Nouvèl yon lwa ki sot pase ki vize pou kodifye opresyon fanm chiit nan Afganistan te pwovoke atansyon entènasyonal, ak pwotestasyon pa fanm Afgan yo tèt yo.
Li ta sanble ke medya yo ak lòt moun te remake ke fanm Afganestan yo pa te libere pa ane nan okipasyon. Malalai Joya te fè tit nan lemonn nan ane 2003 lè li te kriye prezans chèf lagè ak fondamantalis nan pozisyon pouvwa nan asanble konstitisyonèl Afganistan apre Taliban an, oswa Loya Jirga. Se sèlman 25 ane nan epòk la, depi lè li te siviv plizyè tantativ asasina, li te eli nan - epi answit mete deyò nan - Palman an e li kontinye pale pou dwa fanm ak otodetèminasyon pou peyi li.
Joya pataje panse li sou dènye lwa kont dwa fanm yo ak manifestasyon li te pwovoke.
Derrick O'Keefe: Ki sa w panse sou pwotestasyon semèn pase a nan Kaboul ak atak kont li?
Malalai Joya: Malgre menas bann fondamantalis yo ki toujou ame e ki sou pouvwa a, se natirèlman gwo e ankourajan lè kèk fanm soti nan lari yo opoze ak lwa sa yo. Li montre fanm Afgan yo p ap pèmèt lwa Mwayennaj yo aplike kont yo e yo gen fòs pou yo defann dwa yo.
Nan kèk ane ki sot pase yo, fanm malere peyi nou an te reziste soufrans yo atravè plizyè santèn imolasyon; Mwen gen anpil espwa ke fanm afgan yo ap pran konsyans pou yo pa boule tèt yo men olye pou yo leve kanpe epi reklame dwa yo atravè lit.
DO: Ki sa ou panse de nouvo lwa sa a e ki sa li di nou sou gouvènman Karzai a?
MJ: Lwa sa a se yon rezilta inevitab nan règ fondamantalis yo e an pratik lwa pi terib yo te enpoze sou pèp nou an ofisyèlman pa chèf lagè yo ak chèf dwòg yo atravè Afganistan - yo gen tout kontwòl sou pèp nou an pou enpoze. yon 'lwa nan forè a.'
Sa a se lwen premye fwa ke Karzai te konpwomèt ak fondamantalis yo ak apwouve lwa yo te fè. Li te enstale ekstremis brital ak inyoran nan pòs kle yo; yo te ankouraje epi kounye a gen ase pouvwa pou pase lwa sou konsepsyon yo.
Lè Etazini ak alye li yo te ranplase Taliban yo ak fondamantalis Alyans Nò yo an 2001, chak Afgan te konnen ke gwoup teworis sa yo pa t diferan de Taliban yo. Jodi a, malerezman, nou tout ka byen klè wè sa. Nati fo demokrasi a 'te bay' Afganistan pa gouvènman ameriken an, ki te twonpèt pa medya endikap oksidantal yo kòm yon reyalizasyon, kanpe ekspoze devan mond lan.
Fanm Afgan yo te trayi nan uit ane ki sot pase yo anba okipasyon. Yo pwofondman manje ak pwopagann gouvènman Afgan an ak sipòtè entènasyonal li yo ki anvayi Afganistan nan non fanm libere.
DO: Se konsa, lwa sa a kont fanm chiit se plis règ la pase eksepsyon an.
MJ: Yo vyole fanm Afganestan yo, yo fòse yo marye, yo fè kòmès, yo siprime yo akòz vyolans domestik epi yo kenbe yo lakay yo - ekstremis yo wè fanm yo kòm yon dezyèm klas moun. Malgre krim terib sa yo ak britalite kont fanm nou yo, enpinite genyen nan tout Afganistan e moun ki responsab yo pa pouswiv. Nan ka ki ra lè yo arete yon moun pou krim kont fanm, chèf lagè pwisan yo itilize enfliyans yo pou libere yo.
DO: Yon lòt fi politisyen, Sitara Achakzai, te fèk asasinen nan Kandahar. Te gen kèk pale nan medya yo sou gouvènman an bay sekirite pou tout fi Deputy. Men, finansman sekirite ou te koupe yon bon bout tan de sa, ak Lè sa a, yo menm jwenn yon pretèks choute ou soti nan Palman an. Èske gen pwogrè sou pwoblèm nan?
MJ: Politisyen fi yo pa pwoteje ditou pa gouvènman an. Sa yo di pou medya yo se tankou mo yo ekri sou yon moso glas epi yo mete deyò anba limyè solèy la cho! Gouvènman Afgan an ak gadyen Ameriken li yo jis di bèl mo sou "liberasyon" nan fanm Afganestan, men an reyalite sèlman kèk chanjman kosmetik yo te fè twonpe moun yo nan mond lan.
Gouvènman Karzai a pa retabli finansman pou sekirite mwen an, e mwen toujou ap finanse sekirite mwen atravè donasyon endividyèl mwen resevwa nan men sipòtè mwen atravè mond lan, pou sa mwen rekonesan.
FÈ: Prezidan Ameriken Obama denonse lwa kont fanm chiit la. Kisa ou fè de sa?
MJ: Obama te rele nouvo lwa a "degoutan," men mwen panse ke gouvènman ameriken an apiye chèf lagè fondamantalis yo ak enpoze yo sou pèp Afgan an ta dwe rele "degoutan" an premye.
Mwen panse ke nouvo politik Obama a pral mete pèp nou an ak tout rejyon an nan yon sitiyasyon ki pi danjere pase anvan. Li montre klèman ke gouvènman ameriken an pa enterese nan estabilite ak lapè nan rejyon an, epi sèlman vle yon baz militè pèmanan nan rejyon an menase Lachin, Iran, Larisi ak lòt pouvwa Azyatik.
Derrick O'Keefe se editè rabble.ca epi li ap kolabore ak Malalai Joya nan liv A Woman Among Warlords: Istwa ekstraòdinè yon Afghan ki te oze leve vwa li, ki pral pibliye pa Scribner nan sezon otòn la.
ZNetwork finanse sèlman atravè jenerozite lektè li yo.
Fè yon don