Russel Mokhiber
a me Robert Weissman
i ka wa
Ua makemake ke Kakauolelo o ka Mahiai Dan Glickman e kamaʻilio i ka National Press Club
ma Wasinetona, D.C. e haʻi e pili ana i ka ʻoihana biotech a me kāna mau mea kupanaha, ʻo ia
kapa ʻia ʻo Gene Grabowski.
Grabowski,
he mea kākau moʻolelo Associated Press mua a he waha ʻōlelo no ka hale kūʻai
ʻO nā mea hana o ʻAmelika, noho ma ke komite haʻi'ōlelo o ka Press Club.
Grabowski
Ua hauʻoli ʻo ia e ʻae i ka noi a Glickman. Ma hope o nā mea a pau, ʻo GMA a me Glickman ka poli
nā hoaaloha ma ka hoʻopuka ʻana i nā meaʻai biotech - ua ʻae lāua ʻelua mai ka biotech
ʻAʻole ʻokoʻa nā meaʻai me nā meaʻai maʻamau, ʻaʻohe pono o ka lepili.
hope
pule, ua kamaʻilio ʻo Glickman i kahi lumi hoʻokani pila o ka National Press Club i piha i ka biotech
nā luna ʻoihana a me nā ʻoihana mahiʻai, me nā mea hoʻolaha e hāpai ana i ka hope.
a
ʻaʻole ʻo ia i hoʻohilahila iā lākou. Ua hoʻolaha ʻo Glickman i nā pono o nā meaʻai biotech, a
hoʻohaʻahaʻa i nā pilikia. Hōʻike ke poʻo o ka haʻiʻōlelo i kona aloha i ka
ʻoihana: "Pehea e aʻo ai nā ʻepekema, nā mahiʻai, a me nā mea kūʻai aku i ke aloha
Biotechnology, a he aha ka hopena inā ʻaʻole lākou?"
kekahi
Ua kuhi hewa ka poʻe hoʻolaha i ko Glickman "ʻelima mau loina e alakaʻi i ka nānā
o ka biotechnology i ke kenekulia 21" - he kānāwai lōʻihi o ka lima
ke kaʻina hana, ka ʻae ʻana o nā mea kūʻai aku, ka pono i ka poʻe mahiʻai, ka ʻoihana makaʻāinana, a
kūʻai kūʻokoʻa a me ke kūʻokoʻa - ʻo ia hoʻi, ua koʻikoʻi ke aupuni e hoʻopaʻa i kahi
ʻoihana i holo ʻino ma luna o nā pilikia olakino lehulehu.
In
ʻoiaʻiʻo, ua hiki ke kākau ʻia ka ʻōlelo - ʻo ia? - na ka Biotechnology
ʻAhahui ʻOihana (BIO) a i ʻole nā hui lālā e like me Monsanto a me
Genentech.
ka
i ka lā ma hope o ka haʻi ʻōlelo a Glickman, ua nīnau kahi mea kākau moʻolelo i ka Pelekikena BIO ʻo Carl Feldbaum
inā paha i hōʻike ʻia ka haʻiʻōlelo i kahi "paʻi nui" i ka ʻoihana biotech.
"ʻO ia
he ʻōlelo maikaʻi," wahi a Feldbaum. "Ua ʻoluʻolu mākou me kāna
ʻelima kumukānāwai. Ke komo nei ʻoe i nā kikoʻī, ʻaʻole hiki iaʻu ke loaʻa i nā mea he nui e quibble
me. ʻAʻole ia he mea hōʻeha i ka ʻoihana biotech. Ua like loa
maikaʻi."
mahope iho o
ua pau ka haʻiʻōlelo - a makemake nui ka poʻe pro-biotech - ua hui pū mākou a
pūʻulu o nā mea hoʻolaha e ʻimi i kekahi mau wehewehe mai ke Kakauolelo.
We
nīnau iā Glickman no ke aha i hoʻolilo ai ka USDA i $100,000 e kōkua i ka hoʻomohala ʻana i ka hua terminator
ʻenehana - inā kanu ka poʻe mahiʻai i kēia mau ʻanoʻano, aia nō i ka hoʻomohala hope, ka
ʻO ka huaʻai e hua mai i ka hua i maʻemaʻe, a e koi ʻia ka poʻe mahiʻai
e kūʻai i hua hou mai nā hui.
At
ʻO ka mua, hāʻawi ʻo Glickman i ka nīnau i kona kōkua, ʻo Keith Pitts. Akā ua makemake mākou
Glickman e pane i ka nīnau.
"I
ʻaʻole makemake i ka inoa o ia mea - hoʻoweliweli ia iaʻu,"
Ua ʻōlelo ʻo Glickman.
Ka Moana,
no laila makaʻu ka inoa iā ʻoe. Akā, pehea ka ʻenehana ponoʻī? Makaʻu kēlā
ka poino mai oe?
"ʻO mākou
pono e aʻo i kēia, "wahi āna.
aka,
e ka haku, ke manaʻo nei ʻoe e ʻae ʻia kēia ʻenehana i ka mākeke?
kekahi
Hoʻōho ʻo Glickman associate "ua pane ʻo ia i ka nīnau."
aka,
ʻIke ʻo Glickman ʻaʻole ʻo ia i pane i ka nīnau.
"Ma
i ka wā e hiki mai ana, pono mākou e makaʻala loa i ka USDA i ʻole mākou e hoʻolilo kālā i ke ʻano
ʻO nā hoʻonohonoho e haʻalele i nā koho mahiʻai ʻohana, "wahi a Glickman.
In
ʻO kāna kamaʻilio ʻana, ua ʻōlelo ʻo Glickman i nā meaʻai genetically engineered
aia i loko o ka lako meaʻai. No nā mea kanu i ka makahiki 1998, 44 ka nui o nā soybeans US a me 36
Ua hana ʻia ka pākēneka o ka kulina US mai nā hua i hoʻololi ʻia.
ua
Ua hopohopo ʻoe e Mr. Kakauolelo ke ʻai nei mākou i ka genetically modified
nā meaʻai me ka ʻike ʻole, me ka hoʻopaʻa ʻole ʻia?
"ʻO ʻoe
ʻaʻole paha au i ʻike inā ʻo ʻoe a ʻaʻole paha," i pane aku ai ʻo Glickman. "ʻAi wau
nā mea a pau. Inā loaʻa kekahi mea, ʻai wau. Manaʻo wau he palekana a maikaʻi. "
"Na
a nui, hilinaʻi ka poʻe i ka ʻōnaehana palekana meaʻai o kēia ʻāina
hoʻoponopono," i ʻōlelo ai ʻo Glickman. "Ua ʻike ʻia ka FDA he kūʻokoʻa."
aka,
ke hoʻopiʻi ʻia nei ka FDA no ka ʻae ʻana i nā meaʻai biotech ma ka mākeke me ka lawa ʻole
loiloi. A ʻo ke kanaka i ʻae i nā meaʻai ma ka FDA i hele mai i ka FDA mai kahi kānāwai
paʻa kahi i kū ai ʻo ia iā Monsanto, a ma hope o kāna hana ma ka FDA, hele ʻo ia i
hana pololei no ke keʻena ʻo Monsanto ma Wakinekona, kahi āna e noho nei i kēia lā.
"ʻO nā mea a pau
Hiki iaʻu ke ʻōlelo he palekana ka ʻōnaehana meaʻai, "wahi a Glickman.
Glickman
Ua hoʻokuʻu ʻia ka poʻe ʻEulopa no ke kūʻē ʻana i ka lawe ʻana mai o ka biotech mai United States
Mokuʻāina. "Ke hele ʻoe i laila [i ʻEulopa] ʻo ke ʻano - ʻaʻole
huikau iaʻu me nā ʻoiaʻiʻo, "wahi a Glickman.
In
ʻoiaʻiʻo, ʻo ka hopohopo ʻEulopa e pili ana i ka palekana o ka meaʻai i hoʻokumu ʻia i ka moʻomeheu a me ka pono
ʻōnaehana manaʻoʻiʻo ʻē aʻe i nā corporatists e like me Glickman.
ka
Ua hāpai ʻo Prince of Wales (Prince Charles) i ka nīnau - "loaʻa iā mākou ka
pono e hoʻāʻo a kūʻai aku i nā mea kūkulu o ke ola?"
"I
ʻAʻole makemake ʻoe e ʻai i kekahi mea i hana ʻia e ka hoʻololi genetic, ʻaʻole hoʻi
Hāʻawi ʻike wau i kēia ʻano huahana i koʻu ʻohana a i ʻole nā malihini, "ʻo Prince
Ua ʻōlelo ʻo Charles.
i ka wa
i nīnau ʻia e pili ana i ka hoʻohewa ʻana o Prince Charles, ua hoʻohuli ʻo Glickman.
"I
mai noi ʻoe iā ia e lilo i Aliʻi, a ʻaʻole ʻo ia e noi mai iaʻu e lilo i Kakauolelo,"
Ua ʻōlelo ʻo Glickman.
imua o
e kau ana ma luna o ka ʻeleka e haʻalele i ka Press Club, ka luna hoʻomalu kamaʻilio USDA ʻo Tom
Ua hoʻopiʻi ʻo Amontree iā mākou he "ʻino" a ʻaʻole "maikaʻi."
In
He aha ko mākou manaʻo ʻino?
oe
ʻino ʻoe no ka mea "hoʻopaʻapaʻa loa" ʻoe a ʻo ʻoe
e nīnau ana i "nā nīnau alakaʻi," wahi āna.
ko kakou
ʻIke ʻia ʻo Glickman ke hana ʻino nei i ka poʻe ʻAmelika ma o ka ʻōlelo ʻana i kahi
ʻoihana ikaika a me ka noʻonoʻo e pāʻani nei i ka roulette genetic me ko mākou wā e hiki mai ana.
Ke holo wale nei ʻo ia ma luna o ke kumu mālama, ʻo ia
pono e kākoʻo i kā mākou hoʻoponopono ʻenehana. Ke ʻōlelo nei ke kumu hoʻomalu,
i ka pōkole: Inā loaʻa iā ʻoe ka kānalua ʻepekema, a inā loaʻa iā ʻoe ka kānalua o
poino, alaila, e hana me ka akahele. Ua hoʻolei aku ʻo Glickman i ka makaʻala i ka makani. Na wai e
e hoʻopiʻi iā ia?
Russell
ʻO Mokhiber ka mea hoʻoponopono o ka Washington, DC-based Corporate Crime Reporter.
ʻO Robert Weissman ka mea hoʻoponopono o Washington, DC-based Multinational Monitor.
He mau mea kākau pū lākou o Corporate Predators: The Hunt for MegaProfits and the
Attack on Democracy (Common Courage Press, 1999, http://www.corporatepredators.org)