I koʻu kākau ʻana i kēia, aia nō i loko o koʻu poʻo nā leo o ka hoʻolauleʻa hoʻomanaʻo o ke Kaua Honua II ma Wakinekona, DC. Ua kono ʻia au e ka Smithsonian Institution e noho ma kekahi o nā panela, a ʻo ka mea nāna i kāhea mai e kono mai iaʻu, ʻōlelo ʻo ia ʻo "War Stories." Ua haʻi wau iā ia e hele mai au, akā ʻaʻole e haʻi i nā "moʻolelo kaua," akā e kamaʻilio e pili ana i ke Kaua Honua II a me kona manaʻo no mākou i kēia lā. Maikaʻi, wahi āna.
Ua hele au i kahi hiʻohiʻona e like me ke kiʻiʻoniʻoni no kahi Cecil B.
ʻO DeMille extravaganza – nā hale lole nui i kūkulu ʻia ma ʻō a ma ʻaneʻi, nā mea kūʻai aku me nā mea hoʻomanaʻo, nā tausani o ka poʻe malihini, ʻo ka hapa nui o lākou he poʻe kahiko o ke Kaua Honua II, ʻo kekahi me nā ʻaʻahu kahiko, nā pāpale koa pāʻani, me kā lākou mau mekala. I loko o ka hale lole i koho ʻia no koʻu papa, ua hui au me koʻu hoa panelist, he wahine ʻApelika ʻAmelika i lawelawe pū me ka WACS (Women's Army Corps) i ke Kaua Honua II, a nāna e kamaʻilio e pili ana i kāna mau ʻike pilikino i loko o kahi pūʻali i hoʻokaʻawale ʻia.
Ua hoʻolauna ʻia au ma ke ʻano he kanaka koa o ka Pūʻali Koa Air, he mea hoʻomake i ka lele i nā misionari kaua ma ʻEulopa i nā mahina hope o ke kaua. ʻAʻole maopopo iaʻu pehea ka manaʻo o kēia anaina i kaʻu mea e ʻōlelo ai no ke kaua, i kēlā lewa hoʻolauleʻa, i ka hoʻohanohano ʻana i ka poʻe i make, i ka ʻālohilohi o ka lanakila nui i hui pū ʻia me nā hana koa lehulehu.
ʻO kēia kaʻu mea i ʻōlelo ai: "Eia wau e hoʻohanohano i nā kāne ʻelua i koʻu mau hoaaloha pili loa i ka Air Corps–Joe Perry lāua ʻo Ed Plotkin, ua pepehi ʻia lāua ʻelua i nā pule hope o ke kaua. A e hoʻohanohano i nā poʻe ʻē aʻe a pau i make i kēlā kaua. Akā ʻaʻole wau ma ʻaneʻi e hoʻohanohano i ke kaua ponoʻī. ʻAʻole wau i ʻaneʻi e hoʻohanohano i nā kāne ma Wakinekona nāna e hoʻouna i nā ʻōpio i ke kaua. ʻOiaʻiʻo, ʻaʻole wau ma ʻaneʻi e hoʻomaikaʻi i ka poʻe mana e hoʻouka nei i ke kaua kolohe ma Iraq.
Ua hoʻomau au: "ʻAʻole ʻo ke Kaua Honua II he 'kaua maikaʻi.' Ua hele pū ʻia me nā hana ʻino he nui loa ma ko mākou ʻaoʻao-nui loa nā pōkā o nā lehulehu kīwila. Ua nui loa nā kumakaia o nā kumu i manaʻo ʻia e hoʻouka ʻia ke kaua.
"ʻAe, he mana koʻikoʻi ko ke Kaua Honua II iā ia - ka lanakila ʻana o ka fascism.
Akā, ke huhū nui nei au i ke ʻano o ka mea i kapa ʻia ʻo ke kaua maikaʻi i hoʻohana ʻia e hoʻolei i kona ʻālohilohi ma luna o nā kaua moe kolohe a mākou i kaua ai i nā makahiki he kanalima i hala iho nei: ma Vietnam, Laos, Cambodia, Grenada, Panama, Iraq, Afghanistan. ʻAʻole wau makemake i kā mākou aupuni e hoʻohana i ka hauʻoli lanakila e pili ana i ke Kaua Honua II e uhi i nā mea weliweli e hana nei ma Iraq.
“ʻAʻole au makemake e hoʻohanohano i ka pūʻali koa—e hūnā ana i ka nui o ka make a me ka ʻeha. Makemake au e hoʻohanohano i ka poʻe i kūʻē i kēia mau makahiki i ka weliweli o ke kaua. "
Paipai ka lehulehu. Akā ʻaʻole maopopo iaʻu ke ʻano o ia mea. Ua ʻike wau e kūʻē ana au i ka ʻai o ka orthodoxy, ka hoʻohiwahiwa o ke kaua ma nā kiʻiʻoniʻoni a me ke kīwī a i kēia manawa i nā hoʻolauleʻa hoʻomanaʻo kaua ma ke kapikala o ka lāhui.
He wā nīnau a pane. ʻO ka mea mua i hele i mua he kanaka kahiko ia o ke Kaua Honua II, e ʻaʻahu ana i nā ʻāpana o kona ʻaʻahu kahiko. Ua ʻōlelo ʻo ia ma ka microphone: "Ua ʻeha wau i ke Kaua Honua II a loaʻa iaʻu kahi Purple Heart e hōʻike ai. Inā aia ʻo Pelekikena Bush i kēia manawa, e hoʻolei wau i kēlā mekala i kona alo.
Aia kekahi manawa o kaʻu i manaʻo ai he haʻalulu i ka ikaika o kāna ʻōlelo.
A laila paʻi. Ua noʻonoʻo wau inā ʻike wau i kahi hanana e hoʻomau pinepine ʻia i loko o ke kaiāulu - i ka wā e ʻōlelo kūʻē ai kekahi leo i ka naʻauao maʻamau, a ʻike ʻia ʻo ia ka ʻōlelo ʻoiaʻiʻo, ua huki ʻia ka poʻe i waho o ko lākou noho mālie mua.
Ua paipai ʻia au e ka manaʻo e hiki ke hoʻokūkū i ka hoʻohanohano maʻamau o ke Kaua Honua ʻElua, a ʻoi aku ka mea nui, e hōʻole i ka hāʻawi ʻana i ke kaua i kahi inoa maikaʻi. ʻAʻole au i makemake i kēia hoʻolauleʻa i mea maʻalahi i ka lehulehu o ʻAmelika e ʻae i kēlā me kēia huakaʻi weliweli i kuke ʻia e ka hoʻokumu ʻana ma Wakinekona.
ʻOi aku ka nui, ke ʻike nei au ʻaʻole wau wale nō ka mea kahiko o ke Kaua Honua II e hōʻole ʻole e hoʻopili ʻia i ka hoʻopaʻapaʻa ʻana i nā kaua o kēia lā, e huki ana i ka manaʻo a me ka pono o ke Kaua Honua II. Aia kekahi poʻe kahiko ʻē aʻe i makemake ʻole e hoʻopoina i ka paʻakikī o ke Kaua Honua II: nā manaʻo imperial o nā Allies ʻoiai lākou i haʻi aku ai he kaua kūʻē i ka fascism, a no ka demokala; ʻo ka hoʻomake ʻia ʻana o nā kānaka kīwila e hoʻopau i ka ʻuhane o ka ʻenemi.
ʻO Paul Fussell he lutenant infantry i ʻeha nui ʻoiai he alakaʻi platoon ma Farani i ke Kaua Honua II.
"No nā makahiki he kanalima i hala iho nei, ua hoʻomaʻemaʻe ʻia ke kaua Allied a kokoke i ka ʻike ʻole ʻia e ka sentimental, the loony patriotic, ka naʻaupō, a me ka poʻe koko," i kākau ai ʻo ia ma Wartime.
ʻOi aku ka maʻalahi, ma hope o ka pau ʻana o ke Kaua Honua II, e kuhikuhi i kāna mau naʻaupō a me kāna hana hoʻomāinoino i ka moʻolelo moʻokalaleo ma mua o ka hoʻouka kaua pololei ʻana i ka mea i ʻōlelo ʻia e like me "ke kaua maikaʻi." No laila, ua hopu ʻo Joseph Heller ma Catch-22 i ka naʻaupō o ke ola pūʻali koa, ka hoʻopiʻi ʻana i ka waiwai, nā pōkā ʻole. A ʻo Kurt Vonnegut, ma Slaughterhouse-Five, i lawe mai i ka poʻe heluhelu nui i ka moʻolelo weliweli o ka pana ʻana o Dresden.
ʻO koʻu hoʻohewa ʻana i ke kaua - ua hāʻawi manawaleʻa wau a he mea hoʻohauʻoli nui wau - hoʻomaka me ka noʻonoʻo e pili ana i koʻu komo ʻana i ka pana ʻana iā Royan. He kūlanakauhale liʻiliʻi kēia ma ka moana ʻAkelanika o Farani, kahi i hoʻopio ʻia ai kekahi mau tausani koa Kelemania a ke kali nei i ka pau ʻana o ke kaua. He ʻumikūmālua haneli mau pōkā koʻikoʻi i lele ma kahi o Royan a hāʻule i ka napalm, pepehi i nā koa Kelemania a me nā kānaka kīwila Farani, me ka luku ʻana i kahi kūlanakauhale hoʻokipa nani.
I kēia mau lā, ua kākau mai kekahi kanaka iaʻu i lohe iaʻu e kamaʻilio ana ma ka lekiō e pili ana i kēlā mikiona pahū a ʻōlelo mai aia ʻo ia ma kēlā misionari. Ma hope o ke kaua, ua lilo ʻo ia i mea puhi ahi, a laila he kamana, a he hoa paio ikaika i ke kaua. Ua haʻi mai ʻo ia iaʻu i kona hoa pili i kēlā misionari, a ua hopu ʻia i nā manawa he nui i nā hana kūʻē i ke kaua. Ua paipai ʻia au e lohe i kēlā.
Hoʻopili nā poʻe kahiko o ke Kaua Honua II iaʻu i kēlā me kēia manawa. ʻO kekahi ʻo Edward Wood Jr. o Denver, i kona lohe ʻana e hele ana au ma ka Hale Hōʻikeʻike o Wakinekona, ua kākau mai iaʻu: Ua ʻōlelo ʻo ia, "Inā wau i laila, e ʻōlelo wau: Ma ke ʻano he kanaka koa kaua o ke Kaua Honua II, ua hōʻeha nui ʻia. ma Farani i ka makahiki 1944, ʻaʻole loa au i kanaka no kēlā ʻeha, makemake nui au i hana ʻia kēia hoʻomanaʻo no ke Kaua Honua II ma mua o ka pōhaku a me ke kinikini. Ke kanikau nei au i ka hāʻule ʻana o kaʻu hanauna mai kona lanakila ʻana i ke Kaua Honua II. . . ko mākou hoʻoilina o ke kaua hoʻomau i nā lāhui liʻiliʻi mamao loa mai ko mākou mau palena.
Ua pana ʻia ʻo Ken Norwood ʻē aʻe i kāna huakaʻi ʻumi ma luna o ʻEulopa, a noho pio i ke kaua ma Kelemania. Ua kākau ʻo ia i kahi memo (ʻaʻole i paʻi ʻia, a hiki i kēia manawa) āna i ʻōlelo ai "he moʻolelo kaua anti-war." Hoʻokomo mua ʻia i loko o kahi kaʻa pahu, a laila koi ʻia e hele no ʻelua pule ma Bavaria i ka pūnāwai o 1945, ua ʻike ʻo Norwood i nā kino kupapaʻu o ka poʻe i loaʻa i nā pōkā Allied, ua luku ʻia nā kaiāulu hana. ʻO kāna mau ʻike a pau, ʻōlelo ʻo ia, "e hoʻohui i ka hōʻike koʻikoʻi e pili ana i ka lapuwale a me ka haumia o ke kaua."
Ke hoʻomau nei ka hoʻonani ʻana i ka "kaua maikaʻi" ma kā mākou kīwī a me nā kiʻiʻoniʻoni, ma ka paʻi paʻi, ma nā ʻōlelo hoʻohiwahiwa a nā poʻe kālai'āina. ʻO ka ʻoi aku ka maikaʻi o nā moʻolelo e puka mai ana mai Iraq mai - ʻo ka pana ʻana i nā makaʻāinana, ka ʻoki ʻana i nā keiki, ka hoʻouka ʻana i nā hale, a i kēia manawa ka hoʻomāinoino ʻana o nā paʻahao - ʻoi aku ka wikiwiki o kā mākou aupuni e hoʻāʻo e hoʻopau i kēlā mau kiʻi āpau me nā moʻolelo lanakila o D-Day a me ke Kaua Honua II.
ʻO ka poʻe i hakakā i kēlā kaua, ʻoi aku ka maikaʻi ma mua o kekahi e koi aku ʻaʻole pono e hoʻohana ʻia kēlā me kēia kūlana kūpono i kēlā kaua e hoʻohuli i ko mākou mau maka mai nā hana ʻino a Bush ma Afghanistan a me Iraq.
ʻO Howard Zinn, ka mea kākau o "A People's History of the United States," he mea kākau moʻolelo no The Progressive.
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai