[traducido por Justin Podur]
O venres pola tarde o presidente Sánchez de Losada reuniuse cos directores dos medios, no seu despacho, para ratificar a súa denuncia do "esforzo por desestabilizar a democracia". Falou dun atentado contra a súa vida e dun intento de golpe de estado. Para demostralo, mostrou seis buratos de bala (dos centos que se dispararon o mércores) que golpearan as fiestras do seu despacho, os cuartos de recepción e a cociña, todos supostamente por francotiradores. As balas caeran entre as 1 e as 2 horas, que foron horas de enfrontamento violento.
Aterndose na liña dun âintento de desestabilización—esta vez cara ao verdadeiramente ridículo—, os francotiradores que atacaron a mobilización, matando e ferindo a moitos civís, supostamente formaban parte da conspiración contra o presidente.
Segundo un informe do diario âLa Prensaâ, o presidente dixo: âSÃ3 sairei do Pazo de Goberno se estou mortoâ. Dous días antes, dixéronnos os operarios do pazo, escapou (bastante vivo) disfrazado de médico para non ser atrapado pola xente enfadada.
Por suposto que a suposta valentía persoal do presidente é unha mentira menor. Os medios de comunicaciÃ3n, que sucumbiron a converterse en animadoras do goberno, están facendo todo o que poden para ‘volver á normalidade†recorrendo a estas dÃoas deformaciÃ3ns da realidade: un intento de golpe de estado e o vandalismo.
Segundo un comunicado de prensa enviado á noite do venres, os feitos do mércores e do xoves foron “unha acción de francotiradores combinada con vandalismo na rúa, planificada e executada, segundo as investigacións preliminares, para conspirar para interromper o mandato constitucional do presidente…. ’
Paga a pena frear e abordar cada punto, para comprender a situación e como actúa o poder cando está ferido de morte, aquí en Bolivia.
Snipers á vista: balas que non fan buratos
A versión oficial tenta tapar o sol cunha man. As gráficas precisas que explican como seis balas (dos miles disparados) golpearon o palacio son pequenas arañas na superficie dun alzamento incriblemente profundo que se produciu como consecuencia do “impuestazo†(o intento de subir impostos). Para o goberno e a maioría dos medios, as causas do conflito poden ser calquera cousa menos iso, e a teoría do momento é a suposta conspiración.
Sería moi doado para un grupo de conspiradores que querían un golpe de estado matar ao presidente o mércores antes da súa fuxida. No caos xeral, un simple infiltrado puido seguir os seus movementos, ou un francotirador, como os que actuaron contra a poboaciÃ3n civil o xoves, puidera servir de asasino.
E se a primeira aparición dos francotiradores o mércores foi un fiasco, a súa aparición o xoves enterra a versión oficial. Centos de persoas viron como un helicóptero deixaba xente nos teitos. Miles foron testemuños da forma en que os civís indefensos foron disparados polos rifles FAL nas súas pernas ou no peito, cunha precisión envexable.
A ensalada do vandalismo turbulento
O segundo aspecto da suposta conspiraciÃ3n é o ‘vandalismo rueiro organizado’. Aquí a trama engrosa: xa non é cousa de conspiradores políticos profesionais, agora falamos de sectores da poboación, conxurados e pagados para actuar de forma coordinada e caótica. Para os diarios máis dereitistas, como El Pais, foi a "autodestruciÃ3n" do pobo boliviano.
Este pode ser o método máis brutal de propaganda oficial: mesturar os feitos, confundir o tema, poñer o que é de importancia primordial ao mesmo nivel que o secundario.
A acción popular rematou, de xeito espontáneo, ao mediodía do xoves. Ata o mediodía, centos e despois miles concentráronse preto da Praza Murillo, para repudiar a actuación do goberno e dos militares. Pola tarde, pouco antes das 7, arderon o edificio da Vicepresidencia, o Ministerio de Traballo, as oficinas do MNR e do MIR e outros smbolos do poder.
Quedámonos nun dos obxectivos: o Ministerio de Traballo. Alí estiveron preto dun milleiro de persoas, moitas das cales acudiron para escapar das balas da Praza Murillo. Comezou a fogueira, alimentada co mobiliario do edificio. Só cando alguén intentaba levarse un trofeo a multitude impedía que saísen as cousas. O pobo queimou cousas por odio, como símbolo de liberarse dun réxime que odia. Ninguén quería roubar; en cambio, este foi un acto espontáneo, masivo e profundamente político. Foi un levantamento popular que tivo que destruír o que merecía morrer para crear unha nova forma de vivir.
Minutos despois, a poucos metros do ministerio, alguén sacou a súa rabia nun dos moitos quioscos da Paz. A multitude rodeouno e levouno a un lugar seguro. âSomos o pobo, iso non o podemos facerâ. A conciencia colectiva, sen guiar a ningun en concreto, era a dunha masa indignada de xente que decidira facer o necesario para desfacerse dun goberno que non o representou. O que se queimou queimou de forma consciente e espontánea, e a queima limitouse a símbolos de poder odiado. Os lumes foron lumes de rebelión.
Só despois do solpor, cando se calmaran as tensións na cidade, comezou o saqueo dos grandes centros comerciais e dos edificios oficiais. Non era a mesma masa que, horas antes, esixira a dimisión do presidente, se enfrontara ao exército ou se asegurara de que todo o que saía dos despachos alimentase as fogueiras. Agora eran centos de excluídos, parte do 70% da poboación que vive na pobreza, parte do 25% que está desnutrido ou traballa por menos de 100 dólares á semana. Era un exército de pobres, que levaba o que podía: mobles rotos, pezas de arquivos, partes de ordenadores, libros. Tamén houbo liortas, as liortas tranquilas e contidas dos que non teñen nada. A xente pobre cargaba o lixo nas súas costas, os mozos axudaban. Foi unha erupción dos condenados.
E era sÃ3 pola noite, cando o silencio envolvÃa todo, que pequenos grupos de delincuentes aproveitaban para roubar, atacando pequenos e grandes negocios, oficinas e mesmo casas da xente sen discriminar. Houbo escenas terribles: os traballadores da embotelladora de Coca-Cola defendendo a fábrica contra os saqueadores, veciños que se organizaban para defender os seus miserables pequenos negocios. Foi a resaca da rebelión, dunha realidade burda, complicada, devoradora, imprevisible, traumática.
Para o goberno e os medios estes últimos feitos convertéronse na única historia do día. Unha historia que os medios repetían incansablemente.
A vella historia do palacio
Ao longo da historia foi unha tentación irresistible explicar os feitos sociais por medio de conspiracións palaciais. Cando o narrador en cuestión é o monarca caído, o recurso utilízase para pintar a realidade como resultado de tramas escuras en salas de intrigas.
En Arxentina, en decembro de 2001, o propio De la Rúa pediu o estado de sitio o 19 de decembro, supostamente contra un "complot contra a democracia". Máis tarde explicou a súa caída como produto dunha conspiración. A situaciÃ4n que seguiu, con 10 presidentes en XNUMX dÃas, a sublevaciÃXNUMXn popular que provocou a sÃoa caÃda, e a sÃoa propia estupidez non permitiron que a sÃoa teorÃa sobrevivise nin sequera como nota a pé de pés histÃXNUMXrica.
No caso de Sánchez de Losada, a teorÃa da âtramaâ e do âvandalismoâ pretende tapar a sÃoa incapacidade para dar resposta polÃtica á situaciÃ3n. En ningunha declaración oficial, salvo nunha insinuación sobre a redución do investimento público, hai unha soa palabra sobre o futuro político ou económico do país.
O único complot que realmente existía foi o do goberno contra si mesmo: conseguiu unir e mobilizar a todo o país contra el en só dous días, levando o conflito social do país á cidade.
A idea agora é montar toda a maquinaria de propaganda masiva, convenientemente pagada con fondos públicos, para tentar enterrar o que foi un levantamento popular e unha crise social que queda no aire, que feriu de morte un goberno neoliberal.
Eu ou Caos
Se o goberno non caeu en todas as mobilizacións non foi polo fracaso dunha "conspiración contra a democracia". As causas reais están nos actores sociais e no desenvolvemento da situación.
En primeiro lugar, desde o inicio das forzas sociais máis fortes “MAS†de Evo Morales e a COB (Central Obreira de Bolivia) non buscaban un “20 de decembro boliviano†(tradutorâ). ’apunte—té unha referencia ao levantamento arxentino de decembro de 2001) pero por unha âdefensa da democraciaâ, cunha soluciÃXNUMXn ordenada mediante a renuncia do presidente seguida de elecciÃXNUMXns que se convocan. polo parlamento.
Por outra banda, EEUU, Kofi Annan, a OEA, o FMI e todos os partidos que sosteñen o neoliberalismo en Bolivia entenden perfectamente que están na fase terminal dunha crise e que Sánchez de Losada é o último estatista dunha clase de políticos que aseguraron o saqueo multinacional de Bolivia. Se este presidente foxe, todos os sectores dominantes corren o perigo de ter que fuxir tamén.
Por estes motivos, durante a crise do 12 ao 13 de febreiro, ningunha forza estivo interesada ou capaz de subir ao poder, nin por conspiración nin á fronte dun levantamento popular.
E así é que para o goberno e os vellos raposos da política boliviana era posible non ter que fuxir. E se agora lles falta a forza para levar a cabo as súas receitas do FMI, o efecto é que segue gobernando un réxime decadente que pertence á historia.
Hoxe á calma e intentan volver a lexitimar o seu dominio -como fai Duhalde na Arxentina- presentándose como a Ãonica alternativa “caos’, “vandalismo’ e a suposta conspiraciÃ3n.
Para as miles de voces que romperon coa rutina para liberar a súa furia, foi unha rebelión xorda, un mero paso na lenta marcha para construír o seu propio destino. Engadir o noso pequeno gran, coas nosas propias pequenas armas contra os lentes tintados da propaganda oficial, é o mínimo que podemos facer.
Indymedia Arxentina 15 de febreiro de 2003.
ZNetwork está financiado unicamente pola xenerosidade dos seus lectores.
doar