ʻAʻole komo wale nā mākeke i loko o ko mākou ola, akā i loko o ko mākou mau manaʻo. ʻO ka hapa nui o ka poʻe kaiapuni e hopohopo nei e pili ana i ka pilikia aniau i ka lanakila ʻana i kahi ʻōnaehana cap-and-trade a i ʻole ka ʻauhau kalapona. Hoʻomaka mua lākou i ke kumu kūʻai ʻana i ka hoʻokuʻu ʻia ʻana o ke kinoea greenhouse. Ke kūʻai mākou i hoʻokahi kWh o ka uila i hana ʻia ka lanahu, ʻaʻole mākou e uku no ka hānō a i ʻole nā maʻi hanu ʻē aʻe i hoʻokumu ʻia, ʻaʻole mākou e uku no nā hopena hoʻomehana honua. ʻO ia ke kumu i manaʻo pinepine ai ka poʻe kaiapuni i ka "loaʻa ʻana i nā kumukūʻai kūpono" ma ke ʻano he hopena mua i ka pilikia aniau.
He nui ka poʻe hoʻoponopono e hoʻāʻo e hoʻokaʻawale i nā mākeke, a hoʻohana i kā lākou mau pono me ka ʻole o ka loaʻa ʻana o nā hopena ʻino o kēia lā. Ma hope o nā mea a pau, hāʻawi ke kumukūʻai mākeke i ka ʻike, akā ʻaʻole pono. Ke kūʻai mākou i kekahi mea, hoʻohālikelike kona kumukūʻai i kona waiwai i nā mea ʻē aʻe. Wahi a kekahi poʻe hoʻohewa, ʻo ke kumukūʻai makeke he hoʻohālikelike kūpono ʻole o ka waiwai pilikanaka o nā mea a mākou e kūʻai ai. ʻO ka ho'āʻo e hoʻoponopono i nā mākeke ma mua o ka hoʻolei ʻana iā lākou he pane kūpono.
ʻO kahi ʻē aʻe, e hoʻāʻo nā mea ʻē aʻe e hana i nā noi kūʻai ʻole e hoʻokō i nā mea maikaʻi a nā mākeke e hana ai me ka ʻole o nā hemahema. No ka laʻana, ua hāʻawi ʻo Michael Albert lāua ʻo Robin Hahnel i kahi ʻōnaehana i kapa ʻia
Parekona ʻo ia ka mea e hoʻopuka ai i nā kumukūʻai kūpono me ka ʻole o nā mākeke
[1]. (Maikaʻi ka nānā ʻana i nā kikoʻī, a manaʻo wau e hahai i nā loulou a i ʻole nā kuhikuhi e hana pēlā.)
Aia ke kumu kūpono e hoʻolohe ai i ke kumukūʻai. Pono ka ʻōnaehana ʻoihana hou i ka hōʻuluʻulu ʻana i nā mea hoʻokomo i loko o nā hui hiki ke lawe i nā miliona o nā huahelu e kākau wale. Hāʻawi nā kumukūʻai i nā mea pāʻani i hoʻokaʻawale ʻia e hana i nā koho maʻalahi me ka ʻole e pono ke kaupaona ʻana i nā hopena nui aʻe. Me ka ʻole o ia ʻano maʻalahi, ʻaʻole hiki iā mākou ke koho i ke ʻano o ka hana ʻana, ka hāʻawi ʻana a me ka ʻai ʻana i nā waiwai a me nā lawelawe āpau i hana ʻia e ka hui 21st century.
He mea nui ka loaʻa ʻana o nā kumukūʻai kūpono, i ka nui o nā hoʻoholo waiwai ʻaʻole ke kumu kūʻai ke kumu kumu o ka hana. ʻAʻole paha he mea kupanaha, i ka hoʻoholo ʻana i ka ʻai, ʻoi aku ka nui o nā kumu ʻē aʻe i ke kumu kūʻai. No ka laʻana, ʻoi aku ka maikaʻi o ka mea a mākou e manaʻo ai ma mua o ke kumukūʻai ma ke koho ʻana ma waena o ka pai peach a me ka ice cream. Akā ʻoiai ke loiloi ʻana i nā hana mālama koʻikoʻi ma ka ʻoihana koʻikoʻi, (kahi e manaʻo ai ka mea hoʻokele waiwai e loaʻa i ka mea hoʻokani noʻonoʻo paʻakikī), he mea liʻiliʻi loa ke kumukūʻai.
No ka laʻana, ma waena o 1992 a me 2002 ka
EPA Great Lakes National Program Office aʻo i nā manawa kūpono no nā ʻoihana ʻo Great Lakes e hōʻemi i nā ʻōpala ʻawaʻawa i ka loaʻa kālā ma o ka hoʻomaikaʻi ʻana i ka pono o ka paila
[2]. Ua loaʻa iā lākou nā papahana he nui i hiki ke uku i ko lākou kumukūʻai i loko o ʻelima mau makahiki a i ʻole. ʻAʻole i hoʻohana ka ʻoihana i kekahi o kēia mau mea hiki, ʻaʻole hoʻi i kahi hoʻomaikaʻi e uku hou ai i kāna kumukūʻai hoʻopukapuka i hoʻokahi mahina, a laila e loaʻa mai kahi hoʻihoʻi 100% i kēlā me kēia mahina ma hope. Wahi a ke aʻo ʻana, ua manaʻo nā luna kiʻekiʻe i nā boilers he kikowaena kumukūʻai. Ma nā nīnauele me nā mea aʻoaʻo e alakaʻi ana i ke aʻo ʻana, ʻaʻole i manaʻo ka luna waena e hiki ke hōʻoiaʻiʻo i ka poʻe hoʻoholo i ka hoʻokomo ʻana i ke kālā i loko o nā paila he mea ʻole wale nō. Aia paha ka hapa nui o kēia mau hale hana i nā ʻoihana pilikia, a ʻaʻole makemake nā luna waena e hoʻoweliweli i kā lākou mau hana ma ka hōʻike ʻana i nā manaʻo hoʻopaʻapaʻa i ko lākou mau luna. ʻO ka
Keena Auhau Kalapona hoʻokipa i kaʻu puke moʻolelo no kēia pilikia. He palapala ia e pane mai ai na kanaka
lohi a me nā hoʻonui liʻiliʻi i ka piʻi ʻana o ke kumukūʻai i ka ikehu
[3]. Me he mea lā e pili ana kēia i nā ʻano hoʻoholo i hoʻohana ʻia nā hoʻolilo kālā no ka hoʻohaʻahaʻa ʻana i nā koina hana, a i nā koina pilikanaka a me nā waiwai lehulehu ma ke ʻano laulā. ʻO kaʻu ʻatikala ma ka
Iulai/ʻAukake 2008 pukana Z Magazine, "Ho'olu'u i ka Honua Fevered"
[4] wehewehe kikoʻī i kekahi o nā kumu he ʻoiaʻiʻo kēia.
Hōʻike ʻo Robin Hahnel i ke kumu e pili ai kēia
ikaika loa i ka hoʻolālā lōʻihi
[5]. ʻO ka lakio o nā kumukūʻai a me nā pōmaikaʻi o nā mea e like me ke kaʻaahi a me nā uila uila e hilinaʻi nui i nā koho pilikanaka i hana ʻia ma waena o ka manawa e hoʻomaka ai ka hana, a me ka manawa i pau ai ka hana. No laila, ʻaʻole kōkua nui nā kumukūʻai makeke, ʻaʻole nā kumukūʻai i loaʻa mai nā kaʻina hoʻolālā wā pōkole i ka hoʻoholo ʻana inā e hoʻokō ʻia ia mau manaʻo. Pono lākou i ka manaʻo no ka wā lōʻihi, ka hoʻolālā ʻana ma ke ʻano o ke kūkākūkā kahiko a me ka hōʻike loea e pili ana i nā hopena pololei. ʻO ka loiloi ʻana i ka derivative o ka derivative o kahi kumukūʻai e haʻi liʻiliʻi loa iā mākou.
ʻO ka pilikia: ʻo ka hapa nui o nā kaʻina hana hoʻolālā a mākou i ʻike ai ʻaʻole i kau ʻia ma ke kumukūʻai ma ke ʻano he undemocratic. ʻO ka mōʻaukala, ʻo ka Soviet a me ka hoʻolālā kaila Kina he ʻāpana o nā dictatorships totalitarian. Ke hana nei nā hui i nā hoʻolālā i loko o nā ʻoihana ʻoi aku ka nui ma mua o nā lāhui he nui, ʻo ia kaʻina hana i luna a me ka huina e like me nā aupuni Communist mua. Hiki i ka hoʻolālā ʻoihana ke hoʻopuka i nā hopena koʻikoʻi, e like me ka hōʻike ʻana o ka lōʻihi o nā pōʻino waiwai a me nā pōʻino kaiapuni. ʻO ka hoʻolālā ʻana e nā aupuni democratic ka mea maʻamau e hoʻopili ʻia e nā hui nui ma mua o ka manaʻo kaulana. A inā ʻo nā aupuni ponoʻī he demokalaka maoli a pane i ka manaʻo o ka hapa nui, ʻo ke kaʻina hana ponoʻī ma luna. ʻAʻohe ala maoli e hoʻomaka ai i nā papahana mai lalo a hiki i nā aupuni o kēia mau lā. (He hana koʻikoʻi ka hoʻokomo ʻana i ke kamaʻāina i loko o ka ʻahaʻōlelo i hoʻohālikelike ʻia me kahi lobbyist ʻoihana waiwai e ʻai ana i ka ʻaina awakea me kekahi i lawe i nā haʻawina nui mai iā ia i nā makahiki.) ka lehulehu no ka loli, a hoomaemae hou.
I nā kūlana o kēia manawa, ʻaʻole ia he manaʻo e hoʻomāʻewaʻewa ʻia nā papahana lehulehu e hoʻokele ʻia e nā aupuni maʻamau, inā ʻo ke koho ʻana he hoʻolālā kikowaena pilikino. ʻO nā lāhui, e like me Farani, me ka ʻoi aku ka nui o ka lehulehu ma mua o ka US i ka mālama olakino e hoʻopau i nā ʻōnaehana mālama olakino maikaʻi ʻoi aku ka liʻiliʻi ma mua o kā mākou. ʻO ka hoʻopukapuka kālā ʻana o ka lehulehu i ka hoʻonaʻauao, penikala, kaʻahele nui, ka ikehu ʻōmaʻomaʻo a me ka mālama lā e hāʻawi i nā koho kūpono i nā ʻōnaehana ʻoi aku ka nui o nā ʻoihana, ʻoiai ma lalo o nā aupuni o kēia mau lā.
Akā ke manaʻo nei he mea koʻikoʻi ka pilikia o ka hoʻolālā democratic ma o ka pāʻani ʻana me nā kumukūʻai, ʻoiai ma ka ʻoihana waiwai. He ʻoiaʻiʻo kēia no ka mea he nui nā kuleana o ke aupuni ma waho o ka hoʻokele waiwai. He mea koʻikoʻi kekahi ala demokalaka o ka hoʻomalu ʻana i nā ʻoihana aupuni ma mua o kā mākou i kēia manawa. No kēlā mea, ʻo ka mea nui i loaʻa i ka poʻe authoritarians ma luna o nā neʻe demokalaka ka hiki i nā mea a pau ke hele wikiwiki i ka ʻaoʻao like. ʻO nā ʻano hana hoʻolālā demokratika kūpono a me ka laulā nui e pono i kā mākou neʻe kālai'āina i kēia manawa.
ʻO ka pauku e pili ana e hoʻohewa i nā manaʻo o kēia manawa no ka hoʻolālā demokalaka, a e hōʻike i kahi koho ʻē aʻe.
ʻO kekahi mau manaʻo o kēia manawa no ka hoʻolālā demokala, a me kahi mea ʻē aʻe
ʻO kekahi manaʻo i hana pinepine ʻia ʻo ka haʻalele wale ʻana i ka hoʻolālā nui. Akā, e hana kokoke i nā mea āpau ma ka ʻāina. Inā pono e hana ʻia kekahi mea ma ke ʻano nui, e ʻae kēlā me kēia kūlanakauhale liʻiliʻi, a i ʻole kalana a i ʻole bioregion e kūkākūkā me kona mau hoalauna e like me ke ʻano o ke kūkākūkā ʻana o nā lāhui i kēia lā. ʻOiaʻiʻo ke manaʻo nei kēia i kahi degere o ka pono kūʻokoʻa kūloko i mea lapuwale me ka heluna honua o 7 biliona. ʻAʻole hiki i kahi pākēneka kiʻekiʻe o nā wahi metro o ka honua ke hānai iā lākou iho mai nā mea kanu i ulu i loko a kokoke paha i ko lākou mau palena. E piʻi nui ana kēlā helu inā hoʻōki mākou i ka neʻe ʻana i ka wai ma kahi mamao.
E pili ana i ka ikehu, ʻo ka
Ke Kula Kaiapuni Hou, ʻo ia kekahi o nā kākoʻo nui o ʻAmelika no ka hilinaʻi ponoʻī kūloko
ʻae ʻaʻole hiki i ka hapalua o nā mokuʻāina ʻAmelika ke mana iā lākou iho piha me ka ikehu hou
[6]. Inā helu mākou i ka poʻe ma mua o nā mokuʻāina, hōʻike ka haʻawina i ka hapa liʻiliʻi o nā kaiāulu e hiki ke hoʻohua i ka uila pono ma ka ʻāina a me ke ʻano hou. Inā ʻaʻole mākou e hāʻawi i kekahi ʻano ʻano hoʻolālā nui e hoʻopau mākou i ka hui ʻana o ka hoʻolālā ʻoihana i kēia manawa, a me ka hoʻolālā ʻana e nā aupuni i pio i nā pono ʻoihana.
Makemake kekahi poʻe i kahi democracy plebiscitary, kahi e koho balota ai nā mea a pau. He manawa nui kēia, ʻaʻohe hana noʻonoʻo. ʻO ka mea i koho ʻia e hoʻoholo ʻia e ka politika maʻamau, a i ʻole ma kahi ʻōnaehana noi. ʻO ka lanakila ma ka loaʻa ʻana o nā palapala noi ma ka balota e lilo i ka poʻe me ka nui o ke kālā, a i ʻole i nā hui like ʻole i ka poʻe i loaʻa ka manawa kaʻawale a me ke akamai pūnaewele maikaʻi loa. A ʻaʻohe ala maʻalahi e hoʻololi i kahi noi ma mua o ka hele ʻana i ka balota. ʻO ka hoʻololi liʻiliʻi loa e koi i kahi referendum hou. E hōʻole au i ka lawe ʻana i ka laʻana o Kaleponi.
ʻO kekahi manaʻo ʻē aʻe e hana maikaʻi ka ʻōnaehana ʻelele maʻamau me ka ʻole o ka noho aliʻi ʻana e ka elite hui. ʻO ka pilikia, e loaʻa iā mākou ka hoʻokaʻawale nui ʻana o nā ʻelele mai ko lākou poʻe koho. Koho ʻia ka ʻahaʻōlelo a i ʻole ka pāremata no ka manawa paʻa, a i ʻole a hiki i ke aupuni e lilo ana ka hapa nui. ʻAʻole hoʻoholo nā mea koho i ka wā e hiki mai ai ke koho balota hou. A i ka manawa e noho mana ai ke aupuni, hoʻoholo ʻo ia i kāna papahana ponoʻī, ʻokoʻa paha ia mai ka mea i koho ʻia ai. ʻOiai ʻo ka ʻahaʻōlelo a i ʻole ka pāremata e noho aliʻi ʻia ana e ka ʻaoʻao e mālama ana i nā ʻōlelo hoʻohiki, ʻaʻole paha e haʻalele i nā kulekele koʻikoʻi i kākoʻo ʻia e ka hapa nui. A loaʻa i nā ʻelele ma nā ʻōnaehana maʻamau ka manaʻo liʻiliʻi loa i ke kākoʻo no ia mau kulekele. Aia nā leka a me nā hōʻikeʻike a me nā aʻa mauʻu e lobbying, a me nā mea ʻē aʻe. ʻAʻole ʻike maoli ka mea kālai'āina i ke ʻano o kēia manaʻo o ka manaʻo o ka lehulehu a i ʻole hiki ke hoʻohālike ʻaʻole ʻike. ʻO ke aupuni demokalamakamakaainana e like me ia i kēia manawa, he ʻano palekana no ka manaʻo o ka lehulehu, kahi ala e hōʻoia ai i nā ʻae liʻiliʻi i hana ʻia e pale aku i ka hapa nui o ka pahū, akā ʻaʻole hou.
ʻO kekahi ala e nānā ai: manaʻo ʻia he poʻe lawelawe aupuni nā luna aupuni. Hana lākou no mākou. E ʻoluʻolu paha ʻoe i ka lilo ʻana i "poʻo" no kahi hui kahi hiki iā ʻoe ke puhi i kahi limahana i kēlā me kēia mau makahiki a i ʻole, me ka nānā ʻole i ka hana? E ʻoluʻolu paha ʻoe inā ʻaʻole hiki iā ʻoe ke hāʻawi i nā kauoha i kēlā kau, akā hoʻolimalima i nā limahana ma ke kumu o ka hoʻokō ʻana i kahi papahana hana a lākou e hahai ai a ʻaʻole paha? Na lākou e ʻae iā ʻoe e hoʻouna i nā manaʻo i kā lākou kākau ʻōlelo i ka manawa āu i hoʻolimalima ai iā lākou, a i ʻole e hoʻouna ʻia e ke kākau ʻōlelo.
Ua hana ʻo Stephen Shalom i kahi
hōʻuluʻulu manaʻo o kāna mau manaʻo no kēia mau pilikia i ka makahiki 2006
[7]. Ua ʻōlelo ʻo ia i kahi ʻōnaehana o nā ʻaha kūkā. Hoʻokomo nā kānaka a pau i kahi ʻaha kūkā kūloko e hoʻoholo ai i nā hoʻoholo kūloko. Koho nā ʻaha kūkā kūloko i nā ʻelele i nā ʻaha kūkā kiʻekiʻe e hoʻoholo i nā wahi ākea ākea. Koho ʻia nā ʻelele no ka manawa pōkole, a hiki ke hoʻomanaʻo ʻia inā ʻaʻole i manaʻo ka ʻaha kūkā kūloko iā lākou iho. Hoʻololi pū ʻia nā ʻelele; ʻaʻole lākou e lawelawe mau no nā huaʻōlelo he nui. Ke manaʻo nei e hoʻomau lākou i ka pili kino i nā ʻaha kūkā kūloko i koho iā lākou. Koho nā ʻaha kūkā papa ʻelua i nā ʻelele i nā ʻaha kūkā pae ʻekolu, a pēlā aku, a hiki i ka pae ʻāina a hiki i ka pae honua. Ma ke ʻano he hōʻoia, hiki ke hoʻoholo ʻia nā hoʻoholo a nā ʻaha kūkā kiʻekiʻe i ka referenda no ka hōʻoia ʻana e hōʻike maoli lākou i ka manaʻo o ka hapa nui. Aia kekahi mau manaʻo no ka pale ʻana i nā mea liʻiliʻi, a no ka mana hoʻokolokolo a me ka mana hoʻokō, ʻaʻole wau e noʻonoʻo i kēia ʻatikala.
Ua kamaʻilio ʻo Shalom e pili ana i kēia ma ke ʻano he ʻōnaehana politika, kahi pani no kā mākou mau ʻahaʻōlelo o kēia manawa. Akā ʻo nā pilikia āna e hoʻāʻo ai e hoʻoponopono e pili pū nō hoʻi i ka wā e hoʻāʻo ai e democratize i nā ʻoihana nui a me nā ʻāpana waiwai. ʻO ka mea pōʻino, ke manaʻo nei au he hemahema loa nā haʻina i manaʻo ʻia.
ʻO ka mea mua, akā naʻe "organic" ka pilina, hana maikaʻi ʻole ke koho balota ke hoʻohui mākou i kahi kolu. Hiki i nā ʻaha kūkā e koho ana i nā ʻaha kūkā ke hana a ʻaʻole paha. ʻO nā ʻaha kūkā e koho ana i nā ʻaha kūkā e noi ana i ka pilikia. E maʻalahi ka pilikia e ʻike inā e nānā mākou i kahi laʻana aupuni maʻalahi. E noʻonoʻo i kahi ʻaha kūkā haʻahaʻa he kaiāulu. Koho nā kaiāulu i nā ʻelele i ka ʻaha kūkā kamaʻāina. Koho nā kaona i nā ʻelele i nā ʻahaʻōlelo mokuʻāina e hoʻouna i nā ʻelele i kahi ʻahaʻōlelo aupuni. Ma kēia laʻana, komo nā kānaka a pau i ka ʻaha kūkā kaiāulu. Koho nā kaiāulu lehulehu i ʻelele i ka ʻaha kūkā kamaʻāina. Inā paha e noʻonoʻo maoli kēlā mau ʻelele i ka manaʻo o ke kaona no nā pilikia. (E ʻike koke mākou i ke kumu e hiki ʻole ai lākou.) Ke koho ke kaʻina hana i nā ʻelele i ka pae mokuʻāina, ʻaʻohe kumu e manaʻo ai i kēia mau luna kānāwai mokuʻāina e hōʻike i nā manaʻo kaiāulu. Hiki i nā poʻe i ʻae i nā pilikia kūloko ke kūʻē i ka mea e hana ai i ka mokuʻāina, koe wale nō ma ka ʻāina. ʻOi aku ka mamao o kēlā me kēia papa mai ka pae kūloko, a me kēlā me kēia ʻāpana o ka pilina "organic" e ulu nui aʻe. Ke hala mākou i ka pae kaona, koho ʻia nā ʻelele i mokuʻāina, a me nā ʻaha kūkā aupuni e ka poʻe ʻike ʻole iā lākou, ka poʻe i ʻike pōkole iā lākou i ka wā o nā hālāwai.
Akā ʻoi aku ka ʻino ma mua o ka mea i manaʻo ʻia. ʻAʻohe kumu e manaʻoʻiʻo ai e hōʻike ka ʻaha kūkā kamaʻāina i koho ʻia mai nā kaiāulu he nui i ka ʻike hui ʻana o kēlā mau kaiāulu. E kiʻi i ʻelima mau kaiāulu o hoʻokahi haneri kānaka.
Koho kēlā me kēia kaiāulu i hoʻokahi ʻelele i ka ʻaha kūkā kamaʻāina. ʻElua o nā kaiāulu makemake nui i kahi hale mālama lā o ke kūlanakauhale: 80% ʻae, 20% ʻaʻole. ʻEkolu mau kaiāulu kūʻē i ke kikowaena 52% a 48%. No laila, makemake ka manaʻo o ka lehulehu i ka hale mālama lā ma kahi o 63% a ma kahi o 37%. Akā e koho ka poʻe kūʻē i ʻekolu ʻelele i ka ʻaha kūkā kamaʻāina e ka hapa nui. E koho nā poʻe kākoʻo hale mālama lā i ʻelua wale nō, e ka hapa nui. ʻAʻole pono ka hoʻolaha ʻana o ka manaʻo lehulehu e like me ke kaulike ʻole e like me kēia hihia e hoʻopuka ai i kēlā mau hopena. Inā ʻoe e nānā i ka moʻolelo o nā koho balota ʻAmelika e ʻike ʻoe i kahi helu nui o nā makahiki i lanakila ai ka poʻe Democrats i ka hapa nui o ka balota kaulana, akā nalo ka ʻAhaʻōlelo iā Republicans. A me nā ʻāpana he nui o nā ʻaha kūkā pūnana, loaʻa iā mākou nā manawa he nui e hiki ai kēia.
ʻO ka waiho ʻana i nā ʻōlelo hoʻoholo a ka ʻaha kūkā i hoʻopaʻapaʻa ʻia i ka referendum ʻaʻole ia e uku no kēia hemahema. ʻO kahi o ke koho ʻana i nā ʻaha kūkā pūnana, ʻo ia ka pale ʻana i ka pono e waiho i kēlā me kēia hoʻoholo i kahi koho pāloka. ʻO ka maopopo ʻole e pili ana i ka hoʻoholo ʻana a nā ʻaha kūkā nui e hōʻike ana i ka manaʻo o ka hapa nui e hāʻawi i ka manaʻo ikaika no ka poʻe pio i nā balota paio e hoʻopiʻi i ke kaʻina referendum.
He mea pono e hoʻomaopopo i kekahi mau ʻano aupuni dictator i makemake i nā ʻōnaehana ʻaha kūkā. Ua hāʻawi ʻia nā hemahema ʻike i nā manawa kūpono no kahi ʻaoʻao ʻAmelika e hāʻawi i ka hoʻopunipuni o ke aupuni democracy, e komo i kā lākou ʻano ponoʻī o ka mea i kapa ʻia i kekahi manawa "ʻae hana". ʻO ka Soviet Union, ʻo Kina mua, ʻo Kina, ʻo Zimbabwe no ka hapa nui o ka noho aliʻi ʻana o Mugabe, a me North Korea no ka hapa nui o kāna mōʻaukala i hoʻohana i nā ʻaha kūkā me nā koho koho ʻole.
Aia nā hoʻonā i kēia mau pilikia? E hoʻi kākou a noʻonoʻo i ka mea a kākou e makemake ai e hoʻokō. ʻO ke ʻano maikaʻi loa o ke aupuni democracy ʻo ia ka deliberative democracy ma kahi e hui ai nā mea a pau, hana i nā manaʻo, komo i ke kūkākūkā noʻonoʻo a koho i ka hopena hope o kēia kūkākūkā ʻana i luna a i lalo. ʻOiai paha he kūpono ia e like me ke aupuni demokala, ʻaʻole kūpono ia no ka poʻe e noho ana i loko. ʻAʻole e waiho kēia ʻano democracy i ka manawa no kekahi e kālele ai i kekahi mea koe wale nō ka "democratic discussion". ʻOiai inā lawa ka honua a me ka manawa no ka demokala kūkākūkā pololei, ʻo ka poʻe o mākou makemake ʻole e hoʻolilo i ko mākou ola holoʻokoʻa i ka hoʻopaʻapaʻa ʻana e ʻike ʻia he moeʻuhane. No laila pono mākou i kahi ala e hāʻawi ai i ka hoʻoholo nui ʻana i nā poʻe ʻē aʻe, ʻoiai ka mālama ʻana i ka mana kūpono ʻaʻole e hoʻolilo i kēlā mau mea i haku no mākou. ʻO ka demokala ʻelele kuʻuna a me nā ʻaha kūkā pū kekahi mau hoʻāʻo e hoʻokō i kēia.
ʻO ia ke kumu e makemake nui ai ka poʻe populist i nā hoʻonā mākeke i hui pū ʻia me ka loaʻa kālā a me ka waiwai. Me he mea lā e koho pāloka ʻole ai me kā mākou puke ʻeke. Inā ʻaʻole ʻokoʻa ka nui o nā puke pocketbooks (ʻaʻole like i kēia manawa) e like me ka pololei a me ka maikaʻi. ʻO ka mea pōʻino, e like me ka mea i hōʻike ʻia ma ka hoʻomaka o kēia kūkākūkā, ʻaʻole maikaʻi ke kumukūʻai. ʻAʻole pane ka poʻe i nā loli kumukūʻai e like me ka hana ʻana o ke kāne a me ka wahine i loko o nā puke haʻawina waiwai. E pili ana paha ia i nā manaʻo hoʻolālā hoʻolālā kūʻai ʻole e hoʻāʻo e hoʻohālike i nā pono o nā mākeke me ka ʻole o ko lākou mau hemahema, inā hilinaʻi nui ia mau ʻōnaehana i ka "loaʻa ʻana i nā kumukūʻai kūpono".
Hōʻike kēia i kekahi mea. Inā hiki iā Parecon ke hōʻaiʻē i ke ʻano o ka hoʻololi ʻana o ke kumukūʻai ma kahi mākeke e hoʻolālā i kahi ʻōnaehana hoʻolālā hoʻolālā ʻole, malia paha hiki iā mākou ke hōʻaiʻē i nā hiʻohiʻona ʻē aʻe mai nā mākeke a me nā aupuni maʻamau.
ʻO kahi hiʻohiʻona nui o nā hui ʻo ia ka hoʻohana ʻana i nā proxies i nā hālāwai o nā mea kuleana. ʻAʻole pono ka mea kuleana ma Target e hele i kahi hālāwai e hoʻoikaika i kona hopena. Hiki iā ia ke hoʻouna i kāna mea koho i kekahi e hele ana a hiki iā lākou ke koho i kāna koho a me kā lākou ponoʻī. ʻOiaʻiʻo i loko o nā ʻoihana ua hoʻololi ʻia kēia e ka mea nona nā ʻāpana like ʻole o nā helu like ʻole, a loaʻa hoʻokahi pāloka i kēlā me kēia pāhele. Eia kekahi, nui nā hihia, e like me ke kālā hui, kahi i hāʻawi ʻia ai nā proxies i kekahi ma ke ʻano maʻamau, a ʻaʻole hiki ke koho ʻia e ka mea nona ka inoa. Akā, ʻaʻole pono nā proxies e hana pēlā inā he demokalaka ka manaʻo.
Hiki ke hoʻolālā ʻia lākou i loaʻa i kēlā me kēia mea koho ke koho no kēlā me kēia ʻaha kūkā. He kuleana ko kēlā me kēia kanaka koho pāloka, inā makemake ʻo ia, e hele i kēlā me kēia hālāwai (ma ke kino a ma ke kelepona paha) a koho i nā ʻumi tausani o nā pilikia i kēlā me kēia makahiki. ʻOi aku ka ʻoiaʻiʻo, hiki iā ia ke hoʻouna i kāna mau proxies i nā poʻe āna i hilinaʻi ai i hele i kēlā mau hālāwai. Hiki iā ia ke hahai i ka hana a kāna poʻe koho ma o ka media a me nā hui politika. Inā paʻakikī loa ka hoʻopaʻi ʻana i nā ʻano kālaiʻāina like ʻole ma nā pae ʻaha kūkā, hiki iā ia ke hoʻouna i kāna mau proxies no nā ʻaha kūkā he nui i hoʻokahi kanaka, me nā kuleana e ʻelele ma kona inoa. I kēlā me kēia manawa, hiki iā ia ke hoʻololi i kona manaʻo a hāʻawi aku i hoʻokahi a ʻoi aku paha nā proxies i nā poʻe ʻē aʻe. A i ʻole hiki iā ia ke koho balota i kekahi mau proxies iā ia iho. A i ʻole, inā ʻoluʻolu ʻole ʻo ia, hiki iā ia ke hoʻomaka e ʻimi i nā proxies mai nā poʻe ʻē aʻe.
He nui nā pono o kēia ʻōnaehana proxy. Hāʻawi ʻia nā proxies e like me ka nui o ka poʻe e paʻa ana i nā manaʻo. No laila, he hōʻike kūlike maoli. Akā hiki iā mākou ke hoʻomanaʻo i nā proxies a koho i nā ʻelele hou i kēlā me kēia manawa. Hiki i ka poʻe koho pāloka ke hoʻohana i ka mana e like me kā lākou e koho ai, me ka hoʻoikaika liʻiliʻi loa. Me nā ʻōnaehana kamepiula hou, hiki iā mākou ke hoʻonohonoho i ka palekana e hoʻohui i nā balota huna me ka hiki ke hoʻololi i ko mākou manaʻo e pili ana i ka mea a mākou e hoʻouna ai i nā proxies. (He mea koʻikoʻi kēia, no ka mea, ʻo ke ʻano o ke ʻano o ke kanaka ka hōʻole ʻole i ke alo a me ke alo i nā noi e uku liʻiliʻi loa i ka hoʻoikaika a i ʻole ke kālā. manawa e noi ai i kēlā mau proxies, ma mua o ke kākoʻo lehulehu maoli.)
Loaʻa iā ia nā hemahema o kēlā mau pono. E pane nui ia i nā kuko manawa, i ka inaina i hoʻāla ʻia e nā mea hōʻike kamaʻilio a i ʻole nā manaʻo hoʻolaha kiʻekiʻe. ʻIke au i ka hopena o kēia mau manaʻo i manaʻo ʻia he ʻāpana o ka hihiʻo o kahi honua ʻoi aku ka maikaʻi, akā pono mākou i kahi ala e hiki ai i laila. ʻO kahi manaʻo e hana paha ma Utopia, akā e hoʻonui i nā mea inā hoʻokō ʻia ma ʻaneʻi a i kēia manawa ʻaʻole kōkua. A ke kānalua nei au ʻoiai i loko o kahi hui ʻoi aku ka maikaʻi e kaʻawale mau mākou i nā manawa o ka pupule hui. ʻOiai i kona ʻano i kēia manawa, kūpono paha kēia ʻōnaehana no kekahi mau hui kālai'āina, a no ke koho ʻana i nā ʻaha kūkā ma nā ʻoihana hui nui. Ma kēia mau hihia ʻelua, ua kaʻana like nā hui a i ʻole nā ʻoihana i ke kumu, nā pahuhopu maʻamau, a (i ka hihia o nā ʻoihana hui) nā hopena pōkole pilikino maoli no ka hiki ʻole. Pēlā nō, ma ke aupuni, hiki i ka pilina pilikino ke hoʻopau i kekahi o kēia mau pilikia ma ka pae kaiāulu, kūlanakauhale a kalana paha. Akā no nā wahi ʻāina nui aʻe e like me nā mokuʻāina, nā panalāʻau a i ʻole nā lāhui, he mea maoli a weliweli ka pilikia. Pili paha kēlā i nā hui politika nui. E pili pū ana ia i nā ʻoihana hui i ulu nui e hoʻokūkū me nā hui nui, a i ʻole i nā hui o nā ʻoihana i nā noi e like me Parecon.
E nānā kākou i kahi ala ʻē aʻe. Ua koho ʻia nā jure ma ka hailona ma US a hoʻoholo i ka hala ʻole a i ʻole ka hewa i nā hihia kalaima, a me ke kuleana ma nā hihia kīwila. No ka mea, ʻaʻole i manaʻo ʻia ka ʻaha hoʻokolokolo e lilo i lālā democratic i loko o kā mākou ʻōnaehana, ua hana ʻia nā mea a pau e hōʻemi i nā manaʻo democratic ma kēia ʻano koho. He liʻiliʻi loa ka helu o nā kiure a ʻaʻole hiki ke lilo i hōʻike hōʻike no ke kaiāulu. Hiki i nā pilikia e nā loio hoʻopiʻi a me nā loio pale ke hoʻokuʻu i kekahi mau jure, me ka hōʻoia hou ʻana i kahi papa ʻōlelo ʻole. Ua hoomaluia ka hele ana a me ka hele ana o ke kiure; ua hāʻawi ʻia i nā kauoha, nā ʻōlelo aʻo a me nā ʻōlelo aʻo koʻikoʻi e hōʻike ana i kona kūlana haʻahaʻa i loko o ka ʻōnaehana kānāwai me ka nui o kona koʻikoʻi. Eia hou, ua hoʻolālā ʻia ka lālā hoʻokolokolo o kā mākou ʻōnaehana i lālā undemocratic. He mau hoʻopaʻapaʻa maoli nō e hana ʻia no kēia.
Akā ʻoiai inā kūpono kā mākou ʻōnaehana jure i kēia manawa i kahi hoʻokolokolo, manaʻo ʻia he demokalaka ka ʻahaʻōlelo. No laila, e noʻonoʻo kākou i ka mea e hiki mai ana inā koho kākou i ko kākou ʻahaʻōlelo ma ka hailona me nā pahuhopu demokalaka ʻē aʻe ma mua o ke koho ʻana i ke kiure. Ma hope o nā mea a pau, ua manaʻo ka poʻe Helene kahiko i ke koho ʻana ma ka hailona ʻana i ke ʻano hoʻokele demokalaka wale nō. ʻO nā koho, iā lākou, he aliʻi aliʻi.
Inā paha ua koho mākou i nā ʻahaʻōlelo mokuʻāina, nā ʻahaʻōlelo aupuni, a me nā ʻaha kūkā no nā ʻoihana hui nui a me nā hui politika ma ka hailona. Hiki iā mākou ke koho ma waena o 400 a me 600 mau ʻelele ma ke koho. Ma lalo o ke kumu kūpono, ʻo nā ʻano koho like ʻole a me ka ʻole o ke koho ʻana i kēia hāpana nui e hana i kahi hui e like me ka heluna nui i koho ʻia mai ia. Loaʻa iā ia nā liberals a me nā conservatives, nā wahine a me nā kāne, LGBT a pololei, nā hui etika like ʻole, nā makahiki like ʻole a me nā papa loaʻa kālā āpau ma kahi kokoke i ka heluna kanaka i hōʻike ʻia. No laila, ʻoiai ʻaʻole ma lalo o ko mākou mana ka ʻahaʻōlelo i koho ʻia ma ka hailona, e like nō ia me mākou, a e hoʻopuka paha i nā kānāwai e like me kā mākou makemake ma mua o kā mākou mau ʻahaʻōlelo o kēia manawa.
E like me ka hapa nui o nā ʻahaʻōlelo o kēia manawa, loaʻa i kēlā me kēia luna kānāwai kekahi limahana pilikino i hoʻolimalima ʻia e lākou e loiloi i ka ʻike, e pale ana i ka hoʻopunipuni a ka poʻe lobbyists. ʻO ke kumu o ka loaʻa kālā ʻana i kekahi limahana pilikino, ʻo ia ka pale ʻana i nā luna kānāwai e hoʻopunipuni ʻia e nā poʻe lawelawe kīwila a me nā limahana o ka ʻoihana kūloko a lākou i mana ʻole ai. ʻAʻole makemake nui ʻia ke kālā no ke koho hou ʻana, hiki ke hoʻohaʻahaʻa ʻia ka ʻahaʻōlelo i ke kīpē ma mua o kā mākou ʻōnaehana o kēia manawa. ʻAʻole palekana: aia nō ka hiki ke kipi pilikino. Akā ʻo koʻu manaʻo no ke ʻano kanaka, ʻoi aku ka liʻiliʻi o ka poʻe i ka hoʻopunipuni pilikino ma mua o ko lākou noʻonoʻo ʻana i ka lawe kālā e kōkua iā lākou e lanakila i ka hakakā. ʻAʻole ʻo ia ka nui o nā hōʻino a me nā kīpē ma waena o nā Lunamakaʻāinana i wae ʻia a me nā Senatoa inā lākou e hoʻokele i loko o kā mākou ʻoihana hoʻokele waiwai o kēia manawa, akā ke manaʻo nei au he liʻiliʻi ma mua o kā mākou mau ʻahaʻōlelo aupuni a mokuʻāina.
Eia hou, e loaʻa i kēlā ʻōnaehana nā hemahema o kāna mau pono. ʻO ka holo ʻole ʻana no ke koho hou ʻana e hoʻokaʻawale i nā luna kānāwai mai ka manaʻo koho balota. ʻAʻohe ala kūpono e hoʻomanaʻo paʻa i nā luna kānāwai hoʻopunipuni. A ʻoiai ʻaʻohe mea e hōʻoiaʻiʻo ʻia ke koho maʻamau.
No laila, e ʻaiʻē kākou i kekahi manaʻo mai nā ʻahaʻōlelo kuʻuna a me nā ʻaha kūkā – he hale luna a lalo. E loaʻa i ka Hale o nā Lunamakaʻāinana nā lālā i koho wale ʻia, a me ka Hale o nā ʻelele i loaʻa i nā mea kuleana a pau. He nui ko na lunamakaainana. Pela no na elele 400 a oi e paa ana i na proxies. No nā ʻelele mai nā bila a hoʻouna ʻia i nā lunamakaʻāinana e ka hapa nui, no ka laʻana he 35% a ʻoi aʻe paha o nā balota i hoʻoholo pololei ʻia a i ʻole ma ke koho. Ma ka Hale o na Lunamakaainana, e holo na bila ma na komite. E hana like lākou i ke kaʻina hoʻopaʻapaʻa, hoʻololi, hoʻoponopono ʻia a me nā bila kūʻai kūʻai ma kekahi ʻahaʻōlelo demokalaka. ʻO ka poʻe i hoʻoholo ʻia e ka hapa nui o nā ʻelele e hoʻi i nā ʻelele no ka piʻi ʻana a i ʻole ka hapa nui o nā koho balota e nā mea koho.
ʻO kekahi manaʻo ʻē aʻe e hiki ke ʻaiʻē ʻia mai ka demokala pāremata he mea ia e hoʻohaʻahaʻa ai i nā aupuni. Inā koho ka hapa nui o nā ʻelele, hiki iā lākou ke hoʻopau i ka Hale o nā Lunamakaʻāinana. E huki ʻia kahi loteri hou e koho i nā ʻelele hou. ʻO ka hana ʻana pēlā e hoʻopau ʻia ai ka Hale o nā ʻelele, e hoʻihoʻi i nā mea koho a pau i ka poʻe koho pāloka, a koi iā lākou e hoʻouna i kā lākou mau ʻelele i nā ʻelele hou. E like me ka hoʻopau ʻana i ke aupuni i loko o kahi ʻōnaehana pāremata, ʻoi aku ka koʻikoʻi o nā hopena i hiki ʻole i nā ʻelele ke koho e hana maʻalahi i kēia, akā ʻaʻole koʻikoʻi i hiki ʻole ke hana i ka wā e pono ai.
ʻO kēia ʻōnaehana koho no nā aupuni liʻiliʻi a liʻiliʻi a me nā ʻoihana, a ʻo nā ʻōnaehana hale ʻelua no nā aupuni nui a me nā ʻoihana nui e like me ka hoʻohui ʻana i ka hoʻoholo ʻana me ka manaʻo demokala a me ka hoʻomaʻemaʻe. Ua kūpono lākou me nā ʻaha kūkā pūnana kahi i kūpono ai kēlā ʻano hana, akā kūpono pū kekahi me nā ʻano pili ʻē aʻe a me ka pūnaewele. Hiki ke hoʻoikaika i ke ʻano demokalaka o nā ʻaha kanaka kaulana i hoʻohana ʻia ma nā aupuni a me nā neʻe ʻana o Latin America.
Manaʻo wau inā makemake mākou i ka demokala maoli i kūpono me ka hui nui, pono mākou e hoʻokomo i ka hoʻohana ʻana i nā proxies a me nā koho koho ʻole o nā ʻelele. ʻAʻole maopopo iaʻu ʻo kēia mau manaʻo ke ala maikaʻi loa e hoʻohana ai i kēia mau mea hana, akā manaʻo wau he kumu maikaʻi ia e hoʻomaka ai i ke kūkākūkā.
Notes
2. ʻO ka Delta Institute, "Kaohi ʻana i ka hoʻohaumia ʻana i ka ʻāpana: Hoʻemi i nā mea ʻawaʻawa ma o ka hoʻoikaika ʻana i ka ikehu a me ka mālama ʻana ma waena o nā boilers ʻoihana: He hōʻike i ka United States EPA Great Lakes National Program Office", GL97514402. Iulai 2002.
ʻO ka Delta Institute, 25/Sep/2005
http://delta-institute.org/publications/boilers/SectorBasedP2.pdf>
- Gar Lipow; "Hoʻomaʻalili i kahi Planet Fevered"; Z Magazine; Z kamaʻilio; Iulai/ʻAukake 2008.https://znetwork.org/zmag/viewArticle/18060>
E hoʻomaopopo '
Kutscher, Charles F. (Ed) Jan 2007. Hoʻoponopono i ka hoʻololi ʻana i ke aniau ma ʻAmelika: Hiki ke hoʻemi ʻia nā hoʻoiho kalapona mai ka Energy Efficiency a me Renewable Energy e 2030. American Solar Energy Society. 25/Mar/2008
http://www.ases.org/climatechange/climate_change.pdf>.
Bull, Jaimie, a me Tim Helweg-Larsen. Iun 2007. ZeroCarbonBritain: He Hoʻolālā Ikemu ʻAi. Hoʻoponopono ʻia e Fred Foxxon. CAT Publications Center for Alternative Technology (CAT); CAT's Graduate School for the Environment(GSE); CAT's Welsh Institute for Sustainable Education (WISE); Keena noiʻi no ka lehulehu. 25/Mar/2008http://www.zerocarbonbritain.com/images/process.php?file=zerocarbonbritain.pdf>.
Lipow, Garson. ʻOkakopa 2004. Hoʻoluʻu ʻia! ʻAʻohe ʻoluʻolu o ka pālule lauoho no ka hoʻomehana honua.http://www.nohairshirts.com>.
Makhijani, Arjun. 10-Iulai 2007. Kaona-Free a Nuclear-Free He Alanui no ka US Energy Policy (Executive Summary). He Papahana Hui o ka Nuclear Policy Research Institute a me ka Institute for Energy and Environmental Research. 10/ʻAukake/2007http://www.ieer.org/carbonfree/summary.pdf>.
Trieb, Franz. 23/Iun 2006. Hoʻohui ʻia ʻo Trans-Mediterranean Interconnection For Concentrating Solar Power. ʻO ke Kuhina Pekelala no ke Kaiapuni, Mālama Natura, a me ka Maluhia Nukelea: Stuttgart, Kelemānia, 23/Iun/2006. 25/Mar/2008 http://www.dlr.de/tt/Portaldata/41/Resources/dokumente/institut/system/projects/TRANS-CSP_Full_Report_Final.pdf>.
ʻO Cristina L. Archer lāua ʻo Mark Z. Jacobson, "Evaluation of Global Wind Power". Ka Nūpepa o Geophysical Research - Nā lewa 110, no. D12 30-Iun 2005, American Geophysical Union, 20-Ian-2008http://www.stanford.edu/group/efmh/winds/2004jd005462.pdf>
Xi Lua, Michael B. McElroy, a me Juha Kiviluomac; "Pono honua no ka uila i hana ʻia e ka makani"; Nā hana o ka National Academy of Sciences o ʻAmelika Hui Pū ʻIa; Iune 22, 2009http://www.pnas.org/content/early/2009/06/19/0904101106.full.pdf>
Pane mālie ka koi ikehu i nā kumukūʻai a me nā kumu
ʻO Gar W. Lipow (2008), Kūʻai-Elasticity of Energy Demand: He Bibliography, Carbon Tax Center (www.carbontax.org); mawww.carbontax.org/wp-content/uploads/2007/10/elasticity_biblio_lipow.doc>
ʻO ka Delta Institute, ʻĀpana-Based Pollution Prevention: Toxic Reductions Through Energy Efficiency and Conservation Among Industrial Boilers: He hōʻike i ka United States EPA Great Lakes National Program Office, GL97514402. Iulai 2002. ʻO ka Delta Institute, 25/Sep/2005http://delta-institute.org/publications/boilers/SectorBasedP2.pdf>
Davis, Shelley. ʻO ke kauwela 2000. "Ua hoʻopuka ʻo Osha i ka manaʻo ergonomics ma waho o ka poʻe mahiʻai." Nuhou Lunakanawai Mahiai 12, no. 1. Ka Waihona o ka Lunakanawai Mahiai, Inc. 26/Aug/2004http://www.fwjustice.org/FJNews%20Summ%202000.pdf>.
Ferriss, Susan, a me Ricardo Sandoval. Mei 1997. "Ka Make o ka Hoe Pokole." In The Fighting in the Fields: ʻO Cesar Chavez a me ka neʻe ʻana o ka poʻe mahiʻai. Hoʻoponopono ʻia e Diana Hembree. Harcourt. Keena hoolaha lehulehu. 28/Sep/2005http://www.pbs.org/itvs/fightfields/book1.html>.
Zuboff, Shoshana. 1988. I ka Makahiki o ka Mīkini akamai: Ka wā e hiki mai ana o ka hana a me ka mana. Nu Ioka, Nu Ioka: Puke Kumu/Perseus Publishing.
Dean Baker; ʻO ka Conservative Nanny State-Pehea ka poʻe waiwai e hoʻohana ai i ke aupuni e noho waiwai a loaʻa i ka waiwai; Center for Economic and Policy Research; Wakinekona DC ; Mei 2006.http://www.conservativenannystate.org/cnswebbook.pdf >
GATT, GATT, United States – Taxes on Automobiles (DS31/R), Report of the Panel, Oct. 11, 1994. 11/Oct 1994. GATT, WorldTradeLaw.Net, 30/Sep/2005
http://www.worldtradelaw.net/reports/gattpanels/us-autotaxes.pdf>.pp105-108.
Envirowise, Hoʻonaʻauao hihia- Nā ʻoihana āpau - Envirowise. 'Ōlelo Aʻo Kaiapuni Practical no ka Pāʻoihana, he Polokalamu Aupuni i mālama ʻia e Momenta, he Māhele Hana o AEA Technology Plc, a me Technology Transfer and Innovation Ltd., Sep/28 2005, Momenta, 28/Sep/2005http://www.envirowise.gov.uk/page.aspx?o=168584>.
ʻO Mitsutsune Yamaguchi, Ke hoʻokō nei i ka Kyoto Protocol Target a me kona mau hopena ma ke kālepa: Nā Kūlana Kūʻai Kūʻai ʻo Iapana. 2003. Ke Kulanui o Keio, Global Environment & Trade Study, 30/Sep/2005http://www.gets.org/pages/harmony/Yamaguchi.doc>.
ʻO David Stern, "Ka hoʻohuli ʻana i ke ʻano o ka honua anthropogenic sulfur emissions", Global Environmental Change 16 (2006) 207-220.
ʻO ka pāpalapala a David Stern no ka ʻikepili ʻAmelika ʻĀkau: http://www.rpi.edu/~sternd/NAmerica.xls (Pāpalapala Excel).
ʻO ka pāpalapala a David Stern no ka ʻikepili ʻEulopa Komohana: http://www.rpi.edu/~sternd/WEurope.xls (Pāpalapala Excel).
(E hoʻomanaʻo; ʻaʻole i loaʻa nā pāpalapala ma ka pūnaewele, akā loaʻa iaʻu nā kope inā makemake kekahi iā lākou.)
ʻO Gar Lipow, "Emissions kālepa: kahi moʻolelo hui me ka nui o nā hemahema", Grist Magazine, 19-Feb-2009 http://www.grist.org/article/emissions-trading-a-mixed-record-with-plenty-of-failures>
ʻO Larry Lohmann, kālepa Carbon, kahi kamaʻilio koʻikoʻi e pili ana i ka hoʻololi ʻana i ke aniau, ka pilikino a me ka mana, kamaʻilio hoʻomohala no. 48, Kepakemapa 2006, Dag Hammarskjold Foundation, Uppsala, Suedena. http://www.thecornerhouse.org.uk/pdf/document/carbonDDlow.pdf>
Nā muliwai International, "Rip-Offsets: The Failure of The Kyoto Protocol's Clean Development Mechanism", Nowemapa 2008http://internationalrivers.org/files/CDM_factsheet_low-rez.pdf>
Gar Lipow, Offsets: Pissing the earth away ,Grist Magazine, 9-Iun-2009,www.grist.org/article/offsets-pissing-the-earth-away>
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai