GM: Ebe a na Tucson, Arizona, anyị na-enwe mmetụta nke President
Mbunye Bush n'oge okpomọkụ nke ndị agha National Nche gara aga
iji mebie oke ala US. Bush kpọkwara maka ndị ọrụ 18,000 nke
the Border Patrol to be stationed by 2008. Kedu ihe ị na-ahụ dị ka
ebumnuche na ramifications nke oke militarized?
ZINN: Echere m na isi ebumnuche abụghị nke ukwuu igbochi ndị mmadụ
ịgafe oke-ha ga-achọta ụzọ ha ga-esi mee ya-mana
ime ka ikuku dị n'ime obodo ahụ nke na-achọ mba,
xenophobic, na imegide ndị bịara abịa n'ụdị ọ bụla. Site n'ịme egwu
nke ndị mmadụ n'akụkụ nke ọzọ nke ókè-ala, ọ na-enye gọọmenti
ọzọ ịchịkwa ndị nke ya.
Enwere ọtụtụ myirịta dị egwu na amụma oke ala gọọmentị
na ịkpa oke ọha na mkpagbu nke ma ndị Mexico na
Chinese Chinese na njedebe nke 19th na mmalite narị afọ nke 20.
Kedu ihe nwere ike isi na nke a pụta?
Nkwubi okwu sitere na akụkọ ihe mere eme a bụ na anyị nwere usoro akụ na ụba
nke na-ahụ mmadụ ka ihe onwunwe a ga-eji mee ihe mgbe ọ bara uru,
a ga-atụfu ya mgbe ọ naghị aba uru. Ndị China bụ
nabatara ịnye ọrụ dị ọnụ ala n'okporo ụzọ ụgbọ okporo ígwè transcontinental,
ma mgbe ahụ ha adịghị mkpa. Ịmepụta iro megide ha tụgharịrị
uche nke ndị ọrụ ọcha pụọ na ndị na-erigbu ha na
megide "onye nke ọzọ." Nke a bụ ngwaọrụ akụkọ ihe mere eme
nke ụlọ ọrụ na-eji kesaa ndị ọrụ. Otu ihe ndị ahụ
na-arụ ọrụ taa na ndị Mexico na ndị ọzọ kwabatara.
Ị kwuwo ma dee gbasara otu ọmụma ihe siri dị mkpa
akụkọ ihe mere eme bụ na otú o si bụrụ mmasị dị mkpa nke gọọmentị
ime ka ndị mmadụ nọrọ n'ọnọdụ nke "amnesia akụkọ ihe mere eme." ga-
ị kọwara?
Mgbe ndị mmadụ na-amaghị akụkọ ihe mere eme ha-na m na-amaghị
na-ekwu maka ịdị ọcha, akụkọ ihe mere eme nke mba anyị na-abanye
ụlọ akwụkwọ na n'usoro mgbasa ozi—a na-aghọgbu ha ngwa ngwa. Mgbe
Onye isi ala na-agwa mba anyị na anyị ga-aga agha maka nnwere onwe ma ọ bụ ọchịchị onye kwuo uche ya
ma ọ bụ n'ihi na a na-eyi anyị egwu, ọha na eze na-enweghị ihe ọmụma
akụkọ ihe mere eme enweghị ụzọ isi lelee nke a. Ma ọ bụrụ na ndị mmadụ maara
akụkọ ihe mere eme nke president aghụghọ iji mee ka mba ahụ banye agha, ha
agaghị aga, ha ga-enwe obi abụọ. Ọ bụrụ na ha maara akụkọ ihe mere eme
ha ga-ama na Onye-isi-nduzi James Polk mere ka ọ na-eme
agha na Mexico n'ihi esemokwu na ókèala na 1846 na nke ahụ
ọ na-ewetara ndị Mexico mmepeanya. Ha ga-aghọta
na ọ ghaara ụgha banyere ezi ebumnobi ya, nke bụ inweta ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ
ọkara ala Mexico. Ọ bụrụ na ha mara akụkọ ihe mere eme ha ga-echeta nke ahụ
US batara Cuba na 1898, na-ekwu na ha ga-atọhapụ ndị Cuba
wee mee Cuba ka ọ bụrụ obodo Amerịka. Ha ga-eme ya
mara na Onye isi ala McKinley ghaara ụgha maka ezi ebumnobi ya maka ịga
banye Philippines na Woodrow Wilson ghaara ụgha banyere Agha Ụwa Mbụ na
Lyndon Johnson ghaara ụgha banyere Gulf of Tonkin iji nweta US
banye Agha Vietnam.
Kedu
anyị nwere ike ịghọta site na ọmụmụ akụkọ ihe mere eme, akparamaagwa, na anthropology
gbasara ọdịdị mmadụ na ọnọdụ agha?
A nkịtị nkwenkwe, nke ị na-ahụ mgbe niile, bụ na agha bụ ndị
sitere na "ọdịdị mmadụ." Ma ọ dịghị ihe àmà maka
nke a na genetics ma ọ bụ anthropology ma ọ bụ akparamaagwa. Naanị ihe akaebe
nyere bụ na anyị na-enwe mgbe niile agha. N'ezie, mana ị nwere ike ikwu
otu maka ịgba ohu ma ọ bụ ụlọ ọrụ ọ bụla nke dịruru ogologo oge.
Ọ bụ ụzọ isi zere eziokwu ahụ bụ agha, ịgba ohu, na ndị ọzọ
phenomena abụghị eke, ma kere mmadụ n'okpuru ụfọdụ
ọnọdụ ọha mmadụ. A sị na agha bụ ihe si n'okike mmadụ pụta
ọ dịghị mkpa ka gọọmentị na-agbasi mbọ ike na-agbakọta
ọnụ ọgụgụ ha maka agha. Ndị mmadụ na-agba ọsọ gbuo. Mana nke ahụ
ọ bụghị ikpe ahụ. Gọọmentị ga-aghọgbu ndị mmadụ, jiri nnukwu ihe
ọtụtụ okwu nduhie iji mee ka ndị mmadụ kwenye ịga agha, rata ndị na-eto eto
ndị nọ n'òtù na-arụ ọrụ n'ime ndị agha n'olileanya nke imeziwanye
ndu ha. Ọ bụrụ na ọ nweghị nke zuru oke, gọọmentị ga-emerịrị ya
ịmanye ndị na-eto eto, dọpụta ha, ma yie ha egwu ịga mkpọrọ ma ọ bụrụ na ha emee
esokwala.
Enwere m ike ịgwa gị site na ahụmịhe nke m na Air Force in World
Agha nke Abụọ, ndị mụ na ha na-arụkọ ọrụ n'ụgbọ mmiri abụghị ndị hụrụ agha n'anya. Ha na
kwenye na ha na-eme ihe dị mma n'ịlụ ọgụ fasizim, na
Nke a bụ agha ziri ezi. Ị nwere ike ịhụ na Agha Vietnam otú, otu ndị agha
hụrụ site na mgbasa ozi nke gọọmentị, ọtụtụ n'ime ha tụgharịrị
megide agha.
Ị kwupụtala nsọpụrụ na ekele maka ndị na-ese ihe n'oge
oge agha na ọgụ ndị mmadụ. Ị ga-atụle ihe ọ pụtara
nke ndị na-ese ihe n'oge ọgba aghara obodo?
Ndị na-ese ihe nwere ọrụ pụrụ iche na mmegharị mmekọrịta ọha - ha na-agbazinye agụụ.
uri, ọchị ka ụkpụrụ ọ bụla ije espouses. Ha na-ebuli elu
ike nke a na-elekọta mmadụ ije, nke chọrọ ọ bụla ọzọ ike
ọ nwere ike ịmanye ikike ndị ọchịchị aka.
Ịdela ma kwuo maka mkpa obodo
nnupụisi. Kedu arụmụka ziri ezi na nke omume ị ga-ekwupụta,
ma ndị na-eme ihe ike na ọha na eze, gbasara izi ezi nke obodo
nnupụisi n'ihu ikpe na-ezighị ezi nke iwu?
Ọ dị mkpa ịmara na ọ bụghị Chineke mere iwu
ịbụ, ọ bụghị ihe nsọ; iwu bụ ndị na-agba ọsọ ahụ
ọha mmadụ na ha na-eme iwu ka ọ bụrụ ọdịmma nke ha. Ọbụna
ọ bụrụ na enwere akụkụ nke gọọmentị nnọchite anya na United States,
ndị a abụghị n'ezie ndị nnọchiteanya nke ndị mmadụ, ma na-ejere Jehova ozi
mmasị nke ndị ọkachamara. Ya mere, o zughị ezu ịgwa ndị mmadụ,
"Gaa na ọwa oge niile" n'ihi na ọwa ndị ahụ
a na-achịkwa n'ụzọ dị otú ahụ iji gbochie mgbanwe mgbanwe. Nke ahụ bụ
ihe mere nnupụisi obodo ji dị mkpa-iji mezuo nke ahụ
chọrọ nke ochichi onye kwuo uche. Enweghị nnupụisi obodo, anyị nọ na
ebere nke ndị nọ n'ọchịchị na-eme iwu, na-eme iwu,
ma kpebie iwu ndị a ga-etinye.
The
ajụjụ dị mkpa ịjụ maka iwu ọ bụla ma ọ bụ omume ọ bụla abụghị
ọ bụ iwu, mana ọ bụ naanị? Enwere ihe dị iche n'etiti iwu na
ikpe ziri ezi na ikpe ziri ezi ka mkpa. Mgbe iwu na-ekpe ikpe ziri ezi,
enwere ike irubere ya isi, mgbe ọ na-emeghị, o kwesịghị irubere ya isi.
Site na mweghachi nke otu dị ka Studentsmụ akwụkwọ maka Democratic
Society [SDS], kedu ihe ị na-ahụ dị ka ntụziaka ọhụrụ maka itinye aka na ụmụ akwụkwọ
n'ọgba aghara ọha?
Nke a bụ oge n'akụkọ ihe mere eme mgbe ụmụ akwụkwọ, ndị m kwenyere na ọ bụ ihe okike
ezigbo mma na njikere iburu ezi ihe kpatara ya, mkpa ịhazi.
Okwu ndị ahụ bụ ihe gbasara ndụ na ọnwụ maka ndị na-eto eto. Will
ha ga-aga agha? A ga-ejichi akụ na ụba obodo
site na 1 pasent nke ndị mmadụ? Ha ga-ebi na obodo nke
ha nwere ike ịnya isi, obodo na-adịghị ebuso ndị ọzọ agha
ndị mmadụ, nke na-egbo mkpa mmadụ?
Kedu nghọta ị ga-ekekọrịta na ndị na-eme ihe gbasara ọmụmụ
ngagharị ikpe ziri ezi?
Ajụjụ dị mkpa bụ ikike ụmụ nwanyị nwere ịchịkwa nke ha
ozu na eziokwu na ndị ọchịchị na-abụghị ndị nwere ikike omume
ịgwa ụmụ nwanyị ihe ha ga-eme ụmụ ha ma ọ bụ ụmụ ha bu n’afọ.
Mgbe ọchịchị onye kwuo uche ya gbochiri nwanyị ime mkpebi
banyere ndụ ya, ọ na-eme ka ọchịchị aka ike.
Kedu ụzọ ị ga-esi hụ mmegharị ahụ na-enweta ala na akụ na ụba
gburugburu?
Ọchịchị onye kwuo uche akụ na ụba nwere ike isi na nzukọ na mgba
nke ndị mmadụ megide ike ụlọ ọrụ na gọọmentị. Ndị ọrụ na-enweta a
usoro ochichi onye kwuo uche akụ na ụba mgbe ha guzobe otu na ihe ịma aka
ike nke ụlọ ọrụ iji chọpụta awa na ụgwọ ọrụ ha
na ọnọdụ ọrụ. Mgbe ndị na-azụ ahịa wepụrụ ngwaahịa nke ọma
ha na-eme ka ọchịchị onye kwuo uche ya na mpaghara akụ na ụba.
Njikwa akụ na ụba site n'aka ndị ọgaranya nwere ike ịdịru ogologo oge
ka ndị mmadụ na-erube isi. Mgbe ha kwụsịrị irube isi, mgbe ha jụrụ ịrụ ọrụ—ma ọ bụ
jụ ịzụta-ụlọ ọrụ kacha ike na-aghọ ndị na-enweghị enyemaka.
Kedu ihe ị ga-agwa ndị a na-akpọ mgbe ụfọdụ
ndị gụrụ akwụkwọ ọgụgụ isi banyere ọrụ ha na a ukwuu
ọkwa?
Ọ dị mkpa maka ndị nọ n'ọrụ agụmakwụkwọ ma ọ bụ na sayensị
ma ọ bụ na nka ịghọta na ha nwere ihe ndabara inwe ụfọdụ
ogo nnwere onwe, nke ọtụtụ ndị mmadụ na-agbasi mbọ ike ibi ndụ
enweghị. Ha kwesịkwara ịghọta na ọ bụrụ na ha na-eji
nnwere onwe a ịmepụta ọha mmadụ ziri ezi, imegide agha na militarism,
ha na-eguzosi ike n'ihe nye ndị kacha mma n'ọrụ ha, ruo ndị kacha ukwuu
ndị na-ede uri, ndị ode akwụkwọ kacha elu, ndị ọkà mmụta kacha elu.
Kedu ihe ị chere bụ ikike ndị mmadụ nwere ịtọhapụ onwe ha
site na mmanye uka na mgbasa ozi?
Nke a bụ nghọta dị mkpa, na anyị na-etinye uche na mgbasa ozi nke ndị
onye na-achịkwa ọha mmadụ na internalize echiche nke na-edebe ọnọdụ
quo. Akụkọ ihe mere eme bara uru n'igosi oge ndị ahụ n'oge gara aga mgbe ndị mmadụ
esiwo na agbụ nke echiche emepụtara wee malite
na-eche n'onwe ha, na n'ihi nke nnwere onwe echiche nupụrụ isi
megide ọnọdụ nke ndụ ha.
Gabriel
M. Schivone bụ onye nchịkọta akụkọ uri
Days
E wezụga icheta
akwụkwọ edemede na Mahadum Arizona (ebe
ajụjụ ọnụ a pụtakwara). Ọ bụ onye otu Student for Reproductive
Ikike, SDS, na ụmụ akwụkwọ maka agụmakwụkwọ ebumnuche omume.