Puna: Independent Media Institute
E hoʻoneʻe koke i ka maʻi Coronavirus (COVID-19), e lele ana ma nā ʻāina āpau, e lele ana ma luna o nā moana, nā heluna weliweli i kēlā me kēia ʻāina. Ke piʻi aʻe nei ka nui o ka poʻe i maʻi, a me ka helu o ka poʻe i make. Holoi ʻia nā lima, hana ʻia nā hoʻāʻo, ua lilo ka hele ʻana i kahi ʻōlelo hou. ʻAʻole maopopo i ka pōʻino o kēia maʻi maʻi; ʻOiaʻiʻo, ke kau nei ka ʻike o ka maʻi maʻi Spanish i ka makahiki 1918-1920, i ka wā i loaʻa ai hoʻokahi i ʻekolu mau kānaka (500 miliona) i ka maʻi maʻi a he 150 miliona mau kānaka i make. Inā mau kēlā mau ʻāpana i ko mākou manawa, a laila 2.5 biliona kānaka e loaʻa i ka maʻi a ʻekolu hapaha o ka piliona kānaka e make. He mea weliweli kēia mau helu.
Ma waena o kahi maʻi maʻi, manaʻo kekahi e hui pū nā ʻāina āpau i nā ala āpau e hoʻēmi i ka laha o ka maʻi a me kona hopena i ka nohona kanaka. Manaʻo kekahi e hāʻawi ka pilikia kanaka o kēia nui i ka manawa e hoʻokuʻu ai a hoʻopau i nā hoʻopaʻi hoʻokele waiwai a me nā pale kālai'āina i kekahi mau ʻāina. Ke hula nei mākou a puni ka manaʻo nui: ʻaʻole anei kēia ka manawa no ka hui imperialist, alakaʻi ʻia e ʻAmelika Hui Pū ʻIa, e hoʻopau i nā hoʻopaʻi kūʻē iā Cuba, Iran, Venezuela, a me nā ʻāina ʻē aʻe?
ʻO nā hemahema lāʻau lapaʻau
Ua haʻi mai ke Kuhina o ko nā ʻāina ʻē o Venezuela ʻo Jorge Arreaza i kēia manawa ʻo "nā hana hoʻoweliweli a me unilateral i kau ai ʻo ʻAmelika ma Venezuela he ʻano o ka hoʻopaʻi hui." He mea nui ka hoʻohana ʻana i ka huaʻōlelo "hoʻopaʻi hui"; ma lalo o ka 1949 Geneva Conventions, kekahi kulekele e hoʻopōʻino ai i ka heluna kanaka holoʻokoʻa he hewa kaua. ʻO ke kulekele US, ua haʻi mai ʻo Arreaza iā mākou, "ua hopena i nā pilikia no ka loaʻa ʻana o nā lāʻau lapaʻau i ka manawa."
Ma ka pepa, ʻōlelo ka unilateral US sanctions ʻaʻole i hoʻokuʻu ʻia nā lako olakino. Akā, he hoʻopunipuni kēia. ʻAʻole hiki iā Venezuela a me Iran ke kūʻai maʻalahi i nā lako olakino, ʻaʻole hiki iā lākou ke lawe maʻalahi i ko lākou mau ʻāina, ʻaʻole hiki iā lākou ke hoʻohana iā lākou i kā lākou ʻōnaehana olakino ākea. ʻO ka embargo kūʻē i kēia mau ʻāina - i kēia manawa o COVID-19 - ʻaʻole ia he hewa kaua wale nō e nā kūlana o Geneva Conventions (1949) akā he hewa ia i ke kanaka e like me ka wehewehe ʻana e ka United Nations International Law Commission (1947).
I ka makahiki 2017, ua kau ʻo Pelekikena Donald Trump i nā palena paʻa i ka hiki o Venezuela ke komo i nā mākeke kālā. ʻElua mau makahiki ma hope mai, ua hoʻopaʻa inoa ke aupuni US i ka Central Bank o Venezuela a kau i kahi hoʻopiʻi nui i nā keʻena mokuʻāina o Venezuelan. Inā kālepa kekahi ʻoihana me ka ʻāpana aupuni o Venezuela, hiki iā ia ke alo i nā hoʻopaʻi lua. Ua hala ka US Congress i ka Countering America's Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA) ma 2017, ka mea i hoʻopaʻa i nā hoʻopaʻi kūʻē iā Iran, Russia a me North Korea. I ka makahiki aʻe, ua kau ʻo Trump i kahi lāʻau hoʻopaʻi hou e kūʻē iā Iran i hoʻopau i ka hoʻokele waiwai o Iran. Eia hou, ʻo ke komo ʻana i ka ʻōnaehana panakō honua a me ka hoʻoweliweli ʻana i nā hui kālepa me Iran ua aneane hiki ʻole iā Iran ke hana i ka ʻoihana me ka honua.
ʻO ka mea nui, ua hoʻomaopopo ke aupuni US i pāpā ʻia kekahi ʻoihana me ka lehulehu o Iran a me Venezuela. ʻO ka ʻōnaehana olakino e hāʻawi ana i ka lehulehu o ka lehulehu ma Iran a me Venezuela e holo ʻia e ka mokuʻāina, ʻo ia ka mea e kū nei i ka paʻakikī disproportionate i ke komo ʻana i nā lako a me nā lako, me nā kits hoʻāʻo a me nā lāʻau lapaʻau.
ʻO ka uhaki ʻana i ka embargo
Ua haʻi mai ʻo Arreaza, ke kuhina o nā ʻāina ʻē o Venezuela, ua makaʻala kona aupuni i kāna mau pōʻino. Ke alakaʻi nei ʻo Hope-Peresidena Delcy Rodríguez i kahi komisina pelekikena e hoʻokele i nā kumuwaiwai āpau. "Ke uhai nei mākou i ka poloka," wahi a Arreaza, "ma o ka World Health Organization, kahi i loaʻa ai iā mākou ka lāʻau lapaʻau a me nā hoʻokolohua e ʻike ai i ka maʻi." ʻO ka WHO, ʻoiai ʻo kāna pilikia ponoʻī o ke kālā, ua hana nui i Venezuela a me Iran.
Eia nō naʻe, ke kū nei ka WHO i kāna mau pilikia ponoʻī me nā hoʻopaʻi, ʻoiai inā e pili ana i ka halihali. ʻO kēia mau hoʻopaʻi koʻikoʻi i koi aku i nā hui kaʻa e noʻonoʻo hou i ka lawelawe ʻana iā Iran a me Venezuela. Ua pau ka lele ʻana o kekahi mau mokulele ma laila, ua hoʻoholo nā hui moku he nui ʻaʻole e huhū iā Wakinekona. I ka wā i hoʻāʻo ai ka World Health Organization e kiʻi i nā pahu hoʻāʻo no COVID-19 mai United Arab Emirates (UAE) i Iran, ua pilikia ia - ʻoiai ʻo Christoph Hamelmann o WHO. waiho ia—"ma muli o nā kapu lele"; ua hoʻouna aku ka UAE i nā mea hana ma o ka mokulele mokulele.
Pēlā nō, ua haʻi mai ʻo Arreaza iā mākou, "ua loaʻa iā Venezuela ka lōkahi mai nā aupuni o nā ʻāina e like me Kina a me Cuba." He kumu nui kēia. ʻO Kina, ʻoiai ʻo kāna mau pilikia ponoʻī mai COVID-19, ke hāʻawi nei i nā pahu hoʻāʻo a me nā mea lapaʻau iā Iran a me Venezuela; ʻo ia ka hopena ikaika o Kina i ka maʻi maʻi i hoʻolōʻihi i kona laha ʻana i loko o ka ʻāina ponoʻī. I ka hopena o Pepeluali, ua hōʻea kahi hui mai ka Red Cross Society of China i Tehran e hoʻololi i ka ʻike me ka Red Cross Iran a me nā luna o WHO. Hāʻawi pū ʻo Kina i nā pahu hoʻāʻo a me nā lako. ʻO nā hoʻopaʻi, ua haʻi mai nā luna Kina iā mākou, ʻaʻohe hopena i ka wā o kahi pilikia kanaka e like me kēia; ʻaʻole lākou e hoʻohanohano iā lākou.
I kēia manawa, ua hoʻomohala ka poʻe Iranian i kahi app e kōkua i ko lākou heluna kanaka i ka wā o ka maʻi COVID-19. Ua hoʻoholo ʻo Google e wehe iā ia mai kāna hale kūʻai app, kahi hopena o nā hoʻopaʻi US.
Hoʻopau i nā hoʻopaʻi
Ua haʻi mai ʻo Yolimar Mejías Escorcha, he ʻenekinia ʻenehana, ua hoʻokau nui ke aupuni hoʻopaʻi i ke ola o kēlā me kēia lā ma Venezuela. Ua ʻōlelo ʻo ia "e hoʻomau ke aupuni i ka hoʻoikaika ʻana e hōʻoia i ka poʻe e pono ai ke mālama i ke olakino, hoʻonaʻauao, a me ka meaʻai." Ua ho'āʻo ka poʻe kū'ē i ka ʻōlelo ʻana he hopena ka pilikia o ka hiki ʻole o ke aupuni ma mua o ka hopena o ka pale ʻana i ka imperialist ma Venezuela. I ka pule i hala aku nei, ua haʻi ʻo ia iā mākou, ua hoʻokumu ʻia kahi hoʻolaha hou ma ka ʻāina i kapa ʻia ʻo "Sanctions Are a Crime." Manaʻo ʻo ia e wehewehe maopopo kēia hoʻolaha i ka poʻe i ke kumu o ka hemahema o kona ʻāina - ʻo ka hoʻopaʻi ke kumu nui.
I ka makahiki 2019, ua hui kahi hui o nā ʻāina ma United Nations ma New York e kūkākūkā i nā hoʻopaʻi unilateral US i uhaki i ka UN Charter. ʻO ka manaʻo e hana ma o ka Non-Aligned Movement e hoʻokumu i kahi hui kūhelu e pane i kēia mau hoʻopaʻi. Ua haʻi mai ke Kuhina o ko nā ʻāina ʻē ʻo Arreaza e kākoʻo ʻo Venezuela i kēia hana akā ʻo ka hoʻolaha ʻana o nā loina i hoʻolālā ʻia e Iran e kūʻē i ka unilateralism a me ka hoʻopiʻi kūhelu Lūkini e pili ana i ka hōʻole ʻana i nā visa no nā luna e kipa aku i ka hale UN ma New York. "Manaʻo mākou e hoʻomaka hou i nā hālāwai i kēia makahiki i ka wā i lanakila ai nā pilikia i hōʻike ʻia e COVID-19," wahi āna. Makemake lākou e hui hou, wahi a Arreaza, e "holomua i ka hui, nā hana paʻa."
ʻO ka mea a Arreaza i haʻi mai iā mākou he mau hana ma ka pae waena. I ka manawa like, aia nā hana hoʻomau i alakaʻi ʻia e nā neʻe kaulana a me nā hui politika. I Nowemapa 2019, ua mālama ʻia kahi hui anti-imperialist solidarity ma Havana (Cuba) me nā ʻelele mai 86 mau ʻāina. Ma kēia hālāwai, ua hoʻoholo ʻia e kālele ʻia ka nānā ʻana i ka hoʻohana pono ʻole o ka mana i ko mākou manawa. Ua hoʻouna ʻia kahi kāhea e hoʻopaʻa i kahi pule o ka hakakā anti-imperialist ma waena o Mei 25 a me Mei 31. ʻO ka pahuhopu o ka pule ʻo ia ka makaʻala i ka lehulehu o ka honua e pili ana i ka imperialism a—ma kēia ʻano—e pili ana i ke aupuni hoʻopaʻi pepehi kanaka i alakaʻi ʻia e ʻAmelika Hui Pū ʻIa. , ʻoi aku ka pepehi kanaka i kēia manawa o COVID-19.
He mea maʻalahi ka nīnau i hoʻokahi pule o nā hana e like me kēia: he aha ke ʻano o ke ʻano moʻomeheu e paʻa i kahi ʻōnaehana honua kahi e hiki ai i kahi liʻiliʻi o nā ʻāina ke hana i kahi ala e kūʻē i nā manaʻo kiʻekiʻe loa o ke kanaka? Ke hoʻomau nei ʻo ʻAmelika Hui Pū ʻIa i kāna mau ʻāina ma luna o kanalima mau ʻāina - akā ʻo ka hapa nui e kūʻē iā Cuba, Iran, a me Venezuela - ke loaʻa nei kahi maʻi maʻi maʻi honua, he aha ka ʻōlelo e pili ana i ke ʻano o ka mana a me ka mana i ko mākou honua? Pono ka poʻe paʻakikī e hōʻeha i kēlā ʻano hana, ʻike ʻia kona ʻano ʻuhane i nā make kūlohelohe e hoʻonāukiuki ai. I ka nīnau ʻia ʻana o ke Kakauolelo o ka Mokuʻāina ʻo Madeleine Albright e pili ana i ka hapalua miliona mau keiki Iraqi i make ma muli o ka hoʻopaʻi ʻana o US, ua ʻōlelo ʻo ia he "kumukūʻai kūpono ke uku ʻia." ʻAʻole lākou he kumukūʻai a ka poʻe Iraqi i makemake ai e uku, ʻaʻole hoʻi ka poʻe Iranian a me Venezuelans, a i ʻole ka hapa nui o nā kānaka. Hele mākou i Mei e kūʻē i kēia ʻike honua maloʻo; hele mākou no ke kanaka.
ʻO Vijay Prashad he mea kākau moʻolelo India, hoʻoponopono a me ka mea kākau moʻolelo. He hoa kakau a luna kakau ma ʻO Globetrotter, he papahana o ka Independent Media Institute. ʻO ia ka luna hoʻoponopono o Puke LeftWord a me ka luna o Tricontinental: Institute no ka noiʻi ʻimi kaiaulu. Ua kākau ʻo ia ma mua o iwakālua mau puke, ʻo ia hoʻi The Darker Nations: A People's History of the Third World (Ka Nupepa Hou, 2007), ʻO nā Aupuni ʻilihune: He Moʻolelo Hiki paha o ka Global South (Verso, 2013), ʻO ka make o ka lāhui a me ka wā e hiki mai ana o ka Arab Revolution (Ke Kulanui o Kaleponi Press, 2016) a Hoku Ulaula Ma luna o ka Honua Ekolu (LeftWord, 2017).
Aia ʻo Paola Estrada i ka Secretariat of the International Peoples Assembly a he lālā o ka mokuna Brazilian o ALBA Movements (Continental Coordination of Social Movements towards the Bolivarian Alliance for the Peoples of Our America).
Ua hoʻopukaʻia kēiaʻatikala e ʻO Globetrotter, he papahana a ka Hui Hoʻolālā Kūlohelohe.
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai