Ua hoʻopuka hou aku nei ka UN-sponsored Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) i kāna hōʻike piha loa e pili ana i ke kūlana o ke aniau o ka honua. ʻO ka hōʻike i manaʻo nui ʻia i hoʻomalu i nā poʻomanaʻo no kekahi mau lā i ka hoʻomaka ʻana o ʻAukake, a laila nalo koke i waena o nā nūhou hou loa mai Afghanistan, ʻo ka nalu ʻehā o nā maʻi Covid-19 ma US, a me nā ʻōhumu politika hou loa. Nui a ākea ka hōʻike, a ua kūpono ka nānā ʻana ma waho o nā pōʻai ʻepekema kūikawā ma mua o ka loaʻa ʻana i kēia manawa.
Hōʻoia ka hōʻike i ka nui o nā mea a mākou i ʻike mua ai e pili ana i ke kūlana o ke aniau honua, akā hana pēlā me ka maopopo a me ka pololei ma mua o nā hōʻike mua. Hoʻopau ia i kekahi mau mea o ka maopopo ʻole mai ke kiʻi o ke aniau, me kekahi mau mea i hana hewa e hōʻoiaʻiʻo i nā manaʻo ikaika a me ka lehulehu ākea ʻaʻole like nā mea e like me kā mākou i manaʻo ai. ʻO nā hopena hope loa a ka IPCC e hoʻoikaika a hoʻoikaika nui i nā ʻōlelo aʻo wikiwiki loa i puka mai i nā makahiki he 30 a hiki i 40 o ka ʻepekema ʻenekinia. Pono e hoʻomaopopo piha ʻia ma mua o ka nui o nā mea hoʻolaha i hoʻokuʻu ʻia, no kāna ʻōlelo, a me kāna ʻōlelo ʻole e pili ana i ka wā e hiki mai ana o ke aniau a me kona mau manaʻo no ka pono o nā ola āpau ma ka honua.
ʻO ka mua kekahi mau kāʻei kua. Mai ka makahiki 1990, ua hoʻokuʻu ka IPCC i nā ʻano loiloi piha o ke kūlana o ke aniau o ka honua, maʻamau i kēlā me kēia 5 – 6 makahiki. He mau haneli o nā mea kākau i nā hōʻike, holo no nā haneli he nui o nā ʻaoʻao (ʻoi aku kēia ma mua o 3000), a ke hōʻike nei i ka ʻikepili ʻepekema honua i puka mai i ka manawa mai ka hōʻike mua. Ma kahi o ka hoʻokuʻu ʻana i kahi hōʻike piha ma 2019, e like me ka mea i hoʻonohonoho mua ʻia, ua hahai ka IPCC i kahi kauoha mai ka UN e hoʻopuka i ʻekolu mau hōʻike kūikawā: e pili ana i ka hopena o ka hoʻomehana ʻana ma luna o 1.5 degere (ʻo nā mahana āpau ma Celsius koe wale nō kahi i ʻike ʻia), a ma luna o ka. nā hopena kūikawā o ka hoʻololi ʻana i ke aniau no nā ʻāina a me nā moana o ka honua. No laila ke hoʻokuʻu ʻia nei ke ono o ka hōʻike hōʻike loiloi piha (i kapa ʻia ʻo AR6) i ka makahiki 2021-22 ma mua o ʻelua makahiki ma mua. ʻO ka hōʻike i hoʻokuʻu ʻia i ka pule i hala wale nō ke hōʻike nei i ka hana a ka hui hana IPCC mua (WGI), i kālele ʻia i ka ʻepekema kino o ka hoʻololi ʻana i ke aniau. ʻO nā hōʻike ʻelua ʻē aʻe, e pili ana i ka hopena o ke aniau (me nā hopena no ke olakino, mahiʻai, nā ululāʻau, biodiversity, a me nā mea ʻē aʻe) a me ka hoʻēmi ʻana i ke aniau - me nā hana kulekele i manaʻo ʻia - e hoʻokuʻu ʻia i ka lā Pepeluali a me Malaki. ʻOiai ʻo ka hōʻike ʻepekema kumu maʻamau e loaʻa i nā mea paʻi hou aku, ʻo ka lua o ka hōʻike e pili ana i nā hopena o ke aniau a me nā nāwaliwali ka mea e hōʻike pinepine ʻia, e wehewehe kikoʻī ana i ka ʻike ʻana o nā kaiaola a me nā kaiāulu kanaka i nā hopena o nā loli aniau.
Ma nā ʻano he nui, hōʻike ka palapala hou i ka hoʻomaikaʻi maikaʻi ʻana ma mua o nā hōʻike loiloi mua, ma ke ʻano o ka pololei a me ka hilinaʻi o ka ʻikepili a me ka akaka o kāna hōʻike. He nui nā palapala kikoʻī a me nā infographics, e hoʻomālamalama ana kēlā me kēia i nā ʻike hou loa e pili ana i kekahi ʻano o ka ʻepekema ʻenekini o kēia manawa i nā kikoʻī kupaianaha. Aia kekahi Atlas Interactive hou (loaʻa manuahi ma interactive-atlas.ipcc.ch), ka mea e hiki ai i ka mea nānā ke hana i kā lākou mau palapala ʻāina a me nā pakuhi o nā ʻano ʻano ʻano ʻano like ʻole, e pili ana i ka nui o nā kumu ʻikepili a me nā hiʻohiʻona aniau.
Inā loaʻa kahi ʻōlelo koʻikoʻi no ka lawe ʻana i ka home, ʻo ia ka hoʻomaikaʻi nui ʻana o ka ʻepekema ʻenekini i nā makahiki i hala aku nei ma ke ʻano o kona pololei a me ke kiʻekiʻe o ka hilinaʻi i kāna mau wānana. ʻO ka nui o nā manaʻo kānalua i hoʻopaʻa ʻia i nā hōʻike i hala ua ʻike ʻia ua hoʻoponopono maikaʻi ʻia, no ka laʻana, pehea ka ʻike i kaupalena ʻia i ka ʻano a me ka hoʻoikaika o nā ao i kumu nui o ka maopopo ʻole i nā kumu hoʻohālike honua. ʻAʻole wale i hoʻomaikaʻi ʻia nā hiʻohiʻona makemakika, akā ua loaʻa iā mākou ma mua o kanakolu makahiki o nā ana kikoʻī o kēlā me kēia ʻano o ke aniau honua e hiki ai i nā ʻepekema ke hoʻāʻo i ka pololei o kā lākou mau hiʻohiʻona, a ke hoʻololi pū i nā nānā pololei no kekahi mau ʻano i hilinaʻi nui ʻia. ma luna o nā haʻawina hoʻohālike. No laila, loaʻa iā mākou nā hiʻohiʻona maikaʻi aʻe, a ʻaʻole i hilinaʻi piha iā lākou.
ʻO ka lua, ua ʻoi aku ka maikaʻi o ka ʻike ʻepekema o ka mōʻaukala a me ka prehistoric. ʻOiai ʻo ke kolu o ka hōʻike IPCC i ka makahiki 2001 i poʻomanaʻo no ka hōʻike ʻana i ka pakuhi "hockey stick" kaulana i kēia manawa, e hōʻike ana i ka paʻa ʻana o ka mahana wela no hoʻokahi kaukani makahiki ma mua o ka hoʻomaka ʻana e piʻi wikiwiki i nā makahiki i hala iho nei, ua hōʻike ka hōʻike o kēia manawa i ka pili. paʻa o ka ʻōnaehana aniau i nā kaukani makahiki. ʻO nā makahiki he nui o nā noiʻi kikoʻī o ke kalapona i loko o nā polar ice cores, ka loko a me ka sediment moana a me nā hiʻohiʻona paʻa honua ʻē aʻe i hāpai i ka hilinaʻi o ka poʻe ʻepekema i ka ʻokoʻa loa ma waena o nā ʻano kiʻekiʻe o kēia manawa a me ʻelua miliona mau makahiki o ka paʻa ʻana o ke aniau. ʻO ka pōʻaiapuni lōʻihi o nā makahiki hau, no ka laʻana, e hōʻike ana i nā neʻe ʻana ma kahi o 50 a 100 mau ʻāpana o ka miliona (ppm) i loko o nā ʻano kalapona kalapona i ka lewa, i hoʻohālikelike ʻia me kahi ʻike o kēia manawa (ma kahi o 410 ppm) ʻoi aku ma luna o 150 ppm kiʻekiʻe ma mua o ka miliona makahiki awelika. Pono mākou e nānā i hope i ke au interglacial hope loa (125,000 makahiki aku nei) e ʻike i kahi manawa lōʻihi o nā awelika kiʻekiʻe e like me kā mākou e ʻike nei i kēia manawa, a ua manaʻo ʻia ʻoi aku ka kiʻekiʻe o ka carbon dioxide i ka lewa ma mua o kēlā me kēia manawa. ʻelua miliona mau makahiki.
Me kēia mau pilikia nui i ka noʻonoʻo, ʻo ia ka manawa e hōʻuluʻulu i kekahi o nā ʻike kūʻokoʻa loa o ka hōʻike a laila e noʻonoʻo i ko lākou hopena.
ʻO ka mea mua, ʻo ka nīnau o ka "ʻike ʻike i ke aniau" ʻo ia kekahi o nā mea hoʻopaʻapaʻa i ka ʻepekema ʻepekema. He ana ia o ka nui o ka hoʻomehana ʻana ma muli o ka pālua ʻana o ka CO lewa2 mai nā pae preindustrial, ʻo ia hoʻi mai 280 ppm a i 560 ppm. Aia nā kuhi mua ma ka palapala ʻāina, e hāʻawi ana i nā mea hoʻomohala i ka lumi wiggle e ʻōlelo ai he kūpono ke hōʻemi ʻana i ka hoʻokuʻu ʻana a i ʻole ke kali ʻana i nā ʻenehana hou - mai nā ʻoihana ʻoi aku ka maikaʻi a hiki i ka hopu kalapona a me ka hui nuklea - e hele mai. Hoʻemi nui kēia hōʻike i ka laulā o kēlā hoʻopaʻapaʻa, me kahi "manaʻo maikaʻi loa" e pāpālua ana i ka CO2 e hoʻopuka ma kahi o 3 degere o ka hoʻomehana - ʻoi loa ke kiʻekiʻe e pale aku i nā hopena koʻikoʻi no nā ola āpau ma ka honua. ʻOi aku ka manaʻo o ke ea (ʻoi aku ma mua o 90% hilinaʻi) ma waena o 2 - 4.5 degere a me ka mea paha (2/3 hilinaʻi) ma waena o 2.5 a me 4 degere. ʻO nā hiʻohiʻona nui ʻelima e hiki mai ana i ʻimi ʻia ma ka hōʻike, ʻo nā mea wale nō kahi e piʻi ai ka hoʻokuʻu ʻia ʻana o ke kinoea hoʻomehana honua i ko lākou kiʻekiʻe ma mua o 2050 e pale aku i kēlā hanana pōʻino. Inā hoʻomau ka piʻi ʻana o ka hoʻokuʻu ʻana ma nā kumukūʻai e like me nā makahiki i hala iho nei, e hōʻea mākou i ka CO pālua2 ma ka makahiki 2100; inā e holo wikiwiki ana ka hoʻokuʻu ʻana, hiki ke hana ʻia i loko o nā makahiki he kakaikahi wale nō, me ka hoʻohui nui ʻana i nā pilikia ʻino a ke ao nei e ʻike nei.
ʻO ka nīnau koʻikoʻi ʻelua, pehea ka wikiwiki o ka piʻi ʻana o ka mahana me ka piʻi ʻana o nā emissions? He pilina pololei, laina laina, a i ʻole e hoʻomaka ana ka piʻi ʻana o ka mahana i ka pae i kēlā me kēia manawa i ka wā e hiki mai ana? Hōʻike ka hōʻike i ka hoʻomau ʻana o ka hopena, ma ka liʻiliʻi a hiki i ke kiʻekiʻe o 2 degere mehana, a helu i ka hopena me ka hilinaʻi kiʻekiʻe. ʻOiaʻiʻo, aia nā ʻokoʻa koʻikoʻi mai kēia helu (1.65 degere no kēlā me kēia tausani gigatons o ke kalapona): ʻoi aku ka wikiwiki o ka wela o nā pou ma mua o nā wahi ʻē aʻe, ʻoi aku ka wela o ka ea ma luna o ka ʻāina ʻāina ʻē aʻe ma mua o ka moana, a ʻoi aku ka wela o ka mahana ma kahi o ʻelua. ʻoi aku ka wikiwiki i nā kau anuanu ma mua o nā kau mahana, e wikiwiki ana i ka nalowale o ka hau arctic a me nā pilikia ʻē aʻe. ʻOiaʻiʻo, ʻoi aku ka liʻiliʻi o nā hanana koʻikoʻi, koe wale nō ka piʻi ʻana o ko lākou alapine me ka piʻi ʻana o ka mahana. No ka laʻana, ua hōʻike ʻia nā wela ʻekolu (Fahrenheit) i kāhi i ka Pākīpika Northwest o US a me ke komohana hema o Kanada i kēia kauwela ua wehewehe ʻia he hanana hoʻokahi i loko o 50,000 mau makahiki i nā manawa "maʻamau" a ʻaʻohe mea e kāpae i ka hiki ke hana hou i ka kokoke e hiki mai ana. ʻO nā hanana i kapa ʻia ʻo "compound", no ka laʻana ka hui pū ʻana o nā mahana kiʻekiʻe a me nā kūlana maloʻo, nā makani makani e makemake ai i ka laha ʻana o nā ahi ahi, ʻo ia nā hanana liʻiliʻi loa o nā mea āpau. ʻO ka hopena koʻikoʻi mai ka piʻi ʻana o ka laina holoʻokoʻa i nā mahana e pili ana i nā hoʻokuʻu ʻana, ʻaʻohe mea pōkole o a pau loa o CO2 a ʻo nā hoʻokuʻu kinoea hoʻomaʻamaʻa ʻē aʻe e hoʻopaʻa nui i ke aniau, a aia pū kekahi manawa lohi o nā makahiki he nui ma hope o ka pau ʻana o ka hoʻokuʻu ʻana ma mua o ka hoʻomaka ʻana o ke aniau.
ʻO ke kolu, ʻoi aku ka hilinaʻi o nā manaʻo o ka piʻi ʻana o ka ʻilikai, i ka wā kokoke a me ka wā lōʻihi, ma mua o nā makahiki i hala. Ua piʻi ka ʻilikai o ka honua ma ka awelika o 20 kenimika i ka 20th kenekulia, a e hoʻomau i ka piʻi ʻana i loko o kēia kenekulia ma lalo o nā hiʻohiʻona hiki ke ʻike i ke aniau - ma kahi o kahi kapuaʻi ke kiʻekiʻe ma mua o kēia lā inā e hoʻomaka ana nā hoʻokuʻu ʻana e hāʻule koke, kokoke i 2 kapuaʻi inā hoʻomau ka piʻi ʻana o ka hoʻokuʻu ʻana i kēia manawa, a me 2.5 kapuaʻi inā piʻi wikiwiki ka hoʻokuʻu ʻana. ʻO kēia, ʻoiaʻiʻo, ʻo nā kuhi ʻepekema makaʻala loa. Ma ka makahiki 2150, ʻo 2 – 4.5 kapuaʻi ka laulā i manaʻo ʻia, a ʻoi aku ka nui o nā hiʻohiʻona koʻikoʻi kahi e piʻi ai ka ʻilikai mai 6 a 15 kapuaʻi "ʻaʻole hiki ke hoʻokuʻu ʻia ma muli o ka maopopo ʻole o nā kaʻina hana hau." Me ka hoʻoheheʻe glacial i manaʻo ʻia e hoʻomau ʻia no nā makahiki a i ʻole mau keneturi ma lalo o nā hiʻohiʻona a pau, e "mau ke kiʻekiʻe o ke kai no nā kaukani makahiki," hiki ke piʻi i kahi kiʻekiʻe ma waena o 8 a me 60 kapuaʻi ma luna o nā pae i kēia manawa. ʻO ka manawa hope loa i hoʻohālikelike ʻia ka mahana o ka honua i kēia mau lā no kekahi mau keneturia (125,000 mau makahiki i hala aku nei), he 15 a 30 kapuaʻi ke kiʻekiʻe o ke kai ma mua o ko kēia mau lā. I ka wā i hala ai lākou he 2.5 a i ka 4 degere ke kiʻekiʻe ma mua o ka wela o ka ʻoihana mua - ma kahi o 3 miliona mau makahiki aku nei - ua piʻi paha ka ʻilikai i 60 kapuaʻi kiʻekiʻe ma mua o kēia lā. Eia hou, he mau manaʻo makaʻala kēia, e pili ana i ka ʻikepili i loaʻa a pili i ka hōʻoia helu helu. No nā poʻe noho o nā ʻāpana kahakai pilikia a puni ka honua, a ʻoi aku ka poʻe noho o ka Pākīpika i koi ʻia e haʻalele i kā lākou mau pūnāwai inu ma muli o ke komo ʻana kiʻekiʻe o ka wai kai, mamao loa ia mai kahi pilikia theoretical wale nō.
Eia kekahi, no ka manawa mua, ua loaʻa i ka hōʻike hou nā kikoʻī kikoʻī no ka wehe ʻana i nā ʻano mea pili i ke aniau ma kēlā me kēia wahi o ka honua. Aia kahi mokuna holoʻokoʻa i hoʻolaʻa ʻia i nā hopena kikoʻī o ka ʻāina, a me ka nānā nui ʻana i ke ʻano o ka hoʻopilikia ʻana i ke aniau ma nā wahi like ʻole. “Ua ʻokoʻa ke ea o kēia manawa ma nā wahi a pau mai ke aniau o ka makahiki mua a i ʻole waena o 20th kenekulia," wahi a ka hōʻike, a nui nā ʻokoʻa kūloko e manaʻo ʻia e ʻoi aku ka nui o ka manawa. ʻOiai e wela ana nā wahi a pau o ka honua, aia nā palapala e hōʻike ana i ka lilo ʻana o nā wahi ʻokoʻa i ka pulu a maloʻo paha, a i ʻole nā hui like ʻole o nā mea ʻelua, me nā wahi he nui, me ka hikina ʻo ʻAmelika ʻĀkau, i manaʻo ʻia e ʻike i nā hanana ua nui loa. Nui aʻe nā kūkākūkā kikoʻī e pili ana i nā loli e hiki mai ana i ke ʻano o ka monsoon, a me nā hopena ʻē aʻe i nā piko pele biodiversity, nā kūlanakauhale, nā wao nahele, nā ululāʻau hoʻomehana, a me nā wahi ʻē aʻe me nā hiʻohiʻona like ʻole. Hoʻopuka ʻia nā ʻano mea like ʻole e pili ana i ka maloʻo ma nā huaʻōlelo kikoʻī, me nā kuhi ʻokoʻa no ka maloʻo meteorological (ka nele o ka ua), ka maloʻo hydrological (ke emi ʻana o nā papa wai) a me ka maloʻo mahiʻai/kaola (nalo o ka lepo lepo). Hiki ke manaʻo ʻia e kūkākūkā nui ʻia kēia mau hopena a pau ma ka hōʻike e hiki mai ana i nā hopena o ke aniau e hiki mai ana ma Pepeluali.
Nui nā ʻike koʻikoʻi ʻē aʻe, ʻo ka nui o ia mau mea e kūʻē pololei i nā hoʻāʻo i hala e hōʻemi i nā hopena o nā hopena o ka wā e hiki mai ana. No ka poʻe makemake e ʻike i ke ao holoʻokoʻa i ka hoʻokuʻu ʻana i pili ʻole i ka hoʻohana ʻana i ka wahie mōʻalihaku, hōʻike ka hōʻike ma waena o 64 a me 86 pākēneka o ka hoʻokuʻu kalapona e pili pono ana i ka puhi ahi mōʻalihaku, me nā manaʻo e kokoke ana i ka 100 pakeneka e waiho maikaʻi ana i loko o ka helu helu. palena o ka hewa. No laila, ʻaʻohe ala e hoʻomaka ai e hoʻohuli i nā pilikia o ke aniau me ka pau ʻole o ka puhi ʻana i nā wahie fossil. Aia kekahi mau kikoʻī kikoʻī e pili ana i nā hopena o nā mea hoʻoikaika i ka wā pōkole, e like me ka methane (ʻoi loa ka ikaika, akā pōkole ke ola i hoʻohālikelike ʻia me CO.2), sulfur dioxide (e kū'ē ana i ka hoʻomehana ʻana o ke aniau) a me ke kalapona ʻeleʻele (ʻike ʻia i kēia manawa he kumu nui ʻoi aku ka liʻiliʻi ma mua o ka wā ma mua). I ka poʻe e manaʻo nei e hoʻomau ʻia ka hapa nui o nā hoʻokuʻu ʻia e nā ʻāina a me nā moana o ka honua, e pale ana i nā hopena i ka lewa e hiki mai ana, wehewehe ka hōʻike pehea me ka piʻi ʻana o ka hoʻokuʻu ʻana, kahi hapa kiʻekiʻe o ka CO.2 noho i ka lewa, e piʻi ana mai ka 30 wale nō a hiki i ka 35 pakeneka ma lalo o nā hiʻohiʻona haʻahaʻa haʻahaʻa, a hiki i ka 56 pākēneka me ka piʻi ʻana o nā emissions i kēia manawa a pālua i ka 62 pākēneka inā hoʻomaka ka piʻi ʻana o nā emissions. No laila e ʻike paha kākou i ka emi ʻana o ka hiki o ka ʻāina a me nā moana ke komo i ka hapa nui o ke kalapona kalapona.
ʻOi aku ka kānalua o ka hōʻike ma mua o ka wā ma mua e pili ana i nā hoʻolālā geoengineering e pili ana i nā ʻano hana ʻenehana i manaʻo ʻia e hoʻomoʻi hou aku i ka radiation lā. Manaʻo ka hōʻike i kahi kiʻekiʻe o ka "koena nui a i ʻole ka hoʻololi ʻana i ke aniau ma nā unahi kūloko a me nā unahi manawa kau" i hopena mai nā hana i hoʻolālā ʻia e pale iā mākou mai ka hoʻomehana ʻana i ke aniau me ka hōʻemi ʻole ʻana i ka hoʻokuʻu ʻana, a me ka maopopo ʻana o ka hoʻokaʻawale ʻana o ka moana a me nā mea ʻole. E mau ana ka hopena o ke ea o ke kalapona kalapona. E nui aʻe paha nā kūkākūkā e pili ana i kēia mau hiʻohiʻona i ke kolu o ka hōʻike o kēia pōʻaiapuni IPCC, aia ma Malaki.
Ma mua o ka hālāwai kūkā ea e hiki mai ana ma Glasgow, ʻEkokia i kēia Nowemapa, ua hoʻohiki kekahi mau ʻāina e hoʻonui i kā lākou ʻae ʻana i ke aniau ma lalo o ka 2015 Paris Agreement, me kekahi mau ʻāina i kēia manawa e manaʻo nei e hoʻokō i kahi kiʻekiʻe o ka hoʻololi ʻana i ke aniau ma waena o ke kenekulia. Eia naʻe, hoʻokokoke wale kēia i ka waena waena o nā kuhi hou o ka IPCC. ʻO ka hiʻohiʻona e pili ana i kahi kiʻekiʻe o ka hoʻokuʻu ʻana he 2050 pololei i waenakonu o ka ʻike o ka wānana o ka hōʻike, a e hōʻike ana i ka honua ma mua o ka paepae koʻikoʻi o 1.5 degere o ka hoʻomehana awelika i nā makahiki 2030, ʻoi aku ma mua o 2 degere ma waena o ke kenekulia, a hiki i kahi. ka piʻi ʻana o ka mahana ma waena o 2.1 a me 3.5 degere (ma kahi o 4 – 6 degere Fahrenheit) ma waena o 2080 a me 2100, kokoke i ʻelua a me ka hapa ka piʻi ʻana o ka wela o ka honua i kēia manawa he 1.1 degere mai ka wā preindustrial.
E aʻo nui mākou e pili ana i nā hopena o kēia ʻano i ka hōʻike ʻo Pepeluali e hiki mai ana, akā ua wehewehe ʻia nā hopena weliweli o ka hoʻomehana ʻana i ka wā e hiki mai ana i nā hōʻike he nui i paʻi ʻia i nā makahiki i hala iho nei, e komo pū ana me nā hōʻailona hōʻike hōʻike hōʻike hou loa e pili ana i ka holo ʻana o ka Atlantika (AMOC). ), ʻo ia ke kumu nui o ka ea mehana no ka ʻĀkau a pau o ʻEulopa, ke hōʻike nei i nā hōʻailona o ka hāʻule ʻana. Inā hoʻomau ka piʻi ʻana o ke kalapona i nā kumukūʻai o kēia manawa, ke nānā nei mākou i kahi kuhi maikaʻi loa o ka piʻi ʻana he 3.6 degere ma mua o ka hopena o kēia kenekulia, me kahi ākea hiki ke piʻi ma luna o 4 degere - ʻike pinepine ʻia ma ke ʻano he paepae koʻikoʻi no ka hāʻule piha ʻana. ka ʻōnaehana ea.
Aia ʻelua mau hiʻohiʻona haʻahaʻa haʻahaʻa i loko o ka hōʻike, ʻo ka haʻahaʻa loa e mālama i ka piʻi ʻana o ka mahana ma ka hopena o ke kenekulia ma lalo o 1.5 degere (ma hope o ka hoʻonui ʻana i ka pōkole), akā he loiloi wikiwiki mai ka MIT's. Pākuʻi Hua'ōlelo Ke kuhikuhi nei ʻo ia e hilinaʻi nui kēia hiʻohiʻona i nā ʻenehana "negative emissions" koʻikoʻi, ʻoi aku ka hopu ʻana a me ka mālama ʻana, a me ka neʻe ʻana i ka hoʻohana nui ʻana o ka biomass (ʻo ia hoʻi nā mea kanu a me nā kumulāʻau) no ka ikehu. Ua ʻike mākou he ʻoi aku ka nui o ka hoʻohana ʻana i nā "mea kanu ikehu" e hoʻopau i nā wahi ākea o ka ʻāina o ka honua, a ʻo ka ulu hou ʻana o nā kumulāʻau i ʻoki ʻia e puhi i ka ikehu e lawe i nā makahiki he nui e komo i ka hoʻokuʻu kalapona mua - kahi hiʻohiʻona o ka honua. maopopo hiki ole. ʻO nā hiʻohiʻona haʻahaʻa haʻahaʻa e ʻae pū i ka ʻōlelo hoʻopiʻi nui o "net-zero," me ka manaʻo e hiki ke hoʻohana ʻia nā ʻano hana hoʻoheheʻe kalapona e like me ka pale ʻana i nā ululāʻau i mea e uku ai i nā hoʻokuʻu ʻana. Ua ʻike mākou he nui ʻole ka hapa nui o nā hana hoʻopau kalapona a hiki i kēia lā, me ka hoʻokuke pinepine ʻia ʻana o nā ʻōiwi mai ko lākou mau ʻāina kuʻuna ma ka inoa o ka "pale ulu lāʻau," e ʻike wale ana i ka piʻi ʻana o nā kumukūʻai o ka lāʻau lāʻau kalepa ma nā wahi kokoke koke.
Ke kānalua nui nei ka loaʻa ʻana o nā ʻoluʻolu maoli no ka wā lōʻihi me ka ʻole o ka hoʻololi ʻana o nā ʻōnaehana kaiapili a me ka hoʻokele waiwai. He ʻoiaʻiʻo ua hāʻule nui ke kumukūʻai o ka ikehu hou i nā makahiki i hala aku nei, he mea maikaʻi ia, a ke manaʻo nei nā mea hana kaʻa alakaʻi e hoʻololi i ka hana kaʻa uila i nā makahiki he ʻumi e hiki mai ana. Akā, ua hoʻonui ʻia nā hoʻopukapuka pāʻoihana i ka ikehu hou i ka manawa like, ʻoi aku hoʻi i nā ʻāina ʻoi aku ka maikaʻi, a hoʻomau i ka makemake i nā papahana nui loa e hoʻomaka ana e hoʻokō i nā kūlana capitalist o ka loaʻa kālā. ʻO ka hana ʻana i ka wahie fossil, ʻoiaʻiʻo, ua alakaʻi i nā kūlana hoʻonui o ka loaʻa kālā ma ka ʻoihana ikehu ma mua o 150 mau makahiki, a ʻo ka hapa nui o nā papahana hiki ke hāʻule loa. E ʻike paha mākou i ka ikaika o ka lā a me ka makani, ka wikiwiki o ka hoʻopaʻa ʻana i nā kūlana o ka wahie no ka ʻoihana kaʻa a me nā haʻawina no nā kikowaena hoʻokele uila ma US, akā ʻaʻohe mea e like me ka nui o ka hoʻihoʻi hou ʻana i nā mea hou a me nā kaʻa lehulehu e pono ai. ʻAʻole naʻe ʻo ka hoʻolālā hoʻolauleʻa kālā Biden-Sanders e noʻonoʻo ʻia nei i ka US Congress, me kāna mau hana pono a me ke kōkua ʻana i ke aniau, e kamaʻilio i ka nui o nā loli e pono ai e hoʻōki i ka hoʻokuʻu ʻana ma waena o ke kenekulia. ʻOiai ke ʻike ʻia nei kekahi poʻe obstructionists i ka ʻAhaʻōlelo e hoʻi i hope mai ka hōʻole ʻana i ke aniau i hoʻonui nui ʻia i ka politika Repubalika i nā makahiki i hala iho nei, ʻaʻole lākou i haʻalele i ka ʻōlelo ʻana ʻaʻole hiki ke ʻae ʻia ka hoʻopau ʻana i ka haumia hoʻololi i ke aniau.
Ma ke ao holoʻokoʻa, ʻo ka hoʻopaʻapaʻa ʻana i kēia manawa no ka hōʻemi ʻana i ka pollution kalapona (i kapa ʻia ʻo "climate mitigation") ʻaʻole hiki ke hoʻoponopono i ka nui piha o ka pilikia, a pale aku i ka nīnau o ka mea nui ke kuleana. ʻOiai ʻo ka US a me nā ʻāina waiwai ʻē aʻe i hoʻopuka i ka hapa nui o ka pollution carbon mōʻaukala mai ka wanaʻao o ka wā ʻoihana, aia kekahi ʻano hou i ka pilikia i ʻike pinepine ʻia, a ua nānā au i kekahi mau kikoʻī ma kaʻu Introduction to a puke hou (i hoʻoponopono pū ʻia me Tamra Gilbertson), Ka Hoʻoponopono Kūlohelohe a me ka Hoʻohou Kaiāulu (Routledge 2020). Ua hōʻike ʻia kahi haʻawina 2015 mai ka hui noiʻi a Thomas Piketty ma Paris i nā like ʻole iloko o Ua piʻi aʻe nā ʻāina i ka hapalua o ka hāʻawi honua ʻana i ka hoʻokuʻu ʻana i nā kinoea hoʻomehana honua, a ua hōʻoia kekahi mau haʻawina ʻē aʻe i kēia.
Ke aʻo nei nā mea noiʻi ma Oxfam i kēia pilikia no kekahi mau makahiki, a ʻo kā lākou hōʻike hou loa i hoʻoholo ai ʻo ka ʻumi pākēneka nui loa o ka heluna kanaka o ka honua ke kuleana no ka 49 pakeneka o nā hoʻokuʻu kanaka. ʻO ka pākēneka waiwai loa he 175 manawa ʻoi aʻe ke kalapona i kēlā me kēia kanaka ma ka awelika ma mua o ka ʻumi pākēneka ʻilihune. Ua hoʻokuʻu kekahi mau hui noiʻi kūʻokoʻa i ka Carbon Majors Reports a me nā kiʻi kiʻi kiʻi kiʻi e pili ana i hoʻokahi haneli mau ʻoihana honua i kuleana kūikawā no ka aneane ʻelua hapakolu o nā kinoea hoʻomehana honua mai ka waena o 19.th kenekulia, me nā hui he kanalima wale nō - nā hui kūʻokoʻa a me ka moku'āina - nona ke kuleana no ka hapalua o nā hoʻokuʻu ʻana i kēia lā (E nānā climateaccountability.org). No laila, ʻoiai ka poʻe nāwaliwali loa o ka honua e hoʻopilikia nui ʻia e nā maloʻo, nā waikahe, nā ʻino ikaika a me ka piʻi ʻana o ka ʻilikai, e hāʻule pololei ke kuleana ma luna o ka poʻe waiwai loa o ka honua.
I ka wā i hoʻokuʻu mua ʻia ai ka hōʻike IPCC o kēia manawa, ua wehewehe ke Kakauolelo Nui o UN iā ia he "code red for humanity," a kāhea ʻia no ka hana hoʻoholo. Ua wehewehe ʻo Greta Thunberg iā ia he "ala ala," a koi aku i ka poʻe hoʻolohe e hoʻopaʻa i ka poʻe i ka mana. Inā hiki ke hiki koke i ka pale ʻana i kekahi o nā hopena maikaʻi loa, ʻo ia ka hana o ka ikaika o kā mākou neʻe ʻana i ka nohona, a me ko mākou makemake pū e hoʻoponopono i ke ʻano piha o ka hoʻololi ʻana i ka nohona e pono ai no ke kanaka a me ke ola āpau ma ka honua. e hoomau i ka holomua.
ʻO Brian Tokar ʻo ia ka luna hoʻoponopono (me Tamra Gilbertson) o ʻO ka Hoʻoponopono Kūlohelohe a me ka Hoʻohou Kaiāulu: Kūʻē a me nā Hoʻoponopono Grassroots (Routledge 2020) a me ka mea kākau a me ka mea hoʻoponopono o nā puke ʻeono ma mua e pili ana i nā pilikia a me nā neʻe ʻana o ke kaiapuni, me Toward Climate Justice: Perspectives on the Climate Crisis and Social Change (Ka Panana Hou 2014). He kumu aʻo ʻo ia i ka Environmental Studies ma ke Kulanui o Vermont a he kumu kula lōʻihi a me ka lālā o ka papa o ka Vermont-based. Institute for Social Ecology.
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai