbasara ọrụ. Ihe odide ya apụtala n'ime Nation, na -enwe Ọganihu, Nyocha ọnwa, na Na oge ndị a. Ogbugbu dị na ndị ọrụ nke magazin ọrụ Ndetu ọrụ na ọ bụ onye edemede nke Nkwenye na otu esi emeri ha na ngalaba-ede akwụkwọ nke Ịhọrọ akụkụ: Ndị otu na echiche otu na-arụ ọrụ smart: Ntuziaka otu maka mmemme nsonye na nhazigharị.. Ọ bụkwa onye nchịkọta akụkọ Akwụkwọ ntuziaka onye nsogbu 2. Nlebanya a pụtara na mbụ Ndetu ọrụ, Nọvemba 5, 2013.