Tau qhov twg los: NBC Xov Xwm
Duab los ntawm Marlon Trottmann / Shutterstock.com
Peb twb nyob ua npau suav. Peb nce mus rau hauv dav hlau dav hlau thiab ya mus thoob teb chaws, tsis txhob muab qhov kev ua tiav thib ob xav. Peb tsav tsheb mus rau cov khw muag khoom noj, piv txwv li cov rhawv yuav ntim nrog cov thawv ntim khoom noj uas tsis muaj qhov kawg. Thiab txhua txhua hnub peb ntsaws peb cov cuab yeej rau hauv phab ntsa, kom ntseeg tau tias hluav taws xob yuav ntws los ntawm qhov hluav taws xob. Lwm yam tshaj li nag xob nag cua los yog av qeeg, peb tau ua neej nyob tag nrho peb tau lees tias qhov no peb hu ua "kev vam meej" yog lub tshuab uas tsis tuaj yeem poob.
Nws yog lub sij hawm los sawv.
cov thoob ntiaj teb COVID-19 kis thoob ntiaj teb muaj ntau yam, tab sis nws qhov kev cuam tshuam tob tshaj plaws yuav ua rau muaj kev lees paub tias lub tshuab ntawm kev vam meej uas peb tau tsim yog tag nrho tsis yooj yim dua li peb xav. Thiab yog li ntawd, nyob rau lub sijhawm ntev, tus kabmob coronavirus yuav muaj ib hnub pom tias yog kev xyaum tua hluav taws rau kev hloov pauv huab cua.
Txhawm rau nkag siab txog kev sib txuas muaj zog ntawm tus kab mob kis thoob qhov txhia chaw thiab kev hloov pauv huab cua, peb yuav tsum nkag siab meej tias "kev vam meej niaj hnub" txhais tau li cas los ntawm qhov kev xav ntawm kev tshawb fawb. Rau cov kws tshawb fawb, lub ntiaj teb high-tech zej zog peb tau tsim dua 100 xyoo dhau los yog qhov tseeb series ntawm network pw saum ib leeg.
Ua tsaug rau Facebook, peb txhua tus paub txog dab tsi "kev sib tham" zoo li: cov kev sib txuas uas peb muaj rau peb cov phooj ywg thiab tom qab ntawd lawv cov phooj ywg thiab tom qab ntawd lawv cov phooj ywg nthuav tawm sab nraud los ua kab laug sab web ntawm kev sib txuas. Niaj hnub nimno kev vam meej yog ib tug ilv txheej ncuav mog qab zib ntawm xws li tes hauj lwm, ib tug stacked nyob rau sab saum toj ntawm txhua lwm yam.
Lub network kev thauj mus los - txoj kev, tsheb ciav hlau, nkoj thiab dav hlau - txav peb cov khoom nyob ib puag ncig. Cov tes hauj lwm hluav taws xob - cov phiaj hluav taws xob, roj thiab cov kav dej ntuj - xa hluav taws xob rau qhov twg thiab thaum twg nws xav tau. Kev lag luam tes hauj lwm - tsev txhab nyiaj, tuam txhab lag luam peev thiab cov tuam txhab lag luam - khaws nyiaj rau kev lag luam ncig. Thiab, raws li peb tab tom los pom hauv kev pab cuam tsis txaus ntseeg, muaj lub koom haum saib xyuas kev noj qab haus huv - kws kho mob, kws saib xyuas neeg mob thiab tsev kho mob - uas tswj hwm qhov kawg ntawm kev mob thiab kev raug mob.
Yog li cas cov tes hauj lwm no muaj zog los yog muaj zog npaum li cas? Yog tias koj ncaws lawv hnyav, lawv puas tseem ua haujlwm? COVID-19 nthuav tawm tsuas yog qhov txaus siab npaum li cas peb tau teb rau lo lus nug ntawd. Cov neeg saib xyuas kev noj qab haus huv thoob plaws lub tebchaws tab tom saib hauv kev ntshai thiab kev poob siab vim lawv lub network tau dhau los. Kev ntshai tus kab mob kis thoob qhov txhia chaw twb tshwm sim lawm thawb rau ntawm kev faib zaub mov thiab economic networks.
Dheev tag nrho cov txheej txheem no uas pom tsis tau tsuas yog ib hlis dhau los tau sawv ntawm peb pem hauv ntej ntawm kev nyem ntse. Ib txhia txawm ntsais liab nrog ceeb toom. Cov lus ceeb toom yuav tsum tau ua tiag tiag, xws li kev tshawb fawb ntawm multilayered networks qhia tias lawv tuaj yeem ua rau tsis yooj yim: Kev sib tsoo hauv ib lub network cascades los ntawm lwm tus zoo li cov mos txwv fragmenting ripping los ntawm lub tshuab nyuaj.
Yog li dab tsi ntawm qhov no muaj feem cuam tshuam nrog kev hloov pauv huab cua? Ib yam li tus kabmob kis no, kev hloov pauv huab cua kuj tseem yuav thawb rau hauv cov tes hauj lwm uas ua rau peb muaj kev vam meej. Tsis zoo li tus kab mob kis thoob qhov txhia chaw, nws cov teebmeem yuav ntev, thiab yuav tsis muaj tshuaj tiv thaiv uas tuaj yeem cawm peb.
Thaum peb feem ntau xav txog kev hloov pauv huab cua, peb pom cov kev hloov pauv rau lub ntiaj teb: kub nce siab, nce dej hiav txwv, melting ice caps. Qhov ntawd yog qhov nyuaj txaus los xav txog ntawm lub ntiaj teb. Tab sis qhov twg peb txoj kev xav tiag tiag tsis yog hauv kev nug txog dab tsi yuav tshwm sim rau peb, rau tib neeg lub neej txhua hnub, thiab qhov ntawd yog cov lus nug txog kev sib koom ua ke tsis pom kev. Kev hloov pauv huab cua yuav txhais tau tias muaj xwm txheej kub ntxhov, ib xyoos dhau ib xyoos, raws li cua sov nthwv dej, dej nyab, hluav taws kub thiab cua daj cua dub ua rau muaj kev puas tsuaj los ntawm peb lub cev.
Yog tias kuv nug koj ob peb lub lis piam dhau los los xav txog qhov yuav zoo li cas, nws yuav zoo li cas, pom cov tes hauj lwm ntxhov siab, koj yuav tau taw qhia rau qee qhov yeeb yaj kiab Hollywood science ntawv tseeb. Niaj hnub no, koj tsuas yog yuav tsum qhib xov xwm. Tam sim no peb paub ua ntej qhov kev ntshai uas ua raws thaum cov kab ke no raug hem.
Rau tag nrho nws qhov tsis paub tseeb, tus kab mob kis thoob qhov txhia chaw tuaj tsis xav tsis thoob rau cov uas kawm kis kab mob. Tau ntau xyoo, lawv siv lawv science los qhia txog qhov tshwm sim ntawm tus kab mob tshiab 'zoo li. Rau xyoo, lawv ceeb toom peb uas peb yuav tsum tau npaj. Qhov loj ntawm qhov ceeb toom ntawd tsis tau ua raws li, thiab tam sim no peb txhua tus tau them tus nqi.
Raws li nrog kev hem thawj ntawm kev sib kis, cov kws tshawb fawb uas kawm txog kev hloov pauv huab cua tau ua ceeb toom rau xyoo lawm hais tias peb tsis tau npaj rau dab tsi dag dhau lub qab ntug. Siv tib yam ntawm cov cuab yeej siv lej siv los ntawm cov kws kho mob kis kab mob, lawv tau kwv yees lub ntiaj teb ua kom sov, tso tawm nws cov txiaj ntsig zoo ntawm cov tes hauj lwm uas ua rau muaj kev vam meej thiab qhia peb tias yuav tsum ua li cas kom tsis txhob muaj kev puas tsuaj.
Piv txwv ntawm hem cov kws tshawb fawb no txhawj xeeb txog ntau yam los ntawm kev cuam tshuam ntawm ntiaj teb no supply chains vim huab cua hnyav zuj zus tuaj, rau kev ua tsis tiav ntawm kev tsim khoom noj thiab kev faib khoom noj Raws li cov qauv huab cua hloov pauv, mus rau qhov tsis ua tiav ntawm cov peev txheej hauv kev lag luam raws li kev ntsuas kev pheej hmoo thiab tau txais kev pov hwm yuav nyuaj dua.
Tab sis nyob rau hauv teb, cov lus ceeb toom no tau raug politicized. Cov uas tsis lees paub txoj kev tshawb fawb hais tias nws yog tshwj xeeb thiab tsis tas yuav txhawj xeeb. Tau kawg, qhov ntawd yog dab tsi ntau ntawm lawv tau hais txog COVID-19 ob peb lub lis piam dhau los. Tab sis peb tsoom fwv tau muaj lus ceeb toom txaus tias nws tuaj yeem pib khaws cov khoom siv tseem ceeb thiab npaj cov kab ke kev noj qab haus huv rau kev poob siab uas yuav muaj tseeb.
Ib yam li ntawd, peb tau muaj ntau caum xyoo ntawm kev ceeb toom txog dab tsi xav tau los daws qhov kev hloov pauv huab cua, xws li hloov pauv. kev nqis peev uas nyob rau hauv lub zog tes hauj lwm deb ntawm fossil fuels. Thiab, ib yam li kev sib kis, peb tsis quav ntsej tag nrho cov lus ceeb toom. Txawm tias qee cov neeg uas ntseeg tias kev hloov pauv huab cua tab tom yuav tsis quav ntsej cov lus ceeb toom thiab tseem nyob hauv thaj chaw uas hluav taws kub thiab dej nyab yuav nce ntxiv.
Xov xwm zoo txog tus kab mob sib kis yog peb yuav ua kom dhau qhov no. Nws yuav siv sij hawm ob peb lub hlis, tab sis peb yuav tshwm sim nrog peb cov tes hauj lwm zoo, thiab peb yuav ntse dua rau qhov kev paub. Qhov xwm zoo kuj tseem muaj sijhawm los daws qhov kev hloov pauv huab cua. Tam sim no peb tau pom dab tsi cuam tshuam cov tes hauj lwm - lub tshuab - ntawm kev vam meej tuaj yeem zoo li, peb yuav tsum tsis txhob ua txuj tias txhua yam yuav zoo thiab peb tuaj yeem rov qab mus ua lag luam li qub thaum muaj kev hem thawj ntawm tus kabmob coronavirus.
Tus kab mob kis thoob qhov txhia chaw tau tsa peb los ntawm peb txoj kev pw tsaug zog. Nws yog cia peb pom qhov tshwm sim tiag tiag ntawm kev tsis lees paub. Qhov ntawd tej zaum yuav yog nws zaj lus qhia tseem ceeb tshaj plaws โ cia peb txoj kev pom, lub zog thiab kev khuv leej los tsim kom muaj lub neej zoo thiab muaj zog yav tom ntej.
Adam Frank, tus xibfwb ntawm astrophysics ntawm University of Rochester, yog tus sau ntawm "Lub Teeb Ntawm Lub Hnub Qub: Alien Ntiaj Teb thiab Txoj hmoo ntawm Lub Ntiaj Teb."
ZNetwork tau txais nyiaj tsuas yog los ntawm kev ua siab zoo ntawm nws cov neeg nyeem.
Pab Nyiaj