Mba ndị na-ahazi usoro ịkọwapụta onwe ha, na-achọ iji ala ha, ọrụ ha, akụ ndị sitere n'okike, na ahịa ha dị ka ha si chọọ, na-enwere onwe ha pụọ na nnabata nke usoro ụlọ ọrụ US zuru ụwa ọnụ, na-abụkarị ndị a na-emetọ aha. Ndị isi US na mgbasa ozi US na-ajụkarị ndị isi ha ụkpụrụ omume ha, dị ka ọ dị n'otu oge ma ọ bụ ọzọ na Castro, Noriega, Ortega, Qaddafi, Aristide, Milosevic, Saddam Hussein, Hugo Chavez, na ndị ọzọ.
Ya mere, ọ bụghị ihe ijuanya na a na-akọwakarị ndị ọchịchị Democratic People's Republic of Korea (DPRK ma ọ bụ North Korea) dị ka ndị na-eme iwu na ndị ọkachamara anyị na-enweghị isi. Ndị isi ngalaba nchekwa nchekwa na-ezo aka na DPRK dị ka mba “ọ bụghị nke ụwa a,” nke ndị ọchịchị “ dysfunctional” na-edu. Otu onye ọrụ gọọmentị, nke e hotara na New York Times, nọ na-eche n'olu dara ụda "ma ọ bụrụ na ha na-agba ara kpamkpam." Magazin New Yorker kpọrọ ha "nkwụsị," na onye na-elekọta TV n'abalị David Letterman batara n'omume ahụ site n'ịkpọ Kim Jong-il "onye ara ara."
N'ezie, enwere ihe gbasara DPRK nke mmadụ nwere ike ịnọ na-eche banyere ya, gụnyere usoro ndu ọchịchị ya, ọchịchị aka ike nke otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị, na ọgba aghara nke yiri ka etinyere n'ime obi nke akụ na ụba ya "atụmatụ".
Mana na mbọ a na-akpọsa ka ọ bụrụ ike nuklia, North Korea na-egosipụta n'ezie ịdị ọcha karịa ka ọ na-ele anya na mbụ. Ndị isi Pyongyang yiri ka ọ maara ihe gbasara amụma mba ụwa nke US nke ndị na-eme amụma na ndị ọkachamara leghaara anya. N'otu okwu, United States enwebeghị ọgụ ma ọ bụ wakpoo mba ọ bụla nwere ngwa agha nuklia.
Mba ndị agha US meriri ozugbo na iri afọ ndị na-adịbeghị anya (Grenada, Panama, Iraq, Libya, Somalia, Yugoslavia, Afghanistan, ọzọ Iraq), yana ọtụtụ steeti ndị ọzọ egwu egwu n'otu oge ma ọ bụ ọzọ maka ịbụ "mgbochi. American" ma ọ bụ "mgbochi-West" (Iran, Cuba, South Yemen, Venezuela, Syria, North Korea, na ndị ọzọ) nwere otu ihe jikọrọ: ọ dịghị otu n'ime ha ejirila ihe mgbochi nuklia-ruo ugbu a.
Ka anyị nye ntakịrị ndabere. Wepụ agha Korea dum (1950-53) nke ike ikuku US bibiri ọtụtụ akụrụngwa DPRK na iri puku kwuru iri puku ndị nkịtị ya. Tụlee ihe ndị mere na nso nso a. N'oké mmiri ozuzo nke sochiri mwakpo Septemba 11, 2001 na World Trade Center na Pentagon, Onye isi ala George W. Bush kwuru ikike ịmalite agha ọ bụla megide mba, nzukọ, ma ọ bụ onye ọ bụla nke ọ họọrọ. Nkwudo dị otú ahụ maka ike aka ike - nke megidere iwu mba ụwa, akwụkwọ ikike UN, na iwu US-gbanwere onye isi ala ka ọ bụrụ ihe nke eze zuru oke nke nwere ike iji ndụ na ọnwụ mee ihe n'akụkụ anọ nke ụwa. Ọ baghị uru ikwu, ọtụtụ mba - DPRK n'etiti ha - enwechaghị nkụda mmụọ maka nbuli nke onye isi ala US gaa n'Eze nke mbara ala.
Ọ bụ naanị n'afọ 2008 ka Onye isi ala Bush mechara wepụrụ North Korea na ndepụta steeti ndị kwuru na ha na-akwado iyi ọha egwu. Mana a ka nwere ndepụta egwu egwu ọzọ nke Pyongyang na-echeta. Na Disemba 2001, ọnwa abụọ ka 9/11 gachara, osote onye isi ala Dick Cheney zoro aka na “mba iri anọ ma ọ bụ iri ise” nke nwere ike ịchọ ịdọ aka ná ntị agha. Otu ọnwa ka e mesịrị na 2002 State of the Union ozi, President Bush wepụrụ ndepụta ahụ ruo atọ ndị omempụ dị ize ndụ: Iraq, Iran, na North Korea, bụ ndị, o kwuru, dere "axis nke ihe ọjọọ."
Ọ bụ ihe na-achọsi ike ịchịkọta ọnụ nke mba atọ na-enwechaghị ọnụ. Na Iraq, onye ndu bụ nke ụwa, na Iran ọ bụ usoro ọchịchị Alakụba dị nso. N'abụghịkwa ndị ha na ha jikọrọ aka, mba abụọ ahụ bụ ndị iro siri ike. Ka ọ dị ugbu a, DPRK enweghị njikọ akụkọ ihe mere eme, omenala, ma ọ bụ ala na Iraq ma ọ bụ Iran. Ma o nwere ike ịhụ ihe na-emenụ.
Onye mbụ meriri bụ Iraq, mba #1 na mkpirisi ndepụta nke ebubo ajọ omume. Tupu Agha Ọwara nke 1990-91 na afọ iri sochirinụ nke mmachi, Iraq nwere ụkpụrụ ibi ndụ kachasị elu na Middle East. Ma ọtụtụ afọ nke agha, mmachi, na njigide mere ka mba ahụ bụrụ mkpọmkpọ ebe, ihe ndị owuwu ya mebiri emebi na ọbara na nhụsianya juru ọtụtụ ndị bi na ya.
Ọ bụrụ na ọ bụghị na Iraq egosila na ọ bụ ihe dị oke ọnụ ahịa, United States ogologo oge gara aga gaara na-ebuso Iran agha. #2 na axis-nke-ọjọọ hit ndepụta. Dị ka anyị nwere ike ịtụ anya, onye isi ala Iran Mahmoud Amadinijad achọpụtala na mgbasa ozi US dị ka "enweghị ntụkwasị obi." Pentagon ekwuputala na ọtụtụ puku saịtị ndị dị mkpa na Iran ka edobere ma lekwasịrị anya maka mwakpo ikuku. Ụdị iyi egwu niile ka akwadoro megide Tehran maka ịchụso mmemme uranium bara ụba - nke mba ọ bụla n'ụwa nwere ikike ime. Na ihe omume TV Sunday na nso nso a, odeakwụkwọ nke State Hillary Clinton dọrọ aka ná ntị na United States nwere ike ịmalite "igbu mbụ" megide Iran iji gbochie mmepụta ngwá agha nuklia ya.
Kama iji nwayọọ na-echere akara aka ya ịnọdụ ala na crosshairs Washington, mba #3 na US hit list na-agbalị ịkwanye ihe mgbochi. Mgbalị DPRK na-agbachitere onwe ya bụ nke e ji mara na mpaghara ndị ọrụ gọọmentị US na mgbasa ozi US dị ka mkpasu iwe. Odeakwụkwọ Clinton dọrọ aka ná ntị na United States agaghị abụ "Nọt Koria ga-agbaji ojii." Onye ode akwụkwọ nchekwa Robert Gates mezuru, "Anyị agaghị agba nkịtị ka North Korea na-ewulite ikike ibibi ihe ọ bụla ebumnuche na Asia-ma ọ bụ na anyị." Ihe omume nuklia nke DPRK, Gates na-adọ aka ná ntị, bụ "ihe na-akpata ọdịnihu ọchịchịrị."
Onye isi ala Obama katọrọ "omume mkpasu iwe ọgụ" North Korea dị ka ihe iyi egwu dị egwu. Na June 2009, UN Security Council ji otu olu nyefere mkpebi nke United States na-akwado na-akwalite mmachi ego, azụmahịa na agha megide DPRK, mba mmachi tara ahụhụ. Na nzaghachi na ihe Security Council mere, gọọmentị Kim Jong il kwupụtara na ọ gaghịzi eche echiche ịhapụ ngwa agha nuklia ya, na ọ ga-agbasawanye mbọ ya imepụta ọtụtụ n'ime ha.
N'okwu Cairo ya mbụ Obama kwuru, "O nweghị otu mba kwesịrị ịhọrọ ma họrọ mba nke nwere ngwa agha nuklia." Mana nke ahụ bụ kpọmkwem ihe United States na-anwa ime n'ihe gbasara North Korea-na Iran na-atụ egwu. Ọkà mmụta physics na onye na-ede akwụkwọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị Manuel Garcia, Jr., na-ekwu na amụma Washington "bụ ịgba ume ka mba ndị ọzọ rube isi n'iwu nke Nkwekọrịta Na-adịghị Mgbasa Ozi Nuclear-ma jụ ngwá agha nuklia-mgbe ọ na-ahapụ onwe ya." Ndị ọzọ ga-ewepụrịrị ngwa ọgụ ka Washington wee nwee ike ịchị ha n'ụzọ dị mfe karị, Garcia kwubiri.
Ndị isi US ka na-ajụ inye nkwa ọ bụla na ha agaghị anwa ịkwatu ọchịchị Kọmunist nke Pyongyang. Enwere okwu banyere itinye DPRK azụ na ndepụta nke steeti na-akwado iyi ọha egwu, ọ bụ ezie na odeakwụkwọ Clinton kwetara na ihe akaebe na-achọ ịkwado ụdị aha ahụ.
Site na ịnọ naanị ya na perch dị egwu, North enweghị ike inye aka inwe mmetụta adịghị ike. Tụlee ihe iyi egwu agha na-eyi egwu ọ na-eche. Ndị agha DPRK emechiela ya na ndị agha adịghị njikere maka ndị agha United States, South Korea na Japan. United States na-ejigide nnukwu ọdụ agha na South Korea. Dị ka Paul Sack na-echetara anyị na akwụkwọ ozi New York Times na nso nso a, ọ dịkarịa ala otu ugboro n'afọ ndị agha US na-eme mmega nkwonkwo na ndị agha South Korea, na-eme mwakpo ala nke DPRK. Ndị agha ikuku US na-ejigide "nyocha nuklia" na South Korea nwere ngwa agha nuklia na Okinawa, Guam, na Hawaii. Ọ bụghị nanị na Japan na-ekwu na ọ nwere ike ịmepụta bọmbụ nuklia n'ime otu afọ, ọ dị ka ọ na-adịwanye njikere ime otú ahụ. Na ọchịchị ọhụrụ arụnyere na South Korea na-egosi na ọ bụ ihe ọ bụla ma ọ bụghị enyi na enyi n'ebe Pyongyang nọ.
Ngwá agha nuklia DPRK bụ mma agha ihu abụọ. Ọ nwere ike igbochi mbuso agha ma ọ bụ ịkpọ ọgụ. Ọ nwere ike ime ka ndị ọrụ US chee echiche ugboro abụọ tupu ha ejikọta eriri siri ike na North, ma ọ bụ ọ nwere ike ime ka ha jiri ike mee ka esemokwu na-enweghị onye chọrọ n'ezie.
Mgbe ọtụtụ afọ nke ịgbachitere na mgbagha ugboro ugboro sitere na Washington, ọtụtụ afọ nke iyi egwu, ikewapụ, na mmụọ mmụọ, ndị isi Pyongyang kwenyesiri ike na ụzọ kacha mma isi guzogide mwakpo na ịchịisi bụ site n'ịmepụta ngwa agha nuklia. Ọ naghị ada ụda ka onye nzuzu. Dị ka e kwuworo, United States adịghị ebuso mba ndị ji ngwá agha nuklia na-aga ogologo oge (opekata mpe ruo ugbu a).
N'ịbụ ndị a chụpụrụ n'ọnụ ọnụ ruo ogologo oge, ndị North Korea na-agba chaa chaa ugbu a, na-arị elu, na-agbaso amụma mgbochi "dị mma" nke siri ike na ụwa nzuzu nke alaeze ukwu na-asọ oyi ahazi.
------
Akwukwo Michael Parenti dere nso nso a gunyere: Echiche ndi ozo: The Michael Parenti Reader (Ìhè obodo); Ọchịchị onye kwuo uche ya maka ole na ole, 8th ed. (Wadsworth); na Chineke na ndị mmụọ ọjọọ ya (akwụkwọ Prometheus, na-abịa). Maka ozi ndị ọzọ, gaa na webụsaịtị ya: www.michaelparenti.org.