Source: Lub Atlantic
Muaj ib lub sijhawm, thaum pib ntawm lub xyoo pua 20th, thaum thaj chaw ntawm kev noj qab haus huv ntawm pej xeem muaj zog thiab muaj lub siab xav ntau dua. Ib pawg kws kho mob, cov kws tshawb fawb, cov kws tshaj lij, thiab cov neeg ua haujlwm hauv zej zog tau pom lawv tus kheej "raws li ib feem ntawm qhov kev hloov pauv loj hauv zej zog uas yuav hloov pauv kev noj qab haus huv ntawm lub tebchaws," David Rosner, tus kws tshawb fawb txog kev noj qab haus huv ntawm Columbia University, hais rau kuv. Lawv tau koom ua ke los ntawm ib qho yooj yim tab sis radical kev xav: tias qee cov neeg raug mob ntau dua vim muaj teeb meem hauv zej zog. Thiab lawv tau ua haujlwm los daws cov kev mob hauv lub hauv paus - cov zej zog uas muaj kev puas tsuaj, cov vaj tsev neeg coob coob, kev ua haujlwm tsis zoo, kev huv tsis zoo - nrog rau "kev coj ncaj ncees txog qhov yuav tsum tau ua," Rosner thiab nws cov npoj yaig sau nyob rau hauv ib daim ntawv 2010.
Ib puas xyoo thiab ib nrab tom qab, kev noj qab haus huv pej xeem muaj ua tau zoo kawg nkaus los ntawm qee qhov kev ntsuas, lengthening lub neej spans thiab nqa ntau yam kab mob rau pob taws. Tab sis thaum tus mob coronavirus kis mus rau Tebchaws Meskas, nws pom pej xeem-kev noj qab haus huv system nyob rau hauv disrepair. Cov kab ke ntawd, nrog rau nws cov neeg ua haujlwm dhau los, cov peev nyiaj me me, cov tsev tawg, thiab cov khoom siv qub qub, tuaj yeem ua rau muaj mob hnyav li niaj zaus, cia nyob ib leeg nrog tus kab mob tshiab, kis tau sai.
Los ntawm ib qho qhia, pej xeem kev noj qab haus huv yog ib tug neeg raug tsim txom ntawm nws tus kheej txoj kev vam meej, nws muaj nuj nqis shrouded los ntawm kev txaus siab ntawm kev noj qab haus huv. Los ntawm lwm tus account, cov kev sib tw ntawm cov tshuaj nquag txwv kev noj qab haus huv rau pej xeem, uas ua phem rau cov qauv nyiaj txiag ntawm kev kho mob hauv cov neeg (cov ntawv pov hwm). Tab sis cov lus piav qhia tsis txaus ntseeg no tsis ntes tag nrho zaj dab neeg ntawm kev noj qab haus huv pej xeem lub zog ploj mus li cas. Qhov tseeb, "kev noj qab haus huv rau pej xeem tau koom nrog nws tus kheej tsis txaus ntseeg," Daniel Goldberg, tus kws sau keeb kwm tshuaj ntawm University of Colorado, hais rau kuv. Raws li lub xyoo pua 20th tau nce mus lawm, thaj chaw tau txav deb ntawm lub tswv yim tias kev hloov pauv hauv zej zog yog qhov tsim nyog ntawm kev tiv thaiv kab mob thiab kam tso nws lub suab nom tswv. Los ntawm kev ua luam dej nrog rau cov kev hloov pauv ntawm American ideology, nws tau poob dej ntau yam uas ua rau nws zoo tshaj plaws.
Tas nrho
Kev noj qab haus huv ntawm pej xeem txoj kev hloov pauv, raws li ob peb keeb kwm nyiaj, tuaj tom qab kev tshawb pom tias cov kab mob sib kis yog kev ua haujlwm ntawm microbes. Kab mob txoj kev xav tau muab lub zeem muag tshiab ntxim nyiam rau kev kov yeej cov kab mob: Txawm hais tias kev noj qab haus huv qub qub "nrhiav cov kab mob sib kis hauv ib puag ncig ntawm tib neeg; tus tshiab pom lawv nyob rau hauv tib neeg nws tus kheej, "sau Hibbert Hill nyob rau hauv Kev Noj Qab Haus Huv Tshiab Xyoo 1913. Los yog, raws li William Thompson Sedgwick, kws kho kab mob bacteriologist thiab yav tas los tus thawj tswj hwm ntawm American Public Health Association (APHA), tau hais tias, โUa ntej 1880 peb tsis paub dab tsi; Tom qab 1890 peb paub tag nrho. "
Qhov kev hloov pauv hauv kev xav no tau muab daim ntawv tso cai kev noj qab haus huv rau pej xeem kom tsis tshua muaj kev hloov pauv. Ntau tus kws kho mob tsis xav tias yuav raug yuam kom daws cov teeb meem nplaum, cheb cov teeb meem xws li kev txom nyem, kev tsis ncaj ncees, thiab kev sib cais ntawm haiv neeg (lossis xav txog lawv tus kheej lub luag haujlwm hauv kev tswj hwm qhov xwm txheej). Rosner tau hais tias "Lawv tsis tas yuav xav txog lawv tus kheej li cov neeg tawm tsam," Rosner hais. "Nws yooj yim dua los txheeb xyuas tus neeg raug mob los ntawm tus kab mob thiab kho lawv dua li nws yog los tsim kho lub nroog." Cov thawj coj saib xyuas kev noj qab haus huv tseem thuam lawv cov thawj coj ntawm kev siv zog ntawm kev hloov pauv kev noj qab haus huv, uas lawv pom tias tsis muaj txiaj ntsig thiab coj tsis ncaj. Qee qhov kev tsis lees paub txog kev ua haujlwm zoo ntawm kev ua haujlwm huv huv, uas tau ua rau tag nrho lub nroog, zoo li "ib yam ntawm cov kav dej. "
Raws li kev noj qab haus huv pej xeem tau tsiv mus rau hauv chav kuaj, ib qho nqaim ntawm cov kws tshaj lij cuam tshuam nrog cov tsev kawm ntawv tshiab tau pib ua tus thawj coj ntawm ib qho chaw dav dav. "Nws yog ib txoj hauv kev los txhim kho lub zog: Yog tias koj tsis muaj qib kev noj qab haus huv rau pej xeem, koj tsis muaj kev noj qab haus huv rau pej xeem," Amy Fairchild, tus kws sau keeb kwm thiab tus thawj coj ntawm Tsev Kawm Qib Siab Kev Noj Qab Haus Huv ntawm Ohio State University, hais rau kuv. . Mastering cov kev tshawb fawb tshiab ntawm cov kab mob bacteriology "ua tus cim kev xav," ua rau muaj kev sib txawv ntawm cov neeg nyiam ua haujlwm qub los ntawm ib qho tshiab ntawm cov kws tshaj lij kev tshawb fawb, sau keeb kwm Elizabeth Fee.
Cov tsev kho mob, lub sijhawm no, tau dhau los ua qhov tseem ceeb ntawm Asmeskas kev saib xyuas kev noj qab haus huv, thiab tshuaj tau sai sai tau txais nyiaj thiab muaj koob meej los ntawm kev rov qab mus rau kev tshawb fawb biomedical. Cov kws kho mob pej xeem xav tias los ntawm kev ua raws li tib lub ntsiab lus, "lawv tuaj yeem txhim kho thiab txuas ntxiv lawv txoj cai thiab coj kev noj qab haus huv rau pej xeem mus rau tib theem kev hwm thiab lub zog uas cov tshuaj tau pib txaus siab," Fairchild hais rau kuv.
Kev noj qab haus huv pej xeem tau pib txheeb xyuas tus kheej raws li lub hom phiaj ntawm lub hom phiaj, sab nraud cov neeg saib xyuas hauv zej zog tsis yog cov neeg sawv cev ntawm kev hloov pauv hauv zej zog. Nws tau xav txog cov luag haujlwm nqaim uas suav nrog kev sau cov ntaub ntawv, kev pabcuam kuaj mob rau cov kws kho mob, kuaj kab mob, thiab kev kawm txog kev noj qab haus huv. Piv txwv tias nws txoj kev tshawb fawb tuaj yeem hais rau nws tus kheej, thaj chaw tau rub tawm ntawm cov koom haum xws li cov koom haum ua haujlwm, cov neeg hloov kho vaj tsev, thiab cov koom haum kev noj qab haus huv uas tau txhawb nqa cov phiaj xwm kev huv hauv nroog, kev hloov kho chaw ua haujlwm, thiab lwm yam kev mob siab rau pej xeem kev noj qab haus huv. Qhov ntawd ua rau kev noj qab haus huv rau pej xeem nyob rau hauv txoj haujlwm tsis txaus ntseeg - tseem nyob hauv cov tshuaj yeeb tshuaj, tab sis tsis muaj kev nom kev tswv "uas yog lub hauv paus ntawm nws lub hwj chim," Fairchild hais rau kuv.
Tom qab Tsov Rog Ntiaj Teb Zaum II, biomedicine nyob up rau nws cov lus cog tseg, thiab American ideology tau tig mus rau tus kheej txoj kev xav. Kev tawm tsam-communist kev xav tau tawm tswv yim rau kev hloov kho kev sib raug zoo-txawm tias txaus ntshai-thaum cov neeg siv khoom txhawb nqa kev ntseeg tias txhua tus tau nkag mus rau lub neej zoo. Pom kev noj qab nyob zoo li teeb meem ntawm tus kheej irresponsibility ntau dua li ntawm kev sib raug zoo rot ua ntuj.
Txawm tias kev noj qab haus huv pej xeem pib kho tib neeg zoo li lawv nyob hauv lub tshuab nqus tsev. Cov kws kho mob kis mob tam sim no tau tshawb nrhiav "cov xwm txheej pheej hmoo," xws li kev tsis ua haujlwm thiab haus cawv, uas ua rau cov tib neeg muaj kev pheej hmoo ntau dua rau cov kab mob thiab tsim cov phiaj xwm kev noj qab haus huv uas tau txhawb kom tib neeg hloov lawv tus cwj pwm, khi kev noj qab haus huv rau lub siab nyiam nyob rau hauv ib txoj hauv kev niaj hnub no.
Txoj hauv kev no tau thov, ib yam nkaus, rau cov lag luam muaj zog nrog kev txaus siab rau kev qhia txog kev ua tsis tiav ntawm tus kheej es tsis yog kev phom sij ntawm lawv cov khoom. Cov tuam txhab luam yeeb pub dawb rau cov tsev kawm ntawv kev noj qab haus huv ntawm Duke University thiab lwm lub koom haum. Kev lag luam ua lag luam tau nyiaj txiag kev tshawb fawb ntawm Johns Hopkins thiab Harvard universities. Nyob rau lub sijhawm no, Rosner tau hais tias, "kev kis kabmob tsis yog kev ua haujlwm ntawm cov neeg ua haujlwm hais tias, 'Vajtswv, asbestos yog qhov txaus ntshai,' tab sis ntawm cov kws tshawb fawb suav txog qhov muaj feem cuam tshuam ntawm ib tus neeg tuag vim yog qhov tshwm sim lossis qhov ntawd."
Thaum lub xyoo pua 20th lig, qee cov thawj coj saib xyuas kev noj qab haus huv tau pib hu kom hloov pauv. Xyoo 1971, Paul Cornely, tom qab ntawd tus thawj tswj hwm ntawm APHA thiab thawj Asmeskas Dub tau txais Ph.D. nyob rau hauv pej xeem noj qab haus huv, hais tias "Yog tias cov koom haum saib xyuas kev noj qab haus huv ntawm lub tebchaws no muaj kev txhawj xeeb txog kev ua neej zoo ntawm nws cov pej xeem, lawv yuav tawm ntawm lawv cov huab cua tsis huv thiab kev tshawb fawb thiab dhia hauv cov dej qias neeg ntawm lub ntiaj teb tiag tiag uas qhov kev nqis tes ua yog lub hauv paus rau kev ciaj sia." Qee qhov kev hloov ntawd tau tshwm sim: AIDS activists yuam lub teb kom rov tau txais ib feem ntawm nws cov ntsuj plig crusading, thaum lub nthwv dej tshiab ntawm "social epidemiologistsโ Ib zaug ntxiv tig lawv lub siab rau kev ntxub ntxaug, kev txom nyem, thiab lwm yam teeb meem ntawm cov txheej txheem.
Tab sis, raws li COVID tau tshaj tawm, cov keeb kwm ntawm ib puas xyoo dhau los tseem tsis tau tso nws txoj kev tuav pov hwm kev noj qab haus huv rau pej xeem. Kev saib xyuas biomedical ntawm kev noj qab haus huv tseem tab tom ua pov thawj los ntawm Biden cov thawj coj tsom mus rau cov tshuaj tiv thaiv ntawm tus nqi ntawm lub qhov ncauj qhov ntswg, kuaj sai, thiab lwm yam "kev cuam tshuam tsis yog tshuaj." Kev noj qab haus huv rau pej xeem feem ntau tau sawv cev los ntawm cov thawj coj uas muaj keeb kwm yav dhau los hauv cov tshuaj kho mob, uas tau rov ua tus kab mob kis thoob qhov txhia chaw. cov ntsiab lus ntawm tus kheej: "Koj txoj kev noj qab haus huv yog nyob ntawm koj txhais tes," CDC tus thawj coj, Rochelle Walensky, thaum lub Tsib Hlis, tom qab tshaj tawm tias cov tshuaj tiv thaiv tuaj yeem tso tseg qhov npog sab hauv tsev. "Tib neeg tus cwj pwm hauv tus kabmob kis no tsis tau ua haujlwm zoo rau peb," nws hais lub hli no.
Yog tias muaj dab tsi, tus kab mob kis thoob qhov txhia chaw tau ua pov thawj tias pej xeem kev noj qab haus huv cov kws kho mob tau nkag siab zoo thaum xyoo 19th thiab thaum ntxov xyoo pua 20th: qhov kev noj qab haus huv tseem ceeb npaum li cas. Tib neeg tsis tuaj yeem cais lawv tus kheej yog tias lawv ua haujlwm tau nyiaj tsawg uas tsis tau them nyiaj so haujlwm, lossis yog lawv nyob hauv tsev neeg coob lossis tsev loj cuj. Lawv tsis tuaj yeem nkag mus rau cov tshuaj tiv thaiv yog tias lawv tsis muaj chaw muag tshuaj nyob ze, tsis muaj kev thauj mus los rau pej xeem, lossis tsis muaj kev sib raug zoo nrog cov kws kho mob. Lawv tsis tuaj yeem tau txais txiaj ntsig los ntawm cov tshuaj tshiab zoo yog tias lawv tsis muaj ntawv pov hwm. Nyob rau hauv lub neej yav dhau los, kev noj qab haus huv ntawm pej xeem tej zaum yuav nyob rau hauv cov teeb meem no, tab sis nyob rau hauv nws lub xeev tam sim no, nws tsis muaj peev xwm, txoj cai, thiab tej zaum kuj kam daws lawv.
Tas nrho
Kev noj qab haus huv rau pej xeem tam sim no raug kaw hauv ib qho kev sib khi uas tsis tuaj yeem. "Yog tias nws xeeb tub ntawm nws tus kheej nqaim dhau lawm, nws yuav raug liam tias tsis pom kev ... Yog tias nws xeeb tub ntawm nws tus kheej dhau lawm, nws yuav raug liam tias muaj ntau dhau," Lawrence Gostin, ntawm Georgetown University, xyoo 2008. "Public noj qab haus huv tau txais kev ntseeg siab los ntawm nws txoj kev ua raws li kev tshawb fawb, thiab yog tias nws mus deb dhau mus rau kev tawm tsam kev nom kev tswv, nws yuav plam qhov pom ntawm lub hom phiaj, "nws hais.
Tab sis lwm tus hais tias kev noj qab haus huv rau pej xeem txoj kev sim ua tsis ncaj ncees thawb nws mus rau qhov tsis tseem ceeb. Qhov tseeb, pej xeem kev noj qab haus huv yog inescapably nom tswvFairchild hais rau kuv tias, tsis tsawg vim tias nws "yuav tsum tau txiav txim siab nyob rau hauv lub ntsej muag ntawm kev hloov pauv sai thiab muaj pov thawj sib tw," Fairchild hais rau kuv. Cov pov thawj ntawd yuav luag tsis hais rau nws tus kheej, uas txhais tau hais tias cov kev txiav txim siab uas tshwm sim los ntawm nws yuav tsum yog hauv paus hauv qhov tseem ceeb. Cov txiaj ntsig ntawd, Fairchild tau hais tias, yuav tsum suav nrog kev ncaj ncees thiab kev tiv thaiv kev puas tsuaj rau lwm tus, "tab sis hauv peb keeb kwm, peb poob lub peev xwm los thov cov kev coj ncaj ncees no."
Qhov kev ntxhov siab no tau tshwm sim ntau zaus hauv kuv qhov kev tshaj tawm. Txawm hais tias lub tsev kho mob tseem muaj kev mob siab rau thiab muaj kev koom tes hauv txoj cai, kev noj qab haus huv rau pej xeem muaj ua yooj yim dua puas tau ua kom ntsiag to. Nws yuav tsum tsis txhob mus ntxiv rau hauv cov hlab ntsha. Mary Bassett, ntawm Harvard, uas tsis ntev los no tau raug xaiv los ua "cov cai tswj kev mob nkeeg, kev pov hwm kev noj qab haus huv, kev pov hwm kev noj qab haus huv, qhov tseem ceeb ntawm vaj tse ... cov khoom no tsis muaj peev xwm ntawm kev noj qab haus huv rau pej xeem siv, tab sis peb yuav tsum tsa peb lub suab txog lawv," said Mary Bassett, ntawm Harvard, uas nyuam qhuav raug xaiv los ua. New York tus kws saib xyuas kev noj qab haus huv. "Kuv xav tias peb tuaj yeem paub meej."
Cov kws tshaj lij kev noj qab haus huv qee zaum sib cav tias cov teeb meem loj hauv zej zog yog dhau qhov kev xa tawm ntawm lawv daim teb. Vaj tse yog ib qho teeb meem kev npaj hauv nroog. Kev txom nyem yog ib qho teeb meem ntawm tib neeg txoj cai. Cov lus sib cav hais tias "nws tsis yog txoj haujlwm ntawm kev noj qab haus huv pej xeem los ua tus thawj coj ntawm kev hloov pauv," Goldberg tau hais. Tab sis nws thiab lwm tus tsis pom zoo. Tus cwj pwm ntawd tau tshwm sim vim tias kev noj qab haus huv pej xeem tau txav deb ntawm kev tawm tswv yim, thiab vim tias kev tshaj lij ntawm kev kawm qib siab tau tawg tawm ntawm kev ua haujlwm, kev sib raug zoo, thiab lwm yam kev qhuab qhia. Cov teb tawg tawg no tuaj yeem kho tau yooj yim dua rau txhua tus neeg cov teeb meem raws li lwm tus qhov teeb meem.
Lub neej yav tom ntej yuav nyob rau hauv kev txhawb nqa yav dhau los, thiab rov qhib lub kaus ntawm kev noj qab haus huv rau pej xeem kom suav nrog tib neeg yam tsis muaj kev kawm tiav lossis kev ua haujlwm ntawm lub chaw saib xyuas kev noj qab haus huv. Cov neeg ua haujlwm tsis tu ncua uas tsis tuaj yeem cuam tshuam nrog STDs lossis kev quav tshuaj opioid tsis tuaj yeem xav tias yuav daws kev txom nyem thiab kev ntxub ntxaug lwm tus - tab sis lawv tsis tas yuav. Yuav ua li cas yog tias, hloov, peb xav txog Black Lives Matter txav raws li kev noj qab haus huv rau pej xeem, American Rescue Plan raws li daim nqi kev noj qab haus huv pej xeem, lossis kev tshem tawm, raws li APHA tau hais tsis ntev los no, raws li lub hom phiaj kev noj qab haus huv? Hauv txoj kev xav no, ib yam nkaus, cov tswv lag luam uas tsim cov cai tswj hwm kev noj qab haus huv ntawm lawv cov neeg ua haujlwm yog lawv tus kheej cov neeg tawm tswv yim txog kev noj qab haus huv.
Fairchild tau hais tias "Peb yuav tsum rov tsim kev sib koom tes nrog lwm tus thiab pab lawv kom nkag siab tias qhov lawv ua yog kev noj qab haus huv rau pej xeem," Fairchild tau hais. Lub teb chaws nyob rau hauv lub xyoo pua puv 19 tsis yog ib tug nqaim scientific endeavor tab sis ib tug uas stretched thoob plaws ntau lub zej zog. Tib cov kev sib txuas lus dav dav thiab kev xav dav dav yog qhov tsim nyog tam sim no los daws cov teeb meem uas txhais tau tiag tiag rau pej xeem kev noj qab haus huv.
Ed Yong yog ib tug kws sau xov xwm science uas qhia rau lub Atlantic. Nws nyob hauv Washington, DC.
ZNetwork tau txais nyiaj tsuas yog los ntawm kev ua siab zoo ntawm nws cov neeg nyeem.
Pab Nyiaj