ʻO Patrick Bond
If
He koho kāu, ʻo wai ke kūlanakauhale hoʻokipa āu e koho ai no Rio+10, ʻo ia hoʻi ka makahiki 2002
'World Summit on Sustainable Development,' kahi e 60,000 mau ʻelele e hoʻokuʻu ʻia
e pili ana i nā pilikia pilikanaka a me ke kaiapuni, ma ke kaʻina hana e kūkulu hou aku
ʻāpana o kahi mokuʻāina honua? E hana mākou i kahi mākaʻikaʻi wikiwiki o ka pūnaewele i koho ʻia e ka UN hope
mahina: Johannesburg, ʻApelika Hema.
ka
ʻO ka hui nui Rio + 10 e mālama ʻia i nā mea i hala no ka ʻoihana hou a Jo'burg
apana, he kulanakauhale lihilihi hedonistic i kapaia Sandton. He ʻumikumamālima mile ma ka ʻākau
ʻO ke kikowaena kūlanakauhale kahiko kahi, i ka wā o ka 1890s gula rush, ka mea kahiko
Ua kūkulu mua ʻia ka Central Business District-a laila i nā manawa he nui
kūkulu hou ʻia, no ka hoʻokipa ʻana i nā canyons weliweli loa o ʻApelika.
aka,
mai ka manaʻo o ka mea hoʻopukapuka kālā, ʻaʻole maikaʻi ke aupuni demokala no kēlā wahi o ke kaona.
E hoʻomaka ana i ka hopena o 1980s, ua ʻae ʻia nā ʻeleʻele ʻAmelika Hema i loko o ka CBD
me ka ʻole o kā lākou `palapala puke.' I kēia manawa, ʻo nā poloka keʻena nani hoʻi—e like me ka Carlton
ʻO Center, ka hale kiʻekiʻe loa o ʻApelika ma 50 mau moʻolelo–ua waiwai ʻia i kēia manawa ma 5-10% o
kā lākou kumukūʻai pani, mahalo i ka disinvestment keʻokeʻo-capitalist a me ka panakō
ʻulaʻula.
Aia ma luna
i nā makahiki he ʻumi i hala iho nei, ʻaneʻane holo nā hui keʻokeʻo holoʻokoʻa o Jo'burg
hoʻokaʻawale i loko o ke kūlanakauhale a kūkulu ʻia i kahi pā nui, faux- Italian 'public' square
ma ka ʻaoʻao hema o ka ʻāina ʻoi loa. Ua wikiwiki ʻo Sandton Square
hoʻopuni ʻia e nā skyscrapers, nā panakō (me kahi hale kiaʻi Citibank hou),
nā hale kūʻai no ka waiwai hou, nā hōkele 5-hōkū, kahi hui nui
waena, ke kūʻai waiwai nui loa o ʻApelika a me nā mea ʻē aʻe
e hōʻike ana i ka mana hoʻokele waiwai.
Hāʻawiʻia
ʻO ka hysteria hewa o ʻApelika Hema, he noʻonoʻo pā kaua ma Sandton.
ʻO nā ʻōnaehana nānā ʻenehana kiʻekiʻe o Jo'burg, i hoʻohana ʻia e ka pae ʻilihune
ʻeleʻele nā limahana palekana, e hoʻohālikelike kokoke me Los Angeles 'Bonaventura Hotel
a e hāʻawi i ka mea kākau ʻo Mike Davis i ʻoi aku ka nui o nā mea maka e hui pū ʻia
hoʻohana maʻamau, insulate!-psychology, phallic symbolism, a me ka hohonu
hoʻokele waiwai kālaiʻāina. A no ka hoʻololi ʻana i nā kumumanaʻo Mediterranean i
ka ʻApelika kiʻekiʻe, hiki iā ʻoe ke noʻonoʻo i ka hakakā moʻomeheu.
(E like me
ʻO kahi ʻē aʻe, ʻike ʻia ka pule Kalikimaka i kahi hakakā ikaika ma waena o ʻApelika Hema
nā kiaʻi palekana a me kā lākou mau mea hana hoʻolimalima. ʻOiai ʻeleʻele-holo liʻiliʻi
ua ʻae nā ʻoihana palekana i nā koi uniona no ka uku haʻahaʻa o kēlā me kēia mahina
US$200–ʻaʻole hiki ke uku ʻia no ka loaʻa ʻole o nā pōmaikaʻi a me nā hana hoʻoweliweli e mālama ana i ka
waiwai i ka ʻāina like ʻole loa o ka honua–ua manaʻo ʻia he huina keu
e na oihana keokeo, a he nui o ia mau mea i hookeleia e ka poe i haalele mai i ka apartheid
manawa. Ke hoʻomau nei hoʻi kēlā hakakā.)
pono
he mau mile i ka hikina ke noho nei ka pūʻali koa hana o Sandton, ma kahi
ʻO ke kaona ʻilihune i kapa ʻia ʻo Alexandra, kahi home o kahi 300,000 mau kānaka
ua hoʻopili ʻia i loko o ʻelua mau mile kuea wale nō o nā hale ʻino. (He puke na kaʻu
hoa Mzwanele Mayekiso, Kaona Kaona Politics, i paʻi ʻia e Monthly Review five
mau makahiki i hala aku nei, he alakaʻi maikaʻi loa ia iā Alexandra, no ka mea liʻiliʻi liʻiliʻi
ua loli mai ka apartheid.) I ka pule aku nei, ma ka muliwai ʻo Jukskei e ʻoki ana
ma ke kaona, ua puka mai ka ma'i kolera, i laweia mai (e
epidemiologists) e nā Zulu migrant-workers e hoʻi ana i ke kūlanakauhale mai ka lā hoʻomaha
hakihaki. Ua hōʻeha ʻia ka maʻi maʻi ʻāina i 25,000 mau kānaka, e waiho ana he 72
make, me 500 hou aku i loaa i ka mai pepehi kanaka i kela la i keia la.
ka
He maʻalahi ke kumu: kokoke i ʻehiku mau makahiki ma hope o ka pau ʻana o ka apartheid, ʻo ka hapa nui o nā ʻApelika Hema
ke hilinaʻi nei i ka wai i mālama ʻole ʻia, a ʻaʻohe mea i hoʻokomo ʻia
ʻo ka hoʻomaʻemaʻe lua-latrine kūʻai kūʻai ʻole mai ka makahiki 1994. (E like me kaʻu i ʻōlelo ai ma kaʻu
Kekemapa 5 ʻO ZNet Commentary, ka epicenter o ka maʻi, i ʻAukake i hala, ua hohonu i loko
ʻO ke kuaʻāina ʻo KwaZulu- Natal ex-homeland, kahi i ʻoki ʻia ai ka wai paipu a nele
ka poʻe hiki ʻole ke uku i $7 uku pili, ua loaʻa iā lākou ka wai manuahi i hoʻolako ʻia e
ke aupuni apartheid no 17 mau makahiki ma mua.)
ka
ʻO ka ʻōnaehana hana hoʻokaʻawale i ka wā apartheid ka mea i mana nui i kēia lā, ma muli o ka hoʻomau
patriarchy nona nā wāhine kua'āina e halihali ana i nā koina hana-hana
i loko o ka hoʻokele waiwai kapitalista maʻamau. Hoʻohui i kēia i ka lawelawe ʻole
nā hale noho hale i ulu aʻe ma nā wahi o Jo'burg a loaʻa iā ʻoe kahi
lethal mix, he poma olakino lehulehu, pahū pinepine ʻia e ka ʻilihune,
ka nele i ka hana, ka kipaku ʻia ʻana o ka poʻe ʻilihune mai nā kūlanakauhale kūhelu, a me ka ʻoki ʻana i nā
nā lawelawe aupuni e like me ka wai a me ka uila.
Ka hoʻohālikelike
i ka pupule, ua hoʻolaha nā alakaʻi alakaʻi o Jo'burg i ka pule i hala, e like me ka
ua ʻike ʻia ka maʻi kolera, e hoʻonui hou lākou i kā lākou ʻōnaehana ʻaiʻē
e kūʻē i ka poʻe e uku ʻole ana i nā lawelawe, ma ke ʻoki ʻana i nā kamaʻāina ʻilihune.
A laila hoʻolaha nā bureaucrats panalāʻau, i ke kakahiaka nui o kēia pule, e hana lākou
e hoʻomaka i ka hoʻokuke ʻia ʻana o nā ʻumi kaukani o nā kamaʻāina Alexandra lōʻihi
e noho ana i loko o nā hale noho ma ka Jukskei, ma kahi hoʻoikaika kino ʻelua pule e hoʻomanaʻo nei
ka wehe ʻana i ka apartheid (koe naʻe ʻaʻole ma ke kahua heihei i kēia manawa, loaʻa iā mākou
piha-blown class- apartheid). E hoʻoneʻe ʻia nā kānaka i mau haneli mau mile i kahi ʻē aʻe
nā kauhale i piha i ka lehulehu (e kūʻē ka nui).
In
ʻo ia kahi lethal zone of contradiction, hiki ke hoʻomālamalama i ka hakakā politika, e like me
hoʻohui ʻia nā kaomi honua a me ka ʻāina. No ka laʻana, hoʻokahi awakea kauwela i hala
mahina, ua hui au me koʻu mau hoa Fernando Bejarano a me Neil Tangri, a me kekahi
ʻO nā mea hoʻoikaika Greenpeace, ua lawe i kekahi mau hōʻikeʻike ʻuhane ma ka
Sandton Convention Center. ʻO ka Glitzy Center–ʻo ke kahua hoʻokūkū nui no
ʻO Rio+10–ua mālama ʻo ia i kahi ʻaha kūkā honua i hoʻolaʻa ʻia no ka hoʻoponopono ʻana
ʻO nā mea hoʻohaumia kino mau loa' (POPs) i ka hoʻomaka o Dekemaba. ʻO Fernando lāua ʻo Neil
wehewehe hou, ʻo ka ʻelele kūhelu US ka lele i ka
mea poni. (ʻOiaʻiʻo, ua kūʻē pū ke aupuni o ʻApelika Hema i ka a
ʻO ka ʻōlelo hoʻoholo o ka ʻaha kūkā e pāpā ana i ka hoʻohana ʻana i nā mea ʻawaʻawa; ʻAe ʻo Pretoria i ka
ka pipiʻi ʻana o DDT ma nā wahi i hoʻopilikia ʻia e ka maʻi malaria, me ka hoʻopaʻapaʻa ʻole ʻana i nā mea ʻē aʻe
ua hāʻule nā hana.)
It
Ua like ia me ka hana hou ʻana o ka hālāwai anti-landmines (a Clinton i haʻalele ai
ka hilahila o ka US), a i ʻole ka debacle o ka mahina i hala ma The Hague, kahi i paʻa ai
Ua ālai nā luna o Wakinekona i ka 'holomua' ma ka Kyoto Protocol (e manaʻo ana e lohi
hoʻomehana o ka honua). ʻO kēlā hana maʻi ma luna o CO2-emissions e pili ana i kahi
ʻO ka hoʻolālā kūʻai pollution-trading ʻo ia, ua ʻōlelo ʻo Peter Dorman e ka mea hoʻokele waiwai kaiapuni,
e hoʻokiʻekiʻe i ka papahele i ke kaupaku, no ka mea ma lalo o ke kālepa hoʻokuʻu ʻana, nā ʻāina
hiki ke kūʻai aku i nā kuleana e hoʻohaumia (ma kahi o lākou iho e hoʻopuka i nā CO2 āpau
ʻae ʻia, ʻaʻole hiki ke hoʻokele waiwai). No laila ua hoʻokele ka hui o Clinton
e hoʻemi i ka hoʻoikaika ʻana i ka US e ʻoki i kāna hāʻawi ʻino i ka hoʻomehana honua.
A eia kekahi, ma o ka commodification o ka maʻemaʻe ea–he hoʻolālā mehana
i kākoʻo ʻia e ka World Bank a me nā neoliberals ʻē aʻe–ka hoʻokuʻu kiʻekiʻe o Kyoto
e lilo i mea liʻiliʻi loa i kēlā me kēia hihia. No ke kaiapuni, ʻo Kyoto-Hague kahi
manaʻo lilo-lolo.
Eia
Ua hiki au i ko'u manao. Ma muli o ia mau ho'āʻo ma
hoʻoponopono 'āina' o nā pilikia kaiapuni i hana ʻia e ka mākeke
(e laʻa, hoʻomehana honua), *hoʻohana i nā mea hana o ka mākeke * (e like me ke kālepa hoʻokuʻu ʻana),
ʻaʻole wau i hilinaʻi nui i nā mea i hala i kēia mau lā no ka 'hoʻomalu honua,'
ʻO nā waiwai lehulehu o ke ao holoʻokoʻa' (e like me ka helu ʻana e James Wolfensohn, e ʻimi mau ana i a
hou manaʻo), a me ka United Nations 'global compact' me nā kakini
o na ahahui nui loa a kuleana ole o ka honua. ʻO kā lākou mau hale kūkākūkā -
i nā manawa a pau i nā keʻena hālāwai kūkā o ka Honua Mua, i kekahi manawa e like me ka mahina i hala
ka mamao o ka hoʻōho ʻana o nā pōʻino kūlanakauhale o ka Honua ʻEkolu- ʻaʻole hiki ke hoʻololi.
aka,
e pāʻani i ke kākoʻo o ka diabolo, ua hāʻawi ka hālāwai POPs i kahi mea maikaʻi-
ʻōlelo kani. ʻO Fernando, kahi mea hana mahiʻai mua me Cesar Chavez, ʻo ia
ʻO Mexico ka mea hoʻolaha anti-pesticide alakaʻi, ʻoiai ʻo Neil ka mea hoʻoikaika-intellectual
hana no ka ʻoihana hoʻolaha honua maikaʻi ʻole Healthcare Without Harm
mailoko mai o na keena o Ralph Nader ma Wasinetona. I ka pau ʻana o ka ʻaha kūkā, ua ʻelua
i kēia manawa-groggy activists ma hope o ka ikaika lobbying sessions e hoʻolauleʻa ai
me ka pia ma ko'u hale ma ke ala i ke kahua mokulele. Ua hōʻoia lākou ma ka
i ka minuke hope loa, i ka wanaʻao, ua hoʻokuke aku kekahi mau ʻelele hema
ke kūlana ʻo US i ka pā ma luna o kekahi mau kemika ʻino.
He aha
He ʻokoʻa kēia, a laila? Malia paha, akā ʻo ka maʻamau o ia mau ʻaha kūkā honua
pono e ʻae ʻia (a ʻo ia ke keʻena ʻo Jesse Helms). ʻO ka hapa nui wale nō
nation-to-nation aelike, a ina e uhai ka US ia lakou, he aina (e like me Haiti,
no ka laʻana) i loaʻa i kahi makana ʻona (lehu mai Philadelphia i kekahi mau makahiki i hala aku nei)
Pono e lawe i kahi kaumaha kālā nui e paio i ka US (a me kāna ʻeke hohonu
hui) ma ka Aha Hookolokolo o ka Honua.
kekahi
hōʻike ka laʻana kūloko i kekahi mau palena politika o ka hoʻoponopono honua. Ma kahi wale nō
ka pae pilikino, ʻo koʻu hoʻoulu ʻana i ka ʻike kaiapuni mai ka ʻike
ʻO ka wai ʻo Jo'burg i kēia manawa ke hoʻonui nui ʻia mai kahi paʻu wai nui i loko
Lesotho, he mau haneli kilomika ma ka hema o ʻaneʻi. I loko o kekahi o ka honua
ʻO nā hana hoʻopaʻa paʻa hoʻohiwahiwa, e kahe ana ka wai mai ka mauna Maluti
i loko o nā ʻōnaehana muliwai e hoʻolako iā Jo'burg, ma kahi alahele 42 mau kilomita ka lōʻihi,
kūkulu ʻia ma ke kumukūʻai o $2.5 biliona. Akā ʻo nā pā e hana ai kēia
hemahema, ma ke ʻano he hui maikaʻi loa o ka poʻe noiʻi a
ua hōʻike ʻia e nā mea hana kaiāulu (he paʻakikī loa ka hihia multifaceted
maʻalahi, akā hiki ke loaʻa ma http://www.queensu.ca/msp ma lalo o nā palapala).
Mahalo
ʻoi aku ke kōkua mai ka International Rivers Network, Center for
Nā Kānāwai Kaiapuni honua a me ka Waihona Kūʻai Kūlohelohe, kaiāulu
Ua hakakā ka poʻe hoʻoikaika ma Alexandra e hoʻopau i nā dams a ma kahi o ka waiwai
ʻOi aku ka uku o nā Jo'burgers keʻokeʻo no ka hoʻoinu ʻana i kā lākou māla Pelekane a hoʻopiha i kā lākou ʻauʻau
nā loko, a hoʻoikaika i ke kaona e hoʻoponopono i nā paipu kahe o ka wā apartheid
ʻo ia ka hapalua o ka wai o ke kaona ma mua o ka hiki ʻana i nā kānaka. ʻO lākou
Ua hui pū ʻo ia me nā pūʻulu kuaʻāina ʻo Lesotho e koi i kahi moratorium
ʻO Lesotho dam-building, no ka nui o nā hewa o ka papahana i ka hana maikaʻi loa
nā ʻōlelo aʻoaʻo i hana ʻia e kekahi hui honua ʻē aʻe: ʻo ka 'World
Commission on Dams,' i kākoʻo ʻia e ka World Bank a me ka hui kaiaulu IUCN.
ka
Ua hoʻopiʻi pinepine ka poʻe hana i nā luna o Lesotho a me ka Hema
ʻO ke aupuni o ʻApelika—ʻo ia hoʻi ke kuhina wai i kēlā manawa, ʻo Kader Asmal, ka luna o
ka World Commission on Dams–akā i ka mea hoʻonohonoho nui o ka papahana, ʻo ka Bank
iho. ʻO ka 'Inspection Panel' o ka Bank i loko o ka hale i manaʻo ʻia e hāʻawi i ka nānā ʻana pēlā
hiki i kona Papa ke hoopau i na hana pono ole. Akā no ka politika (ʻaʻole kani
noʻonoʻo ʻenehana) hōʻole loa ka Panel i ka noʻonoʻo ʻana—ʻoiai piha
e noiʻi—ka hihia o ka poʻe hana. (ʻAʻohe mea e hōʻeha a hoʻohilahila iā Asmal,
me he mea la ua noonoo lakou; ua kūʻē ʻo ia i nā pāpū Lesotho ma ke ʻano he hihia o
ʻO ka hoʻopaʻi apartheid-busting, ua hāʻawi ʻo Asmal i ka makahiki 1998 i ka hele mua no ka hoʻonui ʻana i ka
papahana hoʻopaʻapaʻa.)
E
inoa i hoʻokahi inoa, ʻo ia ʻo Jim MacNeill, ke kī o ka Bank Inspection Panel
limahana - a he kākau ʻōlelo mua o ke Komisina Brundtland (i hoʻolaha ʻia
ʻO ka huaʻōlelo weliweli ʻo 'ka hoʻomohala hoʻomau');—ʻo wai ka mea i manaʻo ua loaʻa iā Asmal
ua hoʻokomo i kahi kulekele lawelawe wai hoʻomau i ʻApelika Hema. Pela ka Banako
Hiki iā ia ke haʻalele i ka pilikia o ka poʻe Alexandra, a me kā lākou hihia
e kūʻē i ka pipiʻi, pono ʻole, ʻino, ecologically- catastrophic a
nā dams Lesotho hoʻokaʻawale pono ʻole. (Makemake au e kono iā Jim e hoʻi i
Jo'burg, e inu i ka wai o ka muliwai Jukskei o Alexandra, no ka ono wale no
hoʻomau.)
hou,
ʻO ka manaʻo, ʻo ka hakakā ʻana o ke ao holoʻokoʻa e hoʻōki i nā pā nui, inā i loko
Ua hoʻokuʻu ʻia ʻo Sardar Sarovar, India a i ʻole Lesotho-Alexandra i ka honua
hoʻonohonoho ʻaha kūkā, kahi i hakakā ai nā mea hoʻoikaika holomua a me nā mea noiʻi
e hoʻohui i ka ʻōlelo kūpono i ka ʻōlelo hope. (ʻO ka haʻi ʻana naʻe, he mea liʻiliʻi
ka mea holo i ka hōʻike a Medha Patkar, ke kumu o nā anti-dams honua
ka neʻe ʻana, a me ka hoʻoikaika ʻana no ka pale ʻana i ka muliwai ʻo Narmada.) ʻO ka wānana, ka SA
Ua nānā ʻole ke aupuni a me ka World Bank i ke noi ʻana o ka poʻe hoʻoikaika no ka moratorium
Nā pāpū o Lesotho.
Back
i ka Sandton Convention Center. ʻO ʻoukou e ka poʻe heluhelu e hui pū me mākou ma ʻaneʻi
e kūʻē ana i ka Rio+10 `World Summit on Sustainable Development' i kēia makahiki aʻe,
e hauʻoli i ka ʻike ʻana i nā mea hoʻokele kaiapuni maikaʻi loa o South Africa, union
ke hoʻomākaukau nei nā mea hoʻonohonoho a me nā mea hana kaiaulu/kaiāulu.
E hoʻokipa ʻo Alexandra i kekahi o nā 'convergence centers' hoihoi loa o
ua hoʻokumu ʻia nā mea hoʻoikaika holomua.
no ka mea,
ʻoiai ʻo Sandton e hoʻopuka ana i nā ʻeke ʻulaʻula iā Citibank a me nā hui ʻona ʻē aʻe
e hoʻokomo i nā mea hoʻolimalima hou aku i kona mau hale nani (e hele paha ke kino
i Cape Town nani, Durban a i ʻole ke alaloa ʻo Jo'burg-Pretoria
i kapa ʻia ʻo Midrand), ua hahau hou iaʻu ʻo ke ala wale nō e hoʻōki ai
ʻO ka hoʻokūkū hoʻokūkū ponoʻī ma waena o nā kūlanakauhale e kau i ka politika kūpono
ka hoʻoikaika ʻana i ko mākou mau mokuʻāina e hōʻole i ka mana hoʻokele honua
hale, ʻaʻohe mea i hoʻopili ʻia e ka UN manaʻo maikaʻi loa
ʻaha kūkā.
ia
hiki mai ke kaomi waiwai, ma kona hoike pololei loa, mai ka *mea maoli*
embryonic world state–ka IMF, World Bank a me WTO–he mea paa maoli no
he 'ā'ī alakaʻi honua ʻekolu. (Ma nā noiʻi ʻē aʻe, ua ʻimi au i ke kolera
ma KwaZulu-Natal a me Alexandra pololei i nā kākāʻōlelo o ka World Bank, nāna i ʻōlelo ʻelua
he mau makahiki i hala aku nei he 'mea hana' i ka hoʻoholo ʻana i ka ʻōnaehana kumu kūʻai wai o SA.)
ʻO kēia pūnāwai, nā haumāna kulanui o ʻAmelika a me ka hoʻopukapuka kālā kuleana
E kōkua ana nā mea kākoʻo i kekahi o nā mea hoʻoikaika maikaʻi loa o South Africa e hoʻāʻo
defund–a ke manaʻolana nei kekahi o mākou, e pani i lalo–ka World Bank (http://www.worldbankboycott.org)
In
ʻO ke kaulike naʻe, e hoʻopau wau ma ka hoʻolauna ʻana i ke kolamu o ka mahina aʻe, kahi loiloi o
ka puke hou maikaʻi loa na Jeremy Brecher, Tim Costello a me Brendan Smith–
ʻO ke ao holoʻokoʻa mai lalo mai' (South End Press)–he mea ʻokoʻa
welau o Hawaii. E hoʻomau, no ka ʻoi aku o kēia hoʻopaʻapaʻa e pili ana i ka hoʻoponopono ʻana, a i ʻole
smash, ka mokuʻāina honua… he hoʻopaʻapaʻa paha, ma muli o ka hoʻolālā a me ka
ke koena o na ikaika, e pau ana ma Rio+10 ma Jo'burg.