Ma ʻAukake 13, 2011, he lā wela o ke kauwela ma Tunis, ua kahe ka poʻe lehulehu o ka poʻe ʻehaʻeha, huhū, a me ka huhū i nā alanui. Ma luna o hoʻokahi kaukani wahine i hele e haʻi i kahi leka maʻalahi: ua hiki mai ka manawa no ke kaulike.

Ua hoʻomaka ka hui ʻana i kahi hōʻoluʻolu nui no nā makahiki he mau makahiki, ma lalo o nā aupuni hoʻoweliweli a me nā hana ʻino, ua nele ʻo Tunisia i kahi kumuhana no ka kaulike. E like me nā ʻāina ʻē aʻe me nā alakaʻi hoʻomāinoino, ua kāʻili ʻia ka poʻe Tunisia i ko lākou kuleana, ko lākou leo, a me nā ʻano o ka mālama ʻana i ke aupuni i nā kamaʻāina. ʻO ka noho kaʻawale ʻana i loko o ʻApelika i hoʻoulu hou i ka huhū o Tunisia. ʻO ka mea i hoʻomaka ma ke ʻano he hana kūʻē me ka hoʻopau ʻana iā ia iho o Mohamed Bouazizi i lilo koke i mea hoʻoikaika ikaika o ke kūʻē kīwila, e uē ana no ka hoʻokuʻu ʻia ʻana o ka dictator Tunisia. Ua alakaʻi ʻia nā mahina o ka hana ʻino a me ke kūʻē ʻana i ka hāʻule ʻana o ka Pelekikena Zine El Abidine Ben Ali, ma Ianuali 14, 2011, i loko o kahi kipi koko ʻole i kapa ʻia i kēia manawa ʻo "Jasmine Revolution." ʻOiai ma hope o kēlā hoʻololi koʻikoʻi, nui nā mea i koe e hana ʻia no ka holomua ʻana i nā pono wahine a me nā pono kīwila.

ʻEkolu makahiki ma hope mai, ma muli o ka hana a ka ʻAha Kūkākūkā, ua ʻāpono ʻo Tunisia i kumukānāwai hou ma Ianuali 26, 2014. Manaʻo nui ka poʻe e hāʻawi ia i kahi ala hou no ka politika aupuni a no nā pono wahine. ʻAʻole hiki i ke kumukānāwai ke hoʻololi i ka ʻāina wale nō, akā i ka ʻāina holoʻokoʻa, a lilo i kumu hoʻohālike holomua no ka poʻe e ʻimi nei i ka hoʻopono pilikanaka ma ka honua holoʻokoʻa.

I kēia manawa naʻe, ʻo nā kuleana i hoʻopaʻa ʻia ma ke kumukānāwai he mau huaʻōlelo wale nō ma ka pepa. ʻO ka nīnau e koe, pehea ka loli maoli i ka wā e hoʻokō ai ke kumukānāwai hou.

Na Hooilina o ka Kolonialis

I mea e loiloi ai i ka holomua o ke kumukānāwai hou, pono mākou e hoʻomaopopo i ke kumu i loaʻa ai ʻo Tunisia i loko o kahi pilikia hoʻowahāwahā e hoʻomaka ai. ʻO ka hapa nui o ia mea e pili ana i ka wā colonial.

Ke waiho nei ka colonialism i ka hopena mau loa i nā lāhui he nui, a hiki ke hana i ka hana koʻikoʻi i ke ʻano o ke kūkulu ʻia ʻana o kēia mau hui. Ua paʻakikī pinepine ka decolonization no nā lāhui me ka hapa nui o nā moku'āina Islamic, kahi e hoʻopaʻa ai i kahi kaulike ma waena o nā manaʻo o ke Komohana o ke aupuni democracy e pili ana i ka kaulike a me ke kūʻokoʻa o ka ʻōlelo, a me nā kuʻuna Islam, e pili ana i ke kūʻē ʻana i nā hana pili kaiaulu e like me ka waiʻona a me ka media mainstream. Ma ka politika, ua luhi nā ʻāina Islam he nui i nā alakaʻi alakaʻi komohana.

ʻO ka wā kahiko o Tunisia e wehewehe i kona ʻike a hiki i kēia lā. Ua hoʻomalu ka poʻe Farani iā ​​Tunisia mai ka makahiki 1881 a hiki i ka loaʻa ʻana o ke kūʻokoʻa o ka ʻāina i ka makahiki 1956. No ka hāʻawi ʻana o ka poʻe colonizer iā Tunisia i ka nui o kona ʻano, ʻōlelo, a me kāna moʻomeheu, ua lilo ia i mea paʻakikī i ka poʻe Tunisia e hana i ko lākou ala ponoʻī i mua.

Akā naʻe, ma muli o ka makemake ʻole o ka poʻe Tunisia i ka poʻe elite Farani, ua puka mai kahi ʻano o ka ʻike makaʻāinana i waiho ai i ka poʻe Tunisia e pili pono ana i ko lākou mau aʻa Arab a me ka hoʻomana Islam. Me kēia manaʻo hoʻomana aupuni, ua hiki mai ka manaʻo kū'ē i ke komohana, i hoʻonāukiuki hou ʻia e ka United States i hoʻokumu ʻia i nā aupuni papeti ma ia wahi. E like me kā Benazir Bhutto, ka mea kālai'āina Pakistan i hala, "Ua loaʻa i ka ʻike colonial ... ka hopena nui i ka psyche Muslim. ʻO ka colonialism, ka hoʻohana waiwai, a me ka hoʻopaʻi kālai'āina ua hoʻopilikia i ka manaʻo o ka poʻe Muslim i ke Komohana a me lākou iho. Loaʻa nā ʻāina Arab iā lākou iho ma ka paepae kahi i hoʻomāinoino ʻia ai nā waiwai o ke Komohana akā pēlā nō ka poʻe Islam.

ʻO ka hakakā ma waena o ka colonialism a me ke kūʻokoʻa - ma waena o nā waiwai o ke Komohana a me nā mea Islam - hiki ke ʻike ʻia ma ka hihia o nā pono wahine. I ka wā o ke aupuni colonial, ua noho nā wāhine Tunisia i loko o nā kūlana hoʻokaumaha loa. Ma hope koke iho o ke kūʻokoʻa, a me ke kūkulu ʻana i nā koi i hōʻike ʻia i nā neʻe a hiki i kēlā manawa, i ka makahiki 1956 ua hoʻokumu ʻo Pelekikena Habib Bourguiba i ka Personal Status Code (CSP), kahi palapala i hoʻohuli i ke kumukānāwai 1959. Ua pāpā ʻia ke kānāwai i ka mare ʻana, ua hoʻokumu i nā kānāwai kaulike no ka male ʻana a me ka hemo ʻana, koi ʻia ke kaulike o nā kāne i loko o ka ʻoihana hoʻokolokolo, kauoha i ka uku like no ka hana like e nā kāne a me nā wahine, a me ka pono o nā wahine kiʻekiʻe i ka hoʻonaʻauao. Ma ka makahiki 1957, hiki i nā wāhine Tunisia ke koho balota, a i ka makahiki 1959 hiki iā lākou ke holo no ka ʻoihana aupuni. Eia naʻe, ʻoiai ua loaʻa iā lākou nā pōmaikaʻi i ʻike ʻole ʻia ma nā mokuʻāina e pili ana, a hiki i kēia lā, ua hoʻomau ʻia ka pilikia o nā wahine ma Tunisia ma lalo o nā aupuni mana, a i loko o nā palena o nā manaʻo hoʻomana kahiko o nā kuleana wahine.

Ke Kawai ʻAlapia

I ka manawa mai ka wā i hoʻokahuli ai ʻo Tunisia i kāna dictator i ka makahiki 2011, ua hoʻāla ʻia nā kipi ma waena o ka honua Arab, me nā ʻāina e pili ana ʻo ʻAigupita, Libya, Yemen, a me Suria e hahai ana. Ua ulu ka Arab Spring i hōʻailona o nā kipi kūleʻa a hōʻike i ka mana i paʻa e ka lehulehu i ke kenekulia iwakāluakūmākahi. Hiki i nā alakaʻi ʻino ma ka ʻāina ke ʻike maopopo e hāʻawi ka poʻe i ke koko, ka hou, a me nā waimaka e alualu i ke kūʻokoʻa mai nā kaulahao e hoʻopaʻa ai iā lākou.

I kēia mau lā, ua lilo ka Arab Spring i mea e makaʻu ai ʻaʻole wale e nā aupuni dictatorial akā e nā kānaka pū kekahi. Ma hope o nā haunaele a me nā kūʻē, ua hoʻomau ka hapa nui o ka poʻe Arab i ka hana ʻole, ka paʻa ʻole, a me ka haunaele kīwila. He nui ka poʻe e noʻonoʻo ʻaʻole wale inā pono ka hoʻololi ʻana i ka hoʻoikaika ʻana, akā inā paha e lilo ka kūpaʻa i mea maoli.

ʻO nā kipi a pau, ʻo ka mea e pāʻani ana ma nā alanui o Kairo ua loaʻa ka manaʻo nui o ka media. Ma 2011, ua lanakila ka ʻaoʻao "Islamist" orthodox, ka Muslim Brotherhood, i ke kākoʻo o ka poʻe koho paʻa ʻole. Ua hoʻokumu kēia i ka pāʻina ma ke ʻano he hui hoʻoholo mua, me Mohamed Morsi ka pelekikena. ʻOiai i ka wā mua i ʻike ʻia ʻo ʻAigupita he moʻolelo kūleʻa no ke kipi, ua hoʻokuke koke ka pūʻali koa i ka pelekikena, ma hope o ka hoʻohewa ʻana o ko ʻAigupita i ke alakaʻi Islamist. Me nā kipi ʻelua i loko o nā makahiki ʻelua, ka poʻe ʻoluʻolu ʻole, a me ka emi ʻana o ka hoʻokele waiwai, ua lilo ke kipi o ʻAigupita i kahi kūlana luhi, piha i ka wiwo ʻole a me ka paʻa ʻole.

E like me ka hōʻike ʻana o ka hihia o ʻAigupita, ʻoi aku ka nui o nā kipi Arab Spring ma mua o ka hakakā ʻana no ka kūpaʻa a me nā mokuʻāina democratic e hōʻike nei lākou i kahi hoʻoikaika e hoʻokō i kahi kaulike ma waena o Islam a me ka demokala. Ua loaʻa nā ʻano like ʻole i ka hui Tunisia, ʻoiai he hopena ʻē aʻe. Ma nā ʻōlelo hoʻomaikaʻi a ke alakaʻi a me ka mea nāna i hoʻokumu i ka ʻaoʻao Islamist Ennahda o Tunisia, ʻo Rached Ghannouchi, ke kumukānāwai o kona ʻāina “… , a ʻo wai ka mea i manaʻoʻiʻo ʻo ka Islam a me nā loina honua a me ka Islam a me ka democracy i kūpono. He kāhāhā pololei ka nānā ʻana.

Ma kahi hapa ma muli o kēia kaulike, ua hiki iā Tunisia ke hana i kahi ala paʻa i mua. ʻOiai "ʻo ka politika kumukānāwai o ʻAigupita he pāʻani lanakila loa ... ua ʻoi aku ka ʻae ʻana o ka politika Tunisia - ʻoiai ua paʻakikī ke hoʻokō ʻia," wahi a Nathan Brown, Polofesa o Political Science a me International Affairs ma George Washington University, a he loea. ma ke kanawai o Aigupita. "ʻO ka ʻike Tunisia ʻo ia ka mea e ʻoi aku ka maikaʻi o ka hānau ʻana i kahi demokala hana." Ua puka mai ke kumukānāwai o Tunisia mai ka ʻae like loa o ka lehulehu. ʻO ka poʻe noʻonoʻo Conservative, nā mea hoʻoikaika liberal, nā loea hoʻomana - i ka hopena, ua ʻae nā mea āpau i kahi hoʻonohonoho o nā kuleana a me nā kānāwai e wehewehe ana i ka poʻe Tunisia.

E hāʻawi maoli ke kumukānāwai i ka heluna wahine o ka ʻāina i kahua kūpono no ka holomua e hiki mai ana. Ma ka holoʻokoʻa, 28 mau ʻatikala e pale i nā kuleana o ka poʻe, me ka pale ʻana mai ka hoʻomāinoino, ke kuleana i ke kaʻina hana, ke kūʻokoʻa e hoʻomana, a me ke kaulike ma waena o nā kāne a me nā wahine.

Hoʻoulu honua

ʻAʻole ʻike ʻia ka hopena o ke kumukānāwai ma Tunisia. Akā, ʻaʻohe mea e hōʻole ʻia i ka loaʻa ʻana o ka manaʻo o nā poʻe ʻē aʻe. Ua laha ka Arab Spring e like me ke ahi ahi no ka mea ua hoʻokumu ʻia ma ka manaʻo o ke kūʻokoʻa. ʻO kēlā koi ʻana i ke kūʻokoʻa mai nā ʻano hoʻokaumaha a pau i hānau mai i nā nalu ma hope o ka hoʻololi ʻana o ka ʻāina; he maikai kekahi a he ino kekahi. Ke hōʻike nei ke kumukānāwai o Tunisia i ka holomua holomua e piʻi mau nei a puni ka honua Arab.

He kanaka hana ʻo Hiba Ali ma ka Institute for Policy Studies.

---