Sous: Konvèsasyon an
Panel Entènasyonal sou Chanjman Klima (IPCC). sizyèm ak dènye rapò sou enpak rechofman planèt la sou planèt nou an, pibliye pi bonè mwa sa a, repete anpil nan avètisman predesesè li yo: sitou ke chanjman nan klima menase. dezas mondyal la si nou pa aji pou evite li. Men, li gen yon sèl diferans kle. Pou premye fwa nan listwa enstitisyon an, IPCC te mete tèm "kolonyalism" nan rezime rapò li a.
Kolonyalis, rapò a deklare, genyen anvayi efè chanjman nan klima. An patikilye, fòm istorik ak kontinyèl nan kolonyalis te ede ogmante a vilnerabilite de moun ak kote espesifik nan efè chanjman nan klima.
IPCC a te pwodwi rapò syantifik sou chanjman nan klima depi 1990. Men, nan plis pase 30 ane analiz li yo, li poko janm diskite sou koneksyon ki genyen ant chanjman nan klima ak kolonyalis: jiska kounye a.
Ajoute yon nouvo tèm nan leksik IPCC a ta ka pa sanble enpòtan. Men kolonyalis se yon mo pwofondman konplèks. An referans a pratik akeri kontwòl total oswa pasyèl sou teritwa yon lòt gwoup, li ka enkli okipasyon tè sa a pa kolon yo ansanm ak eksplwatasyon ekonomik tè a pou benefisye gwoup kolonize a.
Nan Ostrali, kote mwen soti, kolon Britanik yo te anvayi peyi Aborijèn nan fen 18tyèm syèk la e depi lè yo te travay pou etabli yon koloni pèmanan la. Sa a pa t 'yon pwosesis lapè. Li te enplike zak vyolan de posesyon ki gen ladan masak toupatou moun Aborijèn ak moun zile Torres Strait, la retire fòse nan moun sa yo soti nan peyi yo, ak la separasyon fòse nan timoun ki soti nan fanmi yo.
Konekte chanjman klimatik ak zak kolonizasyon sa yo enplike nan rekonèt ke enjistis istorik yo pa mete nan istwa: eritaj yo vivan nan prezan. Chèchè yo te montre, pou egzanp, ke echèl la nan dife nan Ostrali jodi a - ki gen ladan katastwofik la dife nan 2019-20 – se pa ke yo te vin pi grav pa chanjman nan klima pou kont li. Li anplifye tou pa la deplasman kolonyal nan pèp endijèn soti nan tè yo ak dezòd la nan yo pratik jesyon tè ki abilman itilize kontwole boule pou ede paysages fleri.
Se poutèt sa li enpòtan ke tèm kolonyalis la pa sèlman enkli nan pati konplè, plis teknik nan dènye rapò a. Li enkli tou nan "brèf la"rezime pou mizisyen politik yo”, pati ki pi site ak li nan rapò IPCC yo.
Lè yo konekte chanjman klimatik ak kolonyalis nan rezime sa a, IPCC ap voye yon mesaj bay gouvènman yo ak moun k ap fè politik yo nan mond lan ke yo pa ka reyalize efè chanjman klimatik yo san yo pa adrese tou eritaj kolonyalis yo. Li se yon mesaj ki rekonèt tou ki jan an mouvman jistis klimatik depi lontan fè kanpay pou rekonesans efè inegal chanjman nan klima sou diferan gwoup moun.
Koneksyon alè
Plizyè rezon ki fè yo parèt aklè pou kisa IPCC finalman te chwazi pou rekonèt lyen sa a. Moun ki pi afekte pa kolonizasyon yo te fè kanpay pou – epi yo te jwenn plis aksè a – pwosesis IPCC pou kreye rapò. Rapò anvan yo te kritike pou manke otè ki soti nan gwoup endijèn ak nasyon ki pa lwès yo.
Nan dènye rapò a, pa kontra, sou 44% nan otè yo yo soti nan "peyi devlope yo ak peyi ki gen ekonomi an tranzisyon", soti nan 37% nan rapò anvan an. Otè yo soti tou plis divès disiplinè orijin, ki gen ladan antwopoloji, istwa ak filozofi osi byen ke syans ak ekonomi.
Te gen tou yon gwoup literati k ap grandi san rete ki demontre koneksyon ki genyen ant chanjman nan klima ak kolonyalis depi IPCC te konplete senkyèm rapò li an 2014. Pa egzanp, Potawatomi filozòf ak yon etidyan jistis klimatik. Kyle Whyte se te site nan dènye rapò a pou rechèch li sou lyen dirèk ant deposede moun endijèn nan peyi yo ak domaj nan anviwònman an.
Men, pou tout siyifikasyon nouvo rekonesans IPCC a, se sèlman yon pati nan dènye rapò a ki devlope koneksyon sa a. Rapò IPCC yo konpoze de twa seksyon ki te pwodwi pa diferan gwoup travay yo. Premye seksyon an evalye syans fizik chanjman nan klima; dezyèm lan kouvri enpak chanjman nan klima; ak twazyèm nan tranzaksyon ak fason potansyèl pou diminye efè sa yo. Se sèlman dezyèm seksyon an diskite sou kolonyalis.
Istwa klima
Kòm yon istoryen nan konesans klima, mwen ta diskite ke yon analiz kolonyalis ta dwe tou enkli nan la premye seksyon ki kouvri syans klima.
Rechèch de pli zan pli montre ke syans klimatik anrasinen nan enperyalis ak kolonyalis. Istoryen an Deborah R. Coen te montre ke eleman kle nan syans chanjman klima kontanporen dwe orijin yo nan anbisyon enperyal yo nan 19yèm syèk la Anpi Habsburg. Se te politik enperyalis Habsburg, pa egzanp, ki te ede syantis yo devlope yon konpreyansyon sou relasyon ki genyen ant devlopman tanpèt lokal yo ak sikilasyon atmosferik.
Anplis de sa, anpil nan done istorik meteyorolojik ke syantis klima kontanporen yo konte sou yo te pwodwi pa pouvwa kolonize yo. Pran done yo extrait pa syantis yo soti nan liv yo nan mitan-19yèm syèk bato angle yo. Enfòmasyon sa a te anrejistre kòm yon pati nan yon efò pi byen konekte teritwa kolonize pa la Anpi Britanik yo epi akselere eksplwatasyon tè ak dlo lòt moun.
Ki jan IPCC a pral fè fas ak sa yo kalite koneksyon ant chanjman nan klima ak kolonyalis rete yo dwe wè, men mwen espere ke li pral byento rekonèt kolonyalis nan tout twa nan gwoup travay li yo. Ki sa ki deja klè se ke lyen ki genyen ant chanjman nan klima ak kolonyalis se yon rejiman, epi yo enplike konfwonte yon seri alèz nan eritaj.
Harriet Mercer, Asosye rechèch nan istwa klima, University of Cambridge
ZNetwork finanse sèlman atravè jenerozite lektè li yo.
Fè yon don