ʻO Evo Morales, ka Pelekikena India mua o Bolivia, ke koi nei i ka hakakā me ka oligarchy a me nā ʻaoʻao politika ʻēheu ʻākau i hoʻāʻo i ka hana ʻana i ke kumukānāwai hou e hoʻololi i ka lāhui. Ua ʻōlelo ʻo ia, "Make a ola paha e loaʻa iaʻu kahi kumukānāwai hou no ka ʻāina i ka lā 14 o Dekemaba," ʻo ia ka lā i kauoha ʻia no ka ʻaha Kumukānāwai i koho ʻia e hōʻike i ke kumukānāwai.
Ua ʻōlelo ʻo Hope-Peresidena Alvaro Garcia Linares, "A i ʻole mākou e hoʻohui i ka mokuʻāina hou ... me nā mana mana hou ma hope o mākou, a i ʻole e neʻe mākou i hope a e lanakila hou nā pūʻali kahiko." ʻO Edgar Patana kekahi alakaʻi o ka hui kalepa, ua ʻōlelo pololei: "Ua hoʻomaka ke kaua hope, a ua mākaukau nā kānaka no ia mea."
No hoʻokahi makahiki o ka oligarchy i hoʻokumu ʻia ma ke kūlanakauhale hikina o Santa Cruz i hui pū ai e hoʻopau i nā hana a ka Constituent Assembly kahi i paʻa ai ka ʻaoʻao hoʻomalu, ka Movement Toward Socialism (MAS), a me kona mau hoa pili i ka 60 pakeneka o nā noho. ʻO ka mea mua, ua koi nā ʻaoʻao ʻēheu ʻākau i ka ʻAhaʻōlelo, i alakaʻi ʻia e Podemos, he ʻelua hapakolu koho e pono ai no nā komite e ʻae i nā ʻāpana like ʻole o ke kumukānāwai hou.
I ka wā i hoʻopau ʻia ai ka poʻe kūʻē i kēia mea, ua lanakila ka oligarchy i nā hoa pili ma ke kūlanakauhale ʻo Sucre, kahi e mālama ʻia ai ka ʻaha Kumukānāwai, ma ka ʻōlelo ʻana e hoʻoneʻe ʻia nā lālā hoʻokō a me ka ʻahaʻōlelo o ke aupuni mai La Paz a i Sucre, ka mea ma mua. ke kikowaena o ke aupuni a hiki i ka hopena o ke kenekulia ʻumikumamāiwa. He hoʻolālā lāhui hoʻi kēia no ka mea ʻo La Paz a me kona kaikuahine ʻo El Alto i ka puʻuwai o ka nui o ka ʻāina o India e kākoʻo ana iā Morales a hoʻoneʻe ʻia i 2003 e hoʻokahuli i kahi pelekikena oligarchic ma La Paz nāna i pepehi i nā mea hōʻike India ma nā alanui.
Ma Sucre i kēia mau mahina i hala iho nei, ua hoʻoweliweli ka poʻe koa ʻēheu ʻākau a hōʻeha i nā ʻelele o MAS, ʻo ia hoʻi ʻo Silvia Lazarte, ka pelekikena wahine ʻōiwi o ka Hale Ahaolelo. Ua pale pono ia ka Ahaolelo mai ka la 15 o Augate.
A laila, i ka neʻe ʻana e hāʻawi hou i ka ʻāina e ulu nei i ka aila a me ka loaʻa kālā, ua haʻi ʻo Morales i ka waena o ʻOkakopa e hoʻonui ʻia kahi penikala hoʻomaha e like me ka uku haʻahaʻa i nā Bolivians a pau e puka pololei mai kahi waihona hydrocarbon kūikawā. Ua ʻoki like ʻo Morales i nā uku mai ka waihona kālā e hele ai i nā aupuni kūloko e like me Santa Cruz me ka ʻole o ka ʻaha kūkā. Ua hoʻoulu kēia i ka haunaele ma ka ʻāina ʻo Media Luna (Half Moon), i loko o ka ʻoihana ʻo Santa Cruz a me nā keʻena pili, me ka nui o nā pono pāʻoihana o ka ʻāina e hoʻoweliweli ana e hana i nā hemahema a humuhumu i nā haunaele waiwai ma ke kāohi ʻana i kā lākou huahana mai ka mākeke.
He ekolu haneri kanaka mahiai, i hele mai i Sucre i keia pule aku nei no ka hoomalu ana i na lala o ka Ahaolelo ma ka lakou hooikaika ana e hui hou, ua kipaku ikaika ia mai ko lakou mau keena moe ma ka Pedagogical Institute e na haumana eheu akau a ua keakea ia mai o Lazarte mai ka halawai ana i ka Ahaolelo. A laila, hoʻoneʻe ʻo Morales i ke kahua hālāwai o ka ʻAhaʻōlelo i kahi hale kākela kahiko ma waho o Sucre e lawelawe pū ana ma ke kula koa a me nā pā kaua. Ua kākoʻo ke poʻo o ka pūʻali koa, ʻo General Wilfredo Vargas, i ka hālāwai o ka Ahaolelo ma ka hale kākela, me ka ʻōlelo ʻana "pono ia e hui e hoʻomau ...
A laila, ʻo Vargas i kahi swipe i kekahi o nā alakaʻi kālai'āina kūloko i hui pū me ka Media Luna nāna i ʻōlelo ʻo Cuban a me Venezuelan pūʻali koa ma kahi o ka ʻāina, ua haʻi ʻia: "ʻAʻohe ʻike o ia mau ʻāpana. A inā ʻo ia ka hihia, he pūʻali koa lākou o ka mokuʻāina a ma ke ʻano he ʻāpana o ka mokuʻāina lākou e kū nei i ka poʻe Bolivian.
Ke lele pū nei ka hoʻokele Bush i ka hakakā. Ma mua o kēia makahiki, ua hoʻohewa ʻo Morales i ke kākoʻo ʻana o ʻAmelika i nā ʻoihana a me nā hui non-government e hāʻawi nei i ke kākoʻo pololei i nā ʻaoʻao politika ʻākau a me nā hui hui, e kauoha ana e hoʻokaʻawale pololei ʻia nā kālā āpau ma o ke aupuni. A laila, i ka hui hou ʻana o Ibero-American ma Santiago Chile, ua haʻi ʻo Morales "ʻoiai mākou e hoʻāʻo nei e hoʻololi iā Bolivia… ʻo nā hui liʻiliʻi o ka oligarchy e hui pū nei me ka ʻelele o ke aupuni o ʻAmelika Hui Pū ʻIa," e pili ana i ka ʻelele US. i Bolivia, Philip Goldberg. No ke kākoʻo ʻana i kāna mau koi, ua hōʻike ʻia kahi kiʻi o Goldberg ma Santa Cruz me kahi alakaʻi alakaʻi ʻoihana ʻēheu ʻākau a me kahi mea kālepa narco Colombian kaulana, i hoʻopaʻa ʻia e nā mākaʻi kūloko.
Ma ka lā 15 o Nowemapa, ua pane aku ka waha ʻōlelo o ka Moku'āina ʻo US, ʻo Sean McCormick, ma ke koi ʻana iā Morales e hoʻōki i ka hoʻokuʻu ʻana i nā ʻōlelo hoʻopiʻi "hoʻopunipuni" a "hewa ʻole" e ka ʻelele. Ua kāhea ke Kakauolelo o ka Mokuʻāina ʻo Condoleezza Rice i ka ʻelele Bolivian ma Wakinekona e hoʻopuka i ka ʻōlelo paʻakikī like.
ʻO nā ʻelele o nā ʻaoʻao ʻēheu ʻākau i alakaʻi ʻia e Podemos i hoʻopaʻa ʻia i nā hālāwai ma ka hale kākela, me ka haʻi ʻana he "ʻae ʻole ka ʻaha." Ma ka Pōʻalima 139 o nā lālā o ka ʻAhaʻōlelo 255 i hui a ʻae i nā kikoʻī ākea o ke kumukānāwai hou e hoʻokō ai i nā hoʻoponopono i kākoʻo ʻia e Morales a me ka neʻe ʻana o ka ʻāina. ʻO ka hana aʻe, ʻo ia ka ʻAhaʻōlelo e ʻāpono i nā paukū kikoʻī a me nā ʻike o ke kumukānāwai.
Akā, ma mua o ka hoʻomaka ʻana o kēlā kaʻina hana, ua lawe ʻino ka poʻe kūʻē ma Sucre, i alakaʻi nui ʻia e nā haumāna a me nā ʻōpio, i nā hale aupuni nui a pau me ka hoʻohana ʻana i nā dynamite a me Molotov coctails, me ke koi ʻana i ka haʻalele ʻana o "the shitty Indian Morales." Ua wela kekahi hapa o ke kulanakauhale i ke ahi i ka haalele ana o na lala o ka Ahaolelo i ka hale kakela i ka Poaono, a ma ka la Sabati, ua hoomaluia na kanaka hoohaunaele ia Sucre, me ka koi aku i na makai e hoi hope aku i ke kulanakauhale eli o Potosi, he elua hora kaawale. ʻEkolu mau kānaka, me hoʻokahi makai, ua make, a he mau haneli i ʻeha. ʻO ka ʻēheu ʻākau a me nā hui ʻoihana ma Santa Cruz a me nā keʻena hui e hoʻoweliweli nei e haʻi aku i ka mana kūʻokoʻa a me ke kamaʻilio ʻana no ka cession.
"Aia mākou i kahi pilikia aupuni" wahi a Manuel Urisote, he mea loiloi politika a me ka luna o ka Land Foundation, kahi kikowaena noiʻi kūʻokoʻa ma La Paz. "ʻO ka ʻēheu ʻākau i alakaʻi ʻia e ka oligarchy Santa Cruz i ke kipi ākea, akā ʻo Morales, ka Movement Towards Socialism a me nā neʻe kaulana ʻaʻole e hoʻi i lalo. Ke kākoʻo nei ka pūʻali koa i ka pelekikena. Ma ke ʻano he hui aupuni ke manaʻo nei e mālama i ka kūpaʻa kūloko o Bolivia a ʻaʻole ia e ʻae i nā ʻōlelo hoʻoholo a Santa Cruz.
ʻO Roger Burbach ka luna o ka Center for the Study of the Americas (CENSA). (http://globalternatives.org) ʻO kāna ʻatikala hou loa, "Ecuador's Popular Revolt: Forging a New Nation," NACLA's Report on the Americas, Sept.-Oct., 2007. ʻO ia kahi mākaʻikaʻi kipa ma ke Kulanui o Kaleponi. , Berkeley.
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai