Kevin Donegan
Hoʻokahi ka laha
ʻoi aku ka nui o ka hana hoʻomāinoino, me ka haʻalele hoʻoweliweli o kahi
alakaʻi kālaiʻāina, ka hōʻole ʻana i ka mea hoʻoweliweli/hoʻokuʻu
pūʻali koa e hāʻawi i kā lākou mau mea kaua, a me nā lanakila koho i ka Pelekane hou
ʻO nā koho pāloka a ka poʻe paʻakikī ma nā ʻaoʻao ʻelua e haʻi i kahi moʻolelo maikaʻi ʻole o ka hoʻokūkū
ke hoʻokokoke koke nei nā nationalisms i kahi pāʻani hope ma Northern Ireland.
ʻOiai ua loaʻa
he moʻomeheu mokupuni a me ka mōʻaukala, ʻaʻole pili politika a ʻoihana ʻo ʻIlelani
kūʻokoʻa ma mua o 1,000 makahiki. Ma hope o nā kenekulia o ka noho aliʻi ʻana o nā haole, koi ʻia
ka neʻe ʻana, a me ka hakakā ʻāina, ka poʻe e noho nei ma Irelani i kēia lā, ʻākau
a me ka hema, i ka manawa like o Irish a me na lahui lehulehu, na kamaaina a me na kamaaina.
colonizers and colonized. He wahi ia e koʻikoʻi ai ka mōʻaukala o a
i wehewehe ʻia ka ʻike ʻāina a me ka ʻoiaʻiʻo o kēlā me kēia lā o nā moʻomeheu like ʻole a
paio pinepine na hooilina haipule.
Akā ʻo kēia
ka hui ʻana o nā kānaka, i hala a me kēia manawa, hiki ke kuhikuhi i ke ala i ka politika a me
ka lokahi moʻomeheu i ka wā e hiki mai ana. ʻO ka lāhui, ua hui pū ʻia ʻo Ireland,
ʻO ka hapa nui ma muli o nā hoʻouka kaua i hala, e like me nā Vikings a me
ʻO Anglo-Normans, a me nā poʻe colonial settlers (ʻoi aku ka ʻōlelo Pelekane a me Scottish).
ʻO nā hoʻonā e hōʻike i nā pilikia ma Northern Ireland, me nā mākaʻi
ka hoʻoponopono hou ʻana, ka hoʻohaʻahaʻa ʻana i ka pūʻali koa Pelekane, ka hoʻopau ʻana i nā mea kaua IRA, a
hoʻoikaika ʻia ka hoʻolālā ʻoihana, aia nō hoʻi i loko o ka pōʻaiapili ākea o a
ʻEulopa, kahi e emi ana ka nui o nā mokuʻāina aupuni a me ka
Ke hoʻomaka nei ka pono nui no ka hoʻokokoke ʻana i ke aupuni
e oleloia.
Ka ʻimi no
ʻO ka ʻike i loko o kēia hui ʻana ua alakaʻi pinepine i ka sectarianism - ka manaʻo inā ʻaʻole wau
ʻae ʻoe me kāu e ʻōlelo nei ʻike wau he mea hōʻino pololei ia i koʻu
noho ana. ʻO ka mea i kapa ʻia he "kaiāulu" kahi a mākou e noho ai
abstraction, wehe ʻia mai ka poʻe e noho maoli ana ma laila a haʻalele
ka nui o na waiwai i puunaueia. Nā alakaʻi kālaiʻāina manipulative
e hoʻohana mau i nā ʻokoʻa a me ka haʻalele ʻana i nā manawa kūpono no ka launa pū ʻana. ʻO ia
ʻike pinepine ʻia, ma ʻIlelani ʻĀkau, ʻo ka politika ka mea hiki ʻole.
Ua loaʻa iā Ireland
ua hele i loko o nā wā o ka mōʻaukala i ka wehewehe ʻana i kahi ʻano "ʻāina" a
pahuhopu nui. ʻO ke kumu o ka moku'āinaʻo Irish ma ka hema
ʻekolu hapahā o ka mokupuni i ka makahiki 1922 (me ke kumukānāwai "kūlana kūikawā"
i mālama ʻia no ka Katolika) i hui pū me ka Irish Literary Revival.
Ua hiki i nā mea kākau e like me Yeats a me Synge ke hoʻohui i nā moʻolelo a me nā manaʻo Irish
o ka lāhui i loko o kahi heluhelu hoʻopunipuni o ka mōʻaukala Irish maoli. ʻOiai
ua hōʻole nā helu he nui o kēia manawa a me hope (e laʻa, Beckett) i kēia, ʻĀkau
Ua ʻike ka poʻe Protestant i ko lākou makaʻu nui loa: ka hana ʻana o kahi aupuni teokratika i loko
ʻaʻole lākou i hoʻokipa ʻia.
Akā, wehewehe
ʻO ka ʻike nui ʻo ia ka pōmaikaʻi o nā papa elite-ka hoalauna
hoa noho, ʻoi aku ka maikaʻi o nā kānaka mai nā ʻano like ʻole
hiki ke kaohi i ke kukulu mo'omeheu. ʻO ka hui ʻana o nā kānaka i kēia manawa
i mea e maopopo ai he waiwai kaʻokoʻa e ka poʻe he nui ma ka
mokupuni. No ka laʻana, ua manaʻo kahi noiʻi hou ʻelua o kēlā me kēia ʻelima
ʻO ka poʻe Protestant ma ka Hema i male i ka makahiki 1980 ua mare ʻia me kahi kanaka o
manaʻo hoʻomana ʻokoʻa. Hōʻike ʻia nā ʻikepili ʻē aʻe e like me ka male ʻana
ke mahuahua nei. ʻOi aku ka moʻomeheu o kēia manawa ma mua o ka hoʻomana a me ka hoʻomana
hoʻokaʻawale ʻāina: Ua kaulana ʻo U2 ma Belfast e like me Dublin.
No ka mea ʻo ia
pinepine ma o ka ʻōlelo moʻomeheu i ʻike mākou i kā mākou mau paʻa maʻamau, ʻo ia
pono i kekahi papahana no kahi hui maluhia ma Northern Ireland
ʻaʻole wale nā pono politika a me ka waiwai o nā kānaka. ʻO ka mea pōʻino, ʻo ia wale nō
ʻO nā hana moʻomeheu i ka ʻaelike maluhia o kēia manawa (1998) ʻaʻole maopopo
nā hoʻohiki e pili ana i "ke koʻikoʻi o ka mahalo, ka hoʻomaopopo a me ka hoʻomanawanui ... [no]
ka pale ʻana i nā ʻōlelo liʻiliʻi (Irish). ʻAʻohe mea e pili ana i ka
kuleana a i ʻole koʻikoʻi o ka ʻohana i loko o ke kaiāulu (a i ʻole nā kuleana i loko o ka
ʻohana, ʻoiai ua hōʻike ka ʻaelike i ka makemake e hāpai i ka holomua
o na wahine ma ke ola lehulehu). ʻAʻole hiki ke kūkulu ʻia kahi hui hou ma muli wale nō
ʻaelike maluhia e pili ana i nā hale kālaiʻāina, me ka loaʻa ʻole o kahi
ala e maʻalahi a hoʻokō i nā pono o nā kānaka no ka moʻomeheu (a me ka hoʻomana)
ka ʻōlelo a me ko lākou pono no ka ʻohana a me ka pilina.
ʻO kekahi hapa o
ʻo ka paʻakikī o ka hoʻomaopopo ʻana i ka hakakā ma ka ʻĀkau i mau ka
ʻae ʻia ke kahua o ka nationalism (ka makemake o ka hapa nui o ka poʻe liʻiliʻi Katolika
e hui hou i ka panalaau me ka Repubalika o Irelani) me ka unionism (ka
makemake e ka hapa nui o ka hapa nui o ka poʻe Protestant e noho i ʻāpana o ka United
Aupuni). Ua ʻike ka poʻe i ka hana i hala, ka hale, a me nā hoʻokae ʻē aʻe
alo i na Kakolika ma ka Akau (ke mau nei no kekahi). Akā he nui nā kānaka
ʻaʻole makemake e hoʻomaopopo me ka nationalism ʻoiai ʻo ia ka mea i aʻa i loko
ka hoʻokuʻu ʻia ʻana, me he mea lā kokoke loa i ka nationalism ethnocentric kēlā
ua hoʻonāukiuki i nā hakakā ʻē aʻe o ʻEulopa a ʻo ia ke kumu o ka nui
ka hookaumaha a me ka pepehi.
ʻO ka ʻoiaʻiʻo
aia ʻelua mau manaʻo nui i hoʻokumu i ka hakakā ma
ʻIlelani ʻĀkau: he mana Irish a he Pelekane ʻike ʻole ʻia
(monarchical) version. ʻO kēia ka lāhui Pelekania i hāʻawi i ka nui o
ke kumu noʻonoʻo no ka hoʻokumu ʻana i ke aupuni aupuni Pelekane ma ka
ka hopena o ke kenekulia 18 a ua ʻike ʻia i kēia lā i ka makemake ʻole o
ka Pelekania e hoʻohui pili loa me ko lākou mau hoalauna ʻEulopa (ma o
nā māhele koho like ʻole i nā kuikahi ʻEulopa a me ka hōʻole ʻana a hiki i kēia lā
hui i ka hui kālā).
Rikeke
Kearney, he kanaka naʻauao Irish kaulana, ʻōlelo ʻo ia ka mea e pono ai i loko
ʻO ʻIlelani ʻĀkau “he hoʻololi ʻana mai ka lāhui kuʻuna a
post-nationalism e mālama ana i nā mea waiwai i loko o kēlā me kēia moʻomeheu
nā hoʻomanaʻo o ka nationalism (Irish a me Pelekania) i ka wā e pani ana iā lākou" (Postnationalist
ʻIlelani, 1997).
Akā ma ka hoʻonohonoho
no ka hoʻololi maoli ʻana o ia ʻano, pono e hoʻokō ʻia nā hoʻololi paradigm ʻelua. ʻO ka
ʻO ka mua ka ʻike ʻana ʻaʻole i loaʻa wale i ka poʻe ma ʻIlelani ʻĀkau a
kaʻana like i hala, piha me ka hoʻomana male ʻana, ka hui ʻana a me ka lāhui
noho aupuni akā, no ka pono mau i kau ʻia e ka palapala honua,
e loaʻa i ka wā e hiki mai ana. Ina e lilo ka Akau i hui me kekahi
ana o ke kaulike, ka lokahi, a me ka like ole, ka hemo ana o ka mana a
pono e hoʻomau ka pono i hoʻomaka me ke aupuni kaʻana like, ʻoiai
pono e hoʻoikaika e hoʻohui a hoʻoponopono i nā mākaʻi Protestant
ikaika. ʻAʻole hiki ke hāʻawi ʻia i nā mea kaua paramilitary
fudge no ka lōʻihi loa; nui loa ka pilikia.
i ka lua o ka
'o ka ho'ololi 'ana me ka mana. No ka lōʻihi loa, ʻo ke aupuni ke koho
mai Lādana a i ʻole aupuni mai Dublin. I nā poʻe he nui ʻaʻole i ʻike ʻia kahi koho
hoʻohiki i kahi hui kūpaʻa, palekana, a hoʻomanawanui. Ke neʻe mālie nei ʻo ʻEulopa akā
ana i ka hoʻolālā federala me nā aupuni kūloko, ka
Ke ho'āʻo nei kēia manawa e kūkulu i aupuni hoʻokaʻawale kūpaʻa ma Northern Ireland
hiki i ka wā e hiki mai ana ke hāʻawi i kumu hoʻohālike no nā wahi ʻē aʻe o ka paio. ʻAʻole kēia
ʻo ka ʻōlelo ʻana aia ka hopena i ka hāʻawi ʻana i ka mana i ka hale federal.
Akā, hāʻawi ʻia ka mana i nā aupuni kūloko a kūloko paha mai ka
ʻoi aku ke kikowaena aupuni aupuni. Ke hana nei kēia ʻano hoʻonohonoho ma nā ʻano he nui
nā ʻāina ʻē aʻe o ʻEulopa, me Kelemania, Italia, a me Sepania a me nā mea hou aku
i kēia manawa ma Scotland a me Wales, me ka nui o ka mana i hoʻolilo ʻia. ʻO ia ʻano a
Ua hoʻonui ʻia ka ʻike kūloko no Northern Ireland e ka Nobel Peace
ʻO John Hume a me nā mea ʻē aʻe.
E like me keia
kākau ʻo David Trimble, ke alakaʻi o ka Ulster Unionist Party (a me kekahi
ka mea i loaʻa i ka makana Nobel), ʻōlelo ʻo ia e haʻalele ʻo Iulai 1 ma mua
Kuhina o Irelani Akau. E hoʻomaka ana kēia hana i ka hana o kēlā me kēia lā
ke aupuni i ka pilikia a me ka pilikia hoʻi i ke kūpaʻa o ke kumukānāwai
nā hale; Wahi a Trimble he mea pono ia no ka mea ʻaʻole i hāʻawi ka IRA
kekahi mea kaua. (Ua kau ʻia kā lākou mau mea kaua i ke kūʻokoʻa kūʻokoʻa
nā nānā ʻana i kēia manawa, ua hōʻike ʻia ʻaʻole hoʻohana ʻia lākou.) Trimble
pono e hoʻomaikaʻi ʻia no ka wiwo ʻole e lawe i ka intransigent
ma kona aoao a lanakila, e alakai ana i kona aoao i ka mahele mana
aupuni me ka lahui. Akā ʻo ka hoʻopaʻapaʻa i loko o nā pōʻai Unionist ka nui loa
ʻaʻole i pau, ʻoi aku ka nui o nā lanakila koho balota o nā mea hou aku
reactionary Democratic Unionist Party, e kūʻē ana i ka maluhia o kēia manawa
ʻaelike.
ʻumikūmāono haneli
Aia nā pūʻali koa Pelekāne i hōʻea hou mai i ʻIlelani ʻĀkau no ka Unionist makahiki
ke kau hele wāwae, ʻo ka manawa maʻamau ka wā e hoʻomāhuahua ai ka kuʻuna i ka hoʻomanawanui.
E hoʻolauleʻa nā Unionists lawe hae ʻalani kūpaʻa i nā lanakila kahiko
ʻO nā Katolika lōʻihi i make, ʻoiai ʻo nā Katolika e ola nei me nā hae kūʻē
e hoohenehene mai mahope o na laina makai. No ka poʻe e noho ana ma ʻIlelani ʻĀkau,
he wā ia o ka hoʻopaʻapaʻa kiʻekiʻe a me ka hoʻāla ʻana o nā kānalua paʻa.
Manaʻo ka poʻe ʻē aʻe i kahi manawa e hele pū ai lākou a pau, me ka nalu wale
hae like ole. Z
ʻO Kevin Donegan he mea kākau moʻolelo a he mea hoʻoponopono hoʻoponopono kaiaulu e hana ana ma nā keiki
I kēia manawa ma Oakland, Kaleponi.