He aha nā haʻawina i puka mai mai ka lanakila ʻana o NATO ma Kosovo?
Ua oli ka poʻe kākoʻo pahū "hoʻopau i ka hoʻomaʻemaʻe lāhui." ʻOiaʻiʻo, lāhui
koi ka hoʻomaʻemaʻe i ka pane ikaika. Akā, ʻo ka poʻe i haʻalele i ke kānāwai kīnā ʻole a
Ua kākoʻo ka UN i kahi hoʻolaha e hoʻopau iā Kosovo a me Serbia mai ka lewa. I kēia manawa lākou
e alo i kekahi mau mea hilahila.
Ua koi aku ke Kakauolelo o ka Mokuaina Madeline Albright ia Rambouillet
ʻO Yugoslav Pelekikena Milosevic e ʻae i nā helu āpau i ka noi NATO, a i ʻole
e alo i nā mea hoʻokūkū NATO. Ua ʻae ʻo Milosevic i nā kūlana ʻelua wale nō - kēlā NATO
hiki i nā pūʻali ke kiaʻi i nā Serbia a pau ʻaʻole ʻo Kosovo wale nō, a ʻo nā Kosovars
hiki ke koho no ke kūʻokoʻa i loko o ʻekolu makahiki.
Ua hōʻole ʻo Milosevic a ua hoʻopaʻa ʻo NATO iā Yugoslavia e koi i ka ʻae ʻana
ka maluhia e like me ka mea kupanaha, ʻaʻohe o ia mau mea ʻelua. Ina
Ua manaʻo nui kēia mau huaʻōlelo, no ke aha i hoʻopau ai ʻo NATO iā lākou ma hope o ka hoʻonohonoho ʻana i kahi honua hou
hoʻopaʻa no ka helu o nā pōkā i hāʻule i loko o ʻelua mahina a me ka hapa?
ʻO ka lua, inā hele i ke kaua e hoʻopau i ka hoʻomaʻemaʻe lāhui o Milosevic
"nā loina kumu," pono e wehewehe nā alakaʻi o NATO i kā lākou mea hou
ʻO ka pono: ʻaʻole pili ka pale ʻana i nā "kumu kumu" i ka pilikia
ola o na koa NATO. ʻO kēia ka Bill Clinton-Tony Blair kaulana "ʻekolu
ala," e wehewehe hou i nā huaʻōlelo "kumu" a
"mau kumu."
Hōʻike ka papa helu make mua i nā lāhui komohana ʻaʻole i nalowale nā koa. NATO
Ua manaʻo ʻo ia ua pepehi ʻia kāna mau pōkā i nā koa Serb 6,000 a me 2,500 Serb.
makaainana. 200,000 Kosovars i noho ʻole ʻia. Hoʻohui i ka helu make,
ka poʻe hiki a hoʻi ʻole paha i ko lākou mau home. ʻO kēia ka Clinton a me
ʻO nā alakaʻi NATO ʻē aʻe ke ʻano o ka lanakila a me ka pale ʻana i nā kumu kumu? ʻAʻole e
e haʻi aku i ka ʻino ʻino i waiho ʻia ma ka ʻāina ma Kosovo a me ka pōʻino i hana ʻia
i ka ʻoihana Yugoslavia.
Humanitarians - hema, liberal a conservative - nāna i kākoʻo i ka pana
e ho'ōki i ka hoʻomaʻemaʻe lāhui makemake paha e loiloi hou i ka hoʻolālā kaua ea i ka mālamalama
o keia mau huahelu.
Ua alakaʻi maoli ka pahū ʻana i ka pepehi kanaka hou aʻe? A inā ʻaʻole i hahau ʻo NATO
Ua hana ʻino paha nā pūʻali koa para-koa a Milosevic? ʻO kahi iffy
nīnau.
Los Angeles Times ka mea kākau ʻo Paul Watson, nāna i nānā i loko
ʻO Kosovo i loko o ka pōʻino, hōʻike i ka hoʻolālā NATO wale nō i hoʻoikaika i ka
Kosovo hookahe koko. ʻO ka inaina i loaʻa ma mua o ka hāʻule ʻana o ka ʻino o nā pōkā.
ua hoʻonui ʻia ma muli o ka pahū ʻana.
New York Times ʻO ka mea kākau moʻolelo ʻo Steven Erlanger e hōʻike pū ana ʻo Serb
Ua pane aku nā pūʻali koa i ka pahū NATO ma ka hoʻokuʻu ʻana i "he ʻelima lā o ka huhū
a me psychosis" - kū'ē i ka lāhui Albania
ua ʻike ʻia nā poʻe koa KLA e hoʻopaʻi ana ma o ka hana ʻino ʻana iā Serb
makaainana.
Ma mua o ka hoʻouka kaua ʻana, ua hoʻoweliweli nā pūʻali koa KLA a me nā pūʻali Serb i nā ʻāpana o
Kosowo. Hiki i kekahi ke hoʻopaʻapaʻa ua hoʻokumu ka pahū i kumu hoʻohālike no ka maluhia
pili? E kūpono anei nā lālā o NATO i nā kālā e mālama i nā mea mālama maluhia
Kosovo no iwakālua makahiki?
Ua puka mai ka maluhia mailoko mai o ke kaua kānalua. Ka poe malama
ka hoʻomaʻemaʻe lāhui, ka poʻe mahuka, a me ka haunaele lōʻihi e hiki mai ana ma hope o ke kaua,
e noʻonoʻo hou i ke kānāwai a me nā Aupuni Hui Pū ʻIa, akā naʻe he hewa, ʻoi aku ka maikaʻi
ma mua o ka pahū?
ʻO Saul Landau ka Hugh O. LaBounty Chair o Interdisciplinary Applied
ʻIke ma Kaleponi State Polytechnic University, Pomona, 3801 W. Temple
Ave. Pomona, CA 91768 tel – 909-869-3115 fax – 909-869-4751