Edere maka teleSUR Bekee, nke ga-amalite na Julaị 24 

"Ọ bụghị Nsogbu/ Mmejọ Anyị"

N'oge na-adịbeghị anya, anụrụ m otu onye America (United States of America) na-ekwu na "obi ya na-enwe mmasị na ụmụaka niile na-esoghị [Central America]" na-egosi na US ndịda ókè- 74,000 atụmatụ maka Fiscal Year 2014. "Ma," onye US nwa amaala. gara n'ihu, "Ọ bụghị nsogbu anyị, anyị enweghị ihe jikọrọ ya na ya, ọ bụghị ọrụ anyị idozi ya."

"Enwere m ọmịiko maka ụmụaka ndị a," Gọvanọ aka nri Iowa Terry Branstad kwuru n'ụbọchị ọzọ. "Mana," ka ọ gbakwụnyere, "Achọghị m izipu mgbaàmà na (ị) na-eziga ụmụ gị na [US nke] America n'ụzọ iwu na-akwadoghị." Branstad chere na "ihe mbụ anyị kwesịrị ime bụ nchekwa nke oke."

Ya mere ziga ụmụntakịrị agụụ na-agụ na nkụda mmụọ laghachi ebe ha si bịa. Dị ka ọtụtụ, ikekwe ọtụtụ ndị US-nke America, Branstad ahụghị ọrụ US maka ụmụaka niile na-akwaga mba ọzọ. Ọ chọghị ịhụ onye ọ bụla n'ime ha ka a “chụpụrụ na Iowa.”

Ndị mgbasa ozi mgbasa ozi US na-achị achị na-akwado echiche nkewa a. Akụkọ na nkọwa "isi" na-ebo ebubo ebubo na ezinụlọ ndị na-akwaga mba ọzọ na amụma mbata na ọpụpụ mbata na ọpụpụ nke gọọmentị Obama maka "mmụba" ụmụaka na-adịbeghị anya na-agbalị iru US site na Honduras (ebe obibi nke 28% nke ụmụaka na-esoghị), Guatemala (ụlọ). 24%) na El Salvador (21%) – Central America nke a na-akpọ Northern Triangle.

Ozi a doro anya: US enweghị ọrụ ịbata ma ọ bụ ilekọta oke mbanye ụmụaka si Central America kwaga.

Ozi ahụ bụ ihe efu, mana ọ bụghị ihe ijuanya. Dị ka Laura Carlsen nke Mmemme America kwuru n'ọnwa gara aga, ụlọ ọrụ mgbasa ozi US na-atụ aka n'ezinaụlọ ndị na-akwaga mba ọzọ "n'ihi na ụzọ ọzọ… adịghị amasị ha." Dị ka Carlsen kọwara:

"Ihe ọzọ bụ ịnakwere na Central America na North America Free Trade Agreements ahapụla ọtụtụ puku ndị ntorobịa enweghị ohere akụ na ụba. Ọ bụ ịnakwere na enyemaka nchekwa US maka agha ọgwụ ọjọọ ejirila ngwa ọgụ na ime ihe ike na Mexico na Central America. Ọ bụ ịghọta ọnụ ahịa dị elu nke ịkwado ọchịchị mgbagha Honduran na ka ndị Honduras na ndị US si na-akwụ ụgwọ ahụ, ebe ọ bụ na mbata na-akwaga ihe karịrị 500% n'ime afọ abụọ gara aga na mmebi ikike mmadụ, enweghị ike na ime ihe ike na-arị elu. "(Amụma America, MexicoBlogJune 9, 2014)

Hel n'uwa

Ọ dịghị ihe dị omimi banyere ihe mere iri puku kwuru iri puku ụmụaka si Northern Triangle ji dị njikere ime njem na-emegide ọnwụ gafee Mexico na (ha na-atụ anya) ókè-ala US. Ụzọ atọ n'ụzọ anọ nke ndị bi n'okpuru ịda ogbenye na Guatemala, ebe World Bank na-akọ na 2.5% nke ugbo nwere 65% nke ala ugbo na 88% nke ugbo na-achịkwa nanị 16%. Ụzọ abụọ n'ụzọ atọ nke ndị bi na Honduras, bụ ebe nanị otu ụzọ n'ụzọ anọ nke ụmụaka nile gụchara ụlọ akwụkwọ sekọndrị. Na El Salvador, ọkara ụmụaka niile na-ebi ihe na-erughị US $1.25 kwa ụbọchị. Ihe karịrị otu ụzọ n'ụzọ atọ nke ụmụaka El Salvadoran ga-arụ ọrụ maka ụgwọ. N'ime ime obodo, pasentị na-arị elu ruo 65%. Ụmụaka na-amalitekarị ọrụ mgbe ha dị afọ 6 na 7, na-arụ ọrụ na kọfị kọfị ma ọ bụ shuga ma ọ bụ dị ka ndị ohu ụlọ na ndị na-ere ahịa n'okporo ámá.

N'otu oge ahụ, igbu ọchụ na ndina n'ike n'ike na-arị elu n'ofe mpaghara ahụ. Northern Triangle bụ ebe obibi nke mbụ (Honduras), nke abụọ (El Salvador) na nke ise (Guatemala) ọnụ ọgụgụ igbu ọchụ kacha elu n'ụwa. Ime ihe ike abawanyela na mba ndị a n'afọ ndị na-adịbeghị anya, ọkachasị na Honduras. "Ka ọ dị ugbu a," Nne Jones' Ian Gordon na-akọ, "na Ọnụ ego tortilla amụbaala okpukpu abụọ ka ọnụ ahịa ọka rịgoro n'ihi ụbara mmepụta ethanol nke America (Guatemala na-ebubata ọkara nke ọka ya) na ngbanwe nke ala ubi na okpete na nkwụ mmanụ maka biofuel."

Ma mgbe ahụ enwere mgbanwe ihu igwe. Ọtụtụ akụ na ụba Central America dabere na ịkụ na mbupụ kọfị. Anthropogenic okpomoku zuru ụwa ọnụ ebutela ero nchara (hemileia vastatrix, nke nwere ike "ibelata osisi kọfị ka ọ bụrụ nkụ n'ime izu abụọ") iji kpochapụ 40% nke kọfị kọfị Central America n'afọ a. Dị ka Mark Robertson na-akọwa na webụsaịtị nke Mmemme America:

“Eri ero nchara (nke a maara dị ka 'roya' na Spanish) na-ekpochapụ ọrụ, na-akpatakwa nkụda mmụọ… Mpaghara ahụ enweghị ero nchara ruo n'afọ 1970, mgbe mgbanwe ihu igwe malitere ịkpata oke okpomọkụ na oke mmiri ozuzo. Kemgbe ahụ, ero ahụ apụtala n'ọtụtụ ebili mmiri, na-agbanwe oge ọ bụla. Ọ na-agbanwekwa site na obodo gaa na mba, na-apụta n'ụdị dị iche iche. A na-eche na ọ malitere na East Africa ebe - ọzọ - mgbanwe ihu igwe na-akpata mbibi."

“Oké Ifufe nke Ahụhụ zuru okè” Uncle Sam.

Kedu ihe jikọrọ ya na Uncle Sam? Ebee ka ịmalite? Washington's North American Free Trade Agreement (NAFTA), ejula Mexico na ọnụ ala, enyemaka mbubata ọrụ ugbo US, obodo campesino na-emebi emebi na ịmanye ọtụtụ nde ndị ọrụ ugbo Mexico pụọ n'ala ahụ. Nkwekọrịta ahia ahia efu nke Central America (CAFTA) ebutela mba ndị dị na ndịda Mexico nso nso a nhụsianya. Dị ka onye na-akatọ amụma mba ofesi US bụ William Blum si kwuo, na-atụgharị uche n'ihe ọ kpọrọ "Yankee blowback" na ókèala ndịda US: "Nkwekọrịta 'Azụmahịa efu' ndị a - dịka ha na-eme n'ụwa nile - na-ebutekwa ụlọ ọrụ gọọmentị na-apụ apụ na nzuzo. , ụkpụrụ nke ụlọ ọrụ na-ebelata, na mbelata na mmefu ego ọha. Tụkwasị na nke a nchụpụ nke obodo site na ọrụ Ngwuputa ala ọzọ na agha agha na ọgwụ ọjọọ nke US na-eduga na ime ihe ike na ị nwere oke nhụjuanya zuru oke na-esote mgbalị ịgbanarị nhụjuanya." Mwakpo agha ndị US na-edu siri ike nke "agha a na-alụ na ọgwụ ọjọọ" dị ize ndụ na nke na-adịghị arụ ọrụ na Mexico amụbaala ịzụ ahịa ọgwụ ọjọọ na ime ihe ike ndị otu na Northern Triangle.

Banyere mgbanwe ihu igwe nke na-emebi mmepụta kọfị, US na-anọgide n'ebe dị anya ma dịpụrụ adịpụ ikuku carbon-emitter kachasị n'ụwa n'otu n'otu. Ọ dịghị mba wụsara carbon carbon n'ime ikuku ụwa n'oge mmepụta ihe karịa United States - eziokwu akụkọ ihe mere eme nke China ma ọ bụ India agaghị emebi n'oge na-adịghị anya. Ọ dịghị mba etinyela nnukwu ego na ike na ndọrọ ndọrọ ọchịchị, echiche, na nkwalite agha na nchekwa nke usoro uru carbon- na uto riri ahụ ozugbo karịa United States. US bụ isi ụlọ ọrụ nke ụlọ ọrụ carbon-industrial-complex's nnukwu lobbying na agha mgbasa ozi na nchọta siri ike na ịdọ aka ná ntị nke ndị ọkà mmụta sayensị ihu igwe. Ọ nweghịkwa gọọmentị mba emeela ihe karịrị mbọ isii nke mba ụwa iji belata ikuku carbon zuru ụwa ọnụ karịa nke dị na Washington - ndekọ nke nọgidere na-abọ ọbọ site n'aka onye isi oche Obama "acha ndụ ndụ akwụkwọ ndụ".

Na-eme ka Central America dị mma maka mkpụrụ osisi United na Wall Street

Otú ọ dị, eziokwu n'ụzọ zuru ezu, Uncle Sam itinye aka na ịda ogbenye na ịta ahụhụ nke Central America na-aga n'ihu n'ihu n'oge. N'afọ 1903, US jiri ike wepụta mba ọhụrụ na Columbia: Panama, saịtị nke ọwa mmiri Washington chọrọ ka e wuo ya. Afọ asaa ka e mesịrị, US Marines n'okpuru iwu nke n'ọdịnihu General J. Smedley Butler e zigara ịkwatu ọchịchị nke Nicaragua si dynamic nationalist president Jose Santos Selaya n'ihi na ọ jụrụ igwu bọl na US azụmahịa mmasị. N'afọ 1911, Washington US kwadoro ịkwatu ọchịchị onye kwuo uche ya nke Honduras n'aha onye isi onye na-akụ banana US Sam Zemurray. Zemurray ga-abụ onye isi ụlọ ọrụ United Fruit Company dị ike, nke ga-ejikwa eriri nke ndị isi Central America - site n'enyemaka nke ike ndị agha US - site na 1930s.

N'ime afọ atọ na ọkara mbụ nke narị afọ gara aga, US mere mkpọsa agha na ọrụ na-aga n'ihu na Caribbean na Central America. O mere nke a na nnọchite anya azụmaahịa US, na ebumnuche idobe mmepe mmekọrịta ọha na eze na akụ na ụba Latin America n'okpuru mkpa nke isi obodo US. N'akwụkwọ 1935 ya Agha bụ Racket, Butler nke larala ezumike nka n'oge na-adịbeghị anya ma chọọ mma nke ukwuu tụgharịrị uche n'ọrụ ogologo oge ya na-adọ ndị agbata obi United States nọ na South ọzụzụ. "Ejiri m afọ 33, ọnwa anọ," Butler dere, "dị ka onye nwere akwara dị elu maka Big Business, maka Wall Street na ndị na-akụ akụ…Enyere m aka mee Mexico… echekwabara maka ọdịmma mmanụ America…Enyere m aka mee ka Haiti na Cuba bụrụ ebe kwesịrị ekwesị maka ụmụ nwoke National City Bank ịnakọta ego ha nwetara. Enyere m aka na ndina n'ike nke ọkara mba iri na abụọ Central America maka abamuru nke Wall Street. Enyere m aka mee ka Nicaragua dị ọcha maka Ụlọ Banking International nke Brown Brothers… M wetara Dominican Republic ìhè maka ọdịmma shuga America… enyere m aka mee ka Honduras dị mma maka ụlọ ọrụ mkpụrụ osisi America….

Na 1954, US CIA kwaturu onye isi ala Guatemala Jacobo Arbenz ma tinye onye ga-anọchi anya ya. Mpụ Arbenz? Ọ nọ “na-anwa imejuputa mmemme akụ na ụba ụdị New Deal iji mee ka akụ na ụba nke ihe ọkụkụ obi ọjọọ nke Guatemala mee ka ọ dị ọhụrụ” (onye ọkọ akụkọ ihe mere eme na onye nta akụkọ Stephen Kinzer). Ka ọ na-aga, Arbenz mere ihe Washington hụrụ dị ka mmehie a na-apụghị ịgbaghara nke ịwepụ ala na-enweghị akọ nke United Fruit nwere. Ihe sochiri “afọ 40 nke ndị agha-gọọmentị ndị agha [US na-akwado] ọnwụ, mmekpa ahụ, mpụ, ogbugbu mmadụ, na obi ọjọọ a na-apụghị ichetụ n'echiche, na-agbakọta ihe karịrị 200,000 ndị e merụrụ - ihe ịrụ ụka adịghị ya na otu n'ime isiakwụkwọ ndị kacha arụrụ arụ na 20 ahụ.^th narị afọ" (William Blum, State Rogue: Otu Nduzi nke Naanị World Power Super[2005], 168).

Igbu Olileanya, Ugboro ugboro

N'ime 1980s, Washington tụgharịrị na Central America iji kwalite ike ya maka igosipụta "ike [agha] siri ike" n'ihi mkparị ya na-eweda n'ala na Vietnam. Ọkọ akụkọ ihe mere eme Greg Grandin na-ekwu, sị: “Ihe nile e kwuru na ha bụ ndị ha na United States jikọrọ aka na Central America n’oge ọchịchị Reagan abụọ gburu ihe karịrị mmadụ 300,000, mekpaa ọtụtụ narị puku mmadụ ahụhụ, meekwa ka ọtụtụ nde mmadụ jee biri n’ala ọzọ.” Mwụfu ọbara a dị egwu weere nnukwu ego, ọzụzụ, na akụrụngwa sitere na Washington, bụ́ ndị mụtara “ịzụlite ime ihe ike nke alaeze ukwu ya.”

Ọ bụ ụdị ime ihe ike kacha njọ. Ndị otu ọnwụ na-akwado US gbuchara obodo nta niile, na-egbu ụmụ nwanyị na ụmụaka n'ụzọ kacha ochie na nke enweghị atụ. "N'ime ụbọchị atọ" na 1982, Grandin na-akọ, "ndị agha nọ n'obere obodo [Guatemalan] nke a na-akpọ Dos Erres gburu ihe karịrị mmadụ 160, gụnyere ụmụaka 65 bụ́ ndị e si n'ụkwụ ha fepụ, nke mere e ji kụrie isi ha n'elu nkume" (G. Grandin). , Ihe omumu ihe omumu nke Alaeze Ukwu: Latin America, United States, na Rise of the New Imperialism [2006]) - arụ ọrụ “pacification” na-ahụkarị.

Ndị ọrụ US sitere n'aka Onye isi ala Reagan toro ndị na-ahụ maka ogbugbu mgbukpọ a kpọmkwem dị ka "ndị agha nnwere onwe." Washington toro ndị gburu Fascist nke ụwa nke atọ dị ka ndị dike na mgba "ọchịchị onye kwuo uche" megide ọchịchị Kọmunist nke mba ụwa. Ndị ọkachamara n'ime otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị abụọ nke mba ahụ mere nke a site n'ịmara banyere arụrụ arụ ndị e mere, gụnyere "oke ogbugbu nke ndị ikom, ndị inyom, na ụmụaka ndị India" (na-ehota ihe 1982 CIA memo na Guatemalan "agha obodo"). . Onye iro US n'ezie na Central America bụ onye ama ama na mkpebi onwe onye nke mba n'ịchụso ebumnuche mmekọrịta ọha na eze na nke onye kwuo uche ya dị ka mgbanwe ala, ezigbo ụgwọ ọrụ, ikike ọrụ, nri zuru oke, mmiri dị ọcha, agụmakwụkwọ, nlekọta ahụike, nnwere onwe obodo, na ndọrọ ndọrọ ọchịchị onye kwuo uche ya. usoro. E meriri onye iro a ma ama, n'ọtụtụ akụkụ. Dị ka Noam Chomsky kwuru na mmalite 1990s:

“N’ịlaghachi na Central America, afọ iri gara aga, e nwere olileanya na-egbuke egbuke maka mgbanwe na-ewuli elu. Na Guatemala, ndị ọrụ ugbo na ndị ọrụ na-ahazi iji maa otu n'ime oligarchies kacha ochie n'elu ụwa aka. Na El Salvador, otu ndị na-enyere onwe ha aka na Ụka, ndị otu, òtù ndị ọrụ ugbo na òtù ndị ọzọ a ma ama nọ na-enye agha maka ọha mmadụ ka ha gbanarị ịda ogbenye na mmegbu na ịmalite ịchịkwa ndụ ha na akara aka ha. Na Nicaragua, a kwaturu ọchịchị aka ike [US na-akwado US na US] na 1979. nwere olile anya maka ọdịnihu ka mma… Ọchịchị Reagan na ndị na-akwado Democratic Democratic na ndị mgbasa ozi nwere ike ịnara otuto. n'ihi na emewo ka olileanya ndị a ghọọ ntụ.  Nke ahụ bụ mmezu a na-adịghị ahụkebe, nke akụkọ ihe mere eme ga-ekenye ha ebe kwesịrị ekwesị maka ya, ma ọ bụrụ na ọ dị mgbe ọ bụla na-akwụ ụgwọ n'eziokwu. " (N. Chomsky, Na-egbochi ọchịchị onye kwuo uche ya (1991, 72-73)

Ndị White House kwuru na e meriri ndị agha a ma ama (“ndị nnupụisi”) (“nwere”) site na “atụmatụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị” nke “mgbanwe” nke United States na-akwado, mana onye ọkachamara US guzo na El Salvador nwere eziokwu karị. "Ihe mmụta jọgburu onwe ya nke 1980s," ka o gosipụtara, "bụ na iyi ọha egwu na-arụ ọrụ." N'otu aka ahụ, onye nyocha US RAND Corporation onye mepụtara akụkọ 1991 Defence Department na amụma US Central America mechara dee ihe na-atọ ụtọ gbasara ndị ndụmọdụ agha US na ndị ọrụ ọgụgụ isi ọ maara na etinyere aka na agha US na El Salvador. Ndị ọrụ ahụ, Benjamin Schwarz kwuru na Atlantic Monthly, mara na ihe si na US masịrị bụ "ọ bụghị nsonaazụ mgbanwe mana nsonaazụ nke ogbugbu nke puku kwuru puku mmadụ…[nke] 40,000 ogbugbu ndọrọ ndọrọ ọchịchị"("aka ruru unyi," Atlantic Monthly, Disemba 1998, e mesiri ike).

Na 2008 na mmalite 2009, onye isi ochichi onye kwuo uche nke Honduras Manuel Zelaya welitere ihe ngosi nke mkpebi onwe onye nke mba na ikpe ziri ezi nke ọha mmadụ site n'ime ihe ndị dị ka "ịkwalite ụgwọ ọrụ kacha nta, inye ego maka obere ndị ọrụ ugbo, na ịmepụta agụmakwụkwọ n'efu. Mkpebi ahụ [nke kwaturu ya na June 28, 2009] - dị ka ọtụtụ ndị ọzọ na Latin America - bụ onye gụsịrị akwụkwọ na Washington's famous School of the Americas" (Blum) Ndị ọchịchị Honduran na-egbu olile anya ji nwayọọ na aghụghọ kwadoro ya. "mgbanwe" - Ọchịchị Obama na-ekwe nkwa, bụ nke kwadoro, kwadoro, ma soro ọchịchị mgbagha rụọ ọrụ kemgbe ahụ. Ndị White House jụrụ ịnakwere na e nwetụla ọchịchị nchigbu ka nkwado US wee gaa n'ihu n'enweghị nsogbu iwu na mmekọrịta mmadụ na ibe ya.

Mana maka ndekọ ogologo oge a na-aga n'ihu nke ntinye aka US n'aha oke ahaghị nhata, oke ịda ogbenye, ime ihe ike, mbibi gburugburu ebe obibi na ọchịchị aka ike na Central America, iri puku kwuru iri puku ụmụaka nwere oke nsogbu sitere na Northern Triangle agaghị adị na-asachapụ na Yankee Empire's ókè-ala ndịda. Otú ọ dị, n'ụzọ dị mwute, ole na ole n'ime eziokwu ndị a bụ isi nke akụkọ ihe mere eme dị ndụ ka a na-akpọ aha na mkparịta ụka "isi" US banyere obere nsogbu ndị mbata na-esoghị. N'ihi ya, ọ bụ naanị ntakịrị ndị US-nke America na-enweta ya na, dị ka Blum kwubiri, "United States nwere n'ezie ọrụ omume [ịbanye na n'ụzọ ọzọ inyere ndị na-eto eto gbara ọsọ ndụ aka] n'ihi na ọtụtụ n'ime ndị kwabatara na-agbapụ. ọnọdụ dị n'ala nna ha mere ka enweghị olileanya site na ntinye aka na amụma America."

Ndị na-achọkarị mgbasa ozi ọha na eze abụghị ezinụlọ ndị na-akwaga mba ọzọ na obodo Central America. Ha bụ ụmụ amaala US, ndị kwesịrị ka a kụziere ha mmetụta nke "ha" ọchịchị atumatu aku na uba, agha, ihu igwe, na ọgwụ ọjọọ na ndị agbata obi ha na South na karịsịa na ụmụ Central America.

Akwụkwọ Paul Street na-esote bụ Ha na-achị: 1% v. Ọchịchị onye kwuo uche ya, http://www.paradigmpublishers.com/books/BookDetail.aspx?productID=367810