Na Machị 18, n'oge nzaghachi redio mba ya nye onye isi ala, Senator Dianne Feinstein boro ọchịchị Bush ebubo "enweghị ike" na agha Iraq.
Kedu ihe ga-abụ ụzọ tozuru oke ịchụso agha na Iraq? Kedu otu ị ga-esi tụba nnukwu bọmbụ na mpaghara obodo mepere emepe n'ụzọ ruru eru? Kedu otu ị ga-esi wepụta mgboagha ndị na-akpachapụ ozu ụmụaka n'ụzọ tozuru oke? Kedu otu ị ga-esi kpụrụ ọtụtụ narị puku mmadụ si n'ala nna ha ziga ha n'obodo ka ha gbuo ma gbuo - dabere na ụgha - n'ụzọ ruru eru?
Kedu otu ị ga-esi mebie ụlọ na nlekọta ahụike na agụmakwụkwọ nke obodo n'ofe United States, ebe ụlọ ọrụ na-erite uru agha na-ebute nnukwu uru - kedu ka ị ga-esi mee nke ahụ n'ụzọ ruru eru?
Senator Feinstein gara n'ihu kwuo na ọ dị oke mkpa, maka agha na Iraq, ka gọọmentị United States "mee ya nke ọma."
Kedu ka mmadụ si eme agha a nke ọma, mgbe ụbọchị ọ bụla ọ na-eweta ọtụtụ mgbukpọ? Nanị ụzọ isi mee agha a nke ọma bụ ịghara ime ya ma ọlị.
N'ịkọ akụkọ banyere mwakpo ọhụrụ ndị agha US na Iraq, isiokwu dị na March 17 n'ihu peeji nke San Francisco Chronicle kwuru, sị: "Mwakpo ikuku kasịnụ kemgbe mwakpo ahụ a hụrụ ka ọ na-ezisa ozi."
Na-eziga ozi.
Afọ iri anọ gara aga, odeakwụkwọ nchekwa Robert McNamara kwuru na ọ dị mkpa ịtụba bọmbụ na North Vietnam iji zipu ozi ndị isi ọchịchị Kọmunist na Hanoi. Onye bụbu onye nta akụkọ agha bụ Chris Hedges, n’akwụkwọ ya bụ́ “War Is a Force That Gives Us Meaning,” na-echeta na mgbe o si El Salvador na-akọ akụkọ, n’otu ụtụtụ ya na ndị nta akụkọ ndị ọzọ tetara na họtel ha ma chọpụta na ndị agha tụfuru ozu ha. n'ihu ụlọ ahụ n'otu abalị, na n'ọnụ ozu ndị ahụ ka edere ozi na-eyi ndị nta akụkọ egwu.
Na Yugoslavia, n'oge opupu ihe ubi nke 1999, bọmbụ ndị agha NATO na-edu US na-ezisa ozi. Ma mgbe, n'otu ụbọchị Fraịdee n'otu ụbọchị Fraịde n'obodo Nis, bọmbụ ụyọkọ dara n'ikike nke ndị na-atụ ụtụ US ma dọkasịa n'ahụ nwanyị ji akpa karọt si n'ahịa, nke ahụ bụkwa ihe atụ izipu ozi.
Site n'oge ruo n'oge, ndị isi na-ezipụ ozi site n'itinye ọnwụ. Na Septemba 11, 2001, Osama bin Laden zigara ozi na World Trade Center. Na n'oge mgbụsị akwụkwọ nke 2001 ndị agha US zigara ozi na Afghanistan, ebe ndị nkịtị nwụrụ anwụ, ma ọ bụrụ na anyị ga-agụta ọnụ ọgụgụ, dịkarịa ala dị ka ndị nwụrụ na World Trade Center.
Ma ugbu a, George W. Bush na-aga n'ihu na-eziga ozi na bọmbụ na mgbọ. A na-agbakwa anyị ume - ma ọ bụrụ na ọ bụghị ịkwado nke ọma - ka ọ bụrụ ihe na-adịghị mma. Ka ibugharị. Ka agaghị arụ ọrụ.
Mgbe ndị mmadụ nọ n'ofe United States gbakọtara imegide agha a, ha na-ajụ isonye na iziga ozi ọnwụ.
Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ 40 gara aga Martin Luther King kwuru banyere ihe ọ kpọrọ " ara nke militarism." Ma ọ nọnyeere anyị, ebe a na ugbu a; ọ bụ anyị na United States mgbe ọ bụla nwatakịrị na-eri nri na-edozi ahụ, oge ọ bụla ndị mmadụ chọrọ nlekọta ahụike ma ghara inweta ya ma na-ata ahụhụ na mgbe ụfọdụ na-efunahụ ndụ ha, ebe mmefu ego ndị agha nke mba a - ihe karịrị ọkara puku ijeri dollar kwa afọ - A na-emefu ọ bụghị maka nchekwa kama na mmefu agha, nke na-eme ka ihe ọ bụla nwere ike ịkọwa n'ụzọ ziri ezi dị ka nchekwa. A na-egosipụta ara ara nke militarism nke Dr. King kwuru banyere ya kwa ụbọchị site na ndị dị ka Senator Feinstein, bụ onye na-achọ "ikike" na agha ma kwuo na a ghaghị ime ya nke ọma.
Anyị chọrọ mgbalị udo, ọ bụghị agha, sitere na United States. Kama ịrụ ọrụ igbu mmadụ ka mma, enwere ngagharị na obodo a iji manye ihe a na-ekwu na ọ bụ gọọmentị nke anyị ka ọ rụọ ọrụ kacha mma nke ịkwado ndụ - kama iwere ya.
Nsogbu abụghị na agha a nwere ike ọ gaghị emeri. Nsogbu bụ na agha ahụ bụ na ọ ga-adịkwa njọ mgbe niile, a ghaghị ịkwụsị ya.
N'ihe ngosi ọ bụla maka udo na ikpe ziri ezi, gịnị kpatara anyị ji nọrọ ebe a? N'ihi na ndị ahụ bụ ụkpụrụ anyị chọrọ ibi ndụ.
Gịnịkwa mere anyị ji nọrọ n’ụwa a? Gịnị mere onye ọ bụla n'ime anyị ji nọrọ ebe a? Ọ bụghị ajụjụ dị mfe ịza. Mana ime ihe ike bụ ụzọ isi na-ekwusi ike na anyị anọghị ebe a iji bụrụ akụkụ nke igwe agha. Anyị anọghị ebe a iji bụrụ akụkụ nke igbu ọchụ, anyị anọghị ebe a iji nyere aka na abet ma ọ bụ mee ka ndị dị ka George W. Bush na-eduzi ebubo igbu mmadụ n'aha nnwere onwe ijere uru. Anyị ji ozi dị iche iche bịa ebe a.
____________________________
E nwetara isiokwu a site n’okwu Norman Solomon kwuru n’otu nnọkọ mgbagha na Sebastopol, California, na Sọnde, Maachị 19. Akwụkwọ ọhụrụ ya bụ “War MadeEasy: How Presidents and Pundits Keep Spinning Us to Death.” Maka ozi, gaa na: www.WarMadeEasy.com