A
nasyon nan kèk 22 milyon dola, Kore di Nò te poze lontan kòm yon bagay
nan yon mistè nan kòmantatè Lwès yo. Fèmen ak izolasyon, kominis la
North finalman ap kondui pou angaje ak pi laj entènasyonal la
kominote, osi byen ke vwazen sid li a. Menas grangou a,
ak pwoblèm nan izolasyon diplomatik ak ekonomik apre a
tonbe nan Inyon Sovyetik, yo te aji pou motive Nò a nan
tantativ li pou konstwi dyalòg ak Sid la. An 2001, Nò a
Komite pou inifikasyon lapè nan peyi a pwopoze, "sa
dyalòg ant Kore di Nò ak Kore di Sid relouvri pi vit posib
pou ouvri yon wout pi laj nan rekonsilyasyon, inite ak inifikasyon nasyonal.”
As
opoze ak tandans anvan an nan direksyon tansyon ak konfwontasyon,
"Sunshine Policy," anbrase pa Kore di Sid, baze
sou ideyal la nan apwoche ak rekonsilyasyon, fasilite atravè
pwovizyon èd ekonomik, devlopman lyen komès, fanmi
reunion, ak dyalòg k ap kontinye. Atant yo te grandi piti piti,
espesyalman nan Kore di Sid, ke pwosesis sa a nan angajman ta
mennen evantyèlman nan yon reyinifikasyon negosye. Règleman Sunshine la
te devlope ak renonse klè nan nenpòt sijesyon an
Sid ta ka "absòbe" Nò a.
Jounal
dènye eleksyon kandida prezidansyèl pwo-rekonsilyasyon Roh
Moo-hyun te pwomèt pou l bay yon nouvo lavi nan politik sa a, malgre
konfwontasyon ki parèt ant P'yongyang ak Washington.
Deplase
nan direksyon pou pi gwo angajman yo te fè fas yon souflèt grav nan mwa Oktòb
2002 kòm Nò a te konfime ke li te rekòmanse nikleyè li yo
pwogram zam. Admisyon Nò a se konsa efektivman fini
Kad Akò 1994 la anba ki li te dwe resevwa "limyè
-dlo nikleyè teknoloji” an echanj pou yon angajman pou
non-proliferasyon nikleyè.
sa a
te kou fatal te anvan pa akizasyon Kore di Nò ki
US la te vyole Kad Akò a, li te echwe pou delivre
"lwil gaz lou dapre orè epi yo pa vanse
jan sa te planifye ak réacteurs dlo limyè yo."
Apa
soti nan reklamasyon Nò a, nou ka sèlman espekile sou sa ki pi lwen
Motif yo te chita dèyè mouvman li yo, men ditou Nò a te santi fòse
pou aji anfas yon administrasyon malouk ameriken ki anvi etenn
tout rès avanpòs kont ejemoni mondyal li yo. Li anndan
domèn nan espekilasyon lejitim, tou, sipoze ke Nò a
Koreyen yo espere etabli yon prevantif nikleyè yo nan lòd yo
kapab peye kèk detant nan bidjè militè yo ki,
nan 20 pousan a 25 pousan nan GDP, se yon drenaj enfim sou la
Ekonomi Kore di Nò. Dapre la
Nouvèl pouvwa ak enterè
Rapò,
Kore di Nò gen katriyèm pi gwo militè nan mond lan
ak plis pase 1.2 milyon pèsonèl ame.
Jounal
Lame Kore di Nò, pandan ke gwo, sepandan, pa gen kapasite a
pou genyen yon lagè ofansif kont Sid la. Pandan ke Kore di Nò a
se gwo angajman militè wè li kòm yon prevantif nesesè, la
North ta gen anpil chans anbrase dezameman limite pou dedomajman pou ekonomik la
kwasans ak pwosperite, yo te wè li se yon opsyon solid.
Pandan se tan,
referans konstan nan medya oksidantal yo sou rejim nan "irasyonèl,"
"enstab," yo te fè ak efè a nan bilding
leve laperèz ak arèstasyon ki nesesè pou rasyonèl posib militè yo
entèvansyon—oswa omwen sanksyon diplomatik ak ekonomik
sèten pral vin pi mal anpil nasyon an deja mouri grangou
moun. Nan sikonstans sa yo, ak kèk 37,000 twoup Ameriken estasyone
nan Kore di Sid ak kèk 100,000 nan rejyon an pi laj, kandida yo
dezameman mityèl ant Kore di Nò ak Kore di Sid sanble mens.
Byen bonè
an 2002, George Bush te idantifye Kore di Nò, yon fason pwovokan ak menasan,
kòm yon pati nan yon sa yo rele Axis of Evil. Apre sa, li sijere li
posib volonte pou pran "aksyon prevantif" pou "pran
soti zam destriksyon mas” nan sa yo rele eta vakabon.
Nouvo doktrin Bush la menm te sanble yo sijere posiblite pou
yon premye grèv nikleyè. Toudenkou, pwospè nan batay US la
lagè sou de fwon: kont P'yongyang ak Bagdad—an
lide depi lontan antretni pa stratèj nan Pentagòn lan—ka jwenn
aplikasyon reyèl ak terib.
As
tansyon yo espiral ant P'yongyang ak Etazini an, anti-Ameriken
santiman te eksploze nan Kore di Sid. Lanmò de Kore di Sid
tifi nan yon aksidan wout ki enplike yon sèvis US te aji
kòm katalis la pou yon ekspozisyon san parèy nan kòlè ak fristrasyon.
Otan ke 300,000 Sid Koreyen te mobilize pou mande pi gwo kontwòl
sou fòs ameriken ki estasyone nan peyi yo. Anpil manifestan
mande pou retrè total Fòs Ameriken yo.
Dèyè
mobilizasyon popilè masiv sa a mitone resantiman sou pèrsu a
preferans administrasyon Bush la pou kenbe, oswa menm konfwontasyon,
sou Règleman Sunshine la.
Sid
Resantiman Koreyen an te rive nan yon pi gwo, apre Bush la
enklizyon de Kore di Nò nan aks li nan mal. Pandan ke Ameriken an
prezidan te vin pi strid nan pozisyon agresif li
kont eta sa yo li konsidere kòm ostil ak enterè ameriken ak ejemoni,
Kore di Sid yo de pli zan pli nève pou domaj diskou sa yo
te lakòz pwosesis atansyon ak sensè yo nan angajman ak
rekonsilyasyon.
Jounal
tèm eta vakabon, li parèt, yo te itilize san diskriminasyon
dekri tout eta ki pa fè pati estrikti sipò a
ejemoni mondyal ameriken an nan lòd mondyal apre Sovyetik la. Nan konsa
yon fason, Etazini an pare pou rasyonèl retire tout rezistans
nan ejemoni mondyal li yo-swa atravè aplikasyon dirèk nan
fòs militè oswa atravè aksyon kache oswa presyon diplomatik,
enkli sanksyon ak/oswa retrè imanitè vital yo
èd. Li trè pratik pou Etazini-nan peryòd sa a nan li
dominasyon ekonomik, politik, militè san konteste—ke li
li te kapab konstwi ideoloji sa a ki lejitimize wòl li
kòm "polis mondyal" pou yon lòd mondyal li ap konstwi nan
pwòp imaj li. Kore di Nò komès ak pwodiksyon te tonbe depi
sezon otòn Sovyetik la. Peyi a gen kèk patnè komèsyal enpòtan
ak kèk mwayen pou sekirize lajan difisil eksepte nan ekspòtasyon zam.
Li klè li nan enterè peyi a pou nou fè yon politik
nan angajman ak apwoche-kòm opoze a youn nan konfwontasyon.
depi
sezon otòn Sovyetik la, Kore di Nò te fè fas a travay la nan adapte.
Li te fè fas travay la difisil nan bati diplomatik ak komès
lyen ak nan angaje ak ekonomi sou mache mondyal la. Nan kout la
tèm, akòz menas la kontinyèl nan grangou, pwovizyon an nan manje
èd rete esansyèl.
Ki sa ki
penensil Koreyen an bezwen kounye a se yon règleman negosye-ki fè
yon nouvo nasyon ta ka bati ki gen ladan eleman nan ansyen politik la
sistèm (sa vle di, demokrasi reprezantan ak ekonomik, konstitisyonèl la
garanti dwa sosyal ak libète sivil, osi byen ke yon mixte
ekonomi ki gen ladan yon sektè sosyalize enpòtan). Sa vle di ekonomik,
angajman politik, ak diplomatik. Sa pa vle di brase
moute pale de lagè oswa enferans nan endirèk nan posib nikleyè an premye
grèv. Malgre sajès popilè, rejim nan pa irasyonèl. Li
se, sepandan, de pli zan pli dezespere. Gambi nikleyè aktyèl la
se prèv dezespwa sa a apwofondi ekonomik ak politik
angajman, pou Nò a fè fas ak posib katastwòf imanitè
ak efondreman pwobab.
Jounal
Volonte North—se vre, dezespwa—pou adapte,
te plis evidans desizyon an, nan mwa septanm nan, etabli
yon zòn lib-komès nan fwontyè nòdwès li ak Lachin, epi yo mande
envestisman etranje.
Kounye a,
se pa moman pou diskou lagè. Nou ta dwe kritike tantativ
pou adousi opinyon piblik la nan pwospè konfwontasyon ak North
Kore di, ak posib konsekans final lagè ak trajedi imen.
Malgre
defisyans rejim kominis la, li ta dwe sonje
ke, nan pozisyon aktyèl li nan feblès, li ka byen dispoze
bay konsesyon—pi miyò nan domèn enpòtan imen an
dwa. Vreman vre, plis angajman ak nouri nan enpòtan an
Règleman Sunshine ka ankò, yon jou, mennen nan yon reyinifikasyon negosye
pou mete fen nan plizyè deseni tansyon ak konfwontasyon.
Ta dwe
Etazini kontinye evite konpwomi ak angajman, sepandan,
atitid la nan lari Kore di Sid ap gen chans pou vin pi resanti
nan yon prezans militè ameriken. Anpil Sid Koreyen, remake modèn yo
ak fòs lame enpresyonan, deja kesyone nesesite pou kontinye a
prezans fòs ameriken yo.
In
lagè nève aktyèl la, se pèp Koreyen an ki, kòm toujou,
kanpe pou soufri plis. Pou enterè tout koreyen, li lè
peze sou ak angajman ak konpwomi. Li lè pou peze
kontinye ak negosyasyon ki vize pou mete fen nan tansyon nikleyè aktyèl yo,
ankouraje kondisyon ki fezab dezameman mityèl, ak pi lwen
angajman politik, kiltirèl ak ekonomik. Mond lan te genyen
ase nan apwòch gayan-pran-tout administrasyon Bush la.
Li lè pou bay lapè yon chans.
Tristan
Ewans ap viv nan Melbourne, Ostrali. Li se yon ekriven ak yon tan ki long
manm gwoupman gòch Sosyalis nan Pati Travayè Ostralyen an.